Chcę przeczytaćKoszyk
Chcę przeczytaćKoszykpusty

Gabriela Zapolska Reportaż - książki, ebooki i audiobooki

Typ publikacji

Cena

Format

Wydawcy

Sortuj według:
Zyskujące popularność

Przepraszamy, wygląda na to, że tym razem nie znaleźliśmy produktów dla Twojego zapytania.

Sugestie:

  • Sprawdź, czy na pewno poprawnie wpisałeś szukaną frazę
  • Skorzystaj z katalogu, aby w ten sposób znaleźć interesujący Cię produkt
  • W razie dodatkowych pytań, skontaktuj się z nami przy użyciu formularza kontaktowego

Gabriela Zapolska Reportaż - książki, ebooki i audiobooki

Gabriela Zapolska to pseudonim artystyczny polskiej aktorki, twórczyni dramatów, powieści, a także publicystki i krytyczki teatralnej oraz artystycznej. Maria Gabriela Janowska zadebiutowała literacko jako Gabriela Zapolska w roku 1883, a wcześniej pseudonim ten przyjęła w ramach swojej pracy aktorskiej. Uważana jest za jedną z czołowych przedstawicielek polskiego naturalizmu, ostro krytykującą i kpiącą z moralnej obłudy ówczesnego mieszczaństwa. Była to także autorka wszechstronna – pisała zarówno dramaty, komedie satyryczne, jak i powieści.

Życiorys Gabrieli Zapolskiej

Maria Gabriela Janowska, z domu Piotrowska herbu Korwin, po pierwszym mężu Śnieżko-Błocka, urodziła się 30 marca 1857 roku na Wołyniu, we wsi Podhajce na przedmieściach Łucka. Jej ojciec, Wincenty, był zamożnym ziemianinem, a matka, Józefa z Karskich, była warszawską tancerką baletową. W roku 1876, pod presją rodziny, wyszła za mąż za Konstantego Śnieżko-Błockiego, porucznika gwardii cesarskiej, a przy tym ziemianina ze Żmudzi. Głębokim pragnieniem Marii Janowskiej było zostanie aktorką – udzielała się w różnych teatralnych zespołach wędrownych oraz okresowych, w wielu wypadkach półamatorskich, na terenie Galicji, Królestwa Polskiego oraz Poznańskiego. W amatorskim teatrze w Warszawie zaczęła działać w 1897 roku. Dwa lata później związała się z innym mężczyzną i zaszła w ciążę, po czym odeszła od męża (małżeństwo zostało unieważnione w 1888 roku), porzucając tym samym rodzinę i środowisko, w którym dotychczas się obracała. Zadebiutowała na deskach teatru pod nazwiskiem pierwszego męża 9 listopada 1879 roku w amatorskim Warszawskim Towarzystwie Dobroczynności i tu występowała do kwietnia 1880 roku. 26 stycznia 1882 roku pojawiła się po raz pierwszy w teatrze w Krakowie i to tam po raz pierwszy użyła pseudonimu Gabriela Zapolska. Choć pojawiała się na deskach teatrów we Lwowie, Poznaniu i w ramach różnych galicyjskich zespołów wędrownych, pozostawała w konflikcie ze środowiskiem teatralnym i wreszcie w 1889 roku wyjechała do Paryża, by tam szlifować swoje aktorskie umiejętności oraz zdobyć uznanie i rozgłos. Przez pięć lat, które tam spędziła, była członkinią znanego wówczas Théâtre Libre André Antoine’a, a później także modernistycznego Théâtre de l'Œuvre. Potem wróciła do Polski, gdzie próbowała dostać się do Teatrów Rządowych w Warszawie, jednak bez powodzenia. W maju 1895 roku osiadła w Warszawie i wróciła do występowania w teatrach objazdowych, by w końcu zostać zaangażowaną przez Tadeusza Pawlikowskiego w jego krakowskim teatrze. Zdobyła tam pewien rozgłos i uznanie, jednak była równocześnie częstym obiektem krytyki różnych recenzentów i sprawozdawców teatralnych. Jej porywczość oraz pewna krnąbrność sprawiały, że często była z kimś skłócona. Nierzadko wdawała się w spory z reżyserami oraz kierownikami teatrów, w których wystawiano jej sztuki lub gdzie sama grała.

Z racji tych konfliktów po 1900 roku Gabriela Zapolska zrezygnowała z pracy aktorskiej w innych teatrach i okresowo organizowała występy we własnym zakresie. 9 listopada 1901 roku wyszła ponownie za mąż za malarza Stanisława Janowskiego. W 1902 roku przeprowadziła się do Krakowa, gdzie prowadziła szkołę dramatyczną, na której podstawie w 1903 roku powstał teatr Scena Niezależna. Przedsięwzięcie to jednak dość szybko upadło, a Zapolska poświęciła się w większej mierze pracy pisarskiej. W 1912 roku odbyła się w Pradze Wystawa Pracy Kobiety Polskiej, w której Zapolska wzięła udział. W XX wieku wciąż aktywnie działała w teatrze – była członkinią komisji artystycznej Teatru Premier, podjęła współpracę z Teatrem Niezależnym we Lwowie. Po zajęciu tego miasta przez wojska rosyjskie we wrześniu 1914 roku przez jakiś czas prowadziła cukiernię. Ostatnie lata życia spędziła w willi Skiz na. Łyczakowie, gdzie zmarła 17 grudnia 1921 roku. Pięć dni później została pochowana na Cmentarzu Łyczakowskim w Alei Zasłużonych.

Twórczość Zapolskiej

Pod pseudonimem Gabrieli Zapolskiej Janowska zadebiutowała w 1883 roku, jednak pierwszym opublikowanym przez nią dziełem było opowiadanie „Jeden dzień z życia róży” (1881). Jej utwory – w tym nowele i powieści – drukowane były najpierw w prasie lwowskiej, a potem warszawskiej. Niejedno z dzieł jej autorstwa – na przykład „Małaszka” (1883) czy „Przedpiekle” (1889) – wywołało sprzeciw konserwatywnej krytyki, przede wszystkim z racji występującego w nich naturalizmu. Ten prąd literacki skupiał się na dokładnym odwzorowaniu rzeczywistości oraz poruszaniu problemów społecznych. Bohaterami stali się ludzie z niskich warstw ówczesnego świata, tacy jak chłopstwo czy miejska biedota, a także osoby z marginesu, którzy mierzyli się w swojej codziennej egzystencji z niesprawiedliwością oraz wyzyskiem. Nie bez znaczenia z perspektywy krytyki był także nowy, często dość brutalny oraz bezpośrednio ukazujący opisywane kwestie język. Na przykład Zapolska w powieściach „O czym się nie mówi” (1909) oraz „O czym się nawet myśleć nie chce” (1914) zajęła się tematyką prostytucji oraz chorób społecznych. Gabriela Zapolska oskarżana była o epatowanie kwestiami cielesnymi, poruszanie tematów tabu czy głęboką niemoralność jej utworów. W swoich dziełach skupiała się przede wszystkim na zjawiskach i faktach z życia codziennego, traktując literaturę jako służbę na rzecz społeczeństwa. Bohaterowie jej utworów często ukazywani są z pewną zgryźliwością, a nawet niechęcią z racji swoich przywar. Jej dzieła teatralne przetłumaczone zostały na kilkanaście języków i były grane w wielu polskich oraz europejskich teatrach. Powstały na ich podstawie także adaptacje radiowe oraz telewizyjne. Najbardziej znanym dziełem Gabrieli Zapolskiej do dziś pozostaje „Moralność pani Dulskiej”.

Gabriela Zapolska była także aktywną krytyczką sztuki oraz teatralną. Kiedy w latach 90. XIX wieku zwiększyła się obecność tekstów poświęconych kobietom w pismach artystycznych, a także zakładano coraz więcej artystycznych stowarzyszeń kobiecych, których wystawy odbijały się głośnym echem, także Zapolska relacjonowała je jako paryska korespondentka polska (w „Przeglądzie Tygodniowym”). Jako krytyczka skupiała się ona przede wszystkim na pochodzących z Polski artystkach i artystach omawianych w kontekście sztuki zagranicznej. Nie traktowała ich jako odrębnego bytu, wymagającego wyjątkowego traktowania – śmiało zestawiała więc chociażby obrazy impresjonisty Józega Pankiewicza z dziełami Maneta. Podobnie pisała o teatrze – jej pełne emocji teksty z jednej strony były niezwykle szczere, z drugiej niekiedy pod naporem charakterystycznych sformułowań, mających nierzadko na celu oddanie pewnej nastrojowości, ginęły celne spostrzeżenia i porównania, których dokonywała. Zapolska pisała między innymi dla „Gazety Krakowskiej”, „Słowa Polskiego”, „Nowej Reformy”, „Ilustracji Polskiej” czy „Wieku Nowego”.

„Moralność Pani Dulskiej” - najważniejsze dzieło w dorobku Gabrieli Zapolskiej

Gabriela Zapolska pisała nie tylko prozę (nowele i powieści), ale także wiele sztuk teatralnych. Najbardziej znanym z jej dzieł pozostaje „Moralność Pani Dulskiej”, znana także jako „tragifarsa kołtuńska” Prapremiera tego utworu odbyła się w roku 1906 w Krakowie, tytuł zaś wydany został w Warszawie w 1907 roku. Akcja tej sztuki dzieje się w przeciągu kilkunastu dni na przełomie października i listopada 1906 roku. Tytułową bohaterką jest Aniela Dulska, stosunkowo zamożna mieszczanka, która posiada kamienicę i wynajmuje jej część lokatorom. Pozostaje przy tym okrutnie skąpa – mężowi wydziela cygara, a od córki żąda zakupu najtańszego biletu tramwajowego. Córki ma dwie – Hesię i Melę – a także syna Zbigniewa, który w momencie rozpoczęcia akcji utworu pozostał przez całą noc poza domem. Matka robi mu po powrocie awanturę i oskarża o złe prowadzenie się – Zbigniew odpowiada jej zarzutem o hipokryzję, jako że jedną z najemczyń lokali w kamienicy Dulskiej pozostaje kobieta o wątpliwej reputacji.

Dulska wyrzuca jedną z lokatorek – fakt, że kobieta próbowała popełnić samobójstwo z powodu zdrady ukochanego stanowi dla niej powód do oburzenia. Do pustego mieszkania Aniela nie chce jednak przyjąć swojej kuzynki Juliasiewiczowej – ta niejako przy okazji zwraca jej uwagę na rodzący się romans między Zbyszkiem a służącą, Hanką. Dulska uznaje jednak, że to dobra rzecz – jeśli chłopak będzie miał kochankę w domu, przestanie wałęsać się po mieście, narażając na szwank reputację rodziny.

Niespodziewanie Hanka zachodzi w ciążę. Dulska ma na to sposób – wyrzucić ją z pracy i uciszyć znaczną sumą pieniędzy. Tyle że Zbigniew deklaruje chęć ożenku z służącą, która wynika nie tyle z uczuć do młodej kobiety, ile z chęci utarcia nosa matce. Aniela działa na dwa fronty, umiejętnie rozgrywając różne pragnienia oraz potrzeby obydwu stron, dzięki czemu wszystko ostatecznie kończy się po jej myśli.

„Moralność pani Dulskiej”, jak również inne dzieła Gabrieli Zapolskiej, znajdziecie na Woblinku w formie ebooków (epub, mobi), udiobooków oraz książek papierowych.

Co znajdziesz w kategorii: Reportaż

Czym są reportaże literackie?

Książkowe reportaże mieszczą w sobie zarówno pasjonujące relacje z podróży po całym świecie (jak na przykład “Biała gorączka” Jacka Hugo-Badera), opowieści o Polsce (jak “Nie zdążę” Olgi Gitkiewicz), miejscach, do których z reguły osoby postronne nie mają wstępu (jak “Klerycy. Życie w polskich seminariach” Mariusza Sepioło) czy oparte na faktach i mrożące krew w żyłach historie sprzed lat (jak “Tragedia na Przełęczy Diatłowa. Historia bez końca” Alice Lugen).

Oparte na faktach, z reguły bez znaczących ubarwień fabularnych - takie reportaże czytane są najchętniej. Dzięki ich autorom i autorkom możemy wejść w nieznane nam dotychczas światy polityki, kultury, zamkniętych społeczności, odwiedzić miejsca targane konfliktami, ale także głębiej poznać to, co wydaje się być na wyciągnięcie ręki. Reportażyści dokumentują i opisują otaczającą nas wszystkich rzeczywistość, opierając swoje publikacje na własnych doświadczeniach, wywiadach, dokumentach i podróżach. Ich książki dotyczą także często zagadek i teorii spiskowych, zapomnianych miejsc lub wydarzeń, czy spraw społecznych.

Na Woblink wśród ebooków z kategorii reportaż znajdziecie wiele dzieł znakomitych i uznanych reportażystów, zarówno z Polski, jak i ze świata. W formacie epub, mobi lub pdf czekają na Was książki autorstwa między innymi Hanny Krall, Ryszarda Kapuścińskiego, Wojciecha Jagielskiego, Pawła Smoleńskiego czy Mariusza Szczygła. Warto sięgnąć także po wyróżnioną Nagrodą Literacką Nike książkę “Żeby nie było śladów” Cezarego Łazarewicza.

Zagraniczni twórcy reportaży

Wśród zagranicznych twórców reportaży znajdziecie Orianę Fallaci, Liao Yiwu, Craiga Taylora, Amosa Oza, Davida Attenborough czy Swietłanę Aleksijewicz. Ta ostatnia autorka jest również laureatką Literackiej Nagrody Nobla - jej reportaże “Wojna nie ma w sobie nic z kobiety”, “Czasy secondhand”, “Czarnobylska modlitwa” czy “Cynkowi chłopcy” dostępne są na Woblink między innymi jako ebooki.

Od czego zacząć czytać reportaże?

Dotychczas czuliście opory przed tym, żeby przeczytać jakiś reportaż albo nie wiecie za bardzo, po co sięgnąć w pierwszej kolejności? Spieszymy z pomocą! Czytanie reportaży pozwala otworzyć oczy na rzeczywistości i doświadczenia, które dotychczas nie były nam dostępne albo nie zdawaliśmy sobie w ogóle sprawy z ich istnienia. Udowadniają one także, jak wiele zupełnie niespodziewanych, a nawet niewidocznych rzeczy dzieje się często bardzo blisko nas. Dzięki temu nie tylko ciągle dowiadujemy się więcej o świecie, ale także uwrażliwiamy na ludzkie historie. Od czego jednak zacząć? Propozycji jest wiele. W naszym kraju mamy pewien przywilej - zwłaszcza w XX i XXI wieku rozwinęła się znakomita tzw. polska szkoła reportażu, której dzieła doceniane są nie tylko w Polsce, ale także i na świecie. Dobrym początkiem zapoznawania się z nią jest sięgnięcie po zbiór najważniejszych tekstów - trzytomową “ Antologię polskiego reportażu”, prezentującą historię najlepszych twórców. Tą wydaną przez Wydawnictwo Czarne pod redakcją Mariusza Szczygła monumentalną kolekcję znajdziecie na Woblink jako książkę papierową oraz ebook. 

Chcielibyście zabrać coś ze sobą w drogę jakąś krótszą historię? Nic prostszego! Na początek polecamy zwłaszcza “ Z miłości? To współczuję!”, historię współczesnego Omanu autorstwa Agaty Romaniuk.

A może chcecie podróżować dalej? Sięgnijcie po “Indie. Kraj miliarda marzeń” Weroniki Rokickiej albo “ Izrael już nie frunie” Pawła Smoleńskiego. Interesuje Was miejsce kobiet w innych kulturach i społecznościach? “ Kwiaty w pudełku. Japonia oczami kobiet” Karoliny Bednarz będą dobrym pomysłem.

Azja to trochę zbyt daleko? Nie ma problemu, wybierzcie się wraz z Mariuszem Szczygłem śladami jego “ Osobistego przewodnika po Pradze”.

Chcielibyście zacząć od klasycznych pozycji reportażu? “ Imperium”, “ Szachinszach” lub “ Cesarz” Ryszarda Kapuścińskiego czekają na Was w formatach epub, mobi lub pdf.

Jakie reportaże warto przeczytać?

Może jest tak, że przeczytaliście już trochę reportaży w swoim życiu, ale gdy patrzycie na długą listę pozycji ukazujących się nakładem Wydawnictwa Czarne, Wydawnictwa Otwartego, Wydawnictwa Szczeliny, Wydawnictwa Literackiego albo Wydawnictwa Znak od nadmiaru dobra zaczyna się Wam kręcić w głowie i już nie wiecie, co wybrać następnego? Spróbujemy pomóc!

Miłośnikom reportaży podróżniczych oraz osobistych historii związanych z dalekimi krajami polecamy ebook “Ulica wiecznej szczęśliwości. O czym marzy Szanghaj” Roba Schmitza. Autor spędził w tym mieście wiele lat i poznał je od podszewki, a przy tym zachował dystans właściwy outsiderowi. Dzięki temu z dużą życzliwością, a przy tym spostrzegawczością opisuje współczesny Szanghaj z perspektywy jego mieszkańców - własnych sąsiadów.

Na Woblink mamy też wiele reportaży podróżniczych dla osób, których fascynuje Korea Południowa i jej kultura, historia oraz społeczeństwo. Wśród nich “Kraj niespokojnego poranka. Pamięć i bunt w Korei Południowej” Romana Husarskiego, “Cool po koreańsku” Euny Hong, “Przesłonięty uśmiech. O kobietach w Korei Południowej” Anny Sawickiej, “7736 km. Pomiędzy Koreą Południową a Polską” Mijin Mok czy “Mądre matki, dobre żony” Małgorzaty Sidz, które znajdziecie tutaj między innymi w formatach epub, mobi lub pdf. Z kolei Craigiem Taylorem możecie poznać mieszkańców Londynu w jego popularnej książce “Londyńczycy. Miasto i ludzie” oraz Nowego Jorku w “Nowojorczycy. Miasto i ludzie”. 

Wędrując przez Polskę

Wolicie reportaże o Polsce? Polecamy zatem “ Miedziankę” Filipa Springera, opowieść o niewielkim miasteczku znajdującym się w pobliżu Jeleniej Góry, którego (już) nie ma. Springer długo szukał odpowiedzi na pytanie, dlaczego posiadająca siedmiowiekową historię Miedzianka zniknęła z powierzchni ziemi, odkrywając po drodze wiele innych tajemnic z przeszłości.  “ Łowcy skór. Tajemnice zbrodni w łódzkim pogotowiu” Tomasza Patory zmrożą krew w żyłach wynikami śledztwa w sprawie jednej z największych afer w historii III Rzeczpospolitej. Z kolei brytyjczyk Bernard Newman wyruszył na jedną ze swoich wypraw rowerowych właśnie do Polski. Jedna z jego podróży odbywała się w okresie międzywojennym - relację z niej znajdziecie w “ Rowerem przez II RP. Niezwykła podróż po kraju, którego już nie ma”. Z kolei jego ówczesne obserwacje i próby przewidzenia przyszłości z czasów II wojny światowej znajdziecie w “ Rowerem przez Polskę w ruinie”.

Reportaże sądowe i true crime

Interesują Was reportaże true crime? Sięgnijcie po dzieło Cezarego Łazarewicza “ Koronkowa robota. Sprawa Gorgonowej”, bohaterki jednego z najbardziej znaczących procesów dwudziestolecia międzywojennego i jednej z najgłośniejszych spraw w historii polskiego sądownictwa. Z Katarzyną Bondą możecie odwiedzić “ Polskie morderczynie”, odsiadujące wyroki kobiety skazane za morderstwa, z którymi rozmawia polska autorka kryminałów. Chcielibyście poszerzyć swoją wiedzę? Reportaże popularnonaukowe to coś dla Was! Jako ebooki znajdziecie na Woblink wiele z nich - na przykład “ Śpiące królewny. Tajemnicze przypadki ze świata neurologii” Suzanne O’Sullivan. True crime oraz pozycje popularnonaukowe łączy chociażby w swojej książce “ Zbrodnie odczytane z kości. Tajemnice antropologii sądowej” Monika Głąbińska, wprowadzając nas w świat jednego z najbardziej fascynujących, a przy tym dość elitarnych zawodów antropologa sądowego. Te i wiele innych ebooków reportaży czeka na Was na Woblink!