Jane Goodall Reportaż - książki, ebooki i audiobooki

Typ publikacji

Cena

Format

Wydawcy

Sortuj według:
Zyskujące popularność

Przepraszamy, wygląda na to, że tym razem nie znaleźliśmy produktów dla Twojego zapytania.

Sugestie:

  • Sprawdź, czy na pewno poprawnie wpisałeś szukaną frazę
  • Skorzystaj z katalogu, aby w ten sposób znaleźć interesujący Cię produkt
  • W razie dodatkowych pytań, skontaktuj się z nami przy użyciu formularza kontaktowego

Jane Goodall Reportaż - książki, ebooki i audiobooki

Dr Valerie Jane Morris-Goodall jest wybitną brytyjską prymatolożką, etolożką i antropolożką znaną przede wszystkim z przełomowych badań nad szympansami. To również aktywistka społeczna, podróżniczka, autorka książek oraz artykułów, ikona National Geographic. Jej niezwykła osobowość, poczucie humoru i spokój zapewniają jej uznanie i miłość publiczności.

Dzieciństwo i młodość Jane Goodall

Jane Goodall pochodzi z Bournemouth. Urodziła się 3 kwietnia 1934 roku w Londynie. Od dzieciństwa żywo interesowała się przyrodą, o której dużo czytała jej mama. Zaczęło się od fascynacji robakami, które autorka przynosiła do łóżka ku zgrozie rodzicielki. Później, jak wspomina, zafrapował ją proces znoszenia jajek przez kury. Jej ulubioną maskotką była pluszowa małpka z pozytywką, Jubilee, prezent od taty (odszedł po wybuchu II wojny światowej, a rodzice rozwiedli się). Afryką mała Jane zauroczyła się na dobre w wieku 10 lat po przeczytaniu książki “Doktor Dolittle i jego zwierzęta” Hugha Loftinga, w której bohater zabiera zwierzęta właśnie na Czarny Kontynent. Wtedy to zaczęła marzyć o egzotycznych podróżach (choć jak sama podkreśla, podróżować nie cierpi). Jej los, jak żartuje, przypieczętowała miłość do Tarzana.

Przełomowe Badania w Gombe i dalsza kariera

Goodall ukończyła szkołę dla sekretarek w Londynie w 1950 roku. By zrealizować marzenie o podróży do Kenii, pracowała jako kelnerka. Musiała też zmierzyć się z konserwatywnym podejściem władz brytyjskich do podróży kobiet. Przełomowe okazało się spotkanie z paleontologiem i archeologiem dr Louisem Leakeyem, który zaprosił ją do pracy z szympansami w Tanzanii w Parku Narodowym Gombe. Leakey uważał, że kobiety mają świeższe spojrzenie, są bardziej cierpliwe, uważne i konsekwentne, a więc są lepszymi obserwatorkami. Wyjechała w 1960 roku, jednak nie sama. Z powodów bezpieczeństwa towarzyszyła jej matka, która by spełnić marzenie córki, musiała porzucić dotychczasowe, ustatkowane życie w Wielkiej Brytanii. W czasie swojego pobytu kobieta zdziałała jednak wiele dobrego dla społeczności - nauczyła tubylców podstaw pielęgniarstwa.

14 lipca 1960 roku Goodall uzbrojona jedynie w ogromny zapał, namiot, kilka talerzy i starą lornetkę stanęła nad jeziorem Tanganika w Gombe Stream Game Reserve. Nikt nie wierzył w powodzenie jej zadania. Obóz pomogli jej rozbić tamtejsi rybacy. Pierwsze tygodnie pobytu były dla młodej Goodall niezwykle trudne, nie miała opracowanej metodologii badań, szympansy jej unikały, a do tego zmagała się z silną gorączką (prawdopodobnie malarią). Po miesiącach bezowocnych obserwacji i dziesiątkach wydeptanych kilometrów zwierzęta powoli zaczęły oswajać się z obecnością “białej małpy”. W końcu zaufaniem obdarzył ją Dawid Siwobrody, starszy samiec o srebrnej brodzie (stąd nazwa). To on pozwolił badaczce na kontakt z resztą stada. Dla Goodall oznaczało to przełom w pracy, dla świata zmianę podejścia do metodologii badań oraz do samych naczelnych. Jane dowiodła, że, by poznać prawdę o zwierzętach, należy obserwować je w ich środowisku z poziomu sąsiada, to zaś przyczyniło się do upowszechnienia przekonania, że dziką przyrodę należy chronić.

Obserwacje, które wstrząsnęły światem archeologów, Goodall poczyniła właśnie wtedy, podczas czterech pierwszych miesięcy swojej pracy w Gombe. Odkryła, że szympansy potrafią posługiwać się narzędziami i je konstruować, na przykład by wydobyć termity z pnia drzewa. To zmusiło naukowców do zmiany definicji człowieka, gdyż do tej pory uważano, że zdolność używania narzędzi właściwa jest jedynie ludziom. Z każdym dniem kobieta udowadniała, że szympansy są podobne do człowieka − polują, jedzą mięso (nie są, jak sądzono, wegetarianami), mają uczucia, są zdolne do empatii, mają poczucie humoru, ale także bywają złośliwe i konfliktowe. Goodall porzuciła zatem skostniałą metodologię badań przyjętą na uniwersytetach i zamiast numerów nadała szympansom imiona. Jej ulubieńcami byli Flo, pierwsza samica, która jej zaufała oraz Fifi − maluch, który z ciekawością dotknął jej nosa. Opracowała także program badawczy oparty na kodeksie etycznym.

Eskapada, która miała zakończyć się spektakularnym fiaskiem na nowo zdefiniowała człowieka, pomogła zrozumieć procesy uczenia się, myślenia i działania u szympansów. Przyczyniła się także do włączenia szympansów, szympansów bonobo oraz goryli do hominidów. Badania w Gombe to jedno z najbardziej dokładnych studiów przypadku, jakie kiedykolwiek miały miejsce.

Po powrocie nikt nie brał wyników badań Goodall na poważnie, była niewykształcona, nie miała dyplomu, gdyż rodziców nie było stać na posłanie jej na studia. Pomógł dr Leakey, który przekonał profesorów z Cambridge by przyjęli ją na doktorat. Nie było łatwo, ale w 1964 roku Goodall obroniła pracę doktorską z etologii W Newnham College. Później powróciła do rezerwatu, aby kontynuować badania.

W Tanzanii poznała Hugo van Lawicka, fotografa i reżysera filmów przyrodniczych, za którego wyszła za mąż w 1964 roku. W 1967 roku na świat przyszedł ich syn, Hugo Eric Louis “Grub” van Lawick. Chłopiec wychowywał się z rodzicami do 9 roku życia w Afryce, później został wysłany do szkoły w Wielkiej Brytanii. Choć kochał Czarny Kontynent, nie podzielał pasji matki, bał się szympansów. Został biznesmenem zajmującym się poławianiem krabów, co spowodowało konflikt. Ich stosunki poprawiły się dopiero podczas wspólnego projektu w Parku Makangaga, który miał chronić teren dzięki ekoturystyce.

Małżeństwo z Lawickiem nie przetrwało, para rozwiodła się w 1974 roku. Już rok później Jane ponownie stanęła na ślubnym kobiercu, tym razem z Derekiem Brycesonem, dyrektorem Parku Narodowego w Tanzanii. Byli ze sobą aż do śmierci mężczyzny w 1980 roku (nowotwór).

W 1967 roku Jane przyjęła posadę kierowniczki badań w Gombe Stream Research Center. Oprócz szympansów zajmowała się także Crocutta crocutta − hienami cętkowanymi. Pięć lat później awansowała na stanowisko dyrektorki badań zachowań pawianów oliwkowych Papio Anubis w Gombe.

Jane Goodall − aktywistka

Autorka opuściła Afrykę w 1978 roku, by zająć się walką o środowisko i swoje ukochane szympansy. Od tamtej pory Jane jest w trasie przez 300 dni w roku, codziennie w innym miejscu i mimo swojego wieku wciąż nie zwalnia. Występuje na konferencjach, wykładach, udziela wywiadów. Przekonuje ludzi, że każda najmniejsza zmiana jest ważna, by ocalić naszą Planetę przed katastrofą.

W każdej podróży towarzyszy jej talizman − pluszowa małpka, którą otrzymała na 21 urodziny od niewidomego iluzjonisty Gary’ego Hauna. Głaskanie jej przez gości i gospodarzy stało się już rytuałem − do tej pory została już dotknięta przez ponad 3 miliony osób.

W 1991 roku razem z Erasto Njavike utworzyła w Dar es Salaam projekt „Roots & Shoots”, który ma na celu poprawę jakości życia ludzi i zwierząt oraz ochronę środowiska. Jest on realizowany w ponad 120 krajach i skierowany głównie do dzieci i młodzieży. Do tej pory w akcji znalazły się takie działania jak sadzenie drzew, ratowanie psów przed uśpieniem czy oczyszczanie mokradeł z toksycznych roślin.

Aktywistka dużo podróżuje. Odwiedziła m.in. obóz uchodźców UNHCR Lugufu w Tanzanii, Rezerwat Pine Ridge w Dakocie Południowej, Kangerlussuaq na Grenlandii (2009), by mówić o zjawisku topnienia lodowców. W Parku Makangaga zainicjowała akcję ochrony terenu i populacji hipopotamów.

W 1977 roku dzięki sukcesom i sławie Jane zorganizowała pierwszą placówkę badawczą − Jane Goodall Institute, gdzie uczy nowe pokolenie badaczy. W 1994 roku placówka zainicjowała program TACARE, który ma na celu edukację i rozpowszechnianie opieki medycznej w okolicy Gombe. Udziela też mikrokredytów kobietom. Dziś Instytut ma filie w 27. krajach dookoła globu i wspiera projekty badawcze i programy ochrony zwierząt na świecie, takie jak „Chimpanzee Guardian Projectland”.

Nagrody i odznaczenia

Praca i zaangażowanie badaczki nie pozostały niezauważone. Została uhonorowana m.in. Orderem Złotej Arki (1980), Orderem Imperium Brytyjskiego (1995 oraz 2004), Orderem Pochodni Kilimandżaro, Orderem Legii Honorowej (2006), Orderem Zasługi Republiki Włoskiej (2011), nagrodą J. Paula Getty'ego, Medalem Hubbarda (National Geographic Society), Nagrodą Kyoto, Medalem UNESCO, Medalem Life Science Benjamina Franklina oraz nagrodą Alberta Schweitzera.

W 2002 roku sekretarz generalny ONZ, Kofi Annan, mianował ją Posłanniczką Pokoju. Goodall otrzymała również wiele tytułów doctora honoris causa − Universidad de Alicante (2008), Université de Liège (2009), Complutense University of Madrid (2018), Hasselt University (2020), Universidad nacional de Córdoba (2020).

Jane Goodall − publikacje i książki

Artykuły badaczki publikowano w najbardziej prestiżowych czasopismach naukowych, National Geographic przyjął zaś na siebie misję popularyzatorską. W 1967 roku Jane Goodall zaczęła publikować książki. Ma na swoim koncie ponad 15 pozycji popularnonaukowych, które zostały przetłumaczone na 48 języków i niejednokrotnie zdobywały wyróżnienia i nagrody. Jest także autorką 15 książek dla dzieci, w których burzy stereotyp złej, brutalnej małpy, pokazując dobrą stronę przyrody. Tłumaczenia na język polski, do tej pory, doczekały się tytuły: „Zabójcy bez winy” napisane wspólnie z Hugiem Arndtem oraz Rodoffem van Lawickiem (PWN), „W cieniu człowieka” (PWN), „Przez dziurkę od klucza: 30 lat obserwacji szympansów nad potokiem Gombe (Prószyński i S-ka) oraz „Mądrość i cuda świata roślin” we współpracy z Gail Hudson (Marginesy).

W księgarni internetowej Woblink znajdziecie książki autorstwa Jane Goodall w formie ebooka oraz papierowej. Dostępne tytuły to „Przez dziurkę od klucza” (ebook, książka papierowa), intymna i poruszająca opowieść o szympansach znad potoku Gombe, oraz „Mądrość i cuda świata roślin” (ebook), niezwykle pouczająca rozprawa na temat świata roślin, który jest podstawą naszej egzystencji.

Film dokumentalny

O życiu Jane Goodall powstał film dokumentalny „Życie Jane” w reżyserii Lorenza Knauera. Jest to dokument produkcji niemieckiej opowiadający o życiu prywatnym i naukowym słynnej badaczki szympansów. Udział w nim gościnnie wzięli m.in. Angelina Jolie, Pierce Brosnan, Kofi Annan, biograf Dale Peterson, były pracownik Instytutu Jane Goodall Michael Aisner, badacz pawianów Anthony Collins oraz siostra − Judy Waters.

Muzykę do filmu skomponowali Wolfgang H. Netzer i Christian Heyne. W tle usłyszeć można również dwa utwory Katie Meluy „Thank You, Stars” oraz „Walk Lightly On The World”.

Co znajdziesz w kategorii: Reportaż

Czym są reportaże literackie?

Książkowe reportaże mieszczą w sobie zarówno pasjonujące relacje z podróży po całym świecie (jak na przykład “Biała gorączka” Jacka Hugo-Badera), opowieści o Polsce (jak “Nie zdążę” Olgi Gitkiewicz), miejscach, do których z reguły osoby postronne nie mają wstępu (jak “Klerycy. Życie w polskich seminariach” Mariusza Sepioło) czy oparte na faktach i mrożące krew w żyłach historie sprzed lat (jak “Tragedia na Przełęczy Diatłowa. Historia bez końca” Alice Lugen).

Oparte na faktach, z reguły bez znaczących ubarwień fabularnych - takie reportaże czytane są najchętniej. Dzięki ich autorom i autorkom możemy wejść w nieznane nam dotychczas światy polityki, kultury, zamkniętych społeczności, odwiedzić miejsca targane konfliktami, ale także głębiej poznać to, co wydaje się być na wyciągnięcie ręki. Reportażyści dokumentują i opisują otaczającą nas wszystkich rzeczywistość, opierając swoje publikacje na własnych doświadczeniach, wywiadach, dokumentach i podróżach. Ich książki dotyczą także często zagadek i teorii spiskowych, zapomnianych miejsc lub wydarzeń, czy spraw społecznych.

Na Woblink wśród ebooków z kategorii reportaż znajdziecie wiele dzieł znakomitych i uznanych reportażystów, zarówno z Polski, jak i ze świata. W formacie epub, mobi lub pdf czekają na Was książki autorstwa między innymi Hanny Krall, Ryszarda Kapuścińskiego, Wojciecha Jagielskiego, Pawła Smoleńskiego czy Mariusza Szczygła. Warto sięgnąć także po wyróżnioną Nagrodą Literacką Nike książkę “Żeby nie było śladów” Cezarego Łazarewicza.

Zagraniczni twórcy reportaży

Wśród zagranicznych twórców reportaży znajdziecie Orianę Fallaci, Liao Yiwu, Craiga Taylora, Amosa Oza, Davida Attenborough czy Swietłanę Aleksijewicz. Ta ostatnia autorka jest również laureatką Literackiej Nagrody Nobla - jej reportaże “Wojna nie ma w sobie nic z kobiety”, “Czasy secondhand”, “Czarnobylska modlitwa” czy “Cynkowi chłopcy” dostępne są na Woblink między innymi jako ebooki.

Od czego zacząć czytać reportaże?

Dotychczas czuliście opory przed tym, żeby przeczytać jakiś reportaż albo nie wiecie za bardzo, po co sięgnąć w pierwszej kolejności? Spieszymy z pomocą! Czytanie reportaży pozwala otworzyć oczy na rzeczywistości i doświadczenia, które dotychczas nie były nam dostępne albo nie zdawaliśmy sobie w ogóle sprawy z ich istnienia. Udowadniają one także, jak wiele zupełnie niespodziewanych, a nawet niewidocznych rzeczy dzieje się często bardzo blisko nas. Dzięki temu nie tylko ciągle dowiadujemy się więcej o świecie, ale także uwrażliwiamy na ludzkie historie. Od czego jednak zacząć? Propozycji jest wiele. W naszym kraju mamy pewien przywilej - zwłaszcza w XX i XXI wieku rozwinęła się znakomita tzw. polska szkoła reportażu, której dzieła doceniane są nie tylko w Polsce, ale także i na świecie. Dobrym początkiem zapoznawania się z nią jest sięgnięcie po zbiór najważniejszych tekstów - trzytomową “ Antologię polskiego reportażu”, prezentującą historię najlepszych twórców. Tą wydaną przez Wydawnictwo Czarne pod redakcją Mariusza Szczygła monumentalną kolekcję znajdziecie na Woblink jako książkę papierową oraz ebook. 

Chcielibyście zabrać coś ze sobą w drogę jakąś krótszą historię? Nic prostszego! Na początek polecamy zwłaszcza “ Z miłości? To współczuję!”, historię współczesnego Omanu autorstwa Agaty Romaniuk.

A może chcecie podróżować dalej? Sięgnijcie po “Indie. Kraj miliarda marzeń” Weroniki Rokickiej albo “ Izrael już nie frunie” Pawła Smoleńskiego. Interesuje Was miejsce kobiet w innych kulturach i społecznościach? “ Kwiaty w pudełku. Japonia oczami kobiet” Karoliny Bednarz będą dobrym pomysłem.

Azja to trochę zbyt daleko? Nie ma problemu, wybierzcie się wraz z Mariuszem Szczygłem śladami jego “ Osobistego przewodnika po Pradze”.

Chcielibyście zacząć od klasycznych pozycji reportażu? “ Imperium”, “ Szachinszach” lub “ Cesarz” Ryszarda Kapuścińskiego czekają na Was w formatach epub, mobi lub pdf.

Jakie reportaże warto przeczytać?

Może jest tak, że przeczytaliście już trochę reportaży w swoim życiu, ale gdy patrzycie na długą listę pozycji ukazujących się nakładem Wydawnictwa Czarne, Wydawnictwa Otwartego, Wydawnictwa Szczeliny, Wydawnictwa Literackiego albo Wydawnictwa Znak od nadmiaru dobra zaczyna się Wam kręcić w głowie i już nie wiecie, co wybrać następnego? Spróbujemy pomóc!

Miłośnikom reportaży podróżniczych oraz osobistych historii związanych z dalekimi krajami polecamy ebook “Ulica wiecznej szczęśliwości. O czym marzy Szanghaj” Roba Schmitza. Autor spędził w tym mieście wiele lat i poznał je od podszewki, a przy tym zachował dystans właściwy outsiderowi. Dzięki temu z dużą życzliwością, a przy tym spostrzegawczością opisuje współczesny Szanghaj z perspektywy jego mieszkańców - własnych sąsiadów.

Na Woblink mamy też wiele reportaży podróżniczych dla osób, których fascynuje Korea Południowa i jej kultura, historia oraz społeczeństwo. Wśród nich “Kraj niespokojnego poranka. Pamięć i bunt w Korei Południowej” Romana Husarskiego, “Cool po koreańsku” Euny Hong, “Przesłonięty uśmiech. O kobietach w Korei Południowej” Anny Sawickiej, “7736 km. Pomiędzy Koreą Południową a Polską” Mijin Mok czy “Mądre matki, dobre żony” Małgorzaty Sidz, które znajdziecie tutaj między innymi w formatach epub, mobi lub pdf. Z kolei Craigiem Taylorem możecie poznać mieszkańców Londynu w jego popularnej książce “Londyńczycy. Miasto i ludzie” oraz Nowego Jorku w “Nowojorczycy. Miasto i ludzie”. 

Wędrując przez Polskę

Wolicie reportaże o Polsce? Polecamy zatem “ Miedziankę” Filipa Springera, opowieść o niewielkim miasteczku znajdującym się w pobliżu Jeleniej Góry, którego (już) nie ma. Springer długo szukał odpowiedzi na pytanie, dlaczego posiadająca siedmiowiekową historię Miedzianka zniknęła z powierzchni ziemi, odkrywając po drodze wiele innych tajemnic z przeszłości.  “ Łowcy skór. Tajemnice zbrodni w łódzkim pogotowiu” Tomasza Patory zmrożą krew w żyłach wynikami śledztwa w sprawie jednej z największych afer w historii III Rzeczpospolitej. Z kolei brytyjczyk Bernard Newman wyruszył na jedną ze swoich wypraw rowerowych właśnie do Polski. Jedna z jego podróży odbywała się w okresie międzywojennym - relację z niej znajdziecie w “ Rowerem przez II RP. Niezwykła podróż po kraju, którego już nie ma”. Z kolei jego ówczesne obserwacje i próby przewidzenia przyszłości z czasów II wojny światowej znajdziecie w “ Rowerem przez Polskę w ruinie”.

Reportaże sądowe i true crime

Interesują Was reportaże true crime? Sięgnijcie po dzieło Cezarego Łazarewicza “ Koronkowa robota. Sprawa Gorgonowej”, bohaterki jednego z najbardziej znaczących procesów dwudziestolecia międzywojennego i jednej z najgłośniejszych spraw w historii polskiego sądownictwa. Z Katarzyną Bondą możecie odwiedzić “ Polskie morderczynie”, odsiadujące wyroki kobiety skazane za morderstwa, z którymi rozmawia polska autorka kryminałów. Chcielibyście poszerzyć swoją wiedzę? Reportaże popularnonaukowe to coś dla Was! Jako ebooki znajdziecie na Woblink wiele z nich - na przykład “ Śpiące królewny. Tajemnicze przypadki ze świata neurologii” Suzanne O’Sullivan. True crime oraz pozycje popularnonaukowe łączy chociażby w swojej książce “ Zbrodnie odczytane z kości. Tajemnice antropologii sądowej” Monika Głąbińska, wprowadzając nas w świat jednego z najbardziej fascynujących, a przy tym dość elitarnych zawodów antropologa sądowego. Te i wiele innych ebooków reportaży czeka na Was na Woblink!