Historia

Od opublikowania przez wydawnictwo Bellona mojej pracy pt. Amida 359 minęło ponad dziesięć lat. W tym czasie ukazało się wiele pozycji zarówno naukowych, jak i popularnonaukowych, które nie tylko znacząco poszerzyły naszą wiedzę na temat badanych zagadnień, ale także zmusiły mnie do rewizji niektórych spostrzeżeń. Niniejsza publikacja jest więc zmienionym, poprawionym i rozbudowanym opracowaniem opartym na – zawsze miałem nadzieję, że solidnych – fundamentach utworu z 2012 r....

Republika rzymska przystępując do wojny z Kartaginą w 218 r. p.n.e. jawiła się hegemonem zachodnich akwenów Morza Śródziemnego. Za siłą morską Rzymu przemawiało 220 galer pięciorzędowych stacjonujących w Ostii, eskadra w sycylijskim Lilybauem oraz bazy na Sardynii i Korsyce. Także sojusze z Hieronem II syrakuzańskim i Massalią, stanowiły dostateczną gwarancję natychmiastowego przejęcia inicjatywy operacyjnej na wypadek konfliktu z jedynym potencjalnym pretendem do zakwestiono...

Prezentowany poniżej przekład Księgi niepokoju oparty został na dziewiątym wydaniu Richarda Zenitha (2011). Tym samym wprowadza on istotne zmiany w odniesieniu do poprzedniego wydania Księgi w moim przekładzie (opartego na czwartym wydaniu Zenitha z 2003 roku), które ukazało się Warszawie w 2007. Poza tym, że tekst przeszedł nową redakcję w oparciu o nowy oryginał, został też poszerzony o wspomniane siedem fragmentów. Uwzględniono w nim także kilkaset zmian wynikłych z nowych...

Dzienniki z Powstania Warszawskiego są zbiorem zapisków z Powstania pióra siedmiorga pisarzy. Intencją tego opracowania jest poszerzenie wiedzy o wydarzeniach militarnych tamtych czasów. Przywołani w nim autorzy w obliczu Powstania chcieli przede wszystkim przetrwać. Dlatego w ich zapiskach niewiele jest heroizmu dziewcząt i chłopców, którzy tak ofiarnie walczyli i może nazbyt lekkomyślnie ginęli. Wzniosłość i tragedia Powstania zostały tu pokazane inaczej, poprzez pryzmat je...

Kulisy Peerelu Mimo że od upadku PRL minęło już kilkadziesiąt lat, okres rządów komunistycznych w Polsce wciąż wzbudza kontrowersje i jest przedmiotem sporów oraz dyskusji – nie tylko wśród historyków, lecz także polityków i dziennikarzy. Antoni Dudek i Zdzisław Zblewski, historycy, którzy od lat zajmują się analizą dziejów powojennej Polski, stworzyli wyjątkowe kompendium wiedzy na temat epoki Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej, obejmujące okres od początku rządów komunistyczn...

W tamtej wyprawie w 1944 roku towarzyszem moim był Józef Hieronim Retinger (zwany tu dalej JHR-em) i o nim będzie w tym opowiadaniu najwięcej, o nim samym, o jego wielu ogromnych zaletach i kilku małych wadach i śmiesznostkach, a także o jego (naszych) krajowych przygodach.
Fragment prologu

Praca niniejsza została podzielona na sześć rozdziałów. Pierwszy charakteryzuje terytorium, uwzględniając sytuację polityczną, szczególnie wytworzoną wskutek Powstania Wielkopolskiego i Traktatu Wersalskiego, następnie przynależność kościelną, od delegatury arcybiskupa gnieźnieńsko-poznańskiego, poprzez administrację apostolską, aż po prałaturę pilską, z uwzględnieniem dokonujących się przekształceń administracji kościelnej. Rozdział drugi został poświęcony sieci parafialnej,...

Dwudziestolecie. Oblicza nowoczesności to owoc konferencji naukowej zorganizowanej przez Muzeum Historii Polski w Warszawie w dniach 18-19 listopada 2008 r. W publikacji znajduje się zapis czterech paneli dyskusyjnych dotyczących polityki wewnętrznej II RP, polityki międzynarodowej, gospodarki i społeczeństwa oraz przemian cywilizacyjnych. Każda dyskusja jest podsumowana przez moderatora, m.in.  prof. dr. hab. Tomasza Nałęcza, dr. hab. Marka Kornata, prof. dr. hab. Marka Jabł...

Irma Grese – urocza i okrutna – zdaniem więźniarek: „piękna bestia". Poruszająca opowieść o kobiecie, którą ideologia narodowego socjalizmu skutecznie przemieniła z naiwnej wiejskiej dziewczyny w bezwzględnego potwora. Termin „zbrodniarze hitlerowscy” przywodzi na myśl zimne i pozbawione wyrazu twarze SS-manów. W końcu, czyż Trzecia Rzesza to nie „męska sprawa”, jak głosił jeden z nazistowskich sloganów? Daniel Patrick Brown szybko rozprawia się z mitem, jakoby t...

Zbeletryzowana biografia porucznika „Ciemnego” – Tadeusza Narkiewicza, jednego z najdzielniejszych dowódców Narodowego Zjednoczenia Wojskowego na Białostocczyźnie w latach 1945-1947, osnuta na tle walki niepodległościowego podziemia w drugiej połowie lat 40. na Podlasiu. Dziesiątki historycznych postaci – dowódców, żołnierzy a także zwykłych mieszkańców Białostocczyzny. Wśród nich „Zygmunt”, „Błękit”, „Grot”, „Bąk”, „Huzar”, „Zbych”, „Noc” i wielu innych, dziś zapomnianych… M...

Aby opowiedzieć o tak krzykliwie sarmackim magnacie jak Karol Radziwiłł, nie ma lepszej formy niż gawęda szlachecka – jej właśnie użył Józef Grainert, przytaczając nam w ciekawych i zabawnych słowach historię życia wojewody wileńskiego. Przedstawia nam on księcia Radziwiłła jako rubasznego hulakę o gwałtownym temperamencie, a zarazem zagubionego, lecz szczerego patriotę, kochającego swoje korzenie i tradycję. Począwszy od zabawnych historyjek – w tym niektórych zmyślonych prz...

Julian Stachiewicz (1890 – 1934), wybitny działacz niepodległościowy, generał brygady Wojska Polskiego i historyk wojskowości, w swojej opublikowanej 1929 roku na łamach pisma „Niepodległość” pracy, uważnie analizuje polityczne konteksty niemieckich planów utworzenia polskiej formacji wojskowej w okresie Wielkiej Wojny. Wykorzystanie potencjału militarnego Polski stało się w pewnym momencie dla Trójprzymierza sprawą palącą i miało zaowocować tzw. aktem 5 listopada oraz decyzj...

Fragment: Czujemy jakieś krzepiące i orzeźwiające wzruszenie, gdy wspominamy szwadron Kozietulskiego, owych czternastu z oblężenia Gdańska, owych rannych z lazaretu, co w r. 1809 zdobyli pozycję nieprzyjacielską, ułanów Poniatowskiego, i podchorążych, i czwartaków. Niech wskrzeszona ich tradycja da nam raz jeszcze pokolenie o takich charakterach i takiej zaprawie, dziś ono się nie zmarnuje, nie zostawi tylko sławy bohaterstwa po sobie, ale dokona rzeczy wielkiej i ostatecznej...

Opowieść o mało znanym epizodzie w historii Polski – wyprawie Artura Zawiszy do Polski w 1833 r. celem wzniecenia powstania zbrojnego. W lutym 1833 opuścił Paryż, przez Belgię i Niemcy dotarł do miejscowości Turzno k. Torunia, gdzie po spotkaniu z matką i bratem napisał testament. Po długich partyzanckich walkach 14 czerwca 1833 został schwytany wraz z kilkuosobowym oddziałem w lesie k. Krośniewic i osadzony w Warszawie. Sąd Wojenny skazał go na śmierć przez powieszenie, egze...

Referat wygłoszony na Polskim Kongresie Pedagogicznym we Lwowie dnia 1 listopada 1909 r.

Wspomnienia ówczesnego oficera 5 pułku piechoty Legionów Wacława Lipińskiego z ofensywy wojsk polskich na Wilno i Dyneburg w 1919 roku. Ppłk Wacław Lipiński (1896-1949) – żołnierz Legionów Polskich, członek Komendy Głównej Polskiej Organizacji Wojskowej, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej. Doktor prawa, absolwent historii na UJ. Dyrektor Instytutu Badania Najnowszej Historii Polski. We wrześniu 1939 r. szef propagandy w Dowództwie Obrony Warszawy, nadawał codzienne komunika...

Marian Zdziechowski zajmuje zdecydowane stanowisko wobec aresztowania generałów WP po zamachu majowym 1926 r.
Prof. Marian Zdziechowski (1861-1938) – autor prac z zakresu filozofii religii i historii literatury słowiańskiej, rektor Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. Konserwatysta, zagorzały przeciwnik komunizmu. Jeden z założycieli wileńskiego “Słowa”. W 1926 r. rozważany jako kandydat na urząd Prezydenta RP.

Fragment: Do was, młodych zwracam się z błaganiem: miejcie litość nad ojczyzną. W poczuciu odpowiedzialności za jej przyszłe losy, rozmyślając nad tym, co ją toczy i rozkłada, wyrabiajcie myśl krytyczną, pogląd jasny, hart woli i mocne postanowienie wydobycia jej ze śmiertelnego grzechu lenistwa duchowego, bo ten jest źródłem tej nieodporności na zło, którą tu piętnuję. Prof. Marian Zdziechowski (1861-1938) – autor prac z zakresu filozofii religii i historii literatury słowia...

Spis treści: I. O METODACH Indukcyjna a medytacyjna. Świadomość chronologii II. CZTERY POSTULATY MISJI KATOLICKICH Geneza państwowości od sądownictwa. Monogamia podstawą własności osobistej. Wynalazczość. O supremacje pierwiastków duchowych III. ZASADY ŻYCIA PUBLICZNEGO NARODÓW Personalizm, aposterioryzm, organizm, dualizm prawa, gromadność, aprioryzm, mechanizm, monizm prawny. Wytwarzanie siły politycznej. Mechanizm nie wytwarza moralności, oświaty ni dobrobytu IV. UNIWERSAL...

Wykład wygłoszony przez prof. Feliksa Konecznego podczas spotkania założycielskiego “Towarzystwa Słowiańskiego” w Krakowie w 1913 r.

Fragment: Gdybyśmy weszli w szczegóły, dlaczego mianowicie nie można było dotychczas zwycięstw wyzyskiwać, okazałoby się, że przysposabianie się do odzyskania Pomorza trwało stosunkowo niedługo i że ta przerwa 19-letnia nie mogła być krótszą. Jest ona zapełniona pracą usilną u obydwóch stron walczących, pomnych dobrze, że je czeka w niedalekiej przyszłości ponowna ciężka rozprawa. Lata te nie rozrywają bynajmniej perspektywy dziejowej dwóch wojen, lecz owszem, łączą je z sobą...

Publikacja zawiera wznowienie dziewięciu numerów „Orła Białego” – podziemnego pisma Obszaru Południowego WiN, w ocenie historyków stanowiącego najlepsze pod względem merytorycznym i wydawniczym czasopismo drugiej konspiracji. Jest to nie tylko udostępnienie społeczeństwu cennego z perspektywy badań historycznych, politologicznych i socjologicznych tekstu źródłowego, ale przede wszystkim inspiracja dla osób mających wpływ na współczesne polskie życie publiczne – polityków szcz...

Fragment: Żywioł polski trwał i nadawał nadal cechę swą ustrojowi społecznemu „Rusi Czerwonej”. Kiedy na całej Rusi zaginął już wszelki ślad wspólnoty rodowej, w ruszczejących ziemiach Grodów Czerwieńskich, na Rusi Czerwonej istniały wspólnoty rodowe długo jeszcze potem, jako przeżytek nie ruskiego prawa, lecz polskiego, w którego historii nie ma nigdzie przeskoków, a tylko stopniowy, lecz stały rozwój organiczny. Nie ze starej Rusi wniesiono tam owe wspólnoty, boć ich w społ...

Fragment: Imię Sobieskiego znane było całemu światu chrześcijańskiemu i muzułmańskiemu. Nie tylko było, lecz i jest znane; rozgłos był tu istotnie gońcem prawdziwej sławy historycznej, rosnącej z wiekami, przechodzącej wciąż do nowych ludów, obejmującej całą ziemię. Nawet na niebo nie można spojrzeć, by się z nim nie spotkać, bo tam błyszczy gwiazdozbiór, nazwany przez Heveliusa „tarczą Sobieskiego”. Wyszczególniany nieraz łaską królewską „wielki Gdańszczanin czuł się synem P...