Postawy Polaków wobec religii są coraz bardziej zróżnicowane. Jak pogodzić interesy rozmaitych środowisk osób wierzących i niewierzących? Czy wolność religijna zakłada również możliwość uwolnienia się od religii? 

Czas na ludzką miarę Jeśli w przeszłości zegar symbolizował marność stworzenia i przekraczający je wieczny horyzont, to dziś tyka bez metafizycznego odniesienia. Czas już nie tyle znaczy, ile zaczął się jedynie liczyć – trwa z nim nieustanny wyścig. Życie zaś przybiera formę nadaną mu przez tryby zegara. Co mówi o czasie współczesna nauka? Czy możemy o nim po prostu zapomnieć? Dlaczego rewolucje były wymierzone w zegary? Jakie pułapki kryje w sobie slow life? 

Rodowód większości Polaków jest chłopski, a nie szlachecki. A jednak pamięć o tych korzeniach uporczywie wypieramy. W majowym numerze miesięcznika „Znak” stawiamy pytania: czy nowoczesne społeczeństwo trawi chłopofobia? W jaki sposób skrywana chłopska genealogia wpływa na współczesną wspólnotę obywatelską? Czy jesteśmy gotowi na otwartą rozmowę dotyczącą naszych korzeni? Odpowiadają m. in. prof. Andrzej Mencwel oraz prof. Jacek Wasilewski. W Debatach zajmujemy się temat...

Temat miesiąca: Ludzka pamięć a historia. Źródło konfliktów? Tadeusz Mazowiecki, Adam Daniel Rotfeld, Henryk Woźniakowski, Konstanty Gebert, Jörg Lüer, Abel A. Murcia Rosiano, Jarosław Hrycak, Dubravko Lovrenović, Neven Šimac o tym: - jak pamięć o przeszłości różni się od historii z książek? - jak długo te różnice będą źródłem konfliktów? - czy szansą na pojednanie jest religia czy wielkie gesty polityków? Ponadto m.in.: Gorzkowski, Piela, Gomola, Pieńkowski...

Temat miesiąca: Jak pamiętamy o Żydach? (Makuch, Sobelman, Russek, Michlic) Z kulturą i historią polskich Żydów spotykamy się na każdym kroku. Coraz więcej jest inicjatyw, które przywracają pamięć o dawnych społecznościach żydowskich. Jakie są motywy ich twórców? Czy pamięć ta jest autentyczna? Debaty: Spór o aborcję (Kozłowska, Hennelowa) Czy zamiast bezwarunkowo zakazywać aborcji nie lepiej zapytać, jakie czynniki ostatecznie wpływają na decyzję o urodzeniu dziecka bą...

Temat Miesiąca: Władza w Kościele - Ponad 200 teologów podpisało się pod deklaracją w sprawie władzy w Kościele. Czy zawarte w niej postulaty okażą się zbieżne z działaniami podejmowanymi przez Radę Kardynałów i papieża Franciszka? Jakie są główne tematy sporów teologów z Kongregacją Nauki Wiary? Czy proponowane zmiany mogą wpłynąć na Kościół w Polsce? Odpowiadają: ks. Wacław Hryniewicz, Józef Majewski, ks. Andrzej Szostek | Idee: Pornografia Holokaustu - Wywiad z Alvinem H....

"Temat miesiąca: Imperialne oblicze Rosjan. Władimir Putin pragnie odbudowy imperium. Czy nastroje społeczeństwa rosyjskiego odzwierciedlają politykę kremlowską? Jaki jest stosunek Rosjan do państwowości Białorusinów i Ukraińców? Odpowiadają specjaliści z Rosji, Białorusi i Ukrainy. Ponadto ankieta „Znaku”: Co o imperialnej przeszłości myślą rosyjscy dwudziestolatkowie? DEBATY Jezydzi – Czy Szatan może nauczyć miłości? Joanna Bocheńska o korzeniach bliskowschodniej religii ...

Jaki obraz człowieka wyłania się z refleksji nad zwierzętami? Czym jest status osoby nie-ludzkiej? Jakim językiem mówić w imieniu zwierząt? Czy ludzie są odpowiedzialni za ich szaleństwo? 

Po zamachach z 11 września 2001 r. społeczna i polityczna percepcja islamu w Europie i Stanach Zjednoczonych zmieniła się diametralnie. Społeczności muzułmańskie obecne są na naszym kontynencie od dawna, ale odkąd ideologia islamu stała się pożywką dla wszelkiej maści radykałów, wyznawcy tej religii zaczęli być traktowani jako ciało obce w świecie zachodniej demokracji. Symbolem tego nieprzystosowania stała się kobieta w burce. Chociaż zakrywanie twarzy z powodów religijnych ...

Temat miesiąca: Polska przeprasza za powieść Dlaczego nie mamy polskiego Pamuka? Skąd popularność literatury faktu? Dlaczego wolimy zagraniczne powieści? Odpowiadają pisarze i krytycy: Dukaj, Orbitowski, Szostak, Dunin – Wąsowicz, Majmurek, Twardoch, Jerzy Jarzębski, Przemysław Czapliński Dariusz Nowacki i inni Ponadto m.in.: Jagielski i Ochojska o Afryce, Fragment najtrudniejszej książki S. Kierkegaarda, spór o aborcję oraz religia w USA – jak żyją i w co wierzą A...

Temat Miesiąca: Wojna - Wojny stały się wszechobecne - od ataku na World Trade Center polem bitwy jest cały świat. W pewnym sensie stały się też niewidoczne - drony i roboty docierają niepostrzeżenie do celu i tam zbierają informacje lub dokonują egzekucji. Czym jest dziś wojna? Czy nas dotyczy? Kto ją prowadzi? | Fotoreportaż Claire Felicie - o żołnierzach w Afganistanie | Sztuka bycia sobą: Czy zadowolenie z siebie to najważniejsza rzecz, jaką w życiu możemy osiągnąć? | Eko...

Temat Miesiąca: Człowiek - jaki to rodzaj? Dziś wiemy już nie tylko, że na naszą kobiecość i męskość wpływa kultura, ale także że sama biologia kształtuje płeć na kilku różnych poziomach. Czy istnieje wyraźna linia odgraniczająca kobiety i mężczyzn? Co współczesne spojrzenie na płeć mówi o relacji kultura-natura? Czy nasze mózgi mają płeć? | Rozmowa: Pamięć o Katyniu. Śmierć polskich oficerów nie pasuje do polskiej martyrologii - ponieśli ją bez broni w ręku | DEBATY: Mitolog...

Czym jest ciało w XXI wieku? Jakim językiem o nim mówić? Czy taniec może wyleczyć ciało? Jakie historie opowiada tatuaż? Co o cielesności mówi przemysł pornograficzny? 

Przynależność wstydu Wszyscy odczuwają go podobnie, jest wrodzony, choć jego skala podlega relacjom społecznym. To „strażnik pogranicza”, który pozwala chronić reguły obowiązujące w otoczeniu i przestrzegać ich. Wstyd oddziałuje, prowokuje i wymusza szereg zachowań: wykluczenie, izolację i strach. Sam karmi się przynależnością do klasy, kultury, rasy, płci, religii, nieustannie poszerzając swoje granice. Dlaczego się wstydzimy? Jakie są reprezentacje wstydu w kulturze? Ki...

Sztuka wędrowania „Chodzenie, w wersji idealnej, jest stanem, w którym umysł, ciało i świat spotykają się z sobą, jak gdyby były trzema prowadzącymirozmowę postaciami, trzema dźwiękami niespodziewanie łączącymi się w akord” – pisała Rebecca Solnit w Zewie włóczęgi. Spacery i mikropodróże pozwalają nam nie tylko oderwać się od codzienności, odpocząć i spojrzeć na problemy z innej perspektywy, ale także nauczyć się uważności, przyjrzeć się samemu sobie i duchowo zjednoczyć z ...

Za wyborem i życiem Waga problemu i temperatura sporu, który rozgorzał w polskim społeczeństwie po wyroku Trybunału Konstytucyjnego z października 2020 r., są oczywiste. Podobnie jak głęboki podział i brak dyskusji między obozami pro- i antychoice. Próba przełamania tego impasu poprzez szukanie szerszych perspektyw i przedefiniowanie dotychczasowych stanowisk stanowiła dla nas motywację do podjęcia tematu. Przyglądamy się więc doświadczeniom innych krajów oraz kobiet zaa...

Temat Miesiąca: Atlas polskich mężczyzn - Męskość nie jest w kryzysie, po prostu przestała być rozumiana przez wszystkich tak samo. Tradycyjny wzorzec polskiego mężczyzny stał się tylko jednym z wielu. Nie warto o niego walczyć, ale dyskutować o tym, jakie są dla niego alternatywy. | Zart filozofa o największym nienapisanym dziele Immanuela Kanta i szansa Sokratesa na uniwersytecki etat | Jerzy Buzek o Syrii: Struktury prawne Rady bezpieczeństwa ONZ to relikt z czasów zimnej ...

Temat miesiąca: Nazywaj rzeczy po imieniu - Dzisiejszy świat jest przepełniony rzeczami. Rozwój produkcji masowej i nowych technologii zmienia nasz stosunek do przedmiotów. Czym są przedmioty? W jakich kierunkach ewoluują? Jaka będzie ich przyszłość? Co nasze rzeczy mówią o nas? Odpowiadają m.in.: Orbitowski, Skalska, Springer | DEBATY Pamięć Tatarów - Reportaż z podlaskich Kruszynian, do których powraca coraz więcej tatarskich rodzin | IDEE Jerzy Vetulani - Czy neurobiolog j...

"Temat miesiąca: Jak wiara zmienia Biblię? W jaki sposób wiara lub niewiara tłumacza wpływa na przekład Biblii? Dlaczego translacja miałaby być aktem wiary? Czy możliwy jest przekład ekumeniczny? DEBATY Kultura Głuchych – posiadają swój język, zwyczaje oraz poczucie odrębności. Czy Głusi są mniejszością? IDEE Jak umierać? – debata o eutanazji z udziałem Kaczkowskiego, Kozłowskiej, Królikowskiego i Łukowa KULTURA Pisarz – rzemieślnik słowa czy natchniony wizjoner? M...

"TEMAT MIESIĄCA Polak-katolik – tożsamość do wzięcia Za figurą Polaka-katolika stoi jedna z najtrwalszych definicji polskości. Na ile dziś jest ona atrakcyjna? Czy wyczerpuje historyczne i współczesne rozumienie polskości? Jakie miejsce wyznacza kobiecie? Czy Polak-katolik dominuje w dyskursie publicznym? Kto dziś jest jego wrogiem? DEBATY Spóźniona sprawiedliwość? - Kościół w Polsce wobec ofiar czynów pedofilnych popełnionych przez duchownych IDEE Johann Reikers...

"TEMAT MIESIĄCA XI: Nie marnuj W którym momencie nabywanie dóbr przybiera postać zbytku i marnotrawstwa? Czy ilość produkowanych śmieci nas nie przerośnie? Na ile możliwe jest stuprocentowe spożytkowanie żywności? Odpowiadają: Zygmunt Bauman, Marta Dymek, bp Grzegorz Ryś, Zdzisław Sobierajski i Dubravka Ugrešić. DEBATY Po (nie)widzialnej Galicji, Z Martinem Pollackiem rozmawia Urszula Pieczek IDEE Bóg odnalazł mnie w mroku – opowieść osoby transpłciowej o zm...

Ziemię zamieszkuje ponad 7 mld ludzi, a ilość obecnie produkowanego rocznie jedzenia pozwoliłaby wykarmić 12 mld osób. Mimo to na świecie żyje ponad 800 mln cierpiących z powodu braku pożywienia, a statystycznie co pięć sekund ktoś umiera z głodu. Doświadczenie głodu, które najsilniej jednak uwidoczniło się w czasie wielkich wojen w XX w., gdy pochłonęło niezliczoną liczbę ofiar. Głód nierozerwalnie wiąże się z władzą – jest efektem politycznego uwikłania, a także najsilniejs...

Każda epoka posiada swoje oczekiwania wobec miłości – w ponowoczesności ścierają się dwa modele, które od zawsze ze sobą konkurowały: miłość romantyczna, którą można osiągnąć jedynie poprzez współistnienie, i miłość do siebie, rzekomo narcystyczna, indywidualna. Staraliśmy się na wiele sposobów znaleźć uniwersalny język miłości, ale okazało się to niemożliwe. Każda miłość, każdy jej rodzaj wymaga wypracowania swoistej mowy i języka. Dlatego w tym numerze już od okładki towarz...

Życie i dzieło Zygmunt Bauman to najczęściej cytowany polski humanista ostatnich lat. Był znany na całym świecie ze względu na prace o związkach nowoczesności i Zagłady, „płynności” naszej epoki, globalizacji i nowych wykluczonych. W Polsce jego nazwisko pojawia się jednak częściej w kontekście pytań o powojenną przeszłość. W pierwszą rocznicę śmierci chcemy się przyjrzeć, jakie lekcje niosą biografia i dzieło polskiego socjologa. Z czego wynikało komunistyczne zaangażowani...