Międzynarodowa Nagroda Bookera 2025
Znamy krótką listę nominowanych do Międzynarodowej Nagrody Bookera 2025! Na tak zwanej „shortliście” pięć powieści i jeden zbiór opowiadań. Wybrane tytuły w oryginalne powstały w następujących językach: francuski (dwie nominacje), kannada (język mieszkańców stanu Karnataka w Indiach), japońskim, włoskim oraz duńskim. W tym roku przewodniczącym jury został Max Porter, którego powieść „Lanny” była nominowana do tej nagrody w 2019 roku. Laureatkę lub laureata tego prestiżowego wyróżnienia poznamy 20 maja.
Międzynarodowa Nagroda Bookera 2025 – krótka lista nominowanych
Jury w składzie Max Porter (przewodniczący), Caleb Femi, Sana Goyal, Anton Hur i Beth Orton wyłoniło 6 książek finalistek Międzynarodowej Nagrody Bookera 2025. W tym roku na „shortlistę” trafiło pięć powieści i jeden zbiór opowiadań.
Międzynarodowa Nagroda Bookera jest wręczana od 2005 roku. Jest przyznawana powieściom i zbiorom opowiadań opublikowanych w Wielkiej Brytanii oraz/lub w Irlandii i przetłumaczonym na język angielski. Do tegorocznej edycji nagrody nominowane mogły być tytuły wydane pomiędzy 1 maja 2024 roku, a 30 kwietnia bieżącego roku.
Nagrodzie Bookera towarzyszy nagroda finansowa, która wynosi 50 tysięcy funtów. Jest ona dzielona – w równych proporcjach – pomiędzy autora i tłumacza. Każda osoba, która znalazła się na krótkiej liście nominowanych otrzyma 2,5 tysiąca funtów. Dotyczy to zarówno autora, jak i tłumacza.
Wśród 6 książek z tak zwanej krótkiej listy nominowanych do Nagrody Bookera 2025 znalazły się:
„A Leopard-Skin Hat”, Anne Serre, tłum. Mark Hutchinson (oryginalny język: francuski)
Nazwana przez Le Point „ arcydziełem prostoty, emocji i elegancji”. W tej poruszającej książce, poznamy historię pewnej, głębokiej przyjaźni. Jest to opowieść o więzi Narratora z najbliższym, już od czasów dzieciństwa, przyjacielem o imieniu „Fanny”. Zmaga się on z dotkliwymi dolegliwościami psychologicznymi.
Historia powstała w bardzo trudnym dla autorki czasie. Musiała się ona zmierzyć z tragiczną śmiercią młodszej siostry. Książka ta jest w pewnym stopniu pożegnaniem i hołdem dla utraconego, młodego życia.
„Heart Lamp”, Banu Mushtaq, tłum. Deepa Bhasthi (oryginalny język: kannada)
Książka jest zbiorem opowiadań, napisanych przez autorkę na przestrzeni 1990 do 2023. Historie, oryginalnie powstawały i ukazywały się w języku Kannada. Są to krótkie historie o codzienności i dorastaniu. Poznajemy życie kobiet i młodych dziewczyny we wspólnotach muzułmańskich, w południowych Indiach.
Mamy tutaj okazję zobaczyć ten świat z niedostępnej dla nas perspektywy. Dzięki autorce poznajemy więcej informacji na tego jak wygląda codzienne życie osób w takiej wspólnocie.
„Perfection”, Vincenzo Latronico, tłum. Sophie Hughes (oryginalny język: włoski)
Para millenialsów, Anna i Tom, mieszkają w przytulnym mieszkaniu w Berlinie. Prowadzą beztroskie życie w wielkim mieście. Z czasem zaczynają jednak dostrzegać minusy. Wraz z czasem, praca staje się coraz bardziej powtarzalna. Znajomi wyprowadzają się, mają dzieci, wszystko dookoła wydają się dorośleć.
Zawiedziona tym, jak zaczyna wyglądać ich życie, podejmują między innymi bezowocne próby aktywizmu. Z czasem jednak będą skłonni posunąć się do bardziej radykalnych rozwiązań.
Jest to socjologiczna powieść, gdzie autor ukazuje pustkę i tymczasowość otaczającego nas świata.
Warto podkreślić, że ten tytuł ukaże się w polskim przekładzie już 14 maja 2025 roku – pod tytułem „Do perfekcji”, w przekładzie Katarzyny Skórskiej i nakładem Wydawnictwa Czarne.
„Under the Eye of the Big Bird”, Hiromi Kawakami, tłum. Asa Yoneda (oryginalny język: japoński)
Książka składa się z czternastu przeplatających się i łączących w większą całość, opowiadań. Jej akcja umiejscowiona jest w przepełnionym smutkiem świecie, który stanął na krawędzi zagłady. Ludzkość zebrała się w zwarte społeczności, a cała codzienność została podporządkowana dążeniu do przetrwania ludzkości. Naukowcy wykorzystują bio-inżynierie, by tworzyć ludzko-zwierzęce hybrydy mogące przetrwać zagładę.
„Small Boat”, Vincent Delecroix, tłum. Helen Stevenson (oryginalny język: francuski)
W listopadzie 2021 roku w wyniku przewrócenia się pontonu, śmierć poniosło 27 migrantów. Do tragedii doszło w wyniku francuskich służb, które błędnie informowały ludzi znajdujących się na łodzi, że przebywają na terenie Wielkiej Brytanii. Sugerowali skontaktowanie się z przedstawicielami ich służb.
Książka przedstawia tą historię z perspektywy kobiety która była odpowiedzialna za odebranie tego telefonu z prośbami o pomoc.
„On the Calculation of Volume I”, Solvej Balle, tłum. Barbara J. Haveland (oryginalny język: duński)
Bohaterka powieści, Tara Selter, mimowolnie wpadła w zawirowania czasu. Codziennie przeżywa osiemnasty listopada. Czy uda się jej wydostać? Nikt ze znajomych nie zauważa tego, co dzieje się dookoła. Bohaterkę poznajemy podczas 122 dnia tej pętli. Tara nie może tracić jednak nadziei i cały czas stara się rozwiązać zagadkę w której się znalazła.
Jest to wciągająca historia, gdzie z uwagą będziemy towarzyszyć bohaterce w kolejnych takich samych dniach, mając okazję przyglądać się jej codzienności i przemyślenia. Książka ta jest pierwszą w planowanym pięciotomowy cyklu.
Tego, kto w tym roku zostanie wyróżniony tą prestiżową nagrodą, dowiemy się 20 maja, w czasie ceremonii w londyńskiej Tate Modern.
Międzynarodowa Nagroda Bookera 2025 – nominacje
8 kwietnia jury wybierze z tej grupy nominowanych, czyli tzw. krótką listę. Znajdzie się na niej sześć tytułów. Nazwisko laureata bądź laureatki nagrody poznamy 20 maja. Zostanie ono ogłoszone podczas ceremonii w londyńskiej Tate Modern.
Przewodniczący tegorocznej edycji wyróżnienia opowiadał o książkach z długiej listy nominowanych:
W tych książkach ludzie dzielą się strategiami przetrwania; oszukują, kłamią, żartują i wprowadzają innowacje. Niektórzy ludzie nie są już z tej ziemi lub wysyłają wizje z przyszłości lub z równoległych wszechświatów. Książki te wprowadzają nas w mękę rodziny, miejsca pracy lub polityki państwa narodowego, w niemal duchową tajemnicę przyjaźni, w wewnętrzną architekturę erotycznych uczuć, w banalność kapitalizmu i we wzburzenie wiary.
13 nominowanych tytułów eksploruje szeroką gamę niezwykłych ludzkich doświadczeń. Czasem to historie rozdzierające serce, innym razem zabawne. To doświadczenia jednostek znajdujących się na marginesie, lub „niewidzianych” przez osobny sprawujące władzę. To także doświadczenia zwykłych ludzi, którym spotykamy każdego dnia.
Z grona ponad 150 zgłoszonych książek jury wyłoniło tak zwaną długą listę nominowanych. Na ten moment w polskim tłumaczeniu ukazał się wyłącznie jeden tytuł. To „Wściekłe suki” Dahlii de la Cerdy wydane nakładem wydawnictwa Filtry. To brawurowy debiut meksykańskiej pisarki i aktywistki. W trzynastu monologach bohaterek autora opowiada o biedzie i przemocy, a jej opowieści towarzyszą groteska i czarny humor. Pełno tu odniesień do kina i muzyki pop, lokalnych zwyczajów, legend i kultury narco. Dahlia de la Cerda pisze:
Co trzy godziny i dwadzieścia pięć minut w Meksyku ginie kobieta, rozczłonkowana, uduszona, zgwałcona, pobita do nieprzytomności, spalona żywcem, rozpruta ciosami noża, z połamanymi kośćmi i siną skórą. (…) Meksyk to olbrzymi potwór, który pożera kobiety.
Z doskonałą wiadomością przyszło wydawnictwo ArtRage, które zapowiedziało premierę dwóch kolejnych nominowanych tytułów: „Solenoid” Mircei Cărtărescu i „The Book of Disappearance” Ibtisam Azem. Dodatkowo wydawnictwo Czarne ma w swoich planach wydanie powieści „Do perfekcji” Vincenza Latronica.
Wszyscy nominowani pojawiają się po raz pierwszy z Międzynarodowej Nagrodzie Bookera. Trzy z tytułów to książkowe debiuty. Na tegorocznej liście królują krótkie pozycje – aż 11 z nich liczy mniej niż 250 strony.
Wśród 13 nominacji do Nagrody Bookera 2025 znalazły się:
„A Leopard-Skin Hat”, Anne Serre, tłum. Mark Hutchinson (oryginalny język: francuski)
„On a Woman’s Madness”, Astrid Roemer, tłum. Lucy Scott (oryginalny język: niderlandzki)
„Heart Lamp”, Banu Mushtaq, tłum. Deepa Bhasthi (oryginalny język: kannada)
„Perfection”, Vincenzo Latronico, tłum. Sophie Hughes (oryginalny język: włoski)
„Eurotrash”, Christian Kracht, tłum. Daniel Bowles (oryginalny język: niemiecki)
„Under the Eye of the Big Bird”, Hiromi Kawakami, tłum. Asa Yoneda (oryginalny język: japoński)
„Hunchback”, Saou Ichikawa, tłum. Polly Barton (oryginalny język: japoński)
„Small Boat”, Vincent Delecroix, tłum. Helen Stevenson (oryginalny język: francuski)
„Reservoir Bitches”, Dahlia de la Cerda, tłum. Julia Sanches, Heather Cleary (oryginalny język: hiszpański)
(wyd. polskie: „Wściekłe suki”, tłum. Katarzyna Okrasko, Wydawnictwo Filtry)
„Solenoid”, Mircea Cărtărescu, tłum. Sean Cotter (oryginalny język: rumuński)
„There’s a Monster Behind the Door”, Gaëlle Bélem, tłum. Karen Fleetwood (oryginalny język: francuski)
„On the Calculation of Volume I”, Solvej Balle, tłum. Barbara J. Haveland (oryginalny język: duński)
„The Book of Disappearance”, Ibtisam Azem, tłum. Sinan Antoon (oryginalny język: arabski)
Fundatorzy nagrody doceniają nie tylko rolę samego pisarza, ale także tłumacza. Nagroda finansowa – w wysokości 50 tysięcy funtów – jest dzielona między autora i osoby odpowiedzialnej za przekład. Dodatkowo każdy zakwalifikowany tytuł jest wyróżniany kwotą 5 tysięcy funtów – również dzieloną po równo między autora i tłumacza.
Międzynarodowa Nagroda Bookera (The International Booker Prize) została ustanowiona w 2005 roku i początkowo przyznawano ją za całokształt twórczości. Była wręczana co dwa lata. Od 2016 roku jest przyznawana za książkę napisaną przez pisarza, bądź pisarkę, dowolnej narodowości w języku innym niż angielski. Warunkiem jest tłumaczenie na język angielski i publikacja w roku poprzedzającym nagrodę. Pierwszym laureatem tego wyróżnienia został Ismail Kadare. Warto przypomnieć, że w 2018 roku to wyróżnienie otrzymała Olga Tokarczuk. Jury wybrało jej książkę „Bieguni” („Flights”) w tłumaczeniu Jennifer Croft
Najnowszą laureatką w 2024 została Jenny Erpenbeck za powieść „Kairos”.
Nagroda Bookera 2024 – Jenny Erpenbeck nagrodzona za „Kairos”
Zdjęcie będące fragmentem grafiki wyróżniającej pochodzi ze strony https://thebookerprizes.com/
