Literatura koreańska – od jakich książek warto zacząć
Literatura koreańska – czym tak naprawdę jest? Nie tylko k-popem i k-dramami Korea Południowa stoi! Jednak to właśnie za ich sprawą kultura koreańska wzięła świat szturmem. W związku z tym warto przyjrzeć się również literaturze pisanej przez twórczynie i twórców z tego kręgu kulturowego. Jeśli jeszcze nie wiecie od jakich książek warto zacząć swoją przygodę czytelniczą z tym krajem to przychodzimy z pomocą. Sprawdźcie naszą listę koreańskich książek, które warto znać!
Spis treści:
Literatura koreańska – od czego zacząć?
Książki koreańskich autorów, tak jak i wiele innych literatur azjatyckich, jest podyktowana wpływamy chińskimi oraz ma za sobą bardzo skomplikowaną przeszłość. Klasyczna literatura koreańska ma swoje tradycje w wierzeniach ludowych i opowieściach z Półwyspu Koreańskiego. Była pisana w dużej mierze w Hanji, ale zdarzały się również teksty koreańskie, które były pisane w języku chińskim. Koreańskiego. Istnieją cztery główne tradycyjne formy poetyckie w tejże literaturze: hyangga („rodzime pieśni”); byeolgok („pieśni specjalne”) lub changga („długie wiersze”); sijo („współczesne melodie”); i gasa („wersety”). Inne formy poetyckie, które rozkwitły na krótko, obejmują styl kyonggi w XIV i XV wieku oraz akchang w XV wieku. Natomiast jeśli chodzi o koreańską literaturę prozatorską to skupia się ona wokół mitów, legend i podań ludowych znalezionych w źródłach pisanych. Pierwszym znanym klasycznym dziełem literatury koreańskiej jest Geumo Sinhwa (chin. 金鰲新話, kor. 금오신화, pol. „Nowe historie z góry Geumo”) Kim Si-seupa, które zostały napisane po chińsku. Od XVII wieku beletrystyka stawała się coraz bardziej popularna i łatwiej dostępna w ramach wypożyczalni książek. Prawdziwy rozkwit literatury koreańskiej przypadł na okres XX wieku i to właśnie nad tym wiekiem oraz obecnym skupimy się najbardziej w naszym artykule.
W naszym zestawieniu postanowiliśmy przygotować listę dla wszystkich osób, które chcą zapoznać się z literaturą koreańską, ale nie wiedzą od czego zacząć. Na początku chcemy jednak uczulić, że skupiliśmy się tutaj wyłącznie na literaturze południowokoreańskiej, a także wybieraliśmy tylko książki tłumaczone na polski bezpośrednio z języka koreańskiego. Według nas, najlepiej czytać właśnie te książki, które zostały w ten sposób tłumaczone, a nie poprzez tłumaczenie pośrednie (tłumaczenie na polski książki koreańskiej z języka angielskiego), w którym może zatrzeć się wiele treści. Na początku postawiliśmy na kilka tekstów z tzw. „kanonu” bądź „klasyki” literatury japońskiej, a następnie wybraliśmy współczesne książki tworzone przez koreańskie pisarki i pisarzy.
Klasyka literatury koreańskiej
Tak jak wspominaliśmy powyżej literatura koreańska swój największy sukces zaczęła mieć dopiero w XX wieku. Na początek naszego zestawienia postanowiliśmy przenieść się do początków XX wieku w Korei Południowej i rozpocząć od „kanonu” bądź „klasyki” literatury koreańskiej. Tym z Was, którzy chcieliby się dowiedzieć nieco więcej o historii literatury koreańskiej oraz o tym, jakie inne książki wpłynęły na dzisiejsze teksty z tego terenu, serdecznie polecamy przeczytanie książek „Klasyczna literatura koreańska” oraz „Literatura koreańska XX wieku” obie autorstwa wybitnej polskiej koreanistki – Haliny Ogarek-Czoj. Niestety do tej pory w Polsce zostało wydanych bardzo niewiele tekstów klasycznych, które ukształtowały literaturę koreańską na taką, jaką dziś znamy, jednak udało nam się wybrać kilka, które według nas mogą zainteresować początkującego czytelnika. Na tym polu wyróżnia się Wydawnictwo Dialog i to właśnie kilka ich książek chcielibyśmy polecić wszystkim, którzy chcą poznać nieco starszą literaturę południowokoreańską.
Bataty – Kim Tongin, tłum. Anna Diniejko-Wąs, Wydawnictwo Dialog
Kim Tongin (pisane również jako Kim Dong In) to koreański, a następnie południowokoreański, pisarz, literaturoznawca i poeta, który wprowadził literaturę koreańską w XX wiek. Dong In był prekursorem realizmu i naturalizmu w literaturze koreańskiej, szczególnie w takim współczesnym wymiarze, w jakim znamy go teraz. W wieku 19 lat w trakcie swojego pobytu w Japonii zaangażował się w działalność ruchu literackiego jako „sztukę dla sztuki” i wraz z innymi koreańskimi intelektualistami założył czasopismo 창조 (rom. Changjo, pol. „Twórczość”). To właśnie stworzenie tego czasopisma zamarkowało powstanie w Korei literatury takiej, jaką znamy dziś. W swoich tekstach pisarze 창조 głosili potrzebę odejścia od tzw. literatury dydaktycznej, którą uprawiali ich poprzednicy. Na łamach czasopisma opublikowano pisarski debiut Kim Dong-ina, opowiadanie 약한자의 슬픔 (rom. Yakhanjaeui seulpeum, pol. „Smutek słabeusza”), a następnie w 1925 roku Kim opublikował jedną z najbardziej znanych swoich prac, powieść 감자 (rom. Kamja, pol. „Ziemniaki”/„Bataty”), która stanowi estetyczny przełom w koreańskiej literaturze realistycznej.
Dong In prowadził ekstrawaganckie życie, które uległo zmianie, gdy w 1930 roku stracił pieniądze, a jego problemy natury psychologicznej się pogłębiły. Wtedy to właśnie zmienił swoje nastawienie i stał się purystą językowym oraz także w kwestiach literackich. Dziewięć lat później dochodzi do wydarzenia, które jest rysą na jego biografii, a mianowicie podupadły na zdrowiu Dong In wybiera się w podróż do Mandżurii, ufundowaną przez japońską armię cesarską. Ten fakt wskazuje na kolaborację pisarza z japońskimi władzami okupującymi teren Korei i jest tematem często podnoszonym przez krytyków literackich w odniesieniu do jego twórczości. W ostatnich latach swojego życia napisał kilka niezwykle ważnych opowiadań, które są istotne dla poznania całokształtu jego twórczości, co można znaleźć w zbiorze „Bataty”. Cztery lata po śmierci pisarza koreańskie czasopismo literackie 사상계 (rom. Sasanggye, pol. „Świat Idei”) ustanowiło nagrodę jego imienia, by promować najbardziej utalentowanych pisarzy z Korei Południowej. Nagroda jest przyznawana do dziś.
W zbiorze opowiadań „Bataty” czytelnik jest w stanie zapoznać się z najpopularniejszymi i najważniejszymi opowiadaniami pisarza. Te historie pokazują dlaczego Dong Ina nazywa się ojcem koreańskiego realizmu i naturalizmu oraz dlaczego jego twórczość była tak znacząca dla powstania współczesnej literatury koreańskiej. W zbiorze znajdują się opowiadania takie jak „Szalony malarz”, „Zdrajca” czy „Spod przymrużonych powiek”, które pokazują całokształt twórczości pisarza i wskazują kierunek, w którym następnie rozwinęła się literatura południowokoreańska, jaką teraz znamy.
Filiżanka kawy – Han Malsuk, tłum. Halina Ogarek-Czoj, Wydawnictwo Dialog
Kolejną osobą, po której twórczość zachęcamy do sięgnięcia jest Han Malsuk (pisana również jako Han Mal-sook). W Polsce do tej pory ukazały się tylko jej dwa zbiory nowel, czyli „Filiżanka kawy” oraz „Komungo”. W swojej twórczości pisarka skupia się na problemach ówczesnej Korei, a w szczególności na roli i pozycji kobiety w południowokoreańskim społeczeństwie. Tworzy opowiadania do dziś, a także często sięga po pisanie felietonów i esejów na temat aktualnych wydarzeń społecznych.
Han Mal-sook dzięki swoim żywym obrazom i bardzo zaangażowanemu stylowi pisania, oddaje w swojej twórczości wieloaspektową wewnętrzną stronę czasem wyobcowanych ludzi, a w szczególności skupia się na psychologii współczesnych kobiet w powojennym otoczeniu. Jej opowiadania często nawiązują do perspektyw egzystencjalnych, do czasów wojennych i do ich odbicia w powojennych realiach oraz do nihilistycznego podejścia do życia.
Jedno z jej najważniejszych opowiadań 신화의 단애 (rom. Sinhwaui danae, ang. „A Precipice of Myth”) zapewniło pisarce miejsce wśród najbardziej wpływowych twórczyń południowokoreańskich, a także stała się głównym tematem dyskusji egzystencjalistycznych drugiej połowy lat pięćdziesiątych. W wyborze opowiadań do zbioru „Filiżanka kawy” autorka skupia się na polu psychologicznej obserwacji ludzkich postaw i zachowań w obliczu nowych sytuacji życiowych. Bohaterowie opowiadań pochodzą z różnych warstw społecznych, reprezentują różny światopogląd i uwikłani są w kłopoty zarówno bytowej, jak i psychologicznej natury. Według nas, rozpoczęcie swojej przygody z literaturą południowokoreańską jest szczególnie łatwe i ciekawe, gdy robi się to od krótszych form, jakimi są opowiadania. Dzięki temu jako czytelnicy jesteście w stanie łatwo stwierdzić czy jest to literatura dla Was czy może jednak nie i to właśnie dlatego tak często i chętnie polecamy Wam zbiory opowiadań.
Barwy miłości. Antologia współczesnych opowiadań koreańskich, tłum. Halina Ogarek-Czoj, Joanna Rurarz, Wydawnictwo Dialog
Ostatnim tekstem, który polecamy z tego bardziej klasycznego oblicza literatury koreańskiej jest antologia opowiadań zebrana w zbiorze „Barwy miłości”. Do tej pory z dzieł, które można zaliczać do „kanonu” literatury koreańskiej niewiele zostało przetłumaczonych na język polski, więc w naszych poleceniach sięgaliśmy głównie po zbiory opowiadań. Tym razem przedstawiamy też antologię, która według nas będzie bardzo dobrym miejscem początkowym dla osób, które dopiero chcą wniknąć w literaturę koreańską. To dobra pozycja dla tych, którzy chcą w przekrojowy sposób poznać teksty, które uformowały współczesną literaturę południowokoreańską.
Zbiór ten jest pierwszą w Polsce antologią utworów współczesnych pisarzy koreańskich. Sześcioro autorów – trzy kobiety i trzech mężczyzn – jednych z najbardziej poczytnych w swoim kraju i za granicą, należy do starszego pokolenia. Ich dzieciństwo i młodość przypadały na bardzo trudne dla Korei czasy: okres okupacji japońskiej (1910-1945), wyzwolenie i podział kraju oraz wojny domowej, podział ten utrwalającej. Te tragiczne wydarzenia znalazły odbicie w ich twórczości, w której poruszają jednak inne, bardziej uniwersalne problemy. Opowiadania te łączy dążenie do jak najpełniejszego ukazania złożoności natury ludzkiej. Twórcy tych dwunastu opowiadań, które oddajemy do rąk polskiego czytelnika – uważani są w Republice Korei za klasyków, są laureatami wielu nagród i cieszą się dużą popularnością i szacunkiem swoich czytelników. Według nas, jest to bardzo dobre miejsce na rozpoczęcie swojej przygody z literaturą koreańską i zapoznanie się z opowiadaniami, które w dużym stopniu wpłynęły na współczesne południowokoreańskie społeczeństwo.
Współczesna literatura koreańska
Przechodzimy w naszym zestawieniu do współczesnej literatury koreańskiej, która z pewnością już bardziej jest Wam znana i niektóre książki na pewno widzieliście na półkach w księgarni lub w Internecie. Kultura koreańska w ostatnich 10 latach wzięła świat szturmem za sprawą coraz większego zainteresowania k-popem. W Polsce również pojawiła się masa fanów tamtejszej muzyki i stylu życia. W związku z tym chcielibyśmy przyjrzeć się literaturze pisanej przez twórczynie i twórców z Korei Południowej i przedstawić kilka książek, które każdy fan (i nie tylko!) kultury koreańskiej powinien znać. Jeśli jeszcze nie wiecie od jakich współczesnych książek południowokoreańskich warto byłoby zacząć to przychodzimy z pomocą!
Wegetarianka – Han Kang, tłum. Justyna Najbar-Miller, Choi Jeong In, Wydawnictwo WAB
Listę współczesnych książek koreańskich rozpoczynamy od twórczyni, która w obecnej chwili jest chyba najbardziej znaną koreańską pisarką, a chodzi nam tutaj o Han Kang. „Wegetarianka” była pierwszą książką przetłumaczoną na język polski (jeszcze przez Wydawnictwo Kwiaty Orientu), a także jej pierwszą książką przetłumaczoną na język angielski, za którą w 2016 roku zdobyła Nagrodę Bookera. Po zdobyciu tej nagrody w Polsce książka została wznowiona przez Wydawnictwo WAB w nowej szacie graficznej, ale w tym samym tłumaczeniu.
Według nas, „Wegetarianka” jest jedną z tych historii, które ukazują geniusz pisarski Han Kang w największym stopniu, a jednocześnie wskazuje na kierunek, w którym zdaje się iść literatura Korei Południowej. Jest to bardzo specyficzna książka, która nie trafi do każdego czytelnika, jednak z pewnością warto dać jej szansę na początek swojej przygody z tą literaturą, by wiedzieć, co najbardziej ekstremalnego mogą nam zafundować pisarki i pisarze z Korei Południowej. W wielkim skrócie – „Wegetarianka” opowiada historię o kobiecie, która postanawia zmienić swoją rzeczywistość poprzez powolne zbliżanie się do stanu wegetatywnego. Brzmi dziwnie i ekstremalnie? I tak też jest w tej książce! Han Kang jednak przedstawia wszystko w niezwykle liryczny i dający do myślenia sposób, który sprawia, że czytelnik jest w stanie zatrzymać się na chwilę i zastanowić nad swoją codziennością.
Yong-hye i jej mąż prowadzili przez cały czas zwykłe życie. Gdy jednak makabryczne obrazy senne zaczynają nękać Yong-hye, niespodziewanie kobieta postanawia zrezygnować z jedzenia mięsa. W kraju, w którym społeczne obyczaje są ściśle przestrzegane, jej decyzja jest szokująca i zupełnie niezrozumiała. Wegetarianizm bohaterki spotka się ze sprzeciwem otoczenia i zburzy codzienny porządek jej życia. W całkowitej metamorfozie zarówno umysłu, jak i ciała niebezpieczne przedsięwzięcie zabierze Yong-hye w nieznane dla niej rejony. Odrzucenie mięsa będzie jedynie początkiem głębokiej przemiany. To jedna z wyjątkowych południowokoreańskich książek, które według nas każdy powinien znać!
O zmierzchu – Hwang Sok-Yong, tłum. Dominika Chybowska-Jang, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Drugą książką na naszej liście najciekawszych książek koreańskich jest nominowana w 2019 roku do Nagrody Bookera „O zmierzchu”. Hwang Sok-Yong jest jednym z najciekawszych koreańskich pisarzy ze względu na swoje bogate doświadczenie życiowe, które przyczyniło się do powstania jego wielu fascynujących historii. W latach 60. Sok Yong należał do Korpusy Piechoty Morskiej Republiki Korei, niechętnie walcząc po stronie Amerykanów. W Wietnamie był odpowiedzialny za „czystki”, czyli zacieranie dowodów masakr ludności cywilnej i grzebanie zmarłych. To makabryczne przeżycie poskutkowało tym, że w 1970 roku tworzył przejmujące opowiadanie „Pagoda” na podstawie swoich doświadczeń, za która otrzymał Nagrodę Chosun Ilbo i rozpoczął pisanie książek dla dorosłych czytelników. Literatura koreańska nie byłaby taka sama bez Hwang Sok-Yonga.
Hwang definiuje rzeczywistość Korei jako swoistego rodzaju „ogólnokrajowy stan bezdomności” i nieustannie zgłębia psychologię ludzi, którzy stracili „dom”, symboliczny lub rzeczywisty. „Dom” dla Hwanga Sok-yonga to nie tylko miejsce urodzenia i wychowania, ale życie wspólnotowe zakorzenienie w poczuciu solidarności. Ta idea domu jest także podstawą prób Hwanga do ukazywania sprzeczności społecznych poprzez tworzenie w swoich książkach postaci z peryferii lub obcych wielkomiejskiemu środowisku. Tendencje literackie Hwanga są silnie powiązane z jego osobistymi doświadczeniami. Prace pisarza można podzielić na trzy kategorie. Pierwsza dotyczy utraty ludzkości i dewastacji życia w wyniku procesów modernizyjnych, wojny i systemu wojskowego; druga kategoria wyraża chęć odzyskania zdrowego życia i odnowienia zniszczonych wartości; trzecia należy do kategorii powieści historycznej.
W nominowanej do Nagrody Bookera książce „O zmierzchu” narrator analizuje swoją przeszłość i pokazuje jaką cenę można przypłacić za szaleńczy bieg za postępem. Park Min-u, starzejący się architekt, może mówić o sukcesie. Jako jedynemu z grupy dzieciaków udaje mu się wyrwać z seulskich slumsów. Na fali transformacji Korei Południowej, dzięki determinacji i wieloletniej ciężkiej pracy ostatecznie staje się właścicielem dużej firmy realizującej prestiżowe projekty. Pewnego dnia mężczyzna otrzymuje niespodziewaną wiadomość od kobiety, którą kiedyś pokochał, a potem zdradził. Min-u zaczyna wspominać świat, który wymazał z pamięci i uświadamia sobie, że pomógł go unicestwić, przyczyniając się do bezwzględnej modernizacji Korei.
„O zmierzchu” to historia rozpisana na głosy ludzi, którzy nie mieli szans w starciu z bezdusznym kapitalizmem. To także głęboko humanistyczna opowieść o dzieciństwie, stracie, rozliczaniu się z samym sobą i tragicznych kosztach transformacji kraju, które ponoszą najsłabsi jego mieszkańcy.To literatura koreańska w najlepszym wydaniu!
Nasze szczęśliwe czasy – Gong Ji-Young, tłum. Marzena Stefańska-Adams, Wydawnictwo Kwiaty Orientu
Kolejny tekst na naszej liście jest niezwykle ważny dla naszej redakcji, gdyż była to pierwsza książka południowokoreańska, z którą się zetknęliśmy i która odmieniła nasze życia. Gong Ji-Young jest jedną z tych koreańskich pisarek, które według nas powinien znać każdy. Kobieta rozpoczęła swoją karierę pisarską w 1988 roku, a jej pierwsze teksty skupiały się na problemach robotników, osobach nieuprzywilejowanych i doświadczających dyskryminacji. Oprócz tego pisała również obszernie o życiach młodych i wykształconych kobiet, które starają się ułożyć sobie życie w rodzinie oraz poza nią. Gong Ji-Young przez wielu uważana jest za pisarkę feministyczną. Szczególnie ze względu na to, że w wielu jej pracach tematyka walki kobiet i walka ruchu robotniczego przemieniają się w postacie, które muszą stawić czoła podwójnemu zadaniu: zbudowaniu nowej tożsamości dla siebie po końcu ruchu robotniczego i znalezieniu dla siebie miejsca w społeczeństwie zdominowanym przez mężczyzn. Gniew i niezgoda wynikające z życia w kapitalistycznym społeczeństwie podporządkowanym porządkowi patriarchalnemu stanowi rdzeń dzieł Gong Ji-Young.
W swojej jedynej przetłumaczonej na język polski książce, Gong Ji-Young porusza kwestię kary śmierci i odkupienia. „Nasze szczęśliwe czasy” to historia związku Yun-su – młodego człowieka skazanego na karę śmierci i Yu-jeong – pięknej, bogatej kobiety, której pełne cierpienia życie naznaczone zostało piętnem seksualnego i psychicznego znęcania. Jej pogarda dla matki i obojętność wobec reszty świata czynią ją wyobcowaną ze społeczeństwa i izoluje ją od jakiejkolwiek szansy na szczęście. Yu-jeong ma również ciotkę – siostrę zakonną Monikę, która od 30 lat odwiedza skazańców, rozmawia z nimi i próbuje resocjalizować. Pewnego dnia ciotka doprowadza do spotkania Yu-jeong i Yun-su. Kiedy młodzi odkrywają, że jest coś, co ich łączy (smutek), pojawia się między nimi wyjątkowe uczucie. Uczucie, które może rozwijać się w krótkim czasie przeznaczonym na spotkania raz w tygodniu. Czy nauczą się czegoś od siebie? Jak miłość odmieni ich życie? To jedna z historii, która łamie serce i porusza czytelnika do głębi, więc według nas jest bardzo dobrą lekturą na rozpoczęcie swojej przygody z literaturą południowokoreańską. To literatura koreańska, która wzruszy każdego.
Nikt nie odpisuje – Jang Eun-Jin, tłum. Marta Niewiadomska, Wydawnictwo Tajfuny
Następna pozycja na naszej liście jest kolejnym świetnym tekstem na rozpoczęcie swojej literackiej przygody z koreańskimi książkami. Tym razem prezentujemy dosyć krótką, ale pełną emocji książkę, czyli „Nikt nie odpisuje” południowokoreańskiej pisarki Jang Eun-Jin. Pisarka do tej pory wydała cztery powieści i jeden zbiór opowiadań, ale „Nikt nie odpisuje” jest jej jedyną książką przetłumaczoną na język polski. Pisarka ma na swoim koncie trzy nagrody literackie: Nagrodę Chonnam Ilbo przyznawaną za najlepsze opowiadania, Nagrodę Joongang Ilbo dla najlepszych nowych pisarzy oraz prestiżową Nagrodę Munhak Dongne.
O czym jest „Nikt nie odpisuje”? To wzruszająca i ciepła opowieść o potrzebie rozmowy i różnych sposobach komunikacji, która urzeka swoją bezpretensjonalnością. Mówi też o więziach, które tworzymy – i o tym, że te chwilowe czasem okazują się bardzo silne, a te, które powinny trwać przez całe życie, bywają przerażająco kruche. To książka, którą powinien przeczytać każdy, kto potrzebuje pocieszenia, a taka literatura koreańską nie zdarza się często. Młody mężczyzna podróżuje ze swoim wiernym psim towarzyszem przez Koreę Południową. W plecaku ma tylko empetrójkę, książkę i przybory do pisania. Codziennie przed zaśnięciem pisze list adresowany do osoby, którą poznał podczas podróży. Każdemu, z kim przez krótką chwilę dzieli się opowieściami, nadaje numer: 32, 239, 412, 751… Jest wśród nich nastolatka, która przyłapała swoich rodziców na zdradzie, sprzedawca słodyczy w pociągu, artysta tworzący instalacje z gum do żucia i pisarka, która próbuje sprzedać swoje książki, akompaniując sobie na harmonijce. Czy wędrówka Jihuna będzie miała swój kres, gdy otrzyma pierwszą listowną odpowiedź? Literatura koreańską tworzona przez Jang Eun-Jin zapewnia nowy wymiar współczesnemu postrzeganiu książek.
Zaopiekuj się moją mamą – Shin Kyung-Sook, tłum. Marzena Stefańska-Adams, Anna Diniejk0-Wąs, Wydawnictwo Kwiaty Orientu
Kolejnym tytułem na naszej liście jest debiutancka książka Shin Kyung-Sook, która przyniosła jej międzynarodową renomę, czyli „Zaopiekuj się moją mamą”. Książka sprzedała się w Korei Południowej w dwóch milionach egzemplarzy i została przetłumaczona na aż 34 języki. W 2011 roku była do tej pory jedyną książką południowokoreańską, która znalazła się na liście bestsellerów dziennika „The New York Times”. Dzięki tej książce Shin Kyung-Sook otrzymała również niezwykle prestiżową nagrodę Man Asian Literary Prize. Na język polski zostały przetłumaczone cztery jej książki, czyli „Zaopiekuj się moją mamą” (2010), „Będę tam” (2012), „Dworska tancerka” (2020) i „Fiołki” (2023). W Polsce jej najbardziej znaną książką zdecydowanie jest „Dworska tancerka”, jednak według nas najlepiej zacząć swoją literacką przygodę z tą pisarką właśnie od jej debiutanckiej książki.
„Zaopiekuj się moją mamą” sprawia, że już nikt nigdy nie pomyśli w ten sam sposób o swojej matce. To jedna z tych głęboko poruszających i pięknych historii, które pozostają z czytelnikiem na zawsze. Książka opowiada o rodzinie poszukującej matki, która znika pewnego popołudnia wśród tłumu na stacji metra. Opowiedziana z perspektywy córki, syna, męża i samej matki jest uniwersalną opowieścią o miłości, rodzinnych sekretach, przeszłości i współczesności. Wszyscy zaczynają doceniać rolę matki dopiero wtedy kiedy jej zabraknie. „Zaopiekuj się moją mamą” stanowi chwytającą za serce sentymentalną podróż świadomości, która doprowadza cię do spotkania twarzą z twarz z gorzką prawdą – że nie wiesz nic o swojej matce. Tego rodzaju literatura koreańska jest naprawdę rzadko spotykana i dzięki temu Shin Kyung-Sook już od swojej pierwszej książki zyskała międzynarodowy rozgłos.
Cursed Bunny – Bora Chung
Następny tytuł, który pojawia się na naszej liście jeszcze nie pojawił się w Polsce, jednak jeszcze w tym roku ma zostać wydany przez Wydawnictwo Tajfuny. A mianowicie chodzi o fenomenalny zbiór opowiadań „Przeklęty królik” (ang. „Cursed Bunny”). Bora Chung jest wyjątkową pisarką, która stworzyła historie z jednej strony momentami obrzydliwe i pełne grozy, ale jednocześnie niezwykle fascynujące. Ta południowokoreańska pisarka skończyła studia rosyjskie i wschodniosłowiańskie na Uniwersytecie Yale na stopniu magisterskim, a następnie doktoryzowała się w obszarze literatur słowiańskich. Jako literackie inspiracje wymienia twórczość Pak Wanso, Brunona Schulza, Brunona Jasieńskiego, Andrieja Płatonowa i Ludmiły Pietruszewskiej oraz opowieści z Samguk Yusa. Jakby tego było mało, Bora Chung zawodowo zajmuje się przekładem i tłumaczy literaturę rosyjską oraz polską na język koreański!
Jej zbiór opowiadań „Przeklęty królik” był nominowany w 2022 roku do Nagrody Bookera i znalazł się na w niej na krótkiej liście. O czym jest „Przeklęty królik”? To dziesięć opowiadań z pogranicza realizmu magicznego, grozy, groteski, science fiction i horroru. Znajdziecie tutaj również jedno opowiadanie, którego akcja dzieje się w polskim mieście! Nasza redakcja podejrzewa, że jest to Kraków, jednak o tym musicie przekonać się sami podczas czytania. W pierwszych kilku opowiadaniach szczególnie widać feministyczne przesłanie, które stoi za twórczością Bory Chung. Co jeszcze znajdziecie w tej historii? Turpistyczna opowieść o istocie, która pojawia się w muszli klozetowej (Głowa) bądź zaskakująca historia dziewczyny, która dowiaduje się, że jest w ciąży i musi znaleźć teraz kogoś, kto zostanie ojcem, inaczej czeka ją dramatyczny koniec (Cieleśnienie) to tylko niektóre z opowiadań, które znalazły się w tym zbiorze. Serdecznie polecamy ten wyjątkowy zbiór opowiadań – to literatura koreańska w najlepszym wydaniu!
Prawo linii – Pyun Hye-Young, tłum. Choi Jeong In, Filip Danecki, Wydawnictwo Kwiaty Orientu
Kolejną książką na naszej liście jest „Prawo linii” południowokoreańskiej pisarki Pyun Hye-Young. To jedna z tych bardzo przyjemnych i krótkich historii, które wciągają czytelnika od samego początku, dlatego też uważamy, że będzie jedną z ciekawych opcji, jeśli szukacie ciekawych książek na rozpoczęcie swojej przygody z literaturą koreańską. Pyun Hye-Young ma na swoim koncie kilka książek, a do tej pory w Polsce zostały wydane „Prawo linii” oraz „Dół”. Autorka zdobyła też kilka ważnych koreańskich nagród w tym m.in. Nagrodę Hankook Ilbo Literary Award czy Nagrodę Yi Sang Literary Award. W 2017 roku otrzymała również The Shirley Jackson Award za swoją książkę „Dół”.
O czym jest „Prawo linii”? Dwie kobiety. Dwie bolesne utraty. Dwie ścieżki poszukiwania prawdy i jedna rozpacz rozpisana na dwie role. Se-o zamknęła się w domu z ojcem, by uciec od świata, który ją skrzywdził. Tymczasem jej dom płonie. Po tym już nic nie będzie takie samo. Ki-Jeong jest nauczycielką, ale nie czuje się dobrze w tym, co robi. Pewnego dnia otrzyma wiadomość, która nią wstrząśnie. Losy obu kobiet połączą się w zaskakujący sposób. To świetnie wykreowana historia o roli przypadku oraz o tym, co popycha nas do nawiązania relacji. Według nas, jest to naprawdę ciekawa historia, która pomoże otworzyć oczy na wiele kwestii i przy okazji być może natchnie Was do sięgnięcia po więcej południowokoreańskich książek. Tego rodzaju literatura koreańska jest jedną z najlepszych i z przyjemnością polecamy ten tekst wszystkim czytelnikom.
Ten, którego szukam – Bae Suah, tłum. Joanna Pienio-Danielak, Wydawnictwo Tajfuny
Ostatnią książką na naszej liście (ale z pewnością nie najgorszą!) jest niedawna premiera Wydawnictwa Tajfuny, czyli „Ten, którego szukam”. To niezwykle krótka historia, która ma zaledwie 70 stron, jednak jest na pewno dobrym miejscem na rozpoczęcie swojej przygody z literaturą koreańską.
Bae Suah to jedna z najciekawszych współczesnych pisarek południowokoreańskich i jeden z najbardziej unikalnych głosów literackich na świecie. Pisarka odeszła od tradycyjnej literatury i stworzyła własny świat literacki, oparty na niepowtarzalnym stylu i wnikliwych opisach psychologicznych. Bae Suah jest znana z tego, że używa nagłych zmian czasu i perspektywy oraz delikatnych, ale prostych wyrażeń i zdań z pozornymi błędami formalnymi (łac. non sequitur), aby zaniepokoić i zdystansować czytelników. Jej dzieła nie dają ani nie utwierdzają czytelnika w słuszności przestrzegania konwencji moralnych, ani nie dają pocieszenia w obliczu przeciwności losu, z którymi spotykamy się na co dzień. Większość jej bohaterów skrywa traumatyczne wspomnienia, z których być może nigdy się w pełni nie uwolnią, a ich rodziny, ukazane na różnych etapach rozpadu, tylko pogłębiają poczucie samotności i mroku panującego w ich życiu.
„Ten, którego szukam” to historia, którą czyta się jak halucynacyjny sen. Nasza główna bohaterka utrzymuje całą rodzinę, chwytając się dorywczych prac. Jej matka jest alkoholiczką, brat — emigruje, a młodsza siostra z trudem radzi sobie w szkole. Przelotna znajomość z Cheolsu urywa się, gdy ten znika na obowiązkową służbę wojskową. Pewnego dnia dziewczyna wyrusza, by odwiedzić Cheolsu na poligonie. Jej podróż staje się pościgiem za ulotnym cieniem tego, którego szuka. Bae Suah snuje opowieść, której wydźwięk zmienia się z każdą kolejną lekturą. Pomiędzy wersami pyta nas: czy o tym, kim jesteśmy, decyduje to, jak widzi nas świat, czy może to, jak sami siebie postrzegamy? To literatura koreańska z prawdziwego zdarzenia!
To już cała lista najlepszych książek koreańskich autorów, od których warto rozpocząć swoją przygodę z tą literaturą. Według nas, niezwykle ważne jest to, by poszerzać swój horyzont literacki i poznawać teksty nie tylko europejsko- lub amerykocentryczne. Liczymy na to, że któraś z naszych propozycji przypadnie Wam do gustu i odnajdziecie tutaj swoją nową ulubioną książkę. Oby literatura koreańska była czymś interesującym dla Was!
