Najlepsze książki o sektach
Temat sekt od zawsze budził fascynację i przerażał jednocześnie. Według definicji sekty to często odcięte od świata zewnętrznego grupy religijne lub duchowe poddawane ciągłej indoktrynacji i manipulacji stosowanych przez despotycznego przywódcę i jego zaufanych popleczników. Cechą wspólną takich grup jest również przekonanie o prawdziwości wyłącznie doktryny przedstawianej przez przywódcę, jakim jest lider sekty.
Jak działają sekty? Kluczowe jest izolowanie członków kultu od rodziny, bliskich i całego społeczeństwa. Kolejna na liście jest indoktrynacja zakładająca wyeliminowanie krytycznego myślenia i manipulowanie umysłem. Równie ważna jest kontrola, a zwłaszcza kontrola informacji pozwalająca na dostosowanie narracji do woli i planów guru. Fanatyczni wyznawcy są często trzymani w ryzach zastraszaniem, szantażem i widmem kary za najmniejsze nawet nieposłuszeństwo.
Zainteresowanie tematem sekt widać w kulturze i popkulturze – kulty obecne są w grach („Cult of the Lamb”, „Far Cry 5”) filmach („Kult” z 1973 roku, „Dziecko Rosemary”). Ten fenomen widać także w literaturze. Na polskim rynku wydawniczym ukazał się cały szereg książek o sektach, zarówno reportaży i innych publikacji non-fiction, jak i powieści.
W tym artykule skupiliśmy się na literaturze faktu.
Książki o sektach – literatura non–fiction
Co się stało w Jonestown? Sekta Jima Jonesa i największe zbiorowe samobójstwo – Jeff Guinn, tłum. Katarzyna Bażyńska-Chojnacka, Wydawnictwo Poznańskie
Nasze zestawienie otwiera reportaż „Co się stało w Jonestown” Jeffa Guinna, wielokrotnie nagradzanego dziennikarza śledczego. Autor z ogromną dokładnością przybliża czytelnikom sylwetkę charyzmatycznego guru Świątyni Ludu, fałszywego proroka i doskonałego manipulatora – Jima Jonesa. Opowiada o jego dzieciństwie, powstaniu sekty oraz o kulisach największego w historii nowożytnej zbiorowego samobójstwa.
Listopad 1978 rok. W Jonestwon w wiosce wybudowanej i zamieszkałej przez Jima Jonesa i jego kult, w ciągu wyłącznie jednej nocy życie straciło prawie tysiąc kobiet, dzieci i mężczyzn. Część z nich dobrowolnie popełniło samobójstwo przez wypicie mieszkanki cyjanku i napoju Kool-Aid. Innych zmuszono do wypicia śmiertelnej mikstury, jeszcze inni zostali zastrzeleni.
Światem wstrząsnęła historia ukrywającej się w dżungli Świątyni Ludu i jej guru w postaci Jima Jonesa, który poprowadził swoich wyznawców na śmierć. Jak doszło do tego, że dobry, wrażliwy człowiek, jakim początkowo wydawał się Jones stał się mordercą? Co stało się z mężczyzną, który chciał bezinteresownie pomagać ludziom w potrzebie, nie zgadzał się z rasizmem i klasizmem, stawał w obronie dyskryminowanych? Kiedy przyjazna atmosfera wspólnoty zmieniła się w terror, surową dyscyplinę i piętnowanie indywidualizmu? Na te i wiele innych pytań stara się odpowiedzieć Jeff Guinn. W „Co się stało w Jonestown” opowiada historię stopniowego pogrążania się Jima Jonesa w odmętach szaleństwa, a także ludzi, którzy dla swojego guru byli w stanie zrobić dosłownie wszystko.
Tragedia w Waco. David Koresh i tajemnica jego sekty – Jeff Guinn, tłum. Katarzyna Bażyńska-Chojnacka, Wydawnictwo Poznańskie
„Tragedia w Waco”, tak jak powyższy tytuł, jest znakomitym reportażem Jeffa Guinna. Tym razem autor krok po kroku pokazuje, w jaki sposób pewien odłam Adwentystów Dnia Siódmego stał się grupą uznaną przez władze za zagrożenie dla publicznego porządku. Guinn opiera się na szczegółowej analizie dokumentów i relacjach naocznych świadków tamtych wydarzeń.
Co sprawiło, że uznany przez siebie za nowego mesjasza David Koresh, zaplanował poprowadzić swoich zwolenników do świętej wojny z Babilonem?
28 lutego 1993 roku funkcjonariusze z agencji federalnej ATF chcieli dostać się na teren Mount Carmel koło Waco w Teksasie. To właśnie tam znajdowała się siedziba zajmowana przez członków Gałęzi Dawidowej. Przywódcą owej grupy był David Koresh. Podczas próby wkroczenia wywiązała się strzelanina, w której zginęło kilku agentów. Doprowadziło to od oblężenia posiadłości kultu przez FBI. Akcja zakończyła się tragicznym finałem, którzy wstrząsnął całą Ameryką.
Sekty. Uwodziciele tłumów, fanatyczni wyznawcy i mechanizmy manipulacji – Max Cutler, Kevin Conley, tłum. Kamila Jansen, Wydawnictwo Znak
W „Sektach” przedstawiono historie dziewięciu sekt i ich liderów. To książka o tajemnicach, terrorze, morderstwach, jednocześnie fascynująca i przerażająca.
Kto był przywódcą sekty narkosatanistów robiącej z kręgosłupów ofiar magiczne naszyjniki?
W jaki sposób Keith Raniere sprawił, że kobiety z warsztatów samorozwoju stały się niewolnicami seksualnymi?
Jak Jim Jones doprowadził swoich wyznawców do największego w historii współczesnej masowego samobójstwa.
Co dzieje się wewnątrz sekt i co sprawia, że ich liderzy uwodzą tłumy? Na te i inne pytania starają się odpowiedzieć Max Cutler i Kevin Conley.
Manson. CIA, narkotyki, mroczne tajemnice Hollywood – Tom O’Neill, Dan Piepenbring, tłum. Radosław Maciejski, Wydawnictwo Akurat
„Manson. CIA, narkotyki, mroczne tajemnice Hollywood” to pierwszy reportaż na tej liście, który opowiada o głośnej sprawie morderstw Charlesa Mansona i jego Rodziny. Latem 1969 roku Manson zleca członkom swojej sekty brutalne morderstwa w Hollywood. W ciągu zaledwie dwóch dni ginie siedem osób, w tym ciężarna żona Romana Polańskiego. Pół wieku później reporter Tom O’Neill publikuje nieznane dotąd fakty. Fakty, które obalają „oficjalną wersję wydarzeń” tej zbrodni.
Reportaż Toma O’Neilla to zupełnie nowy obraz morderstw, które wstrząsnęły światem. Autor pracował nad reportażem przez ponad dwadzieścia lat. Kiedy w 1999 roku zaczął interesować się tym tematem, natrafił na setki nieścisłości w relacjach policji i prokuratury. Z kim zadawał się Charles Manson? Jak daleko mogli posunąć się jego hollywoodzcy znajomi, żeby te relacje nie ujrzały światła dziennego? Czemu nie powstrzymali go, kiedy mogli to zrobić?
Książka „Manson. CIA, narkotyki, mroczne tajemnice Hollywood” zawiera serki niepublikowanych wcześniej wywiadów, dokumentów z archiwów policji, CIA czy FBI. Śledząc sprawę sprzed pięćdziesięciu lat, O’Neill podąża tropem mrocznych sekretów Hollywood i zdradza szokującą prawdę, do której udało mu się dotrzeć.
Ludzkie potwory. Kobiety Mansona i banalność zła – Meredith Nikki, tłum. Maciej Kositorny, Wydawnictwo Czarne
Kolejną książką koncentrującą się na Rodzinie Mansona jest reportaż Meredith Nikki pt. „Ludzkie potwory”. Autorka przez dwie dekady odwiedzała w więzieniu „kobiety Mansona”, rozmawiała z nimi i starała się zrozumieć, co zmieniło pozornie normalne dziewczyny w morderczynie. Dziennikarka stawia także pytanie o to, jak można żyć po popełnieniu tak makabrycznych zbrodni.
Nocą z 8 na 9 sierpnia 1969 członkowie sekty Charlesa Mansona, na jego rozkaz, bestialsko zamordowali ciężarną żonę Romana Polańskiego, Sharon Tate i kilkoro jej gości. Wśród bezwzględnych oprawców były trzy kobiety – Leslie Van Houten i Patricia Krenwinkel. W czasie procesu prokurator nazwał je „ludzkimi potworami”, a Ci, którzy znali je wcześniej, nie mogli uwierzyć, że były zdolne do takich czynów.
Helter Skelter. Prawdziwa historia morderstw, które wstrząsnęły Hollywood. Kulisy zbrodni Mansona – Vincent Bugliosi, Kurt Gentry, tłum. Mirosław Jabłoński, Wydawnictwo Zysk i S-ka
Ostatnią publikacją o sekcie Charlesa Mansona w tym zestawieniu jest „Helter Skelter” Vincenta Bugliosiego, głównego oskarżyciela w procesie samego Mansona.
Książka określana jest często mianem światowego bestsellera, arcydzieła literatury faktu i kroniki jednej z najgłośniejszych zbrodni w historii Stanów Zjednoczonych.
Tragicznej sierpniowej nocy w posiadłości przy Cielo Drive w zamożnej dzielnicy Los Angeles Rodzina Mansona zamordowała ciężarną Sharon Tate, fryzjera hollywoodzkich gwiazd Jay Sebring, przyjaciela Romana Polańskiego z czasów studenckich Wojtka Frykowskiego i jego narzeczoną, córkę kawowego potentata Abigail Folger i Stevena Parenta, osiemnastoletniego znajomego dozorcy. Dzień później z ich rąk zginęły kolejne osoby – małżeństwo LaBianca.
Vincent Bugliosi na kartach swojej książki stara się znaleźć odpowiedzi na pytania o to, dlaczego młodzi ludzie zabijali na rozkaz Mansona oraz co wspólnego z ową zbrodnią ma piosenka Helter Skelter zespołu The Beatles.
Pod sztandarem nieba. Wiara, która zabija – Jon Krakauer, tłum. Jan Dzierzgowski, Wydawnictwo Czarne
Stany Zjednoczone są krajem wielu proroków. Jednym z nich był Joseph Smith, duchowny i założyciel Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich. Jego wyznawcy nazywani są mormonami.
W 1984 roku dochodzi do morderstwa kobiety i jej malutkiej córeczki. Zdaniem policji owo morderstwo mogło być konsekwencją religijnego „objawienia”. Zabójcą był wyznawca radykalnego odłamu mormonizmu. Mężczyzna twierdził, że postępował zgodnie z wolą Boga.
Znakomity reportażysta, Jon Krakauer, stara się znaleźć wyjaśnienie tej makabrycznej zbrodni. Jego „Pod sztandarem nieba” spotkało się ze zdecydowaną reakcją Kościoła Świętych w Dniach Ostatnich – w oświadczeniu stwierdzono między innymi, że reportaż pokazuje „wyjątkowo jednostronny i nieprzychylny obraz mormońskiej historii”.
Śmierć na Diamentowej Górze. Amerykańska droga do oświecenia – Scott Carney, tłum. Dominika Cieśla-Szymańska, Wydawnictwo Czarne
W 2012 roku w górach położonych w Arizonie, w skutek odwodnienia i dyzenterii, umiera Ian Thorson. Mężczyzna oddawał się medytacji niedaleko ośrodka, w którym duchowy nauczyciel Michael Roach, nauczał swojej interpretacji tybetańskiego buddyzmu.
W „Śmierci na Diamentowej Górze” dziennikarz i antropolog Scott Carney pisze o tajemniczych okolicznościach śmierci Iana, a także przedstawia historie byłych uczniów samozwańczego duchowego guru – pełne czarnej magii i rytualnej erotyki.
Idź za mną. Język sekciarskiego fanatyzmu – Amanda Montell, tłum. Adam Pluszka, Wydawnictwo Czarne
„Idź za mną” Amandy Montell wyróżnia się wśród książek z tej listy. Nie dotyczy ona żadnej konkretnej sekty, a skupia się na języku sekciarskiego fanatyzmu – od redefinicji znanych pojęć, do eufemizmów, tajnych kodów, zmian sensu, śpiewów, mantr, wymuszonej ciszy czy „mówieniu językami”. Pokazuje w jaki sposób duchowi językowych sztuczek używają nie tylko przywódcy sekt, ale także ludzie od piramid finansowych, politycy, dyrektorzy, internetowi spiskowcy i influencerzy.
Zbawienie na Sand Mountain. Nabożeństwa z wężami w południowych Appalachach – Dennis Covington, tłum. Bartosz Hlebowicz, Wydawnictwo Czarne
„Zbawienie na Sand Moutain” to fascynujący reportaż o kościele wężowników, czyli jednej z najbardziej tajemniczych grup wyznaniowych. Jej członkowie, podczas nabożeństw, biorą do rąk kobry, grzechotniki czy żmije. Piją strychninę, wypędzają demony, mówią językami. Autor reportażu przypadkowo trafił na proces jednego z kapłanów kościoła wężowników. Mężczyzna został oskarżony o zabicie żony – kazał jej włożyć rękę do klatki pełnej węży.
Droga do wyzwolenia. Scjentologia, Hollywood i pułapki wiary – Lawrence Wright, tłum. Agnieszka Wilga, Wydawnictwo Czarne
„Droga do wyzwolenia” to najlepsza książka roku według między innymi „New Yor Magazine”, „The Waschingon Post”, „People” czy „The Boston Globe”.
To wnikliwa analiza scjentologii. Lawrence Wright dokonał jej w oparciu o liczne materiały archiwalne, wywiady z byłyby i obecnymi członkami kościoła. Na kartach swojego reportażu pokazuje, jak scjentolodzy starają się o włączenie w swoje szeregi takich osobistości jak Tom Cruise, co pozwala następnie wykorzystywać je do własnych celów. Porusza także takie tematy jak przemoc, wyzysk, dyscyplina.
Nie nazywaj tego kultem Sekta NXIVM. Niewolnictwo seksualne w elitach amerykańskiego show-biznesu – Sarah Berman, tłum. Katarzyna Nowakowska, Wydawnictwo Kobiece
„Nie nazywaj tego kultem” to fascynujący i jednocześnie absolutnie przerażający opis działalności NXIVM.
Sarah Berman, dziennikarka śledcza z Vancouver, która pracowała jako starszy redaktor w Vice, bierze na tapet szokujące praktyki kultu prowadzonego przez Keitha Raniere’a. To, co początkowo miało być działalnością opartą na zasadzie piramidy finansowej, szybko przekształciło się w sektę. Zaczynając od indoktrynujących szkoleń, tworzenia sieci kontaktów i werbowania nowych członkiń, poprzez unikanie oskarżeń, na śledztwie ujawniającym szokującą prawdę skończywszy.
Przez organizację Raniere’a przeszło tysiące ludzi, w tym znane postaci Hollywood jak córka Lindy Evans z „Dynastii” czy Allison Mack z serialu „Smallville”. Ta ostatnia po latach przyznała się stręczycielstwa na rzecz sekty.
Autorka pisze o historiach młodych kobiet, które trafiły do niewoli, były wykorzystywane seksualnie, głodzone, szantażowane i znaczone jak bydło.
To pierwsza publikacja poruszająca temat sekty NXIVM, jaka ukazała się na polskim rynku wydawniczym.
Seria Potęga kultu – Kristoffer Lind, Wydawnictwo Word Audio Publishing International
Potęga kultu to składająca się z ośmiu tytułów seria Kristoffera Linda. Autor opowiada zarówno o znanych, jak ich tych dużo mniej rozpoznawalnych sektach. W serii Lina znalazły się: Zakon Świątyni Słońca, Rodzina Mansona, Realianie, Najwyższa Prawda, Świątynia Ludu i Wrota Niebios. Każdy z tomów jest bardzo krótki – w wersji papierowej liczy sobie około trzydziestu stron, a w formie audiobooka czterdzieści minut. Oczywiście w takim czasie nie otrzymamy kompletu informacji o danych kulcie, jego przywódcy czy dogmatach.
