Mars – najciekawsze książki z Czerwoną Planetą w tle

Lądowanie na Marsie

Perseverance, który 18 lutego 2021 roku wylądował na Marsie, jest największym marsjańskim łazikiem w historii NASA. Jego masa przekracza tonę, jest długości trzech metrów, ma dwa metry szerokości i ponad trzy wysokości. Mimo że NASA wybrała na miejsce lądowania wyjątkowo niebezpieczną lokalizację – Krater Jezero – to już wiadomo, że łazikowi udało się bez żadnych szkód osiąść na powierzchni planety.

Hello, world. My first look at my forever home. #CountdownToMars pic.twitter.com/dkM9jE9I6X

— NASA's Perseverance Mars Rover (@NASAPersevere) February 18, 2021

W dalekiej przeszłości Mars był planetą podobną do Ziemi. Wiele wskazuje na to, że znajdowały się tam rzeki, a nawet duże zbiorniki wodne, zatem możliwe, że istniało też tam życie. Potwierdzenia w postaci śladów życia i obecności wody, ma szukać Perseverance. Na łaziku znajduje się wiele specjalistycznych narzędzi i zaawansowanych technologicznie przyrządów, dzięki którym prowadzone będą szeroko zakrojone badania. Nie wiadomo co uda się ustalić, a póki co do Ziemi dotarły pierwsze zdjęcia wykonane dzięki aparatom umieszczonym w łaziku.

Najlepsze książki o Marsie

O lądowaniu łazika Perseverance na Marsie mówił i prawdopodobnie jeszcze długo będzie mówił cały świat. W czwartkowy wieczór media zdominowały transmisje z bazy NASA oraz wypowiedzi różnego rodzaj ekspertów zajmujących się kosmosem. Przy okazji takiego poruszenia warto zerknąć do literatury science-fiction, w której temat podróży na Marsa pojawia się od wielu lat. „Marsjańskich śladów” można doszukiwać się już u jednego z ojców gatunku – Herberta George’a Wellsa.

W „Wojnie światów”, jednym ze swoich najważniejszych dzieł, przedstawił inwazję Marsjan na Ziemię. Tytułowa wojna została przedstawiona z perspektywy nieznanego z imienia pisarza mieszkającego w miasteczku Woking, oddalonym o 50 kilometrów od największego wówczas miasta świata – Londynu. W jego okolicy rozbijają się podejrzane kapsuły z kosmosu – wychodzą z nich dziwne istoty przypominające ośmiornice. Marsjanie są w posiadaniu tajemniczych technologii, w tym broni masowego rażenia.

„Wojna światów” – profetyczne dzieło Wellsa?

Jedną z najbardziej rozpoznawalnych książek dziejących się na Marsie jest „Odyseja marsjańska” Stanleya G. Weinbauma. Ta wydana w 1949 roku książka jest klasykiem gatunku science fiction. Akcja powieści rozgrywa się na początku XXI wieku. Kilkuosobowa załoga Aresa ląduje na Marsie. Siedem dni po wylądowaniu amerykański chemik, Dick Jarvis, wyrusza w podróż, żeby sfotografować planetę. Niespodziewanie rozbija się w jednym z regionów Thyle. Mężczyzna nie czekając na pomoc postanawia wrócić do Ares. Po drodze spotyka marsjańskie stworzenie określające się jako Tweel. Tweel towarzyszy chemikowi w powrotnej podróży na północ planety. Postać marsjanina wykreowana przez Weinbauma to jeden z najpopularniejszych kosmitów wczesnego science fiction. Tweel stał się nawet inspiracją dla kosmitów u Arthura C. Clarke’a i Isaaca Asimova.

Kolejnym tytułem, w którym Mars odgrywa ważną rolę, jest książka Raya Bradbury’ego „Kroniki marsjańskie”. Bradbury to jeden z topowych pisarzy amerykańskich XX wieku, którego dzieła zachwycały całe pokolenia czytelników. Jego  „Kroniki marsjańskie” zawierają ponadczasowe historie dla czytelników o najróżniejszych gustach literackich. Autor opisuje w nich historię podboju planety Mars przez ludzkość w latach od 1999 do 2026. Jego wizja podboju Marsa pełna jest zniechęcenia oraz oburzenia wobec szaleństwa współczesnej amerykańskiej cywilizacji.

Kultowe książki o Czerwonej Planecie

Od Marsa swoją przygodę z kosmosem zaczynał polski pisarz Stanisław Lem, później jeden z najważniejszych twórców science-fiction. W 1946 roku w czasopiśmie „Nowy Świat Przygód” ukazała się pierwsza część jego opowiadania pt. „Człowiek z Marsa”, pisanego jeszcze w trakcie wojny. Podobnie, jak u Wellsa, głównym tematem książki jest „wojna światów”, toczona przez ludzi w laboratorium z istotą przybyłą z Marsa. Choć nie jest to najlepsze dzieło pisarza, to już było widać rodzące się fascynacje Lema. Jego zainteresowanie niemożnością porozumienia się z istotą spoza naszej planety oraz szeroko pojętym kosmosem.

Mars, choć też nie bezpośrednio, pojawia się w kultowej powieści Philipa K. Dicka pt. „Czy androidy marzą o elektrycznych owcach”, nazwanej później „Blade Runner”, dzięki sukcesowi adaptacji filmowej w reżyserii Ridleya Scotta. Książka Dicka to post-apokaliptyczna opowieść o koegzystencji robotów i ludzi na Ziemi, na której społeczeństwo zdziesiątkowane konsekwencjami konfliktów nuklearnych zostało podzielone na kategorie. Ludzie gorszej kasty są sterylizowani i mają zakaz emigracji. Zdrowi, wpływowi i bogatsi mają szansę na przeniesienie na inną planetę. Jedyną planetą wymienioną w książce jest właśnie Mars. Dick przedstawił jeden dzień z życia Ricka Deckarda, polującego na organiczne androidy wymykające się z innych planet, po tym, jak zabiją swojego właściciela.

Jedną z najnowszych głośnych książek o Czerwonej Planecie był „Marsjanin” Andy’ego Weira. Głównym bohaterem książki jest Mark Watney, członek sześcioosobowej załogi prowadzącej badania w bazie znajdującej się na Marsie. W trakcie misji nad marsjańską bazę nadciąga piaskowa burza, przez którą astronauci zmuszeni są do nagłej ewakuacji i powrotu na Ziemię. Niestety w trakcie przeprawy do wehikułu, który miał zabrać załogę z planety, Mark Watney traci przytomność w wyniku uderzenia przez latające w powietrzu fragmenty urwanej anteny. Uszkodzeniu ulega jego skafander, w tym komputer, dzięki któremu może monitorować kondycje swojego organizmu oraz kontrolować czynniki niezbędne do przeżycia na Marsie, w tym poziom tlenu. Reszta załogi przekonana, że Mark nie żyje decyduje się na odlot. Faktyczna fabuła powieści rozpoczyna się w momencie odzyskania przez Marka świadomości. Bohater zostaje na planecie całkowicie sam, może liczyć tylko na siebie. Na szczęście pod wpływem pogody nie ucierpiał Hab – marsjańska baza oraz wyposażone w baterie słoneczne łaziki. Według obliczeń Marka jedzenia zostało mu na około rok życia. W tym czasie stara się nawiązać kontakt z Ziemią, w celu umówienie ewentualnej akcji ratunkowej.

„Marsjanin” to opowieść o próbie przetrwania na planecie całkowicie nieprzystosowanej do życia dla człowieka. Jednocześnie książka Weira jest napisana z wyjątkową dbałością o szczegóły techniczne, przez co los Marka Watneya wydaje się bardzo prawdopodobny. Autor zyskał uznanie nie tylko w środowisku miłośników fantastyki, ale również wśród specjalistów zajmujących się kosmosem. Powieść doczekała się głośnej ekranizacji – w rolę głównego bohatera wcielił się Matt Damon. Film Ridleya Scotta otrzymał dwa Złote Globy i aż siedem nominacji do Oscara.

Współcześnie o Marsie pisał inny polski autor Rafał Kosik. W wyniku przeludnienia Ziemi, na Marsa przez setki lat przybywali osadnicy. Cel był jednoznaczny – odnalezienie lepszego świata. Na Czerwonej Planecie stworzyli miasta i cywilizację wzorowane na ziemskich metropoliach. Niestety nad mieszkańcami Marsa wiszą czarne chmury, bowiem ludzie nie biorąc nauki z przeszłości, nadal powielają te same błędy. Do tego narastają ruchy separatystyczne, a rozpoczęte programy adaptowania planety w znacznym stopniu rujnują jej klimat. A żeby tego było mało, trzysta lat od rozpoczęcia terraformacji Marsa, dochodzi do dramatycznego odkrycia, które tylko przyspieszy myślenie mieszkańców planety o powrocie na Ziemię.

Więcej książek poświęconych Marsowi znajdziecie w księgarni internetowej Woblink.

Interesuje Cię ta tematyka? W takim razie koniecznie przeczytaj nasz artykuł pt. O czym jest „Diuna” i czego jeszcze o niej nie wiesz?  i sięgnij po jedną z najpopularniejszych książek, na których podstawie powstała głośna ekranizacja.