Najciekawsze książki Wydawnictwa Czarne o tematyce społecznej

Szaleństwo na polskich drogach, patodeweloperka, przemoc domowa, opowieści matek dzieci z niepełnosprawnościami i obraz psychiatrii – to tylko część tematów poruszanych w reportażach z oferty Wydawnictwa Czarne.  Z okazji premiery książki „Wszyscy tak jeżdżą” zebraliśmy książki non-fiction o problemach, z którymi zmaga się polskie społeczeństwo.

Książki o tematyce społecznej Wydawnictwa Czarne

Wszyscy tak jeżdżą – Bartosz Józefiak

„Wszyscy tak jeżdżą” Bartosza Józefiaka to wielowymiarowy, rasowy reportaż o stanie umysłu polskich kierowców. Autor wyrusza w Polskę, chcąc zrozumieć, co dzieje się na polskich szosach. Zwłaszcza, że to właśnie Polacy od lat przodują w licznie samochodów na jednego mieszkańca i zajmują wysokie miejsce w rankingach śmiertelności na drogach.

Może to nieudolny system prawny jest odpowiedzialny za społeczne przyzwolenie na bardzo szybką i pełną ryzyka jazdę?

Bartosz Józefiak pisze o wojnie między kierowcami a rowerzystami, organizacji nielegalnych wyścigów, bezkarną jazdę pod wpływem oraz najgłośniejsze wypadki, po których służby drogowe miały wreszcie zająć się sprawą piratów drogowych. Wnika w środowisko firm odszkodowawczych, sprawdza jak żyje się tym, którzy jazdą samochodem zarabiają na utrzymanie (kierowcom tirów, dostawcom jedzenia, kurierom). Dociera także do wykluczonych z dostępu do komunikacji miejskiej oraz tych, którzy gromadzą kolejne najnowsze modele samochodów na swoich podwórkach.

Dziury w ziemi. Patodeweloperka w Polsce – Łukasz Drozda

Czym właściwie jest niesławna patodeweloperka? Dlaczego mieszkania w nowej zabudowie są tak drogie? I jakie niespodzianki mogą kryć się za często używanym w ogłoszeniach słowem „przytulne”?

Pierwszym tytułem, na jaki chcemy zwrócić Waszą uwagę, jest dzisiejsza premiera – „Dziury w ziemi. Patodeweloperka w Polsce” urbanisty Łukasza Drozda. Autor analizuje sytuację na polskim rynku mieszkaniowym, rozmawia ze specjalistami z tej branży i szuka odpowiedzi na najważniejsze pytania dotyczące problemów mieszkalnictwa w naszym kraju.

Kreśli także krajobraz współczesnej polskiej urbanizacji – od wielkich miast (Kraków, Warszawa, Wrocław), po mniejsze (Siewierz i Żory). Pokazuje, że niewydolny system kopie dziury sam pod sobą, nieustannie wciągając do nich przyszłość kolejnych pokoleń.

Warunki mieszkaniowe w Polsce należą do najgorszych w Unii. Katalog patologii obejmuje: absurdalnie małe metraże, tragiczną jakość zabudowy, odgradzanie osiedli, niszczenie zabytków i przyrody, a także „dziką reprywatyzację”.

Deweloperzy w Polsce prawie nigdy nie zajmują się zaspokajaniem rzeczywistych potrzeb lokalowych. Dodatkowo rynek nieruchomości kształtują bezwzględne realia kapitalizmu i brak realnej polityki mieszkaniowej.

Tu jest teraz twój dom. Adopcja w Polsce – Marta Wroniszewska

Przeszło siedemdziesiąt tysięcy polskich dzieci objętych jest opieką zastępczą. Mieszkają w domach dziecka oraz rodzinach zastępczych. Niestety większość z nich nie ma najmniejszych szans na znalezienie prawdziwego domu. Mają za wiele problemów zdrowotnych, są zbyt duże ale ich biologiczni rodzice nadal mają prawa rodzicielskie. Nawet jeśli dojdzie do adopcji to nie zawsze jest historia kończy się szczęśliwie. Rodzina adopcyjna musi zmierzyć się z wyzwaniami, które osobom z zewnątrz trudno sobie wyobrazić. Nie wszyscy są w stanie ten ciężar udźwignąć.

Marta Wroniszewska, autorka reportażu „Tu jest teraz twój dom”, słucha historii adoptowanych dzieci – dziś już dorosłych – a także rodziców adopcyjnych, rodzin zastępczych oraz dawnych wychowanków domów dziecka, którzy zmagają się z codziennością. Rozmawia z osobami poszukującymi swoich biologicznych rodziców, matkami pozbawionymi praw rodzicielskich czy pracownikami instytucji i działaczami społecznymi.

W reportażu Wroniszewskiej osobiste dramaty przeplatają się problemami niewydolnego systemu.

Podhale. Wszystko na sprzedaż – Aleksander Gurgul

Kolejnym wartym uwagi reportażem jest „Podhale. Wszystko na sprzedaż”. To opowieść o polskim kapitalizmie i jego pułapkach

Aleksander Gurgul pisze o jednym z najliczniej odwiedzanych regionów w Polsce, w którym wszystko jest na sprzedaż. Zakopane było niegdyś tyglem artystycznym. Dziś jest nazywane „Las Vegas Podhala”. Jego mieszkańcy nie ustają w walce o kształt swojego miasta, jednak stale przegrywają z właścicielami firm i inwestorami, którym zależy głównie na pomnażaniu majątku dzięki masowej turystyce.

Autor reportażu przygląda się podhalańskiej patodeweloperce, przytacza litanię haseł reklamowych z zakopianki, nazywanej nieraz przez internautów billboardzianką, rozlicza kierowców lokalnych busów oraz opisuje największe zaniedbania wynikające z ignorancji zarówno władz, jak i turystów. Porusza także trudne tematy takie jak przemoc domowa oraz wykorzystywanie i złe traktowanie zwierząt.

Cyrk polski – Dawid Krawczyk

Jeżeli książką o najbardziej absurdalnym poczuciu humoru od lat jest reportaż polityczny, to prawdopodobnie jej akcja rozgrywa się w Polsce.
Malcolm XD

Dawid Krawczyk podąża śladem trzech kampanii wyborczych – od Stalowej Woli aż po Słupsk– by odkryć, jak wygląda prawdziwa rozpolitykowana Polska. Pochłania kilogramy kiełbasy z grilla popijając se słodkimi napojami. Jednym uchem słucha tego, co mówią potylicy, a drugim wychwytuje komentarze ludzi stojących w kolejkach po jedzenie, na wiejskich dożynkach czy na eleganckich salach konferencyjnych. Bacznie obserwuje także tych, których omijają światła reflektorów, a koniecznych do przeprowadzenia kampanii: sztabowców, szefów biur prasowych i ochroniarzy.

Jednak pozornie sielska atmosfera festynu kryje w sobie głęboki mrok, a aby wygrać wybory, należy jednoznacznie wskazać wroga, napiętnować go i upodlić. W dodatku cynizm polityków trafia na podatny grunt powszechnych uprzedzeń. To historia, która dzieje się na naszych oczach.

Głośnik w głowie. O leczeniu psychiatrycznym w Polsce – Aneta Pawłowska-Krać

Na początku 2022 roku w serii reporterskiej Wydawnictwa Czarne ukazał się reportaż Anety Pawłowskiej-Krać o leczeniu psychiatrycznym w Polsce. Według statystyk, aż co czwarty Polak na pewnym etapie swojego życia miał kłopoty ze zdrowiem psychicznym. Przekładając to na gołe liczby – prawie osiem milionów osób doświadczyło lub doświadcza zaburzeń psychicznych. Niestety z powodu słabej dostępności pomocy, a także stale występujących uprzedzeń wobec ludzi chorych, do psychologa albo psychiatry trafiło tylko szesnaście procent.

Problem zaburzeń i chorób psychicznych dotyka osób w każdym wieku. Chorują bogaci, biedni, kobiety, mężczyźni, dzieci i młodzież. Cierpią m.in. na depresję, schizofrenię, zaburzenia odżywiania, uzależnienia, stany lękowe. Często kłopoty sprawia już postawienie diagnozy, a leczenie jest jeszcze większym wyzwaniem.

Jak to wygląda w Polsce? Aby odpowiedzieć na to pytanie autorka rozmawiała z pacjentami, pielęgniarzami, specjalistami, teoretykami i praktykami psychiatrii. W reportażu opowiada, jak wygląda profilaktyka, pomoc, zaplecze leczenia psychiatryczne w naszym kraju. Przygląda się także rozwiązaniom przyjętym w innych krajach, a także analizuje reformę psychiatrii.

Beze mnie jesteś nikim. Przemoc w polskich domach – Jacek Hołub

W badaniu przeprowadzonym na zlecenie Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej trzydzieści procent – czyli ponad dziewięć milionów – dorosłych Polaków potwierdziło, że było sprawcami przemocy w rodzinie. Siedemnaście procent skrzywdziło bliskich kilka razy, a trzy procent robiło to wielokrotnie.

Mężczyźni krzywdzą swoje żony i dzieci. Bici synowie dorastają i znęcają się nad swoimi partnerkami oraz dziećmi. Krzywdzone dziewczynki wpadają w szpony toksycznych mężów. Dorosłe dzieci dręczą zniedołężniałych rodziców. Silniejsi terroryzują słabszych, zdrowi niepełnosprawnych, ci, którzy mają władzę, kontrolują i ranią swoich podopiecznych. Przez polskie domy płynie rzeka agresji, bólu, cierpienia i nienawiści, a oficjalne statystyki to jedynie wierzchołek góry lodowej.

Jacek Hołub twierdzi, że napisał tę książkę, by pokazać, co kryje się pod spodem – jak wygląda prawdziwe oblicze przemocy domowej.

„Beze mnie jesteś nikim. Przemoc w polskich domach” to wyjątkowa pozycja wśród polskich reportaży o niezwykle złożonej i kompleksowej tematyce. Autor z zacięciem i ogromną empatią komentuje sytuację życiową wielu współczesnych Polaków, co skłania czytelnika do refleksji. To literatura non-fiction jaką trzeba poznać.

Zapaść. Reportaże z mniejszych miast – Marek Szymaniak

Kolejna książka z naszej listy to „Zapaść. Reportaże z mniejszych miast” Marka Szymaniaka. Na jej kartach reportażysta przygląda się miastom, którym grozi tytułowa zapaść.

Według Polskiej Akademii Nauk prawie połowie z dwustu pięćdziesięciu pięciu średnich miast w Polsce grozi społeczno-ekonomiczna zapaść. Jej powodów jest wiele: wyludnienie, bezrobocie, rosnące ceny mieszkań i ich niedostateczna ilość, upadający przemysł, utrudniony dostęp do ochrony zdrowia, smog, złe zarządzanie, starzejące się społeczeństwo, brak inwestycji – można wymieniać bez końca.

Marek Szymaniak stara się znaleźć odpowiedź na pytanie o to, co jest przyczyną tak złej sytuacji, a o szczerą odpowiedź prosi osoby, którym kryzys najbardziej zagraża.

W czasie swojej podróży po Polsce spotyka się z mieszkańcami czy aktywistami, rozmawia z samorządowcami, zestawia oficjalne statystyki z rzeczywistością i nie boi się stawiać trudnych pytań. Z charakterystyczną dla reporterów wnikliwością opisuje zastaną rzeczywistość kreśląc realistyczny portret polskich mniejszych miast oraz ich mieszkańców.

Żeby umarło przede mną. Opowieści matek niepełnosprawnych dzieci – Jacek Hołub

Reportaż „Żeby umarło przede mną” ukazał się w 2018 roku i był debiutanckim tytułem Jacka Hołuba. W latach 2008-2017 za niepełnosprawne uznano w Polsce 218 tysięcy dzieci.

Te najciężej chore, głęboko niepełnosprawne intelektualnie pozostaną dziećmi do końca życia. Już zawsze będą potrzebowały pomocy swoich rodziców, przy wykonywaniu wszystkich, nawet tych najprostszych czynności.

Napisałem tę książkę, by pokazać, co ich matki przeżywają na co dzień. Bardzo rzadko słyszymy ich głos. Nikt nie jest w stanie opowiedzieć, co czuje żona porzucona przez męża z powodu wady genetycznej ich córki. Matka próbująca opanować atak szału niepełnosprawnego intelektualnie dwudziestopięciolatka. Kobieta patrząca na wijące się z bólu kilkumiesięczne niemowlę. Żegnająca dziecko w szpitalnej kostnicy. Nikt oprócz nich samych. Ta książka to opowieści pięciu kobiet. Spisywałem je przez rok. Z pewnością by nie powstała, gdyby nie moje osobiste doświadczenie.
Jacek Hołub

Niegrzeczne. Historie dzieci z ADHD, autyzmem i zespołem Aspergera – Jacek Hołub

Ta książka nie jest źródłem wiedzy na temat ADHD i spektrum autyzmu. Nie zajmuję się w niej poszukiwaniem ich przyczyn, nie wskazuję najlepszych metod wychowawczych i terapii. To opowieść o dzieciach, ich rodzinach oraz o tym, jak z innością radzą sobie społeczeństwo, szkoła i instytucje.
Jacek Hołub

„Niegrzeczne” to już trzeci reportaż Jacka Hołuba. Tym razem autor pisze o dzieciach z autyzmem, ADHD i zespołem Aspergera. Małą Martą miał zająć się ksiądz egzorcysta. Na rodziców Piotrka sąsiedzi nasyłają pomoc społeczną, a nawet policję. Aleś rozładowuje energię, pędząc na rowerze. Nastoletni Kacper z zespołem Aspergera padł ofiarą znęcania w szkole. Tamara ma ADHD, a także świadectwa z czerwonym paskiem.

Dzieci z widoczną niepełnosprawnością wywołują empatię. Sprawne i zdrowe, ale zachowujące się w nietypowy sposób budzą niekiedy gniew i oburzenie. Bywają postrzegane jako niewychowane czy niekulturalne. Brak zrozumienia i pomocy, krzywdzące oceny, a także próby wtłoczenia na siłę w wyznaczone przez społeczeństwo ramy „normalności” to codzienność bohaterek i bohaterów reportażu „Niegrzeczne”.

Urobieni. Reportaże o pracy – Marek Szymaniak

Naszą ostatnią propozycją jest debiutancki zbiór reportaży Marka Szymaniaka pt. „Urobieni. Reportaże o pracy”. Autor ujawnia niewygodną prawdę o polskim rynku pracy. Opowiada zarówno o tych, którzy w 1989 roku zostali siłą wtłoczeni w nowy model gospodarczy, jak i tych ukształtowanych przez dziki, nadwiślański kapitalizm lat dziewięćdziesiątych.

Ponad półtora miliona ludzi aktywnych zawodowo w Polsce żyje w ubóstwie. Przeciętnie Polak przepracowuje w ciągu roku niemal dwa tysiące godzin, co daje drugie miejsce w rankingu najbardziej zapracowanych krajów w całej Unii Europejskiej. I chociaż spędzamy w pracy prawie jedną trzecią swojego życia, to wciąż niewiele wiemy o mechanizmach rynku pracy czy o nierównościach panujących wśród zatrudnionych w innych branżach.

Pracownik fabryki i budki z zapiekankami, ochroniarz, szefowa związku zawodowego w sieci hipermarketów, kierownik call center i wielu wielu innych: to właśnie oni, choć nieustannie słyszą zapewnienia o perspektywie poprawy swojego losu, nie czują się beneficjentami systemu, w którym przyszło im żyć. Bo jak powiedział jeden z bohaterów: „jesteśmy tylko trybikami”.

Dodatkowo, dzięki uprzejmości Wydawnictwa Czarne, mamy dla Was konkurs, w którym możecie wygrać dzisiejszą premierę – „Wszyscy tak jeżdżą”. Wszystkie szczegóły znajdziecie na naszym profilu na Facebooku.