27 czerwca przypada rocznica śmierci Tove Jansson, autorki kultowej serii bajek o przygodach Muminków, malarki i rysowniczki. W czasie jej życia w Finlandii doszło do wielu zmian społecznych i politycznych, których artystka była świadkiem. Wiele tych wydarzeń miało bezpośredni wpływ na jej twórczość. Przy okazji rocznicy jej śmierci, przedstawiamy kilka najciekawszych faktów z życia pisarki.

Ciekawostki o autorce „Muminków”

Pochodzenie

Tove Jansson powszechnie uważa się za fińską pisarkę. Jedną z ciekawostek o autorce „Muminków” jest fakt, że Jansson urodziła się, 9 sierpnia 1914 roku, w Helsinkach położonych w Wielkim Księstwie Finlandii, będącym wówczas częścią Imperium Rosyjskiego. Jansson nadano obywatelstwo fińskie, gdy miała 4 lata – w wyniku proklamacji niepodległości Finlandii, po rewolucji rosyjskiej w 1917.

Mimo iż oficjalnie urodziła się w Imperium Rosyjskim, a przez większość życia mieszkała w Finlandii, Tove Jansson była pisarką szwedzko języczną. Jak to możliwe? Otóż największą mniejszością narodową  Finlandii są Szwedzi, a ich języka uczy się obowiązkowo w szkołach.  

Skazana na sztukę

Autorka książek o „Muminkach” wychowywała się w rodzinie artystycznej, bowiem każdy z jej rodziców zajmował się sztuką. Ojciec autorki Muminków był rzeźbiarzem. Jej matka zajmowała się projektowaniem oraz grafiką prasową. W ślady rodziców poszła nie tylko córka, ale również synowie. Bracia Tove Jansson zajmowali się fotografią i rysowaniem. Jeden z braci Tove był nawet współautorem książki o Muminkach.

Nie tylko literatura

W tym momencie trzeba podkreślić, że Tove Jansson nie zajmowała się tylko literaturą. Ba, fińska pisarka studiowała w Sztokholmie, Helsinkach i Paryżu kierunki graficzne w Akademiach Sztuk Pięknych. Jej pierwsza indywidualna wystawa odbyła się w 1938 roku, siedem lat przed debiutem literackim.

Murale

Ludzie zajmujący się dbaniem o dorobek Tove Jansson, i chcący poznać ciekawostki o Muminkach zgodnie twierdzą, że jej prace graficzne trzeba traktować na równi z dziełami literackimi. Szczególne miejsce w jej twórczości zajmują murale, tworzone na specjalne zamówienia. Do dziś w Helsinkach można podziwiać jej grafiki, między innymi w Szpitalu Dziecięcym Aurora oraz kilku hotelach i restauracjach.

Debiut

Pierwszą napisaną i zilustrowaną przez siebie książkę Tove Jansson wykonała w wieku 14 lat. Nie można zatem na poważnie brać tej „publikacji”. Jansson oficjalnie zadebiutowała w 1945 roku powieścią dla dzieci „Małe trolle i duża powódź” – pierwszą odsłoną przygód Muminków.

Muminki Tove Jansson książka
Kup ebooka na Woblink.com

W ślady matki

Tove Jansson, autorka książek o „Muminkach”, idąc w ślady matki, od 1930 roku pracowała jako grafik prasowy. Ponadto zajmowała się projektowaniem pocztówek, okładek książek i reklam. 

Satyra

Jednym z zajęć Jansson, była praca w szwedzkojęzycznym magazynie „Garm”. Zajmowała się tam głównie tworzeniem karykatur i ilustracji satyrycznych, w których komentowała bieżące sprawy społeczne i polityczne. Wśród nich wielką popularność zdobyły, stworzone z wielką odwagą, karykatury Hitlera. Pod koniec listopada 1939 roku Tove znalazła się w trudnej sytuacji, bowiem władze Finlandii, po ataku zbrojnym przez Związek Radziecki, postanowiły zawiązać sojusz z hitlerowskimi Niemcami. Mimo to, redakcja nie zwolniła tempa, nadal publikując obrazki i artykuły krytyczne zarówno w stronę wschodniego, jak i zachodniego mocarstwa, równo wymierzając razy Hitlerowi i Stalinowi.

Muminki tylko dla dzieci?

Mimo, iż pierwsza część przygód Muminków miała swoją premierę w 1945 roku, to Jansson zaczęła ją tworzyć już w 1939 roku. Bezpośrednim powodem rozpoczęcia pracy nad bajką była chęć napisania historii dla dzieci i liczne inspiracje wielkimi twórcami, w tym dziełami Carlo Collodiego i Julesa Verne’a. Nie trudno jednak doszukać się nawiązań do II wojny światowej – same ilustracje są zdecydowanie mroczniejsze i ciemniejsze niż późniejsze prace Jansson.

Dorobek

Jako ciekawostkę o autorce „Muminków” warto wspomnieć, że Tove Jannson oprócz opowieści o Muminkach, napisała pół-autobiograficzną książkę „Córka rzeźbiarza” oraz sześć powieści i pięć zbiorów opowiadań dla dorosłych.

Orientacja

Mimo, iż Tove Jansson była w kilku związkach z mężczyznami, to największymi miłościami jej życia były kobiety. W latach 50-tych Jansson współpracowała z Vivicą Bandler przy adaptacjach Muminków w teatrzykach dla dzieci, a później przy bardziej profesjonalnych produkcjach. Kobiety rozpoczęły romans, co zostało udokumentowane w licznych listach. Homoseksualny charakter tej relacji nie był największym problemem. Ujawnienie ich romansu skutkowałby wielkim skandalem, bowiem Vivica była zamężna. Z tego też powodu zakończyła się miłosna przygoda, Vivica postanowiła zostać przy mężu. 

Tove Jansson swoją miłość życia, Tuulikki Pietilä, poznała w 1956 roku. Kobiety mieszkały w sąsiednich blokach, między którymi dało się przejść przez korytarz prowadzący przez strych. W obawie przed publicznym niezrozumieniem kobiety spotykały się po kryjomu. By móc swobodnie spędzać czas, na jednej z odludnych wysepek znajdujących się w Zatoce Fińskie, postanowiły wybudować domek, do którego jeździły w lecie. Z ich wspólnych wypraw pozostało wiele godzin nagrań, z których powstały filmy dokumentalne „Haru, yksinäinen saari” („Haru, samotna wyspa”) oraz „Tove ja Tooti Euroopassa” („Tove i Tooti w Europie”) (2004).

Lato Tove Jansson książka
Sprawdź ebooki Tove Jansson dostępne na Woblink

Doceniona za życia

Autorka książek o „Muminkach” została uznana za wielką artystkę już za swojego życia. W 1966 roku otrzymała Medal Hansa Christiana Andersena – najważniejszą na świecie nagrodę przyznawaną autorom książek dla dzieci. Ponadto otrzymała cały szereg państwowych wyróżnień i orderów. 

Ciekawostki o „Muminkach” – podsumowanie

Tove Jansson zmarła 27 czerwca 2001 r. Tuulikki Pietilä, z którą Jansson spotykała się do końca życia zmarła 8 lat później. Autorka książek o „Muminkach” zostawiła po sobie wiele świetnych dzieł, które bawią dzieci i dorosłych na całym świecie.

Lubisz ciekawostki? Sprawdź nasz artykuł o J.K. Rowling.