Finałowa siódemka Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus 2022

Znamy już finałową siódemkę Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus 2022. W tym gronie znalazły się aż trzy książki polskie i po jednej z Białorusi, Węgier, Bułgarii i Czech. Nazwisko zwyciężczyni lub zwycięzcy poznamy 15 października podczas odbywającego się we Wrocławiu Bruno Schulz. Festiwalu. Fundatorem Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus jest miasto Wroclaw [Wroclove].

Literacka Nagroda Europy Środkowej Angelus 2022 – finałowa siódemka

1. Alhierd Bacharewicz, „Sroka na szubienicy”, tłum. Igor Maksymiuk, Jan Maksymiuk, Fundacja Pogranicze i Ośrodek „Pogranicze – sztuk, kultur, narodów” (Białoruś)

To połączenie powieści politycznej z elementami dreszczowca, zagadką kryminalną i historią miłosną. Białoruś w „Sroce na szubienicy” jest krajem rządzonym twardą ręką dyktatora, gdzie dysydenci są wiezieni w wirtualnych obozach koncentracyjnych. Kiedy w 2020 roku Białorusini wyszli na ulice w proteście przeciwko sfałszowaniu wyborów prezydenckich, antyutopijna wizja Bacharewicza stała się przerażająco realna.

2. Kapka Kassabova, „W stronę Ochrydy. Podróż przez wojnę i pokój”, tłum. Krzysztof Środa, Wydawnictwo Czarne (Bułgaria)

Kassabova wyrusza nad jezioro Ochrydzkie i Prespę łączące w głębi podziemne rzeki. Na powierzchni dzielą je trzy kraje: Albania Grecja oraz Macedonia. Piętno na tym regionie odcisnęły polityka i geografia, a rodzinna trauma mieszkańców przekazywana jest z pokolenia na pokolenie. To właśnie stąd pochodzi część przodków autorki. Kassabova podczas podróży chce zrozumieć dzieje rodziny, uwolnić się od dziedzictwa. Oprócz przeszłości krainy poznaje tez jej teraźniejszość. Spotkania ze współczesnymi mieszkańcami pozwalają uwierzyć jej, że można zmienić przyszłość i odrzucić pamięć o krzywdach czy cierpieniach.

3. Zoltán Mihály Nagy, „Szatański pomiot”, tłum. Daniel Warmuz, Warsztaty Kultury (Węgry)

„Szatański pomiot” to poetycka opowieść o losach młodej Węgierki z Zakarpacia. Zhańbiona przez sowieckich żołnierzy i odtrącona przez wiejską społeczność postanawia urodzić nieślubne dziecko oraz podjąć trudną walkę o miłość swojego życia.

4. Edward Pasewicz, „Pulverkopf”, Wielka Litera (Polska)

Motywem przewodnim powieści Edwarda Pasewicza jest obsesyjne wręcz poszukiwanie prawdy o losach niemieckiego kompozytora Norberta von Hannenheima.. To też opowieść o byciu odmieńcem, gdy życie nie daje innego wyboru. Akcja rozgrywa się w Meseritz (obecnie Międzyrzeczw Polsce) kilkadziesiąt lat po wojnie. Miasto nadal pełne jest duchów przeszłości i uprzedzeń. Nastoletni Patryk Werhunt znajduje niespodziewanie zwłoki jednego z sąsiadów. Okoliczności śmierci budzą wątpliwości, a cień podejrzenia pada w końcu na młodego chłopaka.

5. Jaroslav Rudiš, „Ostatnia podróż Winterberga”, tłum. Małgorzata Gralińska, Wydawnictwo Książkowe Klimaty (Czechy)

Bohaterami powieścią są Jan Kraus i Wenzel Winterberg. Pierwszy z nich przez laty uciekł z Czechosłowacji, a następnie trafił do niemieckiego więzienia. Drugi ma prawie sto lat i nie rozstaje się z czerwonym bedekerem, przewodnikiem z 1913 roku. Obaj mężczyźni wyruszają w podróż pociągiem po współczesnej Europie, jednocześnie poruszając się dawnej wielonarodowej monarchii.

6. Andrzej Stasiuk, „Przewóz”, Wydawnictwo Czarne (Polska)

W „Przewozie” Andrzej Stasiuk zabiera czytelników w podróż w przeszłość, do czasu II wojny światowej. Akcja powieści rozgrywa się lecie 1941 roku. Rzeczywistość podzielona jest na dwie części – z jednej strony rzeki stacjonują Niemcy, na drugim brzegu stoją Rosjanie. W epicentrum tego horroru znajduje się wiejski przewoźnik, który pod osłoną nocy, każdego kto mu zapłaci, przeprowadza na drugą stronę. Po wielu latach od tamtych wydarzeń narrator podejmuje się odtworzenia opowieści, którą kiedyś przekazał mu ojciec.

7. Katarzyna Surmiak-Domańska, „Czystka”, Wydawnictwo Czarne (Polska)

Finałową siódemkę nominowaną do Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus 2022 zamyka „Czystka” będąca pisaną z reporterską wnikliwością sagą rodzinną. Katarzyna Surmiak-Domańska przeprowadziła śledztwo genealogiczne. Na podstawie jej badań, które nie były rzecz jasna wolne od czułości, stopniowo krystalizował się obraz wiejskiego życia na Kresach. Zagłębienie się w rodzinne perypetie, stało się dla Surmiak-Domańskiej pretekstem do opowiedzenia o idyllicznej przedwojennej wielokulturowości, horrorze wojny, rzezi wołyńskiej, Zagładzie, wysiedleniach i próbach stworzenia nowego, wolnego świata. Odkrywanie rodzinnych korzeni zaprowadziło autorkę do Francji, Niemiec i Stanów Zjednoczonych.

Literacka Nagroda Europy Środkowej Angelus 2022 – nowy skład jury

W tym roku jury przewodzi Martin Pollack, austriacki pisarz i tłumacz literatury polskiej, laureat Angelusa z 2007 roku. Razem z nim w jury zasiadają: Wojciech Browarny (literaturoznawca, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego), Kinga Dunin (socjolożka, publicystka, krytyczka literacka), Michał Nogaś (dziennikarz radiowy i prasowy związany obecnie z „Gazetą Wyborczą” i Radiem Nowy Świat), Mykoła Riabczuk (ukraiński krytyk literacki i eseista), Justyna Sobolewska (krytyczka literacka, dziennikarka tygodnika „Polityka”), a także Andrzej Zawada (krytyk i historyk literatury, professor emeritus Uniwersytetu Wrocławskiego).

Bruno Schulz. Festiwal

Nazwisko laureatki bądź laureata tegorocznej edycji poznamy 15 października podczas wspólnej gali Angelusa i Wrocławskiej Nagrody Poetycka Silesius. Będzie to też punkt kulminacyjny trwającego wówczas we Wrocławiu Bruno Schulz. Festiwal.
W tym roku Angelus zostanie wręczony już po raz siedemnasty. Na autorkę bądź autora zwycięskiej książki czeka wyróżnienie w wysokości 150 tys. zł. Ponadto wszyscy finaliści otrzymają po 5 tys. zł za nominację, z kolei nagroda za przekład wyniesie 40 tys. zł. Jeśli zwycięży książka napisana w języku polskim wskazany zostanie tłumacz lub tłumaczka innego z finałowych tytułów.

Nagroda Publiczności im. Natalii Gorbaniewskiej

Tak samo jak w latach ubiegłych wręczona zostanie Nagroda Publiczności im. Natalii Gorbaniewskiej. Od 2020 wyróżnienie to przyznawane jest w internetowym plebiscycie przez czytelników. Zwycięzca bądź zwyciężczyni otrzyma zaproszenie na trzymiesięczną rezydencję literacką do Wrocławia. W tym roku plebiscyt wystartuje 15 września i zakończy się 14 października. Głosowanie będzie odbywać się na stronie www.angelus.com.pl.

Zdjęcie wyróżniające pochodzi z oficjalnej strony Nagrody Angelus