16 stycznia po raz 31 wręczono Paszporty Polityki. W tym roku po raz pierwszy przyznano wyróżnienia w ośmiu kategoriach. Laureatem Paszportu POLITYKI w kategorii literatura został Jacek Świdziński za powieść graficzną „Festiwal”.  To pierwszy komiks w historii konkursu, który otrzymał nominację do nagrody.

Spis treści

Jacek Świdziński laureatem Paszportu POLITYKI 2023

Jacek Świdziński to autor komiksów (scenariuszy i rysunków) oraz laureat licznych nagród. Na swoim koncie ma tegoroczny Paszport POLITYKI, a w 2015 roku otrzymał nagrodę im. Henryka Sienkiewicza za „Zdarzenie 1908”.

Był dwukrotnie wyróżniony w konkursach zorganizowanych przez Forum Obywatelskiego Rozwoju za krótkie komiksy („Skrawki” i „Przywileje dla wybranych, koszta dla nabranych”). Jego „Wielką ucieczkę z ogródków działkowych” uznano za najlepszy album komiksowy 27. Międzynarodowego Festiwalu Komiksu w Łodzi. Polskie Stowarzyszenie Komiksowe wyróżniło Świdzińskiego tytułem najlepszego scenarzysty za „Powstanie – film narodowy”.

Co ciekawe, żeby autor mógł zostać nominowany Paszportów POLITYKI 2023, musiano zmienić nazwę kategorii z „Literatura” na „Książka”. Tym samym „Festiwal” to pierwszy komiks w historii konkursu, który otrzymał nominację do nagrody.

„Festiwal” Jacka ŚwidzińskiegoJacek Świdziński

„Festiwal” na gali przyznania Paszportów Polityki określono jako tytuł, który znakomicie opowiada epicką, wielowymiarową historię Festiwalu Młodzieży, a także oddaje polskie traumy i lęki tamtej epoki.

Świdziński w swoim komiksie tworzy pełen ruchu i rytmu pejzaż lata 1955 roku. Jak pisze wydawca: niezwykła forma „Festiwalu” pozwala poczuć rozdźwięk między tym, co widoczne, a co może zostać zobaczone i tym, co słyszalne, a co może zostać usłyszane.

Ale o czym jest ten komiks? „Festiwal” to Festiwal Młodzieży z 1955 roku, odbywający się w czasie istnienia Polski Ludowej. Na fali tego wydarzenia na moment uchyliła się szczelina na świat, który wdarł się na ulice i umknął kontroli rządzących.

Paszporty POLITYKI – krótka historia

Paszporty POLITYKI to nagroda przyznawana przez tygodnik POLITYKA od 1993 roku. Wymyślił ją wieloletni szef działu kultury Zdzisław Pietrasik. Od 28 lat jest wręczana rokrocznie młodym twórcom i artystom za wybitne osiągnięcia artystyczne. Wyróżnienia przyznawano tradycyjnie w siedmiu kategoriach – Film, Teatr, Książka, Sztuki wizualne, Muzyka poważna, Muzyka popularna, a od roku 2016 również Kultura cyfrowa. W tym roku po raz pierwszy wręczono ósmy Paszport – nagroda czytelników.

Przez 27 lat istnienia nagrody Kapituła Paszportów POLITYKI uhonorowała 168 laureatów, w tym 212 artystów i twórców (licząc zespoły), oraz wyróżniła 22 Kreatorów Kultury. Widoczna jest dominacja stolicy jako miejsca urodzenia i wykształcenia nagrodzonych (ponad 36 proc.). Dla porównania – Gdańsk 11 proc., Kraków 7 proc., Poznań 6 proc., Łódź 4 proc. Warto zauważyć również znaczną grupkę zwycięzców urodzonych za granicą, m.in. w Rosji, na Litwie, we Francji czy w Szwajcarii. Paszporty otrzymują na ogół młodzi twórcy między 30. a 40. rokiem życia. Jednak wśród laureatów są też dojrzali artyści – 50 i 60-latkowie oraz nastolatkowie. Najniższą średnią wieku odnotowano w kategorii muzyka poważna (29 lat). W ostatnich latach wiek laureatów we wszystkich kategoriach zdecydowanie się wyrównuje (30+).

Kapituła dwa razy przyznała nagrody ex aequo i raz nagrodę specjalną pozaregulaminową, którą uhonorowano Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce. Wielu nagrodzonych w latach 90. to dzisiaj uznani twórcy. Wychowali oni nowe pokolenie artystów nagrodzonych Paszportami POLITYKI już w XXI w.