Nagroda im. Ryszarda Kapuścińskiego 2020 – znamy 5 finalistów

Poznaliśmy 5 finalistów Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego za najlepszy reportaż wydany w Polsce w 2019 roku. 

Jury nagrody im. Kapuścińskiego

Tegoroczne jury pracuje pod przewodnictwem Piotra Mitznera w składzie: William Brand, Julia Fiedorczuk, Abel Murcia, Katarzyna Surmiak-Domańska. Jury podczas drugiego posiedzenia oceniało także tłumaczenia: zostało wziętych pod uwagę dziewięć przekładów zgłoszonych wstępnie przez jurorów z 31 książek zagranicznych zgłoszonych do Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego za Reportaż Literacki 2019.

Nagroda im. Ryszarda Kapuścińskiego – finaliści

Jury nominowało cztery tłumaczenia, których autorami są: Irena Kowadło-Przedmojska – za przekład „Dobrego wilka” Larsa Berge; Tomasz Pindel – za przekład „Bestii” Óscara Martíneza; Marek S. Zadura – za przekład „Punktu zerowego” Artema Czecha i Marcin Szczyciński – za przekład „Niezarekwirowanych. Historii ludzi, którzy przeżyli to, czego boimy się najbardziej” Anny Artemjewej i Jeleny Raczewej (wyd. Ośrodek Karta i Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia).

Od 10. edycji konkursu Miasto Stołeczne Warszawa, fundator Nagrody Kapuścińskiego, wprowadziło nagrody pieniężne dla wszystkich finalistów: 5 tys. zł dla autorów książek i 2 tys. zł dla tłumaczy reportaży.

“27 śmierci Toby’ego Obeda”, Joanna Gierak-Onoszko, Dowody na Istnienie

Opis wydawcy: To też jest Kanada: siedem zapałek w słoiku, sny o czubkach drzew, powiewające na wietrze czerwone suknie, dzieci odbierane rodzicom o świcie. I ludzie, którzy nie mówią, że są absolwentami szkół z internatem. Mówią: jesteśmy ocaleńcami. Przetrwaliśmy.

– Zniszczono cały nasz naród. Nigdyśmy się nie podnieśli. W Europie ekscytujecie się modą na Kanadę, bo patrzycie na nią przez kolorowe skarpetki naszego nowoczesnego premiera. Ale prawda mniej się nadaje do lajkowania – powiedział autorce jeden z bohaterów tej książki.

Joanna Gierak-Onoszko spędziła w Kanadzie dwa lata, sprawdzając, co ukryto pod tamtejszą kulturową mozaiką. W swoim reportażu autorka kreśli obraz Kanady, który burzy nasze wyobrażenia o tym kraju.

Dlaczego Kanada ściąga dziś z pomników i banknotów swoich dawnych bohaterów? Jak to możliwe, że odbierano tam dzieci rodzicom? Czyja ręka temu błogosławiła?

27 śmierci Toby’ego Obeda to reporterska opowieść o winie i pojednaniu, zbrodni bez kary i ludziach, którzy wymykają się przeznaczeniu.

“Strup”, Katarzyna Kobylarczyk, Czarne

Opis wydawcy: Osiemdziesiąt lat po zakończeniu wojny domowej Hiszpania wciąż nie wie, co zrobić z ciałami ofiar. Musiało minąć ćwierć wieku od śmierci generała Francisco Franco, by rodziny odważyły się szukać swoich zamordowanych bliskich. Szukają ich nadal: w przydrożnych rowach, zasypanych studniach, na polach, w płytkich zbiorowych grobach. W ciągu ostatnich kilkunastu lat hiszpańskie organizacje pozarządowe otwarły siedemset czterdzieści anonimowych mogił. Ekshumowały ponad dziewięć tysięcy ciał cywilów zamordowanych przez nacjonalistów. Nikt tak naprawdę nie wie, ile jeszcze jest takich grobów. Są we wszystkich regionach kraju, kości leżą w nich do dziś.

„Strup” to opowieść o kraju, który w imię przyszłości miał zapomnieć o swoich upiorach, ale mu się to nie udało. O Fausto, który nie godzi się na to, by jego ojciec spoczywał obok swojego mordercy, o Emilio, który chciał tylko odnaleźć dziadka, a przypadkiem wywołał lawinę, i o Josetxo, bratanku Pierwszego, Który Oddał Życie.

Katarzyna Kobylarczyk przemierza Hiszpanię szlakiem umarłych, zamordowanych, zaginionych. Męczenników i bohaterów. Ofiar i zbrodniarzy. Rodzin, które chcą szukać, i tych, które nie chcą rozdrapywać starych ran.

“Dobry wilk. Tragedia w szwedzkim zoo”, Lars Berge, tłum. Irena Kowadło-Przedmojska, Czarn

Opis wydawcy: Szwedzi kochają przyrodę i są dumni, że natura od dekad odwzajemnia ich szacunek i oddanie. Jednym z miejsc, które miało odzwierciedlać to harmonijne współżycie, było Kolmården, największy ogród zoologiczny w krajach skandynawskich.

Wilki były wizytówką ogrodu, a program Bliski Kontakt z Wilkiem przyciągał rocznie tysiące osób chcących stanąć oko w oko z oswojonymi drapieżnikami. Wśród odwiedzających pojawiały się najbardziej znane osoby ze świata mediów, sportu i polityki, a spragnieni wrażeń turyści zasypywali media społecznościowe sympatycznymi zdjęciami z wilczego wybiegu. Dlatego gdy w czerwcu 2012 roku wilki z Kolmården zagryzły swoją opiekunkę Karolinę, kraj był w szoku.

Lars Berge poznał wszystkie okoliczności wypadku, lecz im więcej wiedział, tym trudniej było mu odpowiedzieć na pytanie: co poszło nie tak? Jak to możliwe, że w sercu najnowocześniejszego kraju na świecie stado oswojonych z obecnością ludzi wilków zaatakowało i zabiło człowieka? Co zawiodło? Procedury bezpieczeństwa czy wciąż niewystarczająca wiedza? A może pycha i chciwość wzięły górę nad rozsądkiem? Bez względu na odpowiedzi porozumienie człowieka ze zwierzęciem zostało zerwane. A może tak naprawdę nigdy go nie było?

Artem Czech, „Punkt Zerowy”, tłum. Marek S. Zadura, wyd. Warsztaty Kultury w Lublinie

Opis: „Punkt zerowy”to wyjątkowo szczera i bezstronna, a zarazem niepozbawiona humoru oraz dystansu do siebie i wszystkiego wokół relacja z wojny na wschodzie Ukrainy. To książka o wojnie, w której nie ma patosu i bohaterstwa, są natomiast wnikliwe, wyważone i bezpretensjonalne opisy absurdów rzeczywistości wojennej, a zarazem przemian świadomości narratora. Punkt zerowy to pierwsza linia frontu, ale też stan totalnego wyzerowania świadomości – wyzbycia się myśli, uczuć, pragnień, zależności i złudzeń.

Laureata/ów poznamy w maju. Autor najlepszego reportażu otrzyma nagrodę w wysokości 100 tys. zł. Jury – nagrodą 20 tys. zł – może wyróżnić także autora najlepszego przekładu roku. Z powodu pandemii koronawirusa tegoroczne ogłoszenie laureata/ów przenosimy do sieci. Werdykt jury poznamy w drugiej połowie maja.