Nagroda Literacka Nike 2022 – finałowa siódemka

Nagroda Literacka Nike 2022 – finaliści

W poniedziałek 5 września na łamach „Gazety Wyborczej” opublikowano nazwiska siedmu finalistów Nagrody Nike w 2022, jednego z najważniejszych polskich wyróżnień literackich. Anna Cieplak, Artur Domosławski, Jerzy Jarniewicz, Joanna Ostrowska, Edward Pasewicz, Maciej Płaza oraz Kacper Pobłocki to finaliści Nike 2022. Wyboru dokonało jury, w którym zasiedli: Przemysław Czapliński (przewodniczący), Inga Iwasiów, Iwona Kurz, Maria Topczewska, Magdalena Piekara, Maria Zmarz-Koczanowicz, Marek Beylin, Szymon Rudnicki. Laureata bądź laureatkę wybraną spośród finalistów Nike 2022 poznamy podczas uroczystej gali, która odbędzie się w niedzielę 2 października. Zwycięzca otrzymuje statuetkę oraz 100 tysięcy złotych. Oprócz nagrody jury przyznana zostanie nagroda czytelników, której laureat zostanie ogłoszony dzień wcześniej.

Nagroda Literacka Nike 2022 – finałowa siódemka

Anna Cieplak, „Rozpływaj się”, wyd. Wydawnictwo Literackie

W „Rozpływaj się” laureatka Nagroda Conrada i jedna z finalistek Nagrody Nike 2022 pisze o Polsce w Unii Europejskiej i młodych ludziach, zmuszonych dorastać bez dorosłych, którzy wyjechali do pracy na Zachód. Drogi czwórki bohaterów – Roberta, Aliny, Janka i Marcy – nieustannie się przecinają. W 1999 roku w jednym z familoków w Rudzie Śląskiej mieszkają Marca, a nad nią Robert z Jankiem i babcią. Jest jeszcze Alina, która czuje się częścią rodziny. To czas pierwszych miłości, alkoholu i marzeń o innym życiu. Rok 2009, Ustroń, Katowice. Bohaterowie spełniają sny o wyrwaniu się do lepszego świata. Rok 2019, paczka znajomych spotyka się po latach. To czas podsumować i prób naprawienia relacji.

Artur Domosławski, „Wygnaniec. 21 scen z życia Zygmunta Baumana”, wyd. Wielka Litera

To monumentalna, licząca ponad 930 stron, biografia Zygmunta Baumana, w której autor – Artur Domosławski, jeden z finalistów Nike 2022 – nie unikał trudnych tematów. Pisze o antykomunizmie w Polsce po 1989 roku pozbawiającym wrażliwości na inne doświadczenie i utrudniającym dostęp do samowiedzy. To historia nieuleczalnej miłości, okrutnego odrzucenia, obcości i bezdomności. Opowieść o człowieku przez całe życie uciekającym przed ścigającą go do końca plagą nacjonalizmu, o kimś, kto nigdzie nie przynależał i to tak bardzo, że budził podejrzenia o pychę, a w końcu o krytyku niesprawiedliwego ładu, który mimo pesymizmu wierzył, że ludzkość ma szanse.

Jerzy Jarniewicz, „Mondo cane”, wyd. Biuro Literackie

Tom poezji wyreżyserowany przez autora w zgodzie z regułami filmowego nurtu „mondo” – dokumentu ukazującego na ekranie prawdziwą śmierć. Jerzy Jarniewicz, jako jeden z finalistów Nagrody Nike 2022 rejestruje prawdziwe śmierci znajomych, odejścia, zerwania i przygląda się własnym reakcjom. Obnaża perwersyjny wojeryzm mediów, a także słabości własnego ciała.

Joanna Ostrowska, „Oni. Homoseksualiści w czasie II wojny światowej”, wyd. Krytyka Polityczna

Joanna Ostrowska, kolejna spośród finalistów Nagrody Nike 2022 buntuje się przeciwko tabuizowaniu historii osób nieheteronormatywnych w czasie II wojny światowej. W swojej książce pisze o homoseksualnych mężczyznach, o których nie można już dłużej milczeć. Byli aresztowani i więzieni w Rawiczu, Międzychodzie, Wronkach, Strzelcach Opolskich, czy Tarnowie. Wywożono ich m.in. do KL Gross-Rosen, kompleksu obozowego Auschwitz-Birkenau-Monowitz czy na Majdanek. Ginęli na terenie Rzeszy, a jeśli przeżyli, wracali do domu. Ich biografie, często niepełne czy urwane, łączą się w rozbudowany i wielowątkowy głos opowiadający o piekle wojny.

Edward Pasewicz, „Pulverkopf”, wyd. Wielka Litera

Motywem przewodnim powieści Edwarda Pasewicza, następnego pisarza w gronie finalistów Nike 2022 jest obsesyjne wręcz poszukiwanie prawdy o losach niemieckiego kompozytora Norberta von Hannenheima.. To też opowieść o byciu odmieńcem, gdy życie nie daje innego wyboru. Akcja rozgrywa się w Meseritz (obecnie Międzyrzecz w Polsce) kilkadziesiąt lat po wojnie. Miasto nadal pełne jest duchów przeszłości i uprzedzeń. Nastoletni Patryk Werhunt znajduje niespodziewanie zwłoki jednego z sąsiadów. Okoliczności śmierci budzą wątpliwości, a cień podejrzenia pada w końcu na młodego chłopaka.

Maciej Płaza, „Golem”, wyd. WAB

„Golem” to trzecia, po „Skoruniu” i „Robinsonie w Bolechowie”, powieść Macieja Płazy – laureata Nagrody Literackiej Gdynia i Angelusa, jednego z finalistów Nagrody Nike 2022. Tym razem pisarz sięga do żydowskich tradycji. Tytułowy golem to postać człowieka pozbawiona duszy. Spotkać ją można w chasydzkich podaniach i legendach. Golem od wieków inspiruje pisarzy i artystów na całym świecie. Wśród nich wystarczy wymienić Gustava Meyrinka, Umberto Eco czy Marka Krajewskiego. Maciej Płaza zabiera czytelników na Podole początku XX wieku, by snuć przed czytelnikiem opowieść o świecie sztetla, przeplatając swoją opowieść wątkami mesjańskimi i kabalistycznymi.

Kacper Pobłocki, „Chamstwo”, wyd. Czarne

Antropolog Kacper Pobłocki rzuca zupełnie nowe światło na zmitologizowaną opowieść o czasach Rzeczpospolitej szlacheckiej i także plasuje się w siódemce finalistów Nike 2022. W „Chamstwie” przygląda się przemilczanej historii umożliwiającą zrozumienie istoty przetrwania w systemie pańszczyzny. Stawia pytania o chłopskie niewolnictwo, ukazuje bestialską przemoc panów, a także kreśli historię polskiego patriarchatu.