Nagroda Literacka Nike 2022: Jerzy Jarniewicz laureatem za „Mondo Cane”
Laureatem Nagrody Literackiej Nike 2022 został Jerzy Jarniewicz za tomik poezji „Mondo Cane”
Jerzy Jarniewicz laureatem Nagrody Literackiej Nike 2022
Laureatem Nagrody Literackiej Nike 2022 został Jerzy Jarniewicz za tomik poezji „Mondo Cane”. Nagrodzona książka to tom wyreżyserowany przez autora zgodnie z regułami gatunku kina mondo cane. Jarniewicz rejestruje prawdziwe śmierci znajomych, zerwania, odejścia – i bezlitośnie przygląda się własnym reakcjom na te „krańcówki”. Kpiarsko poczyna sobie z modelem poezji konfesyjnej, gdy obnaża zarówno perwersyjny wojeryzm mediów, jak i słabości własnego, coraz częściej schorowanego ciała. Ciągle zmienia perspektywę składni: raz ustawia obiektyw z ironicznego dystansu, a chwilę później kameruje wszystko w szokująco intymnym zbliżeniu. Jest tu wszystko, na co tak bardzo pragnęliście patrzeć, i na co tak bardzo patrzeć wam nie dano.
Joanna Ostrowska laureatką „Nike Czytelników” za „Oni. Homoseksualiści w czasie II wojny światowej”
Co roku Nagrodzie Literackiej Nike towarzyszy plebiscyt, w którym czytelnicy „Gazety Wyborczej” głosują na jedną z siedmiu książek, które jury zakwalifikowało do finału. To tzw. „Nike Czytelników”. W tym roku na wyróżnienie według czytelników najbardziej zasługiwała otrzymała Joanna Ostrowska za swój znakomity reportaż historyczny pt. „Oni. Homoseksualiści w czasie II wojny światowej„.
Nieliczni Niemcy, którzy wykorzystywali seksualnie i dręczyli innych więźniów w nazistowskich jednostkach penitencjarnych – tak określano w Polsce mężczyzn skazanych w latach 1933–1945 na mocy paragrafu 175 piętnującego relacje homoseksualne. „Oni” byli obcy; byli drapieżcami i było ich bardzo niewielu. Z tych trzech powodów nie zajmowano się ich historią, nie upamiętniano i nie traktowano jako ofiar nazistowskiego systemu. Ocaleńców przemilczano. W Polsce „takich” ludzi miało nie być.
Homoseksualnych mężczyzn aresztowano i więziono w Rawiczu, Międzychodzie, Wronkach, Strzelcach Opolskich, czy Tarnowie. Wywożono do KL Sachsenhausen, KL Buchenwald, KL Mauthausen, KL Gross-Rosen, kompleksu obozowego Auschwitz-Birkenau-Monowitz oraz na Majdanek. Ginęli w jednostkach penitencjarnych na terenie Rzeszy a jeśli udało im się przeżyć, wracali do domu. Ich groby można odnaleźć na polskich cmentarzach. Opowieść o nich nie składa się wcale z pojedynczych śladów. Nawet jeśli ich biografie są niepełne, często urwane lub pozbawione finału, to tworzą rozbudowany wielogłos. Historia osób nieheteronormatywnych w czasie II wojny światowej nadal pozostaje w sferze tabu. Siedemdziesiąt pięć lat po zakończeniu wojny nie ma w Polsce praktycznie żadnych publikacji na ich temat, trudno o nawet drobne fragmenty w ogólnych opracowaniach.
Nagroda Literacka Nike
Nagroda Literacka Nike przyznawana jest za najlepszą książkę roku. Nie można jej podzielić ani nie przyznać. Lista 20 nominowanych jest ogłaszana w maju – zwykle na Warszawskich Targach Książki, 7 finalistów – na początku września na łamach „Gazety Wyborczej”. Decyzję o laureacie jury podejmuje w dniu wręczenia Nagrody Nike, zawsze w pierwszą niedzielę października. Zwycięzca otrzymuje 100 tys. zł i statuetkę projektu Gustawa Zemły. Fundatorami nagrody są „Gazeta Wyborcza” i Fundacja Agory. Laureatem Nagrody Nike w 2021 r. został Zbigniew Rokita za powieść „Kajś„.
Sprawdź siódemkę finalistów zakwalifikowanych do ostatniego etapu Nagrody Literackiej Nike.
