Najlepsze książki o Czarnobylu, które warto przeczytać

Jeszcze przed emisją ostatniego odcinka, miniserial „Czarnobyl” wskoczył na pierwsze miejsce najlepiej ocenianych produkcji telewizyjnych na portalach IMDB i Filmweb. Przedstawiamy wam najciekawsze książki o Czarnobylu, które z pewnością pozwolą poszerzyć waszą wiedzę o katastrofie. Niektóre z książek po raz pierwszy odkrywają nieznane fakty i informacje do tej pory skrywane w tajnych archiwach. 

Przedstawiamy najlepsze książki o Czarnobylu według redakcji Woblinka

Kate Brown – Czarnobyl. Instrukcje przetrwania

Niewątpliwie najważniejszą książką poświęconą katastrofie jest „Czarnobyl. Instrukcja przetrwania”, autorstwa Kate Brown. Amerykańska badaczka z chirurgiczną precyzją odtworzyła to co działo się przed, w trakcie oraz długo po katastrofie. W tej książce o Czarnobylu znalazło się miejsce na opis zarówno przyczyn, jak i skutków katastrofy. Brown przeprowadziła setki wywiadów, wielokrotnie odwiedziła opisywane miejsca i przewertowała dziesiątki tysięcy stron artykułów i archiwów – czego dowodem jest przeszło tysiąc (1000!) przypisów. Na dodatek książkę czyta się znakomicie, dzięki dobrze skonstruowanej nici fabularnej.

Swietłana Aleksijewicz – Czarnobylska modlitwa

Książka Aleksijewicz znacznie różni się od reportażu Kate Brown. Niewiele z niej można dowiedzieć się o samej katastrofie. Autorka, w charakterystycznym dla siebie stylu, oddała głos swoim bohaterom. W „Czarnobylskiej modlitwie” skupiła się na poznaniu relacji poszkodowanych przez katastrofę, którzy w większości nie mieli bezpośredniego kontaktu z awarią. Głównie są to relacje ludzi, którzy pewnego dnia zostali zmuszeni do zabicia hodowanych przez siebie zwierząt, zutylizowania zebranej żywności lub opuszczenia swojego miejsca zamieszkania. Książka Aleksijewicz jest obciążona dużym ładunkiem emocjonalnym. Jeśli chodzi o dzieła poruszające tematykę Czarnobyla, książka ta zdecydowanie nie należy do najłatwiejszych – mimo że stosunkowo, jak na autorkę, krótka, to czyta się ją refleksyjnie, długo.

Jerzy Kubowski – Katastrofa w Czarnobylu

Zupełnie inne podejście do opowieści o katastrofie w Czarnobylu wybrał Jerzy Kubowski. W „Katastrofie w Czarnobylu” szczegółowo, na podstawie dokumentów i relacji naukowców, obala mity dotyczące przyczyn tragedii. To pozycja dla głodnych teoretycznej, ścisłej wiedzy o tym co się stało w kwietniu 1986 roku.

Paweł Sekuła – Likwidatorzy Czarnobyla

W „Czarnobylu” HBO, książkach Aleksijewicz i Brown pojawiają się historię tzw. likwidatorów, którzy przyczyniali się do neutralizowania skutków katastrofy. Część z nich robiła to dobrowolnie, część manipulowana przez władzę, miała kontakt z promieniowaniem nieświadomie. To właśnie im – strażakom, pracownikom elektrowni, górnikom, żołnierzom – poświęcona jest książka Pawła Sekuły, wydana przez PWN.

Francesco M. Cataluccio – Czarnobyl

Książka Cataluccio to połączenie opowieści o katastrofie w Czarnobylu oraz eseju historycznego, w którym autor przedstawia zawiłe losy ludzi na przestrzeni wieków zamieszkujących tamte tereny. Cataluccio zwraca uwagę na fatum ciążące nad Czarnobylem i okolicami – miejsce dotknięte hekatombą, wojnami, pogromami, klęskami głodu i żywiołowymi. To także teren bardzo różnorodny kulturowo, na którym przez wieki mieszkali razem Żydzi, Polacy, Ukraińcy, Białorusini i Rosjanie.

Francisco Sánchez, Natacha Bustos – Czarnobyl. Strefa

Katastrofa w Czarnobylu odcisnęła swój ślad również w świecie komiksu. W 2011 roku swoją premierę miała czarno-biała powieść graficzna, której bohaterami są ludzie poszkodowani przez awarię. Mieszkańcy terenów znajdujących się w strefie zagrożenia, którzy w kilka godzin musieli się spakować i opuścić swoje miejsce zamieszkania. Komiks Sáncheza i Bustos to hołd złożony ofiarom katastrofy.

Madeleine Hesserus – W cieniu Czarnobyla

Katastrofa w Czarnobylu odcisnęła swój ślad nie tylko w historii, ale również kulturze. Stała się inspiracja dla wielu książek niezwiązanych z nurtem non-fiction, głównie fantasy i science-fiction. Czarnobyl został wykorzystany jako tło historyczne dla powieści o miłości. Przed napisaniem „W cieniu Czarnobyla” Madeleine Hesserus odwiedziła „strefę wykluczenia”. W jej powieści „zona” jawi się jako miejsce tętniące życiem, dlatego jest tak tajemnicze i jednocześnie pociągające.

Po Czarnobylu. Miejsce katastrofy w dyskursie współczesnej humanistyki

Awaria w czarnobylskiej elektrowni stała się pretekstem do rozpoczęcia ogólnoświatowych dyskusji na temat kondycji ludzkości. Katastrofa, mimo że wyrządziła szkody na ogromną skalę, mogła skończyć się dużo gorzej. Stąd znajdziemy nie tylko różnorodne przykłady reportaży o Czarnobylu, ale także sam symbol tego miasta, pojawiający się w różnorodnych humanistycznych dyskursach naukowych. O tym, jaki wpływ na dyskutowanie o humanistyce miała katastrofa, przeczytacie w antologii „Po Czarnobylu”.

Igor Kostin – Czarnobyl. Spowiedź reportera

Autor książki, ukraiński dziennikarz Igor Kostin, zasłynął zrobieniem jedynego zdjęcia, które udało się zrobić zaraz po katastrofie. Kostin miał okazję przelecieć helikopterem nad reaktorem kilka godzin po awarii. Przez promieniowanie filmy z aparatów dwóch innych reporterów, którzy mu towarzyszyli, uległy zniszczeniu. Tylko zdjęcie Kostina przetrwało. Po wylądowaniu reporter postanowił pozostać w strefie skażonej, żeby zdać relację z ewakuacji i pracy likwidatorów skutków awarii. Konsekwencją jego obserwacji jest reportaż „Czarnobyl. Spowiedź reportera”.

Seria S.T.A.L.K.E.R.

Katastrofa w Czarnobylu stała się inspiracją dla wielu książek, gier i filmów wpisujących się w nurt szeroko pojętej fantastyki. Wydawana przez Fabrykę Słów seria S.T.A.L.K.E.R. zainspirowana została między innymi przez grę komputerową, której akcja rozgrywa się w Prypeci i Czarnobylu. Mimo iż fabuły książek nie rozgrywają się bezpośrednio w Czarnobylu, to bohaterowie serii „Fabryczna zona” przemierzają tereny skażone, bardzo przypominające te w okolicy czarnobylskiego reaktora.

Tomasz Ilnicki – Azyl. Zapiski stalkera

Wszyscy wiemy, że awaria reaktora w Czarnobylu była potworną tragedią. Promieniowanie zmusiło władze do ewakuacji setek tysięcy ludzi, z terenów, które dziś nazywamy Strefą. Po latach opuszczone osiedla nabrały zupełnie nowego charakteru. Opustoszałe budynki, bujna roślinność, dzikie zwierzęta zamieszkujące pozostałe mieszkania, przyciągają odkrywców, fotografów, badaczy i stalkerów. Stalkerami potocznie nazywa się ludzki eksplorujących miejsca niedostępne i odosobnione. „Azyl” Tomasza Ilnickiego to jedna z relacji ludzi, którzy wielokrotnie powracali do Czarnobyla.

Katastrofa Czarnobyl – reportaże i książki fabularne

Oczywiście to nie wszystkie książki o Czarnobylu, na rynku pojawia się coraz więcej publikacji dotyczących katastrofy. Więcej o książkach poświęconych katastrofie przeczytacie na w artykule na portalu Czytaj PL.

Poleca Kuba Krasny