Nagroda im. Ryszarda Kapuścińskiego 2022 – 10 nominowanych reportaży
Nagroda im. Ryszarda Kapuścińskiego – historia
Nagroda im. Ryszarda Kapuścińskiego jest formą wyróżnienia książek reporterskich, które podejmują ważne problemy współczesności i pogłębiają wiedzę o świecie innych kultur. To również forma uhonorowania mieszkającego przez ponad 60 lat w stolicy Ryszarda Kapuścińskiego, wybitnego reportera, dziennikarza i publicysty.
Nagroda ma charakter międzynarodowy i od 12 lat jest przyznawana za najlepszy reportaż książkowy opublikowany w Polsce i po polsku między 1 stycznia a 31 grudnia poprzedniego roku. Konkurs od pierwszej edycji nagradza także tłumaczy.
Miasto Stołeczne Warszawa jest organizatorem i fundatorem Nagrody, a patronat honorowy sprawuje Alicja Kapuścińska, żona pisarza. Konkurs współorganizuje redakcja „Gazety Wyborczej”. Partnerem Nagrody jest Fundacja im. Ryszarda Kapuścińskiego Herodot.
Nagroda im. Ryszarda Kapuścińskiego 2022 – nominacje:
1. Heidi Blake, Krwawe pozdrowienia z Rosji. Jak Władimir Putin eliminuje swoich przeciwników, tłum. Hanna Pustuła-Lewicka, Wydawnictwo WAB
Po dojściu Władimira Putina do władzy wielu oligarchów uciekło z Rosji. Większość z nich znalazła schronienie w Wielkiej Brytanii. Anglia miała być dla nich bezpieczną przystanią. Rosyjscy gangsterzy, biznesmeni i oligarchowie zaczęli jednak masowo umierać w dziwnych okolicznościach. Ginęli nie tylko posiadacze znacznych majątków i wpływów, ale również ich prawnicy i pomocnicy. Wiele dochodzeń zostało zamkniętych – dla brytyjskich władz ważniejsze było utrzymanie przyjaznych stosunków z Rosją niż roztrząsanie niewygodnych spraw. „Krwawe pozdrowienia z Rosji” to nieopowiedziana dotąd, przerażająca historia o tym, jak Kreml w pogoni Putina za globalną dominacją, usprawniał sztukę likwidowania przeciwników politycznych i biznesowych. Książka Heidi Blake odkrywa kulisy świata szpiegów i skrytobójców, którzy na co dzień, pod przykrywką, działają w Europie Zachodniej.
2. Bill Buford, Między kibolami, tłum. Krzysztof Cieślik, Wydawnictwo Cyranka
„Między kibolami” to książka Billa Buforda, amerykańskiego dziennikarza, który w latach 80. XX wieku postanowił przyjrzeć się życiu… brytyjskich kiboli. Konkretnie fanom Manchesteru United. Buford snuje opowieść o świecie kibolskim, jednocześnie opowiadając o historii Wielkiej Brytanii II poł. XX wieku. Zaczyna się niewinnie, od ciekawości i pierwszych wizyt na White Hart Lane, Stamford Bridge, The Den, Old Trafford… ale już na pierwszych stronach autor wykłada kawę na ławę – „po namyśle widzę, że nie odbiegało to bardzo od alkoholu czy tytoniu: z początku wstrętne, przy pewnej dozie wysiłku przyjemne, a z czasem uzależniające. Może też, koniec końców, nieco autodestrukcyjne”.
3. Barbara Demick, Zjadanie Buddy. Życie tybetańskiego miasteczka w cieniu Chin, tłum. Barbara Gadomska, Wydawnictwo Czarne
4. Małgorzata Gołota, Spinalonga. Wyspa trędowatych, Wydawnictwo Agora
5. Peter Hessler, Pogrzebana. Życie, śmierć i rewolucja w Egipcie, tłum. Hanna Jankowska, Wydawnictwo Czarne.
6. Rafał Hetman, Izbica, Izbica, Wydawnictwo Czarne
Na liście znalazła się książka znanego z Instagrama Rafała Hetmana. Autor opowiada historię Holokaustu przez pryzmat małego miasteczka – tytułowej Izbicy. Po podlubelskim żydowskim miasteczku pozostał tylko zryty przez poszukiwaczy złota cmentarz, zmieniona w szalet synagoga, splądrowane domy. Według archiwów, Zagładę przetrwało dwadzieścioro troje ocalałych. Spośród nich nikt nie zdecydował się pozostać w Izbicy. Ze wspomnień rozmówców, pamiątek, dokumentów i fotografii Hetman przedstawia upadek społeczności oraz odkrywa historię przez lata przemilczaną. Przykładzie mikro-świata Izbicy staje się tutaj uniwersalną opowieścią o wojennych losach żydowskich miasteczek boleśnie naznaczonych okupacją i powojennym działaniem Polaków.
7. Ander Izagirre, Potosí. Góra, która zjada ludzi, tłum. Jerzy Wołk-Łaniewski, Wydawnictwo Filtry
Książka Izagirre traktuje o boliwijskim miasteczku położonym w Andach. Przed wiekami znajdowała się tutaj kopalnia srebra Cerro Rico de Potosi. W XVI wieku miasto, które powstało przy kopalni, rozmiarami przewyższało ówczesny Londyn. Dzięki wydobywanemu surowcowi, zamieszkujący je koloniści pławili się w luksusie. Dziś Potosi to piekło na ziemi – jedno z najbiedniejszych miast w całej Ameryce Południowej. Mieszkańcy mieszkają w okolicy nasyconej metalami i kopalnianym pyłem. Przez to chorują na liczne schorzenia – głównie związane ze wzrokiem i układem oddechowym. Współcześnie kopalnię w Potosi eksploatują zachodnie korporacje, przez co góra, przy której znajduje się miasteczko, coraz bardziej się osuwa.
8. Jakub Korus, Surogatki. Historie kobiet, które rodzą „po cichu”, Wydawnictwo Znak
Książka Jakuba Korusa to reportaż o surogatkach – kobietach, które decydują się urodzić nie swoje dzieci. Niektóre robią to z pobudek serca, inne traktują, jak pracę. W większości krajów nie istnieją żadne regulacje dotyczące korzystania z usług surogatek. Co więcej, w wielu krajach takie praktyki są nielegalne. „Surogatki” to efekt dziennikarskiego śledztwa Korusa, który w trakcie pracy nad książką dotarł do surogatek i rodzin adopcyjnych, a także rozmawiał z pośrednikami europejskiego podziemia surogacyjnego. Jego celem było przełamanie tabu i zrozumienie, dlaczego korzystanie z usług surogatek może być dla wielu milionów ludzi ostatnią deską ratunku.
Jednym z punktów wyjścia do napisania tej książki była międzynarodowa afera – w maju 2020 roku cały świat obiegło zdjęcie sali szpitalnej z ponad stoma noworodkami czekającymi na swoich rodziców. Dzieci, urodzone przez surogatki, zostały na kilka miesięcy uwięzione na terenie Ukrainy z powodu lockdownu. Rząd oraz władze kliniki bezradnie rozkładały ręce. Tragedia wywołała burzę i stała się pretekstem do ogólnoświatowej dyskusji na temat surogacji. Reportaż polecają m.in. Magdalena Grzebałkowska i Janusz Schwentner.
9. Remigiusz Ryziński, Hiacynt. PRL wobec homoseksualistów, Wydawnictwo Czarne
W obliczu zbliżającego się upadku PRL, władze państwowe, by utrzymać kontrolę nad społeczeństwem, postanowiły zachwiać poczuciem bezpieczeństwa. W takiej sytuacji najlepszym rozwiązaniem jest znalezienie wspólnego wroga, przeciwko któremu zwrócą się obywatele kraju. Tak powstała akcja „Hiacynt”, czyli cykl operacji milicji wymierzonych w homoseksualnych mężczyzn, przeprowadzony w latach 1985-1987. Dochodziło wówczas do masowych zatrzymań, przesłuchań, zbierania niewygodnych materiałów, nakłaniania do współpracy z bezpieką, przemoc, zastraszań. Homoseksualistów zaczęto również obrażać publicznie. Nazywano ich „zboczeńcami”, „odmieńcami”, „chorymi” – próbowano doprowadzić do tego, by nikt ich nie szanował. Prześladowania nie zaczęły się jednak w latach osiemdziesiątych i mają swoje źródła dużo wcześniej. W PRL na dużą skalę prowadzona była inwigilacja osób homoseksualnych.
10. Marek Szymaniak, Zapaść. Reportaże z mniejszych miast, Wydawnictwo Czarne
„Zapaść” to drugi, po książce „Urobieni”, reportaż Marka Szymaniaka, który ukazał się nakładem Wydawnictwa Czarne. Tym razem reportażysta przygląda się miastom, którym grozi tytułowa zapaść. Według danych PAN, ciężki los czeka niemal połowę z dwustu pięćdziesięciu pięciu średnich polskich miast. Powodów ekonomiczno-społecznej zapaści jest wiele – bezrobocie, likwidacja miejsc pracy i brak inwestycji, złe zarządzanie, starzejące się społeczeństwo, rosnące ceny mieszkań. Można tak wymieniać be końca. Szymaniak stara się znaleźć odpowiedź na to, czemu w jednych miastach udaje się utrzymać rozwój, a w drugich nie. Autor „Zapaści” rozmawia z przedsiębiorcami, samorządowcami, pracownikami (zarówno zatrudnionymi, jak i zwolnionymi) i aktywistami społecznymi.
Related Posts
Kategorie
- Aktualności (517)
- Audiobooki (49)
- Bez kategorii (28)
- Ciekawostki o pisarzach (71)
- Ebooki (90)
- Fantastyka (28)
- Filmy na podstawie książek (26)
- Formaty (5)
- Kategorie książek (17)
- Konkursy (19)
- Kryminał (55)
- Książki 2019 (16)
- Książki dla dzieci (11)
- Książki na podstawie filmów (6)
- Książki papierowe (29)
- Książki tygodnia (2)
- Literatura młodzieżowa (11)
- Nagrody literackie (143)
- Nowości na Woblinku (206)
- O książkach (185)
- Premiery książek (97)
- Rankingi książek (100)
- Recenzje książek (35)
- Rynek wydawniczy (203)
- Zapowiedzi książek (57)