17. Festiwal Conrada: Nadzieja radykalna. Poznaj szczegóły wydarzenia!
W Krakowie, w dniach 20-26 października, odbędzie się kolejna, już 17. edycja Międzynarodowego Festiwalu Literatury im. Josepha Conrada. W tym roku to wyjątkowe święto literatury będzie odbywało się pod hasłem „Nadzieja radykalna”. Zagoszczą na nim m.in. noblista Abdulrazak Gurnah, Colm Tóibín, Ziemowit Szczerek, Chloe Dalton, Yan Ge, Małgorzata Halber, Weronika Murek, Auður Ava Ólafsdóttir, Łukasz Orbitowski czy Ishbel Szatrawska. Ostatniego dnia festiwalu poznamy laureata bądź laureatkę Nagrody Conrada 2025. Więcej informacji o wydarzeniu oraz nagrodzie znajdziecie poniżej. Zapraszamy do lektury!
Międzynarodowy Festiwal Literatury im. Josepha Conrada odbywa się każdej jesieni od 2009 roku w Krakowie. Wydarzenie przyciąga artystów z całego świata, tworząc przestrzeń do swobodnej wymiany idei.
„Nadzieja radykalna”
Tegorocznej – już siedemnastej! – edycji towarzyszy hasło „Nadzieja radykalna”. „Nawiązujemy do koncepcji filozofa Jonathana Leara, który zainspirował się postawą członków amerykańskiego plemienia Wron. Radykalna forma nadziei pozwoliła im zaadaptować się do nowych warunków, kiedy doświadczali końca świata, jaki do tej pory znali. Chcemy iść za ich przykładem i nawet w skrajnie trudnych sytuacjach zachowywać otwartość na dobro, które może nadejść” – mówi Olga Drenda, dyrektorka kreatywna Festiwalu Conrada.
Goście 17. edycji Festiwal Conrada
Na tegorocznej odsłonie festiwalu spotkamy noblistę Abdulrazaka Gurnaha, który jest uważany za jednego z najważniejszych współczesnych pisarzy. Autor takich powieści jak „Powróceni”, „Raj” czy najnowsza „Kradzież”, przyszedł na świat na Zanzibarze. Od lat 60. XX wieku mieszka w Wielkiej Brytanii. W swojej twórczości koncentruje się przede wszystkim na kolonializmie, dobrowolnych migracjach czy wygnaniach. Ukazuje życie zawieszone między pamięcią a teraźniejszością, Afryką a Europą.
Goszcząca na wydarzeniu chińska pisarka Yan Ge również bierze na tapet doświadczenie migracji. W swojej literaturze pisze o życiu na styku kultur, a zwłaszcza o ludziach zostawiających za sobą jeden język i starających się zakorzenić w drugim. Yan Ge tworzy w języku mandaryńskim i angielskim. Jej twórczość przyniosła jej wiele nagród. W Polsce ukazał się jej zbiór opowiadań zatytułowany „Gdzie indziej”.
W polskiej stolicy literatury pojawi się także nominowany m.in. do Nagrody Bookera pisarz Colm Tóibín. Jest uważany za jednego z najlepszych współczesnych irlandzkich pisarzy. Jego książki zostały przetłumaczone na wiele języków. Polscy czytelnicy mogą znać go przede wszystkim z takich tytułów jak „Brooklyn”, „Long Island” i „Czarodziej”. Swoją twórczością stara się oddać głos ukrytemu ciężarowi życia, drobnym porażkom i niepozornych chwilom, które jednak nie pozwalają o sobie zapomnieć.
Kolejnym wartym uwagi nazwiskiem jest Chloe Dalton. To brytyjska doradczyni polityczna i specjalistka ds. polityki zagranicznej, która niedawno zadebiutowała książką „Jak wychować zająca”. To historia kobiety i dzikiego zająca, który pokazał jej, że można żyć inaczej. Tytuł ten przyniósł jej nominację do Women’s Prize i Britsh Book Awards.
Na festiwalu pojawi się Auður Ava Ólafsdóttir, islandzka pisarka, poetka i historyczka sztuki. Niedawno na naszym rynku wydawniczym pojawiła się jej powieść „Blizna”, za którą autorka została uhonorowana Literacką Nagrodą Rady Nordyckiej. Na jej kartach przekonuje, że nawet w najgorszych chwilach można znaleźć język pozwalający zacząć od nowa.
Oczywiście na wydarzeniu nie zabraknie polskich pisarzy i pisarek. W dyskusji o awangardzie oraz o tym, czego mogą nauczyć doświadczenia dawnych buntowników, wezmą udział Małgorzata Halber, Rafał Księżyk i Dariusz Misiuna. O marzeniu o życiu poza systemem porozmawiają Dariusz „Brzóska” Brzóskiewicz, Urszula Jabłońska i Łukasz Orbitowski. Z kolei Weronika Murek, Robert J. Szmidt i Adam Ubertowski będą rozmawiać o nieoczywistych wizjach naszego kraju, pojawiających się w najnowszej literaturze. Jan M. Piskorski, Ishbel Szatrawska i Michał Tabaczyński odbędą dyskusję o współczesnej historii Polski. Nie zabraknie też polskiej literatury postapokaliptycznej. Porozmawiają o niej Magdalena Salik, Marek Baraniecki i Michał Cetnarowski.
Tak Carolina Pietyra, dyrektorka wykonawcza Festiwalu Conrada i dyrektorka Krakowskiego Biura Festiwalowego, które organizuje wydarzenie wspólnie z Miastem Krakowem i Fundacją Tygodnika Powszechnego, mówi o gościach tegorocznej edycji: „Nie sposób wymienić tu wszystkich pisarek i pisarzy, których spotkamy na Festiwalu Conrada, zwłaszcza że program jest jeszcze bogatszy niż w zeszłym roku. Do Krakowa przyjedzie plejada postaci o międzynarodowej renomie, nie zawsze u nas popularnych, ale bez wątpienia wartych poznania – takich jak Kamel Daoud, Horacio Castellanos Moya, Ołeksandr Myched, Hanna Nordenhök, Norman Erikson Pasaribu, Faruk Šehić, Emily St. John Mandel czy Daniel Wisser. Zapraszamy zatem do sprawdzenia programu na stronie festiwalu i sięgnięcia po książki, o których będziemy rozmawiać w październiku. Jesteśmy przekonani, że w każdej z nich pali się iskra nadziei”.
Poszerzony program
Oprócz spotkań autorskich i dyskusji, na Festiwalu Conrada odbędą się także spotkania branżowe w ramach „Kongresu książki” oraz „Lekcje czytania”, czyli cykl warsztatów prowadzonych przez znawców i znawczynie literatury. Po przerwie wróci również pasmo „Word2Picture”, łączące branżę książki z branżą audiowizualną. Nie zabraknie również aktywności dla dzieci i rodzin oraz pasma filmowego. W Kinie pod Baranami obejrzymy na przykład zapis musicalu 1989. Pozytywny mit. Już po raz jedenasty wręczona zostanie Nagroda Conrada za najlepszy debiut prozatorski.
„Word2Picture”
Po kilkuletniej przerwie na festiwal powraca pasmo „Word2Picture”, które łączy branżę książki z branżą audiowizualną, prezentując możliwości otwierające się dzięki takim spotkaniom. Gościnią wydarzenia będzie analityczka, strateżka i futurystka specjalizująca się w kulturze wizualnej, Sem Devillart. Na Scenie MOS Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie wygłosi wykład o przewidywaniu trendów w kulturze, a w Aptece Designu Devillart poprowadzi warsztaty. Inne spotkania zaplanowane w ramach „Word2Picture” będą dotyczyć takich tematów jak świadome korzystanie ze sztucznej inteligencji czy selekcjonowanie rzetelnych informacji.
Pasmo dziecięce i „Lekcje czytania”
Jak co roku zespół Festiwalu Conrada razem z partnerami przygotował pasmo dziecięce. W jego ramach w Pałacu Potockich przy krakowskim Rynku Głównym odbędą się liczne warsztaty dla najmłodszych. Poprowadzą je między innymi Marta Kopyt, Maria Dek czy Joanna i Michał Rusinkowie. Z kolei „Lekcje czytania” to warsztaty dla młodzieży szkół ponadpodstawowych prowadzonych przez znawców i znawczynie literatury.
Kongres, księgarnie i wydarzenia partnerskie
„Kongres książki” to pasmo branżowe Festiwalu Conrada skierowane przede wszystkim do osób zajmujących się zawodowo pisarstwem, przekładem, wydawaniem i promowaniem literatury. W ramach „Kongresu książki” odbędą się między innymi panele z udziałem pisarzy i pisarek z Bałkanów.
„Conrad w księgarniach” to pasmo przeznaczone dla szerokiej publiczności i koncentrujące się na współpracy z kameralnymi księgarniami stanowiącymi niezwykle ważne punkty na mapie kulturalnej Krakowa.
Program Festiwalu Conrada uzupełniają wystawy organizowane przez Instytut Cervantesa, Dom Norymberski i Polski PEN Club oraz spotkania, na które zapraszają między innymi Instytut Książki, Spółdzielnia Ogniwo, Uniwersytet Jagielloński i Willa Decjusza.
Nagroda Conrada 2025
Podczas festiwalu poznamy również laureatkę bądź laureata Nagrody Conrada. Jest to wyjątkowe wyróżnienie dla najlepszego debiutu prozatorskiego opublikowanego w języku polskim. Nagroda ta przyznawana jest od 2015 roku. Pierwszą laureatką została Liliana Hermetz za książkę „Alicyjka”.
Do tegorocznej edycji konkursu zostało zgłoszonych ponad 90 pozycji, z których Kapituła wybrała 11 nominowanych pozycji. Na długiej liście znalazły się następujące tytuły:
Marta Hermanowicz, „Koniec”, Wydawnictwo ArtRage
Jul Łyskawa, „Prawdziwa historia Jeffreya Watersa i jego ojców”, Wydawnictwo Czarne
Marta Michalak, „Oida”, Wydawnictwo Nisza
Katarzyna Roman-Rawska, „Zaśnięcie Anisy. Opowieść o polskich starowierach”, Wydawnictwo Czarne
Kinga Sabak, „Trochę z zimna, trochę z radości”, Wydawnictwo W.A.B.
Sławomir Sochaj, „Niedopolska. Nowe spojrzenie na Ziemie Odzyskane”, Wydawnictwo Filtry
Weronika Stencel, „Obiturianci”, Wydawnictwo Nisza
Krzysztof Sztafa, „Wielka radość w polskich domach”, Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu
Izabela Tadra, „Hotel ZNP”, Wydawnictwo Filtry
Michał Trusewicz, „Plemię”, Wydawnictwo ArtRage
Patryk Zalaszewski, „Luneta z rybiej głowy”, Wydawnictwo Czarne
Nagroda Conrada 2025 finaliści
Z wymienionej listy została wyłoniona finałowa piątka tytułów, które będą miały szanse na zdobycie statuetki, której przyznanie będzie miało miejsce na gali wieńczącej festiwal.
Są to:
Marta Hermanowicz, „Koniec”, Wydawnictwo ArtRage
Marta Hermanowicz to laureatka Międzynarodowego Festiwalu Opowiadania i uczestniczka programu Connecting Emerging Literary Artists (CELA). „Koniec” to opowieść o tragedii wojny, pamięci i dziedziczeniu traum. Za ten tytuł otrzymała nominację do Paszportów „Polityki”.
Jul Łyskawa, „Prawdziwa historia Jeffreya Watersa i jego ojców”, Wydawnictwo Czarne
Jul Łyskawa to tegoroczny laureat Paszportu „Polityki”. Otrzymał Nagrodę Literacką m.st. Warszawy i nagrodę Odkrycia Empiku. Powieść ta to szalony i odważny debiut autora będący groteskową sagą o mieszkańcach małego miasteczka. To rodziny drwali i stolarzy, ukrywający się przed całym światem rzeźbiarz, a także tajemniczy irlandzki ksiądz, któremu Matka Boska objawiła się pod postacią foki.
„Prawdziwa historia Jeffreya Watersa i jego ojców” nawiązuje klimatem do twórczości Davida Lyncha.
Kinga Sabak, „Trochę z zimna, trochę z radości”, Wydawnictwo W.A.B.
„Trochę z zimna, trochę z radości” to debiutancki zbiór opowiadań i jednocześnie kameralna opowieść o dorastaniu. Autorka zbióru, Kinga Sabak, jest wicenaczelną magazynu kulturalnego „Mint”.
Izabela Tadra, „Hotel ZNP”, Wydawnictwo Filtry
Izabela Tadra w „Hotelu ZNP” parodiuje stereotypowe kobiece role żon, córek i matek, a jednocześnie przed tymi rolami ucieka. Jej twórczość jest nasycona bólem, zgrywą i absurdem. Tytuł ten został przełożony na język sceniczny, a spektakl otrzymał nagrodę podczas Ogólnopolskiego Konkursu na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej.
Patryk Zalaszewski, „Luneta z rybiej głowy”, Wydawnictwo Czarne
Patryk Zalaszewski to scenarzysta i autor opowiadań. Jest laureatem Nagrody im. Siegfrieda Lenza i wygrał konkurs Wydawnictwa Czarne, Państwowego Instytutu Wydawniczego i „Dwutygodnika”. Jego „Luneta z rybiej głowy” to zbiór mikrohistorii. Na kartach tej książki realizm życia małej nadmorskiej wspólnoty rybackiej przeplata się z oniryczną atmosferą charakterystyczną dla opowieści o krainie dzieciństwa.
Internauci mogą wziąć udział w głosowaniu na swojego faworyta za pośrednictwem strony internetowej festiwalu pod adresem:
https://conradfestival.pl/nagroda-conrada
Po więcej informacji na temat nagrody i samego wydarzenia zapraszamy na kanały Festiwalu Conrada:
Organizatorzy Festiwalu Conrada: Miasto Kraków, KBF – operator programu Kraków Miasto Literatury UNESCO, Fundacja Tygodnika Powszechnego
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury
Partnerzy strategiczni: Tygodnik Powszechny, Allegro, Teatr im. J. Słowackiego w Krakowie
Oficjalny przewoźnik: Polskie Linie Lotnicze LOT
Patroni medialni: Trójka – Program Trzeci Polskiego Radia, Radio Kraków, Wyborcza.pl, Książki. Magazyn do czytania, Czas Literatury, Kraków.pl
