Paszporty POLITYKI 2020 – nominacje w kategorii literatura
8 grudnia wieczorem poznaliśmy nominacje do 28. edycji Paszportów POLITYKI. Po raz kolejny nagrody zostaną przyznane w kategoriach: Literatura, Film, Muzyka, Sztuki wizualne, Muzyka poważna, Muzyka popularna oraz Kultura cyfrowa. W tym roku wręczone zostanie również nagroda specjalna o nazwie Kultura Zdalna 2020 i po raz kolejny Kreator Kultury. Laureatów poznamy 12 stycznia 2021 roku. Transmisję będzie można obejrzeć w telewizji TVN.
Paszporty POLITYKI 2020 – nominacje w kategorii literatura
W tym roku do Paszportów POLITYKI w kategorii literatura nominowani zostali Igor Jarek, Mira Marcinów oraz Patrycja Sikora. O tym, kto otrzyma nagrodę, dowiemy się 12 stycznia 2021 roku podczas gali, która w tym roku odbędzie się bez udziału publiczności. Paszporty POLITYKI to jedno z najbardziej prestiżowych wyróżnień kulturalnych w Polsce. W kategorii literatura otrzymali ją do tej pory tacy pisarze i pisarki, jak Olga Tokarczuk, Jerzy Pilch, Wojciech Kuczok, Łukasz Orbitowski czy Dorota Masłowska. Poniżej przedstawiamy wam sylwetki tegorocznych nominowanych:
Igor Jarek za książkę „Halny”
Znany przede wszystkim jako współautor trzech komiksów: „Słowacki”, „Spodouści” i „Czarna studnia”. Zadebiutował jako poeta tomem wierszy „Różyczka”, wydał też książkę poetycką „Białaczka”. Urodził się w 1989 r. w Katowicach. Nie skończył liceum, przez kilka lat był górnikiem w KWK „Staszic”. Nominowany do Paszportów POLITYKI tom opowiadań „Halny (wyd. Nisza) jest jego debiutem prozatorskim. Opowiadania Igora Jarka rozgrywają się głównie w Nowej Hucie, ale mogłyby dziać się wszędzie w Polsce. Krytycy docenili też słuch języka ulicy, nowohuckich bandytów i nieudaczników. Bohaterowie opowiadań widzą szansę na zmianę swojego życia, ale nie pozwalają im na to cienie przeszłości.
Mira Marcinów za książkę „Bezmatek”
Jest filozofką i doktorem psychologii. Urodziła się w 1985 r. w Szczecinku. Pracuje jako adiunkt w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN. W 2017 r. ukazał się tom 1. jej „Historii polskiego szaleństwa”. Wcześniej opublikowała „Na krawędzi wolności: szaleństwo jako wybór w filozofii Henryka Struvego” i – wspólnie z Bartłomiejem Dobroczyńskim – „Niezabliźnioną ranę Narcyza: dyptyk o nieświadomości i początkach polskiej psychoanalizy”. Rok temu została finalistką Nagrody Naukowej POLITYKI, a w tym roku otrzymała nominację za swój debiut prozatorski „Bezmatek” (wyd. Czarne), napisaną wyjątkowym, zarazem dzikim i precyzyjnym językiem opowieść o relacji córki i matki.
Patrycja Sikora za książkę poetycką „Instrukcja dla ludzi nie stąd”
Urodziła się w 1989 r. w Wieruszowie, teraz mieszka w Poznaniu. Książka poetycka „Instrukcja dla ludzi nie stąd” (wyd. WBPiCAK) jest jej debiutem. Te wiersze, jak mówiła: „powstawały w palących okolicznościach strajków, marszów, atmosferze wykluczenia, walki o swoje prawa, o widoczność i widzialność”. Jest to poezja katastroficzna w wielu wymiarach lokalnych i globalnych – tak jak w wierszu „the future is darknet”, który kończy się frazą „szczęśliwego nowego głodu, kapitanie planeto”. Ta poezja jest odpowiedzią na rzeczywistość nie do zniesienia, której nie można zaakceptować. Dlatego te wiersze niosą tak wielki ładunek buntu i gniewu.
Nominowali: Piotr Bratkowski („Newsweek”), Paweł Dunin-Wąsowicz („Lampa”), Anna Kałuża (Uniwersytet Śląski), Eliza Kącka (Uniwersytet Warszawski), Piotr Kofta (krytyk literacki), Zofia Król (Dwutygodnik.com), Juliusz Kurkiewicz („Gazeta Wyborcza”, „Książki. Magazyn do czytania”), Paulina Małochleb (Uniwersytet Jagielloński, blog Książki na ostro), Anna Marchewka (literaturoznawczyni i krytyczka), Michał Nogaś („Gazeta Wyborcza”, Radio Książki).
Ponadto zgłoszeni zostali: Katarzyna Boni, Wojciech Chamier-Gliszczyński, Sylwia Chwedorczuk, Anna Dziewit-Meller, Alex Freiheit (członkini nominowanego w kat. Muzyka popularna duetu Siksa), Dorota Kotas, Agnieszka Kłos, Małgorzata Lebda, Aleksandra Lipczak, Stanisław Łubieński, Natalia Malek, Piotr Marecki, Katarzyna Michalczak, Jędrzej Pasierski, Wit Szostak, Wojciech Szot, Maciej Topolski.
Paszporty POLITYKI 2020 – nominacje w pozostałych kategoriach
Nominacje do Paszportów 2020
FILM: Maciej Cuske, Piotr Domalewski, Jan Holoubek
TEATR: Maciej Pesta, Jędrzej Piaskowski i Hubert Sulima, Teatr 21
SZTUKI WIZUALNE: Małgorzata Mirga-Tas, Karol Palczak, Joanna Piotrowska
MUZYKA POWAŻNA: Ania Karpowicz, Krystian Lada, Martyna Pastuszka
MUZYKA POPULARNA: 1988, Marek Pędziwiatr, Siksa
KULTURA CYFROWA: Different Tales, One More Level, Ovid Works
Gala przyznania Paszportów Polityki
Nazwiska laureatów poznamy 12 stycznia 2021 roku. Wręczenie nagród ze względów bezpieczeństwa odbędzie się bez udziału publiczności i mediów. Gala będzie transmitowana przez telewizję TVN. Wydarzenie rozpocznie się o godz. 20.15.
Paszporty POLITYKI – krótka historia
Paszporty POLITYKI to nagroda przyznawana przez tygodnik POLITYKA od 1993 r. Wymyślił ją wieloletni szef działu kultury Zdzisław Pietrasik. Od 28 lat wręczana jest każdego roku młodym twórcom i artystom za wybitne osiągnięcia artystyczne. Twórcy nagradzani są w następujących kategoriach: film, teatr, literatura, sztuki wizualne, muzyka poważna, muzyka popularna oraz, od 2016 r., kultura cyfrowa. Od 2002 r. przyznawana jest także nagroda specjalna dla Kreatora Kultury. To wyróżnienie otrzymują osoby lub instytucje, które w sposób szczególny i niestandardowy przyczyniają się do krzewienia kultury polskiej w kraju i na świecie.
Przez 27 lat istnienia nagrody Kapituła Paszportów POLITYKI uhonorowała 168 laureatów, w tym 212 artystów i twórców (licząc zespoły), oraz wyróżniła 22 Kreatorów Kultury. Widoczna jest dominacja stolicy jako miejsca urodzenia i wykształcenia nagrodzonych (ponad 36 proc.). Dla porównania – Gdańsk 11 proc., Kraków 7 proc., Poznań 6 proc., Łódź 4 proc. Warto zauważyć też sporą grupkę zwycięzców urodzonych za granicą, m.in. w Rosji, na Litwie, we Francji czy w Szwajcarii. Paszporty przyznawane są na ogół młodym twórcom między 30. a 40. rokiem życia, ale wśród laureatów zdarzali się też dojrzali artyści – 50 i 60-latkowie oraz nastolatkowie. Najniższą średnią wieku odnotowano w kategorii muzyka poważna (29 lat). W ostatnich latach wiek laureatów we wszystkich kategoriach zdecydowanie się wyrównuje (30+).
Kapituła dwa razy przyznała nagrody ex aequo i raz nagrodę specjalną pozaregulaminową, którą uhonorowano Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce. Wielu nagrodzonych w latach 90. to dzisiaj uznani twórcy, którzy wychowali nowe pokolenie artystów nagrodzonych Paszportami POLITYKI już w XXI w.
