Książki o depresji

10 września obchodzimy Światowy Dzień Zapobiegania Samobójstwom. Z tego powodu postanowiłem powiedzieć parę słów o godnych polecenia książkach o depresji.

Jest godzina 22:32. Na Messengerze pisze do mnie mój przyjaciel. Odzywa się rzadko, wie, że dużo pracuję, wie, że mierzę się z całą masą prywatnych problemów i wyzwań i że brakuje mi czasu niemal na wszystko, co tylko ich nie dotyczy. Skoro mimo to pisze, musi to być coś ważnego.

W wiadomości jest tylko fragment zrzutu ekranu.

Czyli dzisiaj było bardzo źle. Mój przyjaciel nie należy do wampirów emocjonalnych, którzy szantażują wizją samobójstwa. Ten zrzut ekranu mówi wyraźnie: „Rozmawiałem właśnie ze  specjalistą, bo było tak źle. Nie musisz mnie pocieszać, ratować, chcę się tylko tym podzielić”. Piszemy ze sobą przez chwilę. Wypytuję o zalecenia od jego lekarza, terapię. Jest załamany i obwinia się, że nie jest mu lepiej, a przecież chciał się ogarnąć, przecież robi wszystko, co powinien. Jeszcze nie rozumie, że to nie jego wina.

Mój przyjaciel cierpi na depresję lękową. Rozumiem go doskonale. Sam niespełna dwa lata temu miałem epizod depresji z silnym komponentem lękowym. Mierząc od czasu pierwszego ataku lęku panicznego do zakończenia terapii, trwał on rok i kwartał. Wpadnięcie do piekła i 15 miesięcy wyczołgiwania się z niego.

To nie są odosobnione przypadki

Jesienią zeszłego roku gazety na całym świecie rozpisywały się o tym, że depresja została uznana za czwartą najgroźniejszą chorobę świata.

Wbrew obiegowej opinii osoba chorująca na depresję nie jest po prostu smutna. W zależności od rodzaju choroby, może ona przyjmować odmienne oblicze i np. wyglądać tak:

Osoba chora na depresję powinna skorzystać z pomocy specjalisty (psychiatry lub psychologa, choć czasem warto korzystać z pomocy obu). Jeśli nam na niej zależy, warto ją wspierać w trakcie jej leczenia, a przede wszystkim starać się zrozumieć jej stan. Zarówno nam, jej samej, jak i jej bliskim, mogą pomóc w tym okresie dobre książki o depresji.

Ponieważ na rynku nie brakuje książek poświęconych temu problemowi, które są potencjalnie szkodliwe (odradzają korzystanie z pomocy specjalistów, prezentują myślenie magiczne autorów lub autorek, głoszą teorie nienaukowe, czasem spiskowe itp.), postanowiłem Wam polecić kilka książek, które, w mojej ocenie, naprawdę spełniają swoją rolę. Nie będę też ukrywać, że do zapoznania się z wszystkimi tymi tytułami, poza pierwszym, zachęciła mnie psycholożka Katarzyna Jaszczuk poprzez swoją publikację na portalu CzytajPL.pl.

Najlepsze książki o depresji

1. Dorota Gromnicka „Depresja. Jak pomóc sobie i bliskim”

Książka o depresji wydana przez wydawnictwo Edgard w serii „Samo Sedno” jest pozycją napisaną z punktu widzenia praktyczki i specjalistki. Pani Dorota Gromnicka jest psychoterapeutką, która niemal codziennie mierzy się z problemem depresji wśród swoich pacjentów. Z tego powodu jej wiedza oparta jest na konkretnych podręcznikach, pracach badawczych uznanych przez środowisko naukowe oraz na własnym, zawodowym, doświadczeniu. Przy okazji książka napisana jest językiem niezwykle prostym. Do jej lektury nie potrzeba przygotowania akademickiego (ani słownika wyrazów obcych). Autorka zatroszczyła się nawet, by w książce znalazły się wyróżnione informacje w ramkach, dzięki czemu na istotniejsze kwestie łatwiej zwrócimy uwagę i je zapamiętamy.

Pozycja dobra dla każdego.

2. Antoni Kępiński „Melancholia”

Autor tej książki jest w środowisku polskich psychiatrów i psychologów człowiekiem-legendą. Niezwykle pracowity, niezwykle inteligentny, nieprzeciętnie empatyczny. Jego książka jest kopalnią wiedzy na temat zaburzeń depresyjnych opisanych zarówno precyzyjnie, jak i z dużą dozą empatii względem osób chorych.

Jest to z pewnością pozycja najbardziej szczegółowa i wnikliwa ze wszystkich tu wymienionych książek dla osób z depresją lub tych chcących dowiedzieć się więcej o tej chorobie.

Jedyny powód, dla którego nie poleciłem tej książki na pierwszym miejscu, jest taki, że język, którym posługuje się Kępiński, jest trudniejszy, niż ten używany przez Dorotę Gromnicką oraz fakt, że książka została wydana w 1974 r. … dwa lata po śmierci profesora Kępińskiego. Z tego powodu nie mogły znaleźć się w niej najnowsze informacje z dziedziny psychiatrii czy psychologii.

Co nie zmienia jednak faktu, że to książka wybitna, pełna przydatnej i często wciąż aktualnej wiedzy, dodatkowo napisana przez genialnego człowieka. Warto ją znać.

3. Jon Kabat-Zinn, John Teasdale, Mark Williams, Zindel Segal „Świadoma droga przez depresję”

Siła technik mindfulnessu w walce z depresją (a w początkowej fazie leczenia: życia pomimo niej) jest nie do przecenienia. Prof. dr Jon Kabat-Zinn, wraz z pozostałymi współautorami tej książki o depresji, podaje cały szereg przydatnych technik, które pozwolą osobie chorej najpierw funkcjonować, a następnie pomóc w dochodzeniu do zdrowia, przy okazji pomagając zrozumieć samego siebie. Co najważniejsze, o ich skuteczności świadczy szereg badań.

Depresja – książki, po które warto sięgnąć

Oczywiście należy pamiętać, że choć techniki mindfulness mogą nawet wyleczyć z pewnych, łagodnych, form depresji, to w wielu innych przypadkach są bardzo skutecznymi, ale jednak jedynie pomocniczymi technikami. Z tego powodu ograniczenie się tylko do nich może nie być wystarczające.

Choć szacunki wskazują, że obecnie na depresję cierpi co dziesiąty Polak, choć coraz częściej mówi się o epidemii tej choroby, można ją przezwyciężyć. Orężem w tej walce jest nie tylko nasza wrażliwość, empatia, ale też wiedza. Warto się w nią uzbroić, a dobrym do tego narzędziem są książki o depresji.

Mikołaj Kołyszko