Przygotowany przez Instytut Tajnej Historii Ciulandii raport tajnego państwa, czyli czarna groteska Henryka Wańka na górnośląską historię ostatnich 100 lat. Czarny humor, postacie znane z historii, poczet górnośląskich Karlusów od I do VI (czyli wszystkich królów Ciulandii). Fragment książki: Zaznaczyć jeszcze tu trzeba, że na samym początku, o którym wiemy niestety tak mało, nasze państwo nazywało się Tulandia. Tulandia, czyli kraj, gdzie jesteśmy, to znaczy tu, a nie gdzi...
Niebieska Walizka, debiutancka powieść Marianne Wheelaghan, opublikowana została pod koniec 2010 roku i natychmiast stała się bestsellerem na brytyjskim rynku wydawniczym. Fabuła opiera się na pamiętnikach jej matki, Antonii, które znalazła przypadkowo po jej śmierci. Opowiada o latach dzieciństwa i młodości matki spędzonych na Śląsku (we Wrocławiu i Wleniu) w okresie rodzenia się, triumfu i ostatecznego upadku ideologii nazistowskiej w Niemczech. Dalsze losy Antonii opisane ...
Myśla czynsto ô mojich starkach i starzikach ? ô tyj rzyce dusz i gynow ? i jak profesor Bynedykt Kouska starom sie pamiyntać, że kożdy czowiek je jak głowno wygrano w loteryji, i to ku tymu w takij, w keryj wygrywo jedyn los na teragigamegamulticyntylijony. Myśla czynsto ô tych bauerach i bergmanach, krankynwerterach i torszrajberach, huzarach i muszketerach, młynorzach, kamiyniorzach i kowolach, ô tych zowitkach i bynkartach, słepokach i fechciorzach. Niyroz ? jak Kenneth W...
Autor opisuje okres od przejęcia Śląska przez Prusy po I wojnie śląskiej (1742 r.) do początków II rewolucji przemysłowej ? wynalezienie metod masowej produkcji stali besemerowskiej (1856 r.) i martenowskiej (1861 r.) oraz ich skutki dla rozwoju przemysłu światowego. Wykazuje, iż Górny Śląsk, powszechnie kojarzony z węglem i stalą, rozwijał się inaczej. To uruchomienie produkcji cynku dało początek rozwojowi przemysłu. Cynk stał się pierwszym towarem eksportowym Górnego Śląs...
Druga część przygód już legendarnego Komisorza Hanusika. Kryminalno komedyjo we ślonskij godce! Komisorz Hanusik zaś je dran! Jeszcze chytrzyjszy, jeszcze bardzij wyzgerny! Ino lepij, coby tejla już nie słepoł. Drugo tajla „Komisorza Hanusika” je fertich. Jak żeście czytali piyrszo tajla, to… terozki wszysko bydzie blank inakszyj. Akcja dzieje sie piynć lot niyskorzyj po „Srogij Chaji”, ô keryj żeście czytali w piyrszyj tajli. Ślonzoki majom zakozane ôsprawiać po ślonsku, ...
Trzecie wydanie książki nominowanej w roku 2004 do literackiej Nagrody NIKE: "Finis Silesiae" Henryka Wańka. Dwoje ludzi spotyka się gdzieś między Niemcami a Polską, w kraju który jeszcze istnieje, ale już niebawem zniknie. Ocaleją jedynie zdjęcia... Opowieść o Śląsku jakiego już nie ma... Wydanie przeredagowane przez autora, które zapowiada tak: „Z tą książką od początku coś było nie tak. Przede wszystkim z jej tytułem. Finis Silesiae to był tytuł roboczy, który ostateczni...
Klasyka światowej literatury po śląsku - dla dzieci i dorosłych - przetłumaczona z angielskiego na śląski przez Grzegorza Kulika. Śląska wersja książki „Alicja w krainie dziwów” z oryginalnymi ilustracjami Johna Tenniela oraz audiobookiem czytanym po śląsku przez Annę Bączek-Lieber (TeatrTrip - podróże ze sceną). „Nowe tłumaczenie Grzegorza Kulika wypełnia kolejną lukę. Pokazuje, że po śląsku można myśleć i mówić o sprawach abstrakcyjnych, można budować metafory, można opis...
Ocalone od zapomnienia historie z osiedlowej ławki, spisane prozą, rozgrywają się w czasach obecnych jak i przenoszą nostalgicznie do lat osiemdziesiątych, dzieciństwa autora, spędzonego w mieście węgla i stali. Dzielnice cudów, osmolone sadzą familoki, gruboziarnisty asfalt, tak właśnie wygląda tutaj na dole, na twardej, czarnej ziemi, gdzie napady na pociągi przypominają westerny, a złoto zbierane jest na torach do miechów i sprzedawane za parę złotych. Nad tym wszystkim,...
Tytułowa plecionka symbolizuje Górny Śląsk. Jej miąższ, niczym skarby śląskiej ziemi, niczym prawe serca starzyków i starek, opow i omow, ukrywa się głęboko pod twardą skórką. Kiedy skruszysz twardą skórkę, to dotrzesz do ciepłego i delikatnego wnętrza. Plecionka to zapach i smak szczęśliwego dzieciństwa. To wieczność i przemijanie. Akcja Plecionki rozpoczyna się w XIX-wiecznym Załężu – wówczas samodzielnej gminie, a obecnie jednej z najstarszych dzielnic Katowic. Po drodze...
Świętochłowice. Rok 1934. Właściciel restauracji „U Mally’ego” - Georg Salzmann - tonie w długach. W efekcie popełnia samobójstwo. Policja przeprowadza szybkie śledztwo i zamyka sprawę. Wierzyciele zostają z niczym. „U Mally’ego” zaczynają się tajemnicze kradzieże. Miejscowy radca prawny Adolf Jendrysek nie wierzy w policyjną wersję wydarzeń. Rozpoczyna prywatne śledztwo. Monika Kassner - historyczka i polonistka, działaczka społeczna, dziennikarka pisząca po śląsku, autorka...
"Godnio pieśń" to śląski przekład klasycznego dzieła bożonarodzeniowego Charlesa Dickensa "A Christmas Carol" (pol. "Opowieść wigilijna") dokonany przez Grzegorza Kulika. Książka ilustrowana jest obrazkami Johna Leecha z pierwszego angielskiego wydania z 1843 roku. Fragmenty: Co to som do ciebie Gody, jak niy ino czas płacynio rachonkow, jak żeś je bez piniyndzy? Czas, jak widzisz, żeś je ô rok starszy, ale ani trocha bogatszy! Czas, jak po kludzyniu ksiong bez dwanoście mi...
Zbiór opowiadań "Leanderka. 5 ôsprowek po naszymu" to śląskojęzyczny debiut Rafała Szymy.
Zawarte w nim teksty to współczesna, nowoczesna proza pozbawiona folklorystycznego charakteru. Język śląski nie jest w niej celem samym w sobie - w każdym razie nie bardziej niż jako regularne, autonomiczne tworzywo literackie.
Wspólna praca naukowców oraz pasjonatów z obu części Górnego Śląska pod auspicjami PRO LOQUELA SILESIANA (siedziba w Chorzowie) oraz TOWARZYSTWO PIASTOWANIA MOWY ŚLĄSKIEJ "DANGA" (siedziba Cisek, woj. opolskie). Śląski elementarz przeznaczony do nauki pisania i czytania w ustandaryzowanym śląskim zapisie. Książka przeznaczona głównie dla uczniów szkół podstawowych, jako doskonałe uzupełnienie edukacji regionalnej. Fragment recenzji prof. dr hab. Bernadeta Niesporek-Szamburs...
Dalsze losy Komisorza Hanusika autorstwa Marcina Melona, laureata II miejsca na śląską jednoaktówkę z 2013 roku. Rade byście sie dowiedzieli skond Ouma Hanusikowo zno tak naprowdy Walencioka? Fto chowie sie po gulikach w Bytomiu i ino cichtuje na Wasze dusze? Po jakiemu Gryjta Furgoczka ze Szopiynic i jeji dwie cery zaczły akcja eksterminacji elwrów na cołkim Ślonsku? Czy legendarno Szolka od Świynty Hyjdle poradzi wyciepać wszyskich goroli ze Ślonska? Jakie plany mo radykal...
Policaje prawie znodli starzika, kerego ftoś ôbwiesił w szranku u niego w doma. Do komisorza Achima Hanusika to je cosik wiyncyj jak ańfachowo zbrodnia. Bydzie musioł jeszcze roz trefić sie ze swoimi nojgorszymi spominkami: ô downyj libście i chopie, kery jom zamordowoł. Eli inkszy gizd, na kerego godajom „Ryszawy Erwin”, poradzi mu terozki pomoc? W tyn som czas w Mikołowie ftoś szczylo do policaja, a cołko sytuacja cosik Hanusikowi spomino… Jakby tego było mało, normalne lud...
Kolejny rewelacyjny kryminał napisany kompletnie po ślonsku. Tym razem autorstwa Marcina Szewczyka z Pszowa, laureata konkursu jednoaktówki po śląsku organizowanego przez Gazetę Wyborczą. Czorny kryminał osadzony w konwyncji "noir". Rok 1927. Górny Ślonsk na kerym dycki padze deszcz, niesie sie mgła, za winkalami a po ainfartach chowajom sie elwry i chachory, a luft je pełny czornej sadze. Po Rybniku a Raciborzu szaleje psychopatyczny mordyrz, a policjo ni mo na niego rady. ...
Co spodziewa się znaleźć w Polsce późnych lat osiemdziesiątych młody dziennikarz niemiecki, urodzony na Górnym Śląsku, trochę zagubiony w swoim zawodzie? Gdyby nie to, że już sypią się gruzy i próchno, a komunizm dogorywa, można by powiedzieć, że trafił do kraju baśni. Ale choć nie zna słów, jakie kazał wykuć na swoim nagrobku Ks. dr Johann Dzierzon*, to na jego oczach z polskiego rumowiska wyłania się prawda. * Wahrheit, Wahrheit über alles. (pol: Prawda, prawda, nade wszy...
Dwujęzyczna, śląsko-polska, książka Dominiki Kochaneckiej: Ksionżka, w kery zebrane som cuzamyn: bojki, kolorowanki i przewodnik. Toż kej niy mocie pomysłu kaj jechać z bajtlym i co mu pokozać kuknijcie rajn. Chroboczek łopowiado ło trocha inkszy zajcie Ślonska (Kalety/Zielona, Lubsza, Woźniki/Sulów, Tworóg i Brynek, Miasteczko Śląskie, Świerklaniec, Tarnowskie Góry, Repty, Wieszowa i Piekary Śląskie). Narazie ino jedny. Książka, w której zebrane są razem: legendy, kolorowa...
Prof. Wilhelm Gorecki przybliża nam historię rozwoju przemysłu na Górnym Śląsku w XVIII i XIX wieku ze szczególnym uwzględnieniem Huty Florian. Autor opisuje okres od przejęcia Śląska przez Prusy po I wojnie śląskiej (1742 r.) do początków II rewolucji przemysłowej – wynalezienie metod masowej produkcji stali besemerowskiej (1856 r.) i martenowskiej (1861 r.) oraz ich skutki dla rozwoju przemysłu światowego. Wykazuje, iż Górny Śląsk, powszechnie kojarzony z węglem i stalą, ...
Dziedzictwo Evy Tvrdej to powieść otwierającą śląską trylogię autorki, która przenosi nas do Kraiku Hulczyńskiego na Śląsku Opawskim. Opowiada o ciężkich losach kobiet pogranicza od lat 30-tych XX wieku do upadku komunizmu w ówczesnej Czechosłowacji. Fragment: Agnes była zagubiona, nie wiedziała, co robić, nie miała się nawet kogo zapytać. Jej siostry czuły się podobnie, sąsiedzi zamknęli się w sobie, mało kto miał odwagę cokolwiek oceniać czy krytykować. Odniosła wrażenie, ...
Jedna z najwybitniejszych powieści górnośląskich, która nie mogła się doczekać polskiego tłumaczenia. "(...) Wiatr od wschodu jest na swój sposób dziełem genialnym – tak, nie obawiam się tego stwierdzenia. (...) Scholtis pisał od wewnątrz. Pochodził z owej prowincji Górny Śląsk, która przez nienawiść narodową, antagonizmy religijne, powstania, plebiscyt i wreszcie podział wywoływała przez lata niepokoje w Niemczech. Pochodził z morawskiej części Śląska, którą przyłączyli s...
"Filozofjo po ślonsku, czyli heft do historje filozofje Dziadka Kika" to podróż przez dzieje filozofii światowej napisane ze śląskiej perspektywy przez doktora filozofii Marcina Kika. Tyn heft niy jest tak ruby jak niywtore buchy, ale to jest heft, w kerym wjela ciykawygo i ważnygo możno znolyź… I to żech tam znoloz dlo siebje. Ale najsamprzod musza pedzieć, że jest to heft, w kerym dziadek szukoł som siebje i chcioł sie dowjedzieć czegoś ô sobje samym i śwjecie, w kerym –sz...
