„Kto kontroluje przeszłość, kontroluje przyszłość. Kto kontroluje teraźniejszość, kontroluje przeszłość” – napisał swego czasu George Orwell. Im silniejsza, im bardziej opresyjna jest władza, tym łatwiej wprowadzać tę zasadę w życie. Co nie znaczy zarazem, że od tego rodzaju pokus wolne są rządy demokratyczne. Nawet jednak skrajnie autorytarne reżymy wiedzą, że implementowana odgórnie wizja przeszłości – szczególnie niedalekiej – nie może wisieć w próżni. Uprawiana przez nie ...

W państwie Chu żył raz pewien człowiek biegły w fizjognomii, rozpoznawaniu charakteru człowieka po twarzy. Jego osądy były tak trafne, że wspominano je we wszystkich zakątkach państwa. Sam nawet król wezwał go w końcu na swój dwór. Przybyłego mistrza poprosił o zdradzenie sekretu. Człek wyznał prosto i szczerze: „Wcalem nie biegły w czytaniu charakteru ni losów człowieka z jego oblicza. Wyroki me opieram na bacznej ocenie tych, których badany ma za przyjaciół”. Obce słowa,...

Krakowskie środowisko historyczne XV-XX w.

W 2013 roku Krakowski Oddział Polskiego Towarzystwa Historycznego świętuje 100 lat swojej aktywności. Jubileusz stał się okazją do debat na temat aktualnej kondycji i przyszłego miejsca PTH w Krakowie i w Polsce. Książka Bartosza Trasza udanie się w nie wpisuje. Praca została zgrabnie napisana i zredagowana, a nowe – dotychczas nie podejmowane w innych opracowaniach – wątki tematyczne skłaniają do przemyśleń. Czyta się ją z satysfakcją, a atrakcyjna narracja zachęca do lektur...

Zbiór studiów Wiktorii Śliwowskiej, wydany w osiemdziesięciolecie urodzin, ukazujący szerokie spektrum zainteresowań autorki, nie tylko badań naukowych nad tytułowymi dziejami Polaków i Rosjan w XIX wieku, ale i żywych reakcji na bieżące wydarzenia społeczne postrzegane w perspektywie historii osobistej i zbiorowej, czego dowodzą teksty zawarte w części ostatniej, zatytułowanej Didaskalia. „Radość z odzyskanego śmietnika”. Część tę poprzedzają teksty poświęcone dekabrystom, p...

"Jedną z najważniejszych zalet naukowego warsztatu dra Szumskiego jest jego wyjątkowo dobra znajomość archiwów postsowieckich w dzisiejszej Rosji. Te doświadczenia dr Szumski umiejętnie spożytkował w monografii (...), która przynosi znaczące poszerzenie naszej wiedzy o problemach historiografii polskiej i polityki historycznej państwa w realiach reżimu PRL." prof. dr hab. Marek Kornat "Monografia Jana Szumskiego to ważna, a nawet (z powodu nowo odkrytych źródeł) wręcz obowią...

Czy zmartwychwstanie Jezusa jest możliwe do zaakceptowania z historycznego punktu widzenia? Czy istnieje wystarczający materiał dowodowy upoważniający do wiary w zmartwychwstanie Jezusa? Josh McDowell, z natury sceptyk, przeprowadza trzeźwe, wszechstronne badania, usiłując znaleźć prawdziwe odpowiedzi na te pytania. Biorąc pod uwagę wszelkie świadectwa historyczne, literaturoznawcze i prawne, poddaje je szczegółowym testom i analizom według procedur i zasad badania materiału ...

Prezentowana monografia stanowi kontynuację projektu: Historia w kulturze współczesnej. Niekonwencjonalne podejścia do przeszłości, zainicjowanego w Instytucie Historii UMCS w 2010 roku przez pracowników Zakładu Metodologii Historii i Zakładu Historii Najnowszej. Podejmując tego typu problematykę względem zinstytucjonalizowanego dyskursu naukowego, przestrzeni doświadczenia i uobecniania historii w sferze publicznej, uwydatnia się jednocześnie kwestię użytkowania przeszłości ...

Autorka analizuje proces przemian, jakim podlegała pamięć o Carlu Marii Spletcie, który pełnił funkcję biskupa gdańskiego i administratora apostolskiego diecezji chełmińskiej w okresie II wojny światowej. Jest to postać, wokół której przez lata nagromadziło się wiele odmiennych opinii – pozytywnych i negatywnych. Jak stwierdza jeden z recenzentów: „publikacja z jednej strony stanowi bardzo interesującą formę biografii znaczącej postaci historycznej, z drugiej zaś strony jest ...

Blaise Pascal powiedział, że w dziele każdego autora kryje się sens, który nadaje całemu dziełu spójność - i właśnie poszukiwanie tego sensu skłania nas do refleksji. To poszukiwanie jest jednak nieuchronnie obciążone próbami odszukania w owym dziele istotnej myśli, którą można by odnieść do naszych czasów. Nie inaczej przedstawiały się różne próby odczytywania znaczeń wpisanych w libretta i partytury operowe czasów romantyzmu. Mamy oczywiście świadomość, że nie wszystkie dzi...

Eseje stanowią wybór publikacji ukazujących się w latach 2018-2022, w których przedstawione zostały okoliczności utworzenia getta, poszczególne grupy zamkniętych tam osób i wybrane instytucje. Teksty opowiadają o warunkach bytowych oraz samopomocy, w tym opiece nad dziećmi, a także o kwestiach dotyczących życia religijnego i kulturalnego oraz o walce żydowskich powstańców w getcie w kwietniu 1943 r. Ważnym tematem poruszanym w tomie są też dzieje szpitala Bersohnów i Baumanów...

Zawsze Oni. Obrazy historyczne i obyczajowe z czasów Kościuszki i Legionów.- Kajetana Suffczyńskiego z ilustracjami Juliusza Kossaka Reprint oryginału z 1875 roku. Trzy tomy w jednym woluminie. Bogato ilustrowana powieść Kajetana Suffczyńskiego- uczestnika powstania listopadowego. Jest to najbardziej poczytny zbiór opowiadań z dziejów chwały Wojska Polskiego w czasach Insurekcji Kościuszkowskiej i Wojen Napoleońskich.

Myśl i zdarzenie to oryginalna próba zrozumienia, w jaki sposób historiografia francuska XX wieku budowała wiedzę o różnorodnych wydarzeniach historycznych. Na podstawie gruntownych analiz kilkudziesięciu prac francuskich historyków (m.in. Paula Bois, Georges’a Canguilhema, Alaina Corbina, Georges’a Duby’ego, Arlette Farge, Michela Foucaulta, Emmanuela Le Roy Laduriego, Jacques’a Revela, Pierre’a Touberta, Paula Veyne’a i Nathana Wachtela) autor książki wyodrębnia cztery zasa...

W tym roku dr Zbigniew Nawrocki obchodziłby swoje 60. urodziny, a niniejsza publikacja mogłaby być zbiorem studiów i szkiców poświęconych szacownemu Jubilatowi – historykowi dziejów najnowszych, wykładowcy akademickiemu, oficerowi służb specjalnych demokratycznej Polski, urzędnikowi państwowemu, dyrektorowi archiwum Instytutu Pamięci Narodowej. Niestety, Zbigniew Nawrocki dwa lata temu przedwcześnie od nas odszedł. Zmarł nagle i, co szczególnie smutne, w sile wieku. Oddawany ...

Prezentacja tematu biżuterii patriotycznej po 1860 r. przenosi nas w czasie do wydarzeń sprzed ponad 150 lat. Przedstawione w publikacji eksponaty powstały od okresu manifestacyjnego do odzyskania przez Polskę niepodległości i były odpowiedzią na bieżące wydarzenia, pełniąc rolę nośników emocji patriotycznych Narodu. Kolekcja przedstawia ponad 600 eksponatów ze zbiorów autora, które są bezcenne nie tylko przez swoją wartość artystyczną czy materialną, ale właśnie poprzez wart...

Najnowsza książka Adriana Jusupovicia jest istotnym uzupełnieniem niedawno wydanej edycji krytycznej Kroniki halicko-wołyńskiej (PAU–IH PAN) oraz jej polskiego tłumaczenia (AVALON). Jej przedmiotem jest analiza strategii chronologicznej i narracyjnej twórcy tego źródła. Autor książki wskazał na wyjątkowy charakter kroniki. Kronikarz bowiem zrezygnował z tradycyjnego układu rocznego, stosowanego w pisarstwie średniowiecznej Rusi. W jego miejsce pojawiły się cztery strategie ch...

Tematem książki jest zjawisko remediacji – przekształcania dzieł filmowych w wyniku ich transpozycji medialnej. Autor bada przemiany towarzyszące procesowi transformacji kina niemego w kino cyfrowe, jego relacje z książką i przenikanie się tych mediów. Korzysta przy tym z narzędzi medioznawczych, filmoznawczych i kulturoznawczych. Swoje analizy przeprowadza na przykładzie dwóch filmów: Mocnego człowieka i Metropolis, przedstawiających drogę tekstu kultury od książki przez fil...

Kiedy Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego ukazał się po raz pierwszy, nikt nie mógł się spodziewać, że w przyszłości będzie to jedno z najważniejszych czasopism naukowych poświęconych historii polskich i wschodnioeuropejskich Żydów, a zwłaszcza Zagłady. Utworzone w 1950 r. w Warszawie pismo według pierwotnego zamysłu miało być zwykłym biuletynem informacyjnym Żydowskiego Instytutu Historycznego, ale już w 1951 r. zostało przekształcone w naukowy półrocznik. Dopiero p...

Książka Ewy Śnieżyńskiej-Stolot […] przypomina koleje losów nauki, jaką była na poszczególnych uniwersytetach średniowiecznych astrologia […] wypełnia lukę w rozumieniu nie tylko naukowości astrologii, ale i w odpowiedniej interpretacji historii. W sposób niezwykle przekonywujący […] zwraca uwagę na znaczenie horoskopów jako źródła historycznego […]. To właśnie horoskop […] jest zdaniem Autorki zapomnianym źródłem historycznym pozwalającym nie tylko zgłębić arkana nauki hist...

Rzecz o człowieku niezwykłym. Sergiusz Piasecki, pisarz, znany jest ze wspaniałej twórczości literackiej, przede wszystkim jako utalentowany autor kilkunastu poczytnych powieści sensacyjnych i przygodowych, w dużej części opartych na własnym życiu, jakże barwnym, pełnym zaskakujących zwrotów akcji i przygód, lecz także ekstremalnych niekiedy niebezpieczeństw. Jego życie, prócz jakże cennej twórczości literackiej, wypełniła walka o Polskę. Piasecki od 1945 r., przez długie po...

„Kto kontroluje przeszłość, kontroluje przyszłość. Kto kontroluje teraźniejszość, kontroluje przeszłość” – napisał swego czasu George Orwell. Im silniejsza, im bardziej opresyjna jest władza, tym łatwiej wprowadzać tę zasadę w życie. Co nie znaczy zarazem, że od tego rodzaju pokus wolne są rządy demokratyczne. Nawet jednak skrajnie autorytarne reżymy wiedzą, że implementowana odgórnie wizja przeszłości – szczególnie niedalekiej – nie może wisieć w próżni. Uprawiana przez nie ...

Eseje stanowią wybór publikacji ukazujących się w latach 2018-2022, w których przedstawione zostały okoliczności utworzenia getta, poszczególne grupy zamkniętych tam osób i wybrane instytucje. Teksty opowiadają o warunkach bytowych oraz samopomocy, w tym opiece nad dziećmi, a także o kwestiach dotyczących życia religijnego i kulturalnego oraz o walce żydowskich powstańców w getcie w kwietniu 1943 r. Ważnym tematem poruszanym w tomie są też dzieje szpitala Bersohnów i Baumanów...

Analiza przemiany wyobrażeń o Kleopatrze VII Filopator w procesie ponad dwutysiącletniej recepcji. Autorka, odkrywając kolejne warstwy mitu – od historycznej postaci po egipską POPkrólową – ukazuje, że obraz tej władczyni w każdej epoce traktowano instrumentalnie, dostosowując go do panujących trendów. Kim była Kleopatra? Boginią, oddaną matką, królową walczącą o swoje państwo, bezwzględną uwodzicielką, potworem, starożytną femme fatale, pięknością o twarzy Elizabeth Taylor, ...