Tom XIII „Dzieł zebranych” Feliksa Konecznego obejmuje prace Profesora opublikowane u kresu jego życia – w latach 1938-1949. Wydano w tym czasie popularyzatorską książkę „Święci w dziejach narodu polskiego”, w której Koneczny osadził postaci świętych, błogosławionych i osób świątobliwych w historii Polski, ukazując nierozerwalny związek między katolicyzmem a polskością. Tematyce wpływu religii na cywilizację poświęcone zostały także dwa istotne teksty: „Kościół jako polityczn...
„O wielości cywilizacji” jest najważniejszym dziełem w dorobku naukowym Feliksa Konecznego. Opublikowana po raz pierwszy w 1935 roku książka stanowi ukoronowanie badań na temat cywilizacji Konecznego. Autor wyznacza zasady jakimi charakteryzują się cywilizacje i wskazuje różnice pomiędzy poszczególnymi systemami cywilizacyjnymi. Analizuje pojęcie cywilizacji jako specyficznej „metody ustroju życia zbiorowego” z punktu widzenia rozwoju kultury materialnej i duchowej w poszczeg...
Za czasów Sobieskich były w Europie cztery cywilizacje, tak samo, jak obecnie: łacińska, bizantyńska, żydowska, turańska. Żydowska kwitnęła w Polsce w najlepsze, ale nie promieniowała na społeczeństwo polskie; o tym jeszcze nie było mowy! Bizantyńskiej nie było wówczas w Polsce ni śladu. Turańska udzielała się od Kozaczyzny i Moskwy, poniekąd też przez wpływy tureckie. Rodzimą w Polsce była cywilizacja łacińska. Pod Wiedniem zwalczano cywilizację turańską, której najwybitnie...
,,Jestem przekonany, iż nie jest jeszcze za późno, aby dzięki krytycznej recepcji tego dorobku, Feliks Koneczny stanął pośród sobie równych myślicieli takich jak Oswald Spengler, Arnold Toynbee, Samuel Huntington czy (ostatnio obszernie tłumaczony na j. polski) Fernand Braudel. Myśl Feliksa Konecznego może odzyskać blask i ukazać się na nowo jako dziedzictwo nauki polskiej o światowej randze. Powstało nie mało ciekawych i wnikliwych komentarzy, ocen tej twórczości, lecz do no...
„Cywilizacja żydowska” to rozwinięcie rozważań zarysowanych w książce „O wielości cywilizacji”, w której autor przedstawia swoje teorie i metody badawcze. To szczegółowa charakterystyka społeczności sakralnej, zbudowanej wokół religii i rozwijanej przez komentarze do pierwotnych tekstów religijnych. Jest jedną z najdokładniej opisanych przez Konecznego cywilizacji (obok bizantyńskiej i łacińskiej). Dzieła tego nie opublikowano za życia autora. Pozostawione w rękopisie, po raz...
W szóstym tomie „Dzieł zebranych” Feliksa Konecznego można odnaleźć jego publikacje z lat 1905-1909. Krakowski historyk opublikował wówczas znaczącą popularyzatorską pracę „Dzieje Polski opowiedziane dla młodzieży”, w której w sposób przystępny dla młodego czytelnika opowiedział o losach ziem polskich od czasów najdawniejszych. Książka zyskując uznanie wśród dzieci i młodzieży doczekała się kolejnych wydań. Z kolei swoje refleksje na temat polskiego katolicyzmu Koneczny przed...
W VII tomie „Dzieł zebranych” zamieszczone zostały prace Feliksa Konecznego z lat 1909-1917. Koneczny do roku 1914 kontynuował redagowanie miesięcznika „Świat Słowiański”, w którym postulował współpracę słowiańskich narodów Europy Środkowo-Wschodniej wobec niebezpieczeństwa germanizmu wspieranego przez Węgry oraz wynaturzonej przez Rosję idei słowiańskiej. Wiele miejsca poświęcił także relacjom polsko-czeskim. Końcem 1912 r. w Krakowie utworzone zostało Towarzystwo Słowiański...
Szwecja w XVI wieku uwalnia się spod panowania duńskiego, na tronie zasiada Gustaw Waza, a w Europie żniwa zaczyna zbierać rewolucja protestancka. Po jego śmierci w 1560 roku zaczyna się walka o władzę między synami: Erykiem XIV, Magnusem, Janem III i Karolem Sudermańskim. Jednocześnie zaczyna się decydująca walka o religijną tożsamość Szwedów. Dlaczego Szwecja odeszła od religii katolickiej? Jaki wpływ na to miały przekonania i decyzje króla Jana III? Z jaką misją do Szwecji...
Historia Polski Konecznego, opowiedziana przystępnym dla młodych ludzi językiem, zabiera nas w niezwykle interesującą podróż po meandrach polskich dziejów. Ta opowieść jest wciąż żywa i stanowi źródło różnorodnej wiedzy. Poznawanie przeszłości jest pasjonującym ćwiczeniem umysłu. Dzieje Polski opowiedziane dla młodzieży to nie tylko daty, liczby, nazwiska czy opis zmieniających się granic naszego kraju. Feliks Koneczny, opisując burzliwe dzieje ojczyzny, przekonuje, że histor...
Feliks Koneczny: Kiedy i wśród jakich okoliczności zjawiło się po raz pierwszy przekonanie, że chłopski konserwatyzm jest pewnego rodzaju ilością stałą, z takim tylko trudem podlegającą zmianom, że niemal nie wchodzą one całkiem w rachubę, tego już dziś dojść nie sposób. Niebaczny twórca tej hipotezy wyrządził ciężką krzywdę tak nauce, jako też polityce, życiu społecznemu i całemu umysłowemu ruchowi. Mylne pojęcia wiodą do fałszywego zachowania się i do mylnych czynów, zupełn...
„Syntezę Zachodu a Wschodu uważam za czczy frazes literacki, a widoczna obecnie w Polsce mieszanina cywilizacyjna jest w mych oczach świadectwem upadku cywilizacji” – pisał w broszurze „Polska między Wschodem a Zachodem” Feliks Koneczny. Profesor jednoznacznie opowiadał się za odrzuceniem niemieckiego bizantynizmu i wschodniego turanizmu, a podkreślał konieczność rozwijania narodu w ramach cywilizacji łacińskiej.
„Rozwój moralności”, praca napisana przez prof. Feliksa Konecznego w 1938 r., dotyczy wpływu etyki na funkcjonowanie najważniejszych dziedzin życia zbiorowego w rozmaitych cywilizacjach. „Do szczęścia opartego o radosną zbożność i o kulturę czynu zgodnego z etyką katolicką, do szczęścia polegającego na przechodzeniu do kłopotów coraz wyższego rzędu, a zatem na wykształceniu coraz wyższym wszystkich zdolności – do takiego dążyć szczęścia jest wprost obowiązkiem, albowiem stano...
Feliks Koneczny (1862-1949), historyk i historiozof, twórca jednej z najoryginalniejszych koncepcji cywilizacji, należał do niezwykłego „pokolenia niepokornych”, któremu Polacy zawdzięczali powstanie Odrodzonej, a potem walkę o jej wskrzeszenie. Mimo iż w okresie PRL był pisarzem wyklętym, wielokrotnie pohańbionym nieprawdziwymi oskarżeniami, kolejne pokolenia – w tym moje, i ja sam – wychowywały się na jego tekstach, O wielości cywilizacji czy o polskich świętych. Dzieje P...
Odczyt, w którym Koneczny prezentuje swoją tezę, iż „nie można być cywilizowanym na dwa sposoby”, odnosząc ją do dziejów Rzeczypospolitej. O ile geograficznie nie przestaniemy być pomiędzy Wschodem a Zachodem, o tyle pod względem cywilizacyjnym wcale tak być nie musi. Polska powinna – zdaniem historyka – stanowczo skierować się ku Zachodowi, albowiem w dążeniu do syntezy cywilizacyjnej zachodnio-wschodniej kryje się dla naszego kraju „nicość kulturalna i nicość polityczna”....
Ogłaszając latem 1935 roku studium „O wielości cywilizacji”, zapowiedziałem zarazem uzupełnienie, mianowicie roztrząsanie „O postępie moralności”. Będąc z poza cechu filozofów, nie zapragnąłem bynajmniej dorobić jeszcze jeden podręcznik etyki; podejmuję tylko okruch z ich stołu, przez nich ignorowany. Lecz ten właśnie problem jest dla historyka zajmujący i zaciekawienie moje do niego całkiem naturalne. W toku prac nad tym tematem (przerywanych i wznawianych w ciągu lat osiem...
Zadawano sobie już dawno pytanie, czy zachodzi związek pomiędzy pojęciami politycznymi świata protestanckiego, a jego zasadami teologicznymi. Niektórzy twierdzą, że bez znajomości teologii protestanckiej nie można wręcz zrozumieć kierunków polityki protestanckiej, gdyż one z teologii ich wyrosły – pisze w zapomnianym eseju prof. Feliks Koneczny. Czy to reformacja dała podstawy teologiczne do rządów absolutnych i doprowadziła do mechanizacji życia społecznego? Czy nadmierne z...
Tak produkcja rzemieślnicza, jak również handel nią posiadały ustrój nader misterny, dostosowany do dwóch ekonomicznych zasad średniowiecza: żeby było w kraju jak najwięcej osób niezależnych materialnie, „stojących na własnych nogach", oraz żeby słabszy nie był pożerany przez silniejszego. Obie te zasady wynikały z pojęć etyki katolickiej, a przestrzeganie ich wytwarzało niezrównane podłoże pod wszechstronny rozwój cywilizacji łacińskiej. Dobrobyt podnosił się wielce, bo cóż ...
Franciszek Palacky urodził się 14 czerwca 1798 w Hodslavicach. Był czeskim historykiem i politykiem, jednym głównych przedstawicieli czeskiego odrodzenia narodowego, nazywanym przez Feliksa Konecznego jego wskrzesicielem. Organizator Zjazdu Słowiańskiego (1848), autor wielotomowego dzieła Dzieje narodu czeskiego w Czechach i na Morawach, którego tom I wyszedł po niemiecku (1836), a dopiero piąty (1867) pisany był oryginalnie w języku czeskim. Zmarł 26 maja 1876 w Pradze....
Feliks Koneczny: Kto lubi wygody, nie znajdzie ich nigdzie tylu, ile w księstwie Cieszyńskim. Kraina mała, a pełna rozmaitości, podzielona od przyrody jakby na jakieś kantony, poodgradzane wzgórzami. Szereg kotlin i dolin wiąże się ze sobą, a w każdej okolicy jest jakieś centrum przemysłowe lub handlowe. Od miasta do miasta blisko, w środku kraju Cieszyn, a na pograniczu jego kilka większych centr. Wszystko tu średnie, łatwo przystępne, niewymagające zbyt wielkich trudów, cał...
Jedno z najważniejszych dzieł Konecznego omawia genezę, rozwój i wpływ kultury bizantyjskiej, także w Europie. Podkreśla, że rysem znamiennym jest jej rozbrat w dziedzinie moralności między życiem prywatnym a publicznym, co wywiera szkodliwy i destrukcyjny wpływ na życie Europy i świata zachodniego. Na uwagę zasługują szczególnie końcowe rozdziały omawiające trwały wpływ cywilizacji bizantyjskiej na ruchy religijne Europy zachodniej, powstanie systemu rządów absolutyzmu oświe...
Dzieło to to jest zbiorem dwóch prac - "Państwo w cywilizacji łacińskiej", oraz "Zasady prawa w cywilizacji łacińskiej". Są one kontynuacją prac prof. Konecznego nad charakterystyką cywilizacji łacińskiej, opisanych we wcześniejszych publikacjach: "O wielości cywilizacji" i "Rozwój moralności". Autor wskazuje cechy charakterystyczne i warunki państwa i prawa opartego w pełni na ideach łacińskich, wskazuje też na zagrożenia dla naszej cywilizacji i przyczyny mogące doprowadzić...
Tom VIII „Dzieł zebranych” obejmuje prace Feliksa Konecznego z lat 1917-1918. W tym czasie wydana została publikacja „Dzieje Rosji. Tom I (do roku 1449)”, napisana podczas Wielkiej Wojny, która stała się podstawą do uzyskania przez Konecznego habilitacji. Recenzenci, wśród nich prof. Władysław Konopczyński, ocenili pracę pozytywnie: „Dzieło dra Konecznego posiada niepospolitą wartość informacyjną, autor objął swym wykładem wszystkie strony życia politycznego, ustrojowego, gos...
Historia Polski Konecznego to historia opowiedziana przystępnym językiem dla młodych. Wciąż żywa i pasjonująca podróż po meandrach polskich dziejów. To nie tylko daty i nazwiska, ale przede wszystkim rozumienie i pokochanie celów narodu, które sformułowali już i przekazali pierwsi polscy władcy, Mieszko I i Bolesław Chrobry.„Historia jest takim podróżowaniem po rozmaitych czasach. Przez ile zmian musiały przejść ziemie polskie, zanim nastały sposoby życia podobne do dzisiejsz...
Książka „O ład w historii”, ukończona 8 miesięcy przed śmiercią autora stanowi ostatnią pracę w dorobku Feliksa Konecznego. Pozycja ta jest niejako syntezą i ostatecznym zreasumowaniem jego poglądów na zagadnienie wielości cywilizacji. Koneczny przedstawia w niej podstawowe koncepcje swoich rozważań historiozoficznych, wynikające z nich wnioski, charakterystykę poszczególnych cywilizacji oraz różnice zachodzące pomiędzy nimi.
