José Martinez to młody meksykański historyk, który trafił do Polski na studia i który, nie tylko z powodów osobistych, nie może się od tego dziwnego kraju uwolnić. Nie może nawet wtedy, gdy przebywa poza nim. Uczy się polskości, próbuje zrozumieć nie tylko zawiłą historię tego państwa, ale również mechanizm władzy, która jeszcze trwa, ale zaczyna się już chwiać. Mistrzowska diagnoza systemu...
Opatrzony niejako programowym tytułem zbiór tekstów znanego uczonego i poety Leszka Szarugi zawiera prace z lat 2008-2013. Autor od lat konsekwentnie diagnozuje nie tyle stan czy jakość współczesnej literatury polskiej, ile jej sens. Szuka jej związków z czasami minionymi, zwłaszcza z artystyczną „epoką” PRL-u, oraz tych cech, które nadają jej rys nowości, która niekoniecznie przekłada się na potocznie rozumianą nowoczesność. Próbuje ostrożnych, ale uderzająco trafnych syntez...
Na tom składa się wybór szkiców i felietonów prezentujących badawcze poszukiwania autora podejmowane po roku 1989, skupionych przede wszystkim na problemach związanych z szeroko pojmowaną współczesnością tej części Europy, która przechodzi dość skomplikowany proces transformacji, czego świadectwem staje się literatura.
