Na Górnym Śląsku, tak jak i zresztą w prawie całej Polsce, pamięć o wydarzeniach I wojny światowej jest dzisiaj nikła. Zatarły ją późniejsze wydarzenia powstań śląskich i drugiej wojny światowej, a przede wszystkim zwykły upływ czasu. O konflikcie tym przypominają pomniki na cmentarzach i tablice w kościołach niektórych miejscowości, niekiedy nawet zawierające listę nazwisk poległych z danej miejscowości. Są to wprawdzie często nazwiska typowo miejscowe, ale osoby, do któryc...
Już od grudnia 1655 r. Toruń znajdował się w rękach szwedzkich i był strzeżony przez silną załogę. Gdy żywiołowe powstanie całego narodu polskiego przekonało „rozbójnika Europy”, króla Karola Gustawa, że ze swymi weteranami z trzydziestoletniej wojny nie jest w stanie utrzymać w uległości całej Rzeczypospolitej, wytrącony w ten bolesny sposób z „protektorskich” marzeń, musiał zaspokoić swój nienasycony apetyt tylko częścią zawojowanego w pierwszym zapędzie państwa. Powrócił...
Historia reform skarbowych w Polsce, której nie należy identyfikować z historią samej skarbowości, wiąże się z natury rzeczy z dziejami reform wewnętrznych Rzeczypospolitej. Łączność ta zupełnie jest zrozumiałą i konieczną, bo przecież rola skarbu zawiera się bez reszty w całokształcie funkcji organizmu państwowego, a przy tym jest to funkcja jedna z najważniejszych. Dlatego też historię reform skarbowych podzielić możemy – śladem epok wewnętrznych reform Rzeczypospolitej – n...
Oddajemy do rąk czytelników pracę Gustave’a Schlumbergera poświęconą dwunastowiecznym ekspedycjom militarnym króla Jerozolimy Amalryka I do Egiptu (1164-1169). Praca francuskiego historyka została opublikowana na początku XX wieku (1906) i chociaż od tego momentu minęło już sto lat, to jest ona wciąż cytowana przez współczesnych badaczy krucjat. Nic dziwnego, gdyż Schlumberger należał do grona wybitnych, wszechstronnie wykształconych historyków, którzy tworzyli francuską szko...
Wielu spośród setek tysięcy żołnierzy Wielkiej Armii (często nie należących do grona wykształconych), przewijających się przez jej szeregi w latach 1804-1815, wpadło na szczęśliwy pomysł: chwytali za pióro (zazwyczaj wyrwane z jakiegoś ptactwa) maczając je z braku atramentu w mieszaninie wody i prochu – aby zanotować na gorąco to, co zdarzyło się i co przeżyli danego dnia. Najbardziej skromni z tych pisarzy z przypadku redagowali swoje pamiętniki bez żadnego innego celu, jak...
Ostatnie lata przyniosły wzrost zainteresowania genezą, przebiegiem czy konsekwencjami wojny polsko-tureckiej w latach 1683-1699, toczącej się w ramach zmagań zbrojnych Imperium osmańskiego z państwami Ligi Świętej, mianowicie Rzeczypospolitą, Cesarstwem i Wenecją, a w przyszłości także z Rosją. Wystarczy przypomnieć m.in. nowe monografie kampanii żwanieckiej w 1684 r. czy wyprawy bukowińskiej w 1685 r. oraz wznowienia opracowań dotyczące dwóch wypraw mołdawskich Jana III w 1...
„Tym, którzy wystawiają Ci żydowskie zagrożenie, odpowiedz atakiem na kapitał jakiegokolwiek rodzaju, żydowski czy chrześcijański. Kapitał bez określników. Tym, którzy chcą, byś krzyczał «Precz z Izraelem!» , odpowiedz «Precz z kapitałem! Precz z własnością!» i nie posuwaj się dalej; nie pozwól, by odciągnęli cię z Twej drogi ludzie, którzy chcą impasu, co do niczego nie doprowadzi. Finanse, spekulacje, kapitał, własność, jednym słowem wszyscy Twoi wrogowie nie są Żydami; są ...
Dzieło, którego pierwszy tom niniejszym przekazujemy w ręce czytelnika, będzie przedstawiał udział austro-węgierskich sił zbrojnych w wojnie światowej 1914-1918. Dążyliśmy, by swoje zadanie wykonać bardzo rzeczowo, bez egzaltacji, bez upiększania, bez zaciemniania tego, co się wydarzyło, a także bez zawiści. W ten sposób oferujemy przede wszystkim kompetentną, pozbawioną tendencyjności, historyczną i naukowo-militarną wiedzę. Jednocześnie tworzymy ostatni pomnik gigantycznych...
W historiografii ustalił się podział dziejów Europy na dwie połowy: dzieje Wschodu i dzieje Zachodu. Wzajemne przeciwieństwo tych dwóch części świata wyrażało się w ciągu wieków rozmaicie; w postaci etnicznej, wyznaniowej, kulturalnej, państwowej, i do dziś dnia zachowało się w postaci tzw. sprawy wschodniej. Ale czy podział ten i stanowisko w dziejach wyczerpują cały zakres pytań, związanych z rozwojem geograficzno-historycznym Europy? Niekoniecznie, gdyż obok sprawy wsc...
W niniejszych studiach została zaprezentowana architektura militarna osiemnastowiecznych fortec europejskich, ich uzbrojenie i garnizony, działania zbrojne w których brały udział oraz funkcje pozawojskowe. Twierdze te miały kilka podstawowych zadać. Przede wszystkim osłaniały mobilizację wojsk w głębi kraju, a następnie stanowiły podstawę operacyjną działań ofensywnych lub zasadniczy element linii obronnych, dzięki czemu niejednokrotnie wpływały na przebieg ówczesnych konflik...
„Pod każdym względem budziła litość ta parada, którą odprawialiśmy. Szli wszyscy sztabsoficerowie, kapitanowie, subalterni i szeregowi, zupełnie wymieszani ze sobą, pieszo, na miejsce przeznaczenia. Wielu straciło mundur i maszerowało w bieliźnie, która po części była zabarwiona ich krwią. Jeden utykał, drugi miał ramię na temblaku zrobionym z własnej chustki, a trzeci pojawił się z zabandażowaną w ten sam sposób głową”. Tak oto pruska armia Fryderyka II, którego zdążono już...
Bitwa pod Lovošicami nie jest tak znana jak pod Lutynią, Rossbach czy Kunowicami, ale znaczenie dla przebiegu wojny ma nie mniejsze. Dlatego jest jak najbardziej zasadne oddanie do rąk polskiego Czytelnika monografii tej batalii. Co prawda ma ona już swoje lata, lecz nie ulega wątpliwości, że również dla dzisiejszego historyka może stanowić wzór niezwykle skrupulatnego badania źródeł, by z godną podziwu akrybią odtworzyć na papierze zdarzenia z przeszłości. O wartości tej ksi...
Z przedmowy: Postanowiłem więc, z czasem, gruntowniej zbadać stan gospodarczy Rzeczypospolitej po pierwszym rozbiorze. Okazało się, że temat ten jest bardzo obszerny, tak że nie mógł się pomieścić w ramach niniejszej pracy. Wobec tego, biorąc za punkt wyjścia wspomniany wyżej traktat z 1775 roku i jego skutki, ograniczyłem się do szczegółowego opisu rokowań handlowych polsko-pruskich, zwracając specjalną uwagę na obustronną akcję w latach bezpośrednio poprzedzających, oraz na...
Od redaktora: Przyjmuje się, że podczas I wojny światowej w siłach zbrojnych cesarskich Niemiec służyło około 850 000 żołnierzy polskiej narodowości. Już podczas mobilizacji w sierpniu 1914 roku w szeregi kaiserowskiego wojska trafiło 320 000 Polaków. Niezwykle trafnie ujął to jeden z tych żołnierzy Leon Gawroński, pisząc kredą na tablicy podczas pamiątkowego zdjęcia w atelier: „Obcy mundur — dola taka...”. Oddaję do rąk czytelnika wspomnienia doktora i chirurga Wojciecha Je...
Celem niniejszej publikacji jest ukazanie zadań wykonywanych przez żołnierzy Wojska Polskiego w tym regionie na początku XXI wieku ze szczególnym uwzględnieniem okresu II wojny w Zatoce Perskiej oraz misji stabilizacyjnej w Republice Iraku prowadzonej w okresie 2003–2008. Praca składa się z pięciu rozdziałów przedstawionych w porządku tematyczno-chronologicznym.
Zagadnienia omawiane w niniejszej pracy nie należą do najważniejszych w dziejach polityki polskiej tego czasu, niemniej jednak budzą ciekawość i zasługują na uwagę. W tym okresie pierwszych zetknięć tworzyły się warunki dla rozwoju stosunków polsko-tureckich w przyszłości, zarysowały się ich formy, uwidoczniał układ sił na wschodzie, cele i dążenia obu państw. Z drugiej strony stanowisko Polski wobec prób ogólnej akcji krucjatowej rzuca światło na stosunki naszego państwa z...
Kim jednak właściwie jest autor klasycznego dzieła XVI-wiecznej hiszpańskiej myśli wojskowej? Na kartach swoich rozważań Sancho de Londono jawi się jako człowiek doskonale znający swoje rzemiosło, pełen doświadczeń i wieloletniej praktyki. Bije od niego wielki szacunek do przełożonych, wielkie oddanie monarchii hiszpańskiej i przede wszystkim umiłowanie swojej profesji. Z drugiej strony Hiszpan jest człowiekiem oczytanym, doskonale znającym klasyczną literaturę (w tekście zam...
W literaturze naukowej dotyczącej powstania dyplomacji oraz w pracach przedstawiających jej historyczne formy organizacyjne spotykamy różne znaczenia terminu „dyplomacja”. Stanisław E. Nahlik pisze, że dyplomacją nazywa się przede wszystkim pewien tor działalności państwa, która dotyczy jego oficjalnych stosunków z innymi krajami, a zmierza do realizacji celów, jakie stawiają sobie kierownicze organa władzy państwowej, a za ich pośrednictwem – klasy i grupy społeczne, któr...
„Karol IX, tak jak wszyscy synowie Gustawa Wazy, był wysoki i silnej budowy ciała, miał pełne trzy łokcie wzrostu, choć i tak był najniższy spośród braci. Gdy na starość zaczęły mu wypadać włosy, jego czoło – samo w sobie i tak wysokie – sprawiało wrażenie jeszcze wyższego. Rzadkie resztki włosów zaczesywał w postaci wąskich loków, z których jeden układał się przez środek głowy, a dwa pozostałe po obu jej stronach, po czym wszystkie trzy spotykały się nad czołem. Oczy miał ni...
Jedno z najważniejszych dzieł poświęconych panowaniu Zygmunta Augusta i w ogóle rządom Jagiellonów powstało dzięki szerokiej kwerendzie, jaką Kolankowski odbył oprócz Krakowa, także w archiwach i bibliotekach: Warszawy, Gdańska, Kórnika, Wilna, Kijowa, Królewca i Moskwy. Temat, którym zajął się krakowski badacz, był wówczas właściwie zagadnieniem dziewiczym, jeśli nie liczyć opracowań o charakterze syntetycznym, głównie zresztą autorstwa historyków rosyjskich, białoruskich l...
W niniejszej pracy podjęto próbę opisania zarysu dziejów dywizji od dnia jej powstania w październiku 1921 roku do dnia ostatnich walk jej oddziałów nad północną Bzurą we wrześniu 1939 roku. Celem pracy jest przedstawienie historii 27. Dywizji Piechoty poprzez opisanie rodowodu i dziejów pułków tworzących dywizję, pokazanie działań natury pokojowo-administracyjnej oraz procesu szkoleniowego w okresie służby garnizonowej w latach międzywojennych oraz ukazanie możliwości bojow...
