„Nie habit czyni mnicha”. Trochę chyba jednak czyni… W szeroko rozumianym krajobrazie kulturowym bardzo istotną rolę pełni odzienie. Pierwszą i zasadniczą jego funkcją jest np. zabezpieczenie ciała przed warunkami klimatycznymi. Z czasem ubiór zaczął pełnić kolejne funkcje wynikające z przemian kulturowych. Osobną funkcją jaką pełni odzienie, niemal od zawsze, jest jego funkcja semiologiczna. Ubranie wypełnia przestrzeń w pozawerbalnej komunikacji społecznej będąc specyficzn...
Rewolucja Październikowa znacząco wpłynęła nie tylko na zmianę ustroju państwowego Rosji i niemal wszystkie aspekty życia mieszkańców kraju, lecz także na rosyjską antroponimię. Była to pierwsza tak gruntowna ingerencja w zasób nadawanych na terytorium Rosji imion od czasów przyjęcia przez Ruś Kijowską chrześcijaństwa i wprowadzenia sakramentu chrztu w X wieku. Niniejsza publikacja opisuje pierwszy etap rewolucji w antroponimii, która miała miejsce w pierwszej połowie lat 20....
In every culture, society or community there are practices considered objectionable, topics likely to be shunned and words bound to be avoided in the official discourse. Yet they find their place in human interactions as important factors of life and are commonly labelled as taboo. An interesting aspect of taboos in the fact that they are by and large culture specific and they tend to change whit time – something that used to belong with taboo may become a standard a couple o...
The numbers of Poles in Asia grew in the 19th century when deportees, including insurgents of the January Uprising, arrived in the Far East. In the late 19th and early 20th centuries, Polish culture was cultivated in the hubs of the Polish diaspora in Harbin and Shanghai. Their most illustrious forerunner was Father Michał Boym, the first Pole to have rendered great services for the Chinese state. POLISH EMIGRE HISTORY
Dla polskiego odbiorcy dzieje Danii we wczesnym średniowieczu – w czasach tzw. ery wikingów oraz w okresie bezpośrednio po nim następującym – pozostają wciąż mało znane. Abstrahując od interpretacji wczesnych duńskich dziejów w kulturze masowej, wyrażonej np. w cieszącym się wielką popularnością serialu Wikingowie, zawsze warto wiedzieć, co średniowieczni Duńczycy mieli dopowiedzenia o własnych dziejach. Kiedy sięgamy do samych początków, naszą uwagę zwraca niepozorny anonimo...
Archiwum Oficyny Poetów i Malarzy, na mocy testamentu Krystyny Bednarczykowej, trafiło do Uniwersytetu Jagiellońskiego i przechowywane jest w Katedrze Edytorstwa i Nauk Pomocniczych Wydziału Polonistyki. Obejmuje liczącą kilkadziesiąt tysięcy listów korespondencję z wybitnymi pisarzami i artystami, materiały redakcyjne, książki wydane przez Oficynę, książki z dedykacjami dla Krystyny i Czesława Bednarczyków i wyposażenie drukarskie (ręczna prasa, materiał typograficzny). Zada...
W niniejszym tomie zebranych zostało 11 artykułów, których autorzy są badaczami na Wydziale Filologicznym, na Wydziale Polonistyki oraz na Wydziale Studiów Międzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego. W swych pracach przedstawili oni bogate obserwacje na temat tabu w różnych kulturach i różnych epokach. Artykuły dotyczą zarówno Dalekiego Wschodu (Japonia, Korea i Azja Południowa), jak i Bliskiego Wschodu (Iran) oraz Europy (Federacja Rosyjska, Ukraina, Polska...
Rok 978 nie pojawia się w wykładach dziejów Francji czy Niemiec jako data szczególnie istotna, choć taką jest. Doszło wówczas do zdarzeń, które sprawiły, że dwie główne części karolińskiego cesarstwa rozeszły się na zawsze. Król Lotar, władca Franków zachodnich, napadł latem 978 roku na rezydującego w Akwizgranie cesarza Ottona II, swego bliskiego krewnego, z zamiarem pochwycenia go. Ottonowi udało się w porę uciec; szybko zorganizował wyprawę odwetową i z wielką armią obległ...
Preromantyzm i Romantyzm europejski ma za przedmiot literaturę i kulturę krajów europejskich rozwijającą się przez około sto lat, które wyznaczają ramy czasowe umownie zwane Preromantyzmem i Romantyzmem. W książce zastosowano podwójną perspektywę. Jedna ma charakter czasowo-terytorialny – są to charakterystyki poszczególnych literatur narodowych (angielskiej, szwedzkiej, duńskiej, niemieckiej, francuskiej, hiszpańskiej, portugalskiej, włoskiej, greckiej, węgierskiej, czeskiej...
Niniejszy tom studiów, przygotowany przez neofilologów i polonistów z Uniwersytetu Jagiellońskiego, wpisuje się w rozumiany elementarnie proces poznawania Innego, służący jego lepszemu zrozumieniu. Teksty zawarte w tomie obejmują szerokie spektrum tematyczne: od zagadnień przekładu literackiego i leksykografii, poprzez analizę niektórych aspektów orientalnej tradycji duchowej i szczególnego przykładu religijnej koegzystencji (świątynie chrześcijańsko-muzułmańskie), aż po prez...
Książka ta dotyczy kwestii romantycznej gnoseologii, której odmienność od oświeceniowej bywa często podkreślana przez badaczy: poszczególne rozdziały przynoszą dogłębną analizę tego zagadnienia, a także idei leżących u podstaw specyfiki romantycznego poznania, takich jak jedność i harmonia świata, gnoza,okultyzm. Po nich następuje prezentacja romantycznych sposobów poznania (wraz z ich klasyfikacją wedle przedmiotu, zakresu i charakteru), takich jak olśnienie,objawienie, wizj...
Książka ma charakter obszernego eseju. Autorka, wychodząc od skargi Mickiewiczowskiego Gustawa na krzywdę, jaką mu wyrządziły „książki zbójeckie”, śledzi obecność zaskakująco często pojawiającego się w literaturze tematu niekorzystnego oddziaływania lektury na bohaterów literackich w takich utworach, jak Piekło Dantego (Pieśń V), listy Heloizy i Abelarda, opowieści o Tristanie i Izoldzie, Julia, czyli Nowa Heloiza Rousseau, Cierpienia młodego Wertera Goethego, Zbójcy Fryderyk...
Pod metaforycznym tytułem książki kryje się dziesięć rozdziałów dotyczących szeroko rozumianych związków literatury romantycznej i muzyki instrumentalnej, śpiewu, tańca, a w ich kontekście takich postaci jak Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Cyprian Norwid, Fryderyk Chopin oraz inni (Z kim się muzyką podzielę?; Szmery i trzaski w „Panu Tadeuszu”; Jak wyrazić smutek?; Dlaczego się minęli?; Karnawał i patos, Duch czy „kałkuł”?; Czy Norwid tańczył krakowiaka?; Dlaczego tu nikt ...
Czyje pracownie w Krakowie odwiedzała Maria Konopnicka? Czemu Stefania Chłędowska z niesmakiem oglądała rekwizyty zgromadzone w atelier Hansa Makarta? Dlaczego Józef Ignacy Kraszewski najchętniej zwiedzał w Paryżu warsztaty polskich artystów? Co mają wspólnego ze sobą Emily Dickinson i św. Teresa z Ávili? Dlaczego powszechne jest przekonanie, że pracownia jest odzwierciedleniem duszy artysty? Czyją twórczość zainspirował opis domu w Auteil Edmonda de Goncourt i dlaczego włosk...
Profesor Zbigniew Perzanowski (1922-1999), historyk mediewista, archiwista, specjalista w zakresie nauk pomocniczych historii, wydawca źródeł historycznych. Jego zainteresowania naukowe koncentrowały się wokół dyplomatyki, paleografii, geografii historyczneji heraldyki. Opracował między innymi średniowieczne dzieje opactwa benedyktynów w Lubiniu, kancelarię i dokumenty sądu ziemskiego krakowskiego oraz średniowieczne roty sądowe (wraz z Mieczysławem Karasiem), a także histori...
Niniejsza jubileuszowa monografia wydana została z okazji 10-lecia funkcjonowania w Polsce osobnej dyscypliny naukowej, jaką są nauki o bezpieczeństwie. Jej pierwsze strony poświęcamy wspomnieniu o osobie blisko związanej z tematyką podejmowaną w tej publikacji – dr. hab. Bolesławie Sprengelu, który odszedł od nas w październiku 2020 roku.
Książka poświęcona została postaci, twórczości i teoriom Richarda Wagnera oraz ich związkom z kulturą XIX-XXI w., a zwłaszcza artystycznemu rezonansowi, jaki wywołały one w dziełach literackich, w teatrze, malarstwie, filmie, operze, filozofii, niekiedy nawet prowokując reakcje obyczajowe i polityczne. Składające się na tę książkę 11 rozdziałów to studia przypadków omawiające różne formy wagneryzmu: fascynację biografią kompozytora, gatunki literackie inspirowane jego twórcz...
Czy w okresie średniowiecza kobiety miały niewielkie prawa w świecie, w którym rządzili mężczyźni? Tego typu opinie wpisują się w ogólny schemat myślenia o średniowieczu. Celem książki jest weryfikacja podobnych sądów poprzez zaprezentowanie, w jakim stopniu w świetle obowiązującego prawa na ziemiach polskich w średniowieczu powszechne było przejmowanie rządów przez księżne – wdowy po panujących władcach piastowskich w stosunku do ich małoletnich synów. Zamiarem Autorki było...
Dr Joanna Dufrat (…) w wysoce profesjonalnej formie przeprowadziła analizę postaw i wpływów ideowo-politycznych grupy decyzyjnej Związku Pracy Obywatelskiej Kobiet, po 1926r. powiązanej z elitą rządzącą poprzez koleżeńskie i kombatanckie więzy z okresu wojny oraz powojenne związki małżeńskie. Kult Marszałka z jednej strony i dystans wobec trudnej do zaaprobowania autorytarnej polityki wewnętrznej jego następców rodził w ZPOK polityczne dylematy oraz wewnętrzne konflikty. Dr J...
Mnemosyne, boginie pamięci, wedle tradycji była matką Muz. Pamięć jako zjawisko (psychologiczne, kulturowe, historyczne) cieszy się zainteresowaniem od dawna. Na niniejszy tom składają się teksty, których autorzy postawili sobie za cel ukazanie wpływu pamięci na powstanie, kształt i wymowę dzieł literatury, sztuki, muzyki, filmu i teatru. Pamięć o ludziach, przedmiotach, zdarzeniach, przeżyciach, ideach lub innych dziełach, tradycja i sposoby posługiwania się pamięcią w celac...
Książka jest poświęcona Eufrozynie, żonie wielkiego księcia Romana Mścisławowicza (+1205) i matce króla Daniela Romanowicza (+1264). Eufrozyna była starszą córką cesarza bizantyńskiego Izaaka II Angelosa. Z jej bezpośrednim wpływem należy wiązać znaczny kulturalny i polityczny rozwój Rusi Halicko-Wołyńskiej w XIII w.
