Kolejna tetralogia Platona (ok 423-347 p.n.e) - jednego z najważniejszych filozofów świata antycznego (obok Arystotelesa), a zarazem w całej historii filozofii - w naszej edycji w Serii z Kalliope obejmuje trzy dialogi: Teajtet, Sofista i Polityk. W pierwszym z dialogów próbuje Platon przeanalizować czym jest wiedza i w jaki sposób ją nabywamy. Mówiąc językiem współczesnym jest to dialog epistemologiczny, dotyczący nauki o poznaniu. Czy jest jedna prawda, uniwersalna, czy jes...
Jon jest zazwyczaj zaliczany do zbioru wczesnych dialogów Platona – tych, które określa się mianem sokratycznych ze względu na ich zarówno czasową, jak i przedmiotową bliskość wobec historycznego Sokratesa. Jego wyjściowy problem można wydobyć ze słów, które w pierwszej części rozmowy z tytułowym bohaterem wypowiada Sokrates: „[…] dobrym rapsodem nigdy nie mógłby zostać ten, kto nie rozumie słów poety, bo rapsod powinien być dla słuchaczy tłumaczem myśli poety. A nie mógłby t...
Nawet śmierć ponieść za drugiego potrafi tylko ten, który kocha. Klasyczne dzieło Platona (ok. 427 r. – 347 r. p.n.e.), jednego z najsłynniejszych filozofów starożytnej Grecji, ucznia Sokratesa i nauczyciela Arystotelesa. Autor przedstawia w nim przyjacielski konkurs przemówień wygłoszonych przez grupę wybitnych intelektualistów uczestniczących w uczcie. Każdy z nich wygłasza mowę pochwalną Erosa, boga miłości. Utwór ceniony jest zarówno ze względu na zawartość filozoficzną, ...
„Uczta“ Platona jest jednym z najważniejszych tekstów filozofii starożytnej. Platon wkłada w usta uczestników uczty elementy nauki o możliwościach poznania i prawdziwym bycie. Z rekonstrukcji owych okruchów rodzi się wykład o pojęciu idei. „Uczta“ stanowi także źródło informacji biograficznych, wiedzy o kulturze i obyczajach starożytnej Grecji, zachwyca pięknem języka i formy literackiej. Większość postaci występujących w „Uczcie“ jest autentyczna. Należą do nich m.in.: gos...
Fajdros zaliczany jest do grona najważniejszych i najpiękniejszych dialogów Platona. Charles H. Kahn zwrócił uwagę, że jest to dialog typu sielankowego – natrafiamy w nim na urokliwy portret Sokratesa, który w spiekocie dnia brodzi w chłodnych wodach strumienia, by niebawem rozciągnąć się w cieniu na trawie, nieopodal kapliczki poświęconej nimfom, wśród muzyki cykad, wszechobecnych w czasie południowego upału (C.H. Kahn, Platon i dialog sokratyczny. Wykorzystanie literackiej ...
W świecie idei Platona jedną z najistotniejszych była idea państwa doskonałego,rządzonego przez mędrców-filozofów,realizującego takie wartości jak:Sprawiedliwość,Prawda,Dobro i Piękno.Warunkiem realizacji tych szczytnych celów było odrzucenie demokracji.Cóż bowiem miała i ma do zaoferowania demokracja,która zabiła tak prawego i uczciwego człowieka jak Sokrates,która podporządkowuje-tkwiącej w ciemnej jaskini-większości racje wykształconych elit i jednostek,która niweluje różn...
Fajdros (o miłości, o pięknie; etyczny) należy do najważniejszych dialogów Platona (427-347 p.n.e.) greckiego filozofa, ucznia Sokratesa, założyciela Akademii, twórcy racjonalizmu i idealizmu. Uznaje się, że Platon napisał 35 dialogów, które dzieli się na 3 okresy: wczesny, średni i późny. Fajdros to dialog z okresu średniego, zwanego też konstrukcyjnym. W pewnym sensie można go uznać za dopełnienie Uczty, naprawdę jest jednak czymś więcej, tyczy bowiem nie tylko Erosa ale te...
Menexen to utwór Platona, filozofa greckiego, ateńczyka, twórcy tradycji intelektualnej znanej jako platonizm.Menexen jest wyjątkowy wśród dialogów platońskich, ponieważ rzeczywisty „dialog” służy przede wszystkim jako ekspozycja oracji. Zainteresowanie Menexenosem w dużej mierze wynika z faktu, że jest to jedno z niewielu zachowanych źródeł na temat praktyki ateńskiego oratorium pogrzebowego, mimo że parodiuje to medium.
Eutyfron to utwór Platona, filozofa greckiego, ateńczyka, twórcy tradycji intelektualnej znanej jako platonizm.Treścią utworu jest fikcyjna rozmowa nauczyciela Platona, Sokratesa, z głęboko religijnym współobywatelem Eutyfronem, od którego nazwano dialog. Tematem jest pojęcie pobożności i jego związek z etyką.
Phedon przedstawia spokojność Sokratesa w więzieniu, z jaką oczekuje śmierci, którą uważa za wybawcę duszy swojej z więzów ciała moc jej krępujących, i niedozwalających tej dzielności, jaką by miała, gdyby się od nich uwolniła. Kiedy umrę, mówi, mam nadzieję, że znajdę na tamtym świecie lepszych ludzi, choć tego z pewnością twierdzić nie mogę, jednak że znajdę dobrych bogów, o tym każdego mogę zapewnić. W rozwinięciu tych myśli powiemy, że jest w nas bez wątpieni...
Czym jest zagadkowe „Jedno”, nad którym zastanawiają się rozmówcy w drugiej części dialogu? Czy jest czysto językowym dlugi_cytatem, który błędnie traktują jak realnie istniejący byt? Dlaczego autor nie zajmuje stanowiska wobec licznych paradoksów, jakie wysnuwają z założeń na temat owego Jedna?Według niektórych Parmenides, napisany w późnym okresie twórczości Platona, stanowi rodzaj zgryźliwego żartu, splątanej łamigłówki dla czytelników, której rozwiązania sam autor nie zna...
Protagoras (Πρωταγόρας) – dzieło filozoficzne Platona, należące do tak zwanych dialogów wczesnych. Zasadniczą problematyką dzieła jest cnota i kwestia jej ewentualnej nauki. W dialogu biorą udział Sokrates oraz sofista Protagoras, urodzony około 486 roku p.n.e. Protagoras przebywał w Atenach dwukrotnie, to jest około 444 roku p.n.e. i około 432 roku p.n.e. Historycy wskazują drugą z powyższych dat jako datę rozmowy, która opisana została w dialogu (jeśli rzeczywiście miała on...
Ten dialog Platona ma za temat odczyt popisowy Hippiasza, który stanowiła pochwała bohaterów homeryckich; temat przystępny dla publiczności, bo na Iliadzie i Odysei uczył się ówczesny Grek w szkole czytać i oceniać ludzi i stosunki. Temat modny i narodowy. Każdego z trzech wybitnych bohaterów epopei ojczystych pochwalił prelegent innym przydomkiem a przeciwstawił prostoduszny i szczery typ Achillesa fałszywemu i chytremu typowi Odyseusza. Pierwszeństwo przyznał Achillesowi. D...
Dialog Platona, napisany około roku 350 przed Chrystusem. Zaliczany do dialogów późnych. Rozmówcy spierają się o to, czy najwyższe Dobro polega na przyjemności, czy na mądrości. Zamiarem Platona było wykazać, że zarówno przyjemność sama w sobie, jak i wiedza sama w sobie nie może być dobra, a zatem dobre życie musi być mieszaniną przyjemności i wiedzy (poznania). A więc pojawiają się pytania, który element ma dominować, i który ma stanowić ograniczenie dla drugiego. Sokrates ...
Tłumacz o „Uczcie” Platona: Jesteśmy w innym świecie; dwadzieścia trzy wieki wstecz, a jednak dziwnie to wszystko nowoczesne i żywe wstaje spod pióra Platona. Towarzystwo inteligencji ateńskiej zeszło się wieczorem w roku 416 przed Chr. i rozmawia po kolacji o rzeczach mądrych. Bawią się. Chwilami puste, dziecinne prawie żarty, chwilami bajka i mit, to znowu rozkoszna gra słów wieloznacznych i gra na trudnym instrumencie dobrej mowy, chwilami zachwyty myślowe i słowa oderwany...
„Fajdros” to kolejna, zaraz po „Uczcie”, wybitna rozprawa filozoficzna Platona. Za murami miasta, nad rzeką Illisos odbywa się rozmowa Sokratesa z Fajdrosem na temat mowy wygłoszonej wcześniej przez retoryka Lizjasza. Poruszają oni różne kwestie dotyczące nieśmiertelności duszy, jej wędrówki przez kolejne wcielenia. Pojawia się tu jedna z najsłynniejszych alegorii Platona dotycząca duszy jako wozu zaprzęgniętego w dwa konie – rozsądek oraz pożądanie. Platon ustami Sokratesa...
Dialog Platoński, obok „Państwa” uważany za jedno ze szczytowych osiągnięć literackich Platona. Głównym tematem dialogu jest miłość (eros). Dialog ma skomplikowaną konstrukcję ramową o kilku poziomach narracji – wydarzenia z uczty u Agatona referuje Apollodor na podstawie wieści zasłyszanych od innej osoby. Sedno stanowią przytoczone mowy uczestników uczty – każda z nich opowiada o Erosie z innej perspektywy, zależnie od zajęcia lub charakteru opowiadającego.
Gorgiasz z Leontinoi (ur. ok. 480, zm. ok. 385 p.n.e.) – grecki filozof, retor, teoretyk wymowy należący do 10 najwybitniejszych mówców w Starożytnej Grecji, prekursor teorii sztuki, jeden z czołowych sofistów. Pochodził z Leontinoj na Sycylii. Był uczniem Empedoklesa i nauczycielem Tukidydesa. W 427 p.n.e. przybył do Aten, by w imieniu ojczystej polis prosić o pomoc przeciw Syrakuzom. Zawarł tam wiele znajomości z ludźmi bogatymi i wpływowymi. Sam też wpływał n...
Dla Platona jedną z najistotniejszych idei była idea państwa doskonałego, rządzonego przez mędrców-filozofów, realizującego takie wartości jak: Sprawiedliwość, Prawda, Dobro i Piękno. Państwo stanowi gwarancję organizacji życia oraz stabilnej wspólnoty ludzi. Przypomina organizm o wyspecjalizowanych częściach. Każdy człowiek jest niezbywalnym elementem tego konstruktu i pracuje dla jego dobra.Jedno z najbardziej znanych dzieł Platona w cenionym przekładzie Władysława Witwicki...
„Uczta” Platona jest jednym z najważniejszych tekstów filozofii starożytnej. Platon wkłada w usta uczestników uczty elementy nauki o możliwościach poznania i prawdziwym bycie. Z rekonstrukcji owych okruchów rodzi się wykład o pojęciu idei. „Uczta” stanowi także źródło informacji biograficznych, wiedzy o kulturze i obyczajach starożytnej Grecji, zachwyca pięknem języka i formy literackiej. Większość postaci występujących w „Uczcie” jest autentyczna. Należą do...
