Mówimy: „Jak z Barei” i „Bareja wiecznie żywy”, dialogi z Misia czy Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz weszły do potocznego języka, a kadry z tych filmów pojawiają się w internetowych memach komentujących działania polityków. W 2019 roku, na dziewięćdziesiąte urodziny Stanisława Barei, Rafał Dajbor przypomina króla polskiej komedii poprzez jego aktorów i najsłynniejsze kwestie. Wszyscy znamy nieśmiertelne: „Jest zima, to musi być zimno” albo „Golę się, jem śniadanie, idę spać”,...
Zamordowanie Pawła Adamowicza wstrząsnęło Polską. Dlaczego doszło do takiej tragedii, kim naprawdę był zamordowany prezydent, czy z tego dramatu wyniknie coś pozytywnego. Postanowiłem poszukać odpowiedzi na te pytania, ale rozmowy z 12 osobami, które znały Pawła Adamowicza, pozwoliły mi zobaczyć szerszą historię. Gdańska - niezwykłego miasta, z jego barwną, a często dramatyczną historią, metafizyką i magiczną siłą, tyle razy promieniującą na cały kraj. Ale też gdańskiej opozy...
„Kiedy w 1980 roku ukazał się Mickiewicz hermetyczny, uznano to za wielkie wydarzenie. Książka była zaskoczeniem dla środowiska literaturoznawców, a szczególnie badaczy polskiego romantyzmu. […] Pierwsze wrażenie było takie: wilk pojawił się w owczarni! Albo lis w kurniku! Bo wcześniej nikt tak o Mickiewiczu nie pisał. Wiele uwagi poświęcono czystości filomackich ideałów, nieszczęśliwej miłości, patriotyzmowi Wieszcza. Ale hermetyzm? Masoneria? Wiedza tajemna? Alchemia? Te zj...
W związku z przypadającą w 2008 roku setną rocznicą śmierci kaznodziei Wielkiej Synagogi, z inicjatywy Wydawnictwa Austeria, zorganizowano w Żydowskim Instytucie Historycznym sesję naukową Rabin Izaak Cylkow (1841-1908). Sesja przygotowana została wspólnie przez Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma, Katedrę Judaistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Zakład Studiów Żydowskich Uniwersytetu Wrocławskiego. W książce zebrano artykuły autorów, którzy wzięli udzi...
Kino końca wieku to czwarty tom wielotomowej Historii kina, przygotowanej i zredagowanej dla wydawnictwa Universitas przez zespół badaczy z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Po Kinie niemym (2009), Kinie klasycznym (2011) i Kinie epoki nowofalowej (2015) przedmiotem omówienia stał się okres dwu dekad, zamykający dwudzieste stulecie. Epoka ta nie ma wprawdzie odrębnego, wyrazistego charakteru, który pozwoliłby ją określić jednym celnym terminem, stanowi jednak intrygujący tygiel p...
Orientalia to nie tylko egzotyczne notatki z podróży, w których autor wręcza nam kolejne fotografie fascynujących miejsc. W tych tekstach słychać bicie serca, polskiego serca: ks. Henryk jest tutaj indyjski, nepalski czy birmański, ale nade wszystko wielkanocny, wigilijny, polski, co nie jest takie oczywiste w świecie, który łatwo ulega zgubnej fascynacji innością nieznanych kultur. Można tak zachłysnąć się nowością innych, że zatracimy swoją tożsamość. Że zapomnimy, kim jest...
Tadeusz Dołęga-Mostowicz (1898–1939) – najpoczytniejszy polski autor w dwudziestoleciu międzywojennym. Twórca takich nieprzemijających przebojów czytelniczych, jak Kariera Nikodema Dyzmy czy Znachor, żeby wspomnieć tylko te najbardziej znane. Wbrew powszechnemu mniemaniu powieść Kariera Nikodema Dyzmy, wydana w 1932 roku, nie była jego debiutem jako człowieka pióra. Na przełomie lat 1924/1925 T. Dołęga-Mostowicz został felietonistą dziennika „Rzeczpospolita”. We wrześniu 192...
Bohumil Hrabal to pisarz legenda, niedościgniony gawędziarz, mistyk codzienności i – o czym mało kto wie – mistrz kamuflażu. W swoim pisarstwie stworzył galerię niezwykłych postaci, w których on sam wydaje się odbijać niczym w zwierciadle. Czyż bowiem spod rozgadania stryjka Pepiego, szaleństwa czułego barbarzyńcy Boudnika lub niedojrzałości kelnera Jana Dziecięcia nie wyziera twarz samego Hrabala? W „Pięknej rupieciarni” pisarz wreszcie opowiada o sobie bezpośrednio. W zebr...
„Album Albrechta” to silva rerum. Chór tekstów tu pomieszczonych głosi pochwałę aktywności, pracowitości, intelektualnej przenikliwości, literackiego smaku i przymiotów charakteru Albrechta Lemppa (1953-1912), człowieka-orkiestry: menadżera kultury, aktywnego uczestnika dialogu polsko-niemieckiego, tłumacza i propagatora literatury polskiej. Książka zawiera przede wszystkim jego teksty przetłumaczone na polski, świetnie napisane i dziś ciągle dla nas ciekawe; artykuły, wywia...
Ceniony krakowski organista Marek Stefański, jeden z najwybitniejszych współczesnych organistów, zabiera nas w pasjonującą muzyczną podróż dookoła świata. W swoich rozmowach z muzykologiem Mateuszem Borkowskim, wirtuoz organów opowiada o swoich artystycznych przygodach na pięciu kontynentach. Przepełnione zabawnymi anegdotami spotkania z muzyką są nie tylko okazją do poznania historii i tradycji wyjątkowych miejsc, ale przede wszystkim możliwością zetknięcia się z interesując...
Justyna Dąbrowska zadaje swoim Mistrzom fundamentalne pytania o to, co w życiu najważniejsze, skąd czerpią pogodę ducha i witalność. Umie słuchać, a rozmówcy to doceniają. Hanna Krall pisała: spieszmy się mądrze żyć – zdają się mówić bohaterowie książki Justyny Dąbrowskiej. Są nimi: Kazimierz Kutz, Danuta Szaflarska, Henry Z. Lothane, Magdalena Fikus, Joanna Gomułka, Andrzej Mencwel, Edward Pałłasz, Karol Modzelewski, Zofia Rosińska, Zygmunt Bauman, Aleksandra Jasińska-Kania,...
Przeżyć, by żyć” to opowieść o wyjątkowym człowieku: księdzu, poecie, pisarzu, spowiedniku i… pasjonacie sportu. W wywiadzie z Patrycją Michońską-Dynek ks. Marek Chrzanowski, orionista, opowiada między innymi o dzieciństwie i dorosłości, o szukaniu powołania, drodze do kapłaństwa i życiu zakonnym, o pobytach w szpitalach, chorobie i walce oraz o rodzinie i bliskich, na których zawsze można polegać. Diagnoza śmiertelnej choroby księdza Marka przyszła dwa lata temu. Najpierw by...
Pamiętnik poety jest zbiorem radiowych gawęd, opowieści, które na łamach Radia Wolna Europa Kazimierz Wierzyński roztaczał przed słuchaczami. W niewielkich objętościowo, liczących trzy do czterech stron maszynopisu gawędach nadawanych z Nowego Jorku do kraju pisarz wspominał okres od 1907 roku, kiedy będąc uczniem Gimnazjum w Stryju napisał swój pierwszy w życiu wiersz do września 1939 roku, gdy wyjechał z Polski. Własna twórczość poetycka stanowiąc osnowę całego tomu była do...
Jedno z najważniejszych świadectw polsko-żydowskiej historii Przyjaciel Polaków w przejmującej, osobistej rozmowie z Kamilą Drecką Szewach Weiss jest osobą, której bogatym i dramatycznym życiorysem można by obdzielić kilkoro ludzi. Urodził się w Borysławiu (wówczas w granicach Polski), ukrywał się wraz z rodziną przed nazistami, został ocalony z Holocaustu, był ambasadorem Izraela w Polsce, a przede wszystkim głosicielem prawdy: o Żydach, Polakach, o zbrodniach oraz bohaterst...
Opowieść o życiu Iny Benity, wielkiej gwiazdy przedwojennego kina i kabaretu, która błyszczała na ekranie w popularnych komediach u boku Bodo, Dymszy i Żabczyńskiego, ale zagrała też dramatyczną rolę w jednym z pierwszych filmów Aleksandra Forda. W czasie wojny została potępiona przez Polskie Państwo Podziemne za granie w teatrach jawnych. Aresztowana przez Gestapo i więziona na Pawiaku za romans z oficerem Wehrmachtu. Zwolniona dzień przed wybuchem powstania warszawskiego, n...
Autor jest dziennikarzem i prawnikiem. Ukończył prawo w Uniwersytecie Warszawskim. Jako dziennikarz specjalizuje się w sprawach międzynarodowych, był szefem biur agencji PAP w Paryżu, w Genewie i w Londynie. Od 1994 r. pracuje w POLITYCE, gdzie przez kilkanaście lat był kierownikiem Działu Zagranicznego, pisząc także na tematy prawne. W 2006 r. wyszła jego pierwsza książka Co nas obchodzi świat. Ściągawka na czas chaosu. W Teatrze sprawiedliwości Ostrowski powraca do swoich p...
Wywiad-rzeka przeprowadzony z Edmondem Jabesem przez jednego z najbardziej wnikliwych znawców jego twórczości pod koniec życia pisarza. Doskonałe wprowadzenie w wielowymiarową filozofię autora „Księgi Pytań”. Ze wstępu Marcela Cohena: „»Z pustyni do Księgi« ukazuje potrójną drogę Edmonda Jabesa jako pisarza: jego biografię związaną w całości z Egiptem i pustynią, jeszcze przed wykorzenieniem, z którego zrodzi się potem »Księga Pytań«, historyczną drogę Żyda – ponieważ biogra...
„Pesymistycznym i gorzkim powieściom pierwszego okresu posłużył za tło, w prawdziwym znaczeniu tego słowa, esej Żydzi na tułaczce (1927), stanowiący pierwsze – i najtrwalsze – wyznanie wiary Rotha, nawet jeśli chodzi o wiarę odwróconą i negatywną, która może wybuchnąć jedynie w geście oskarżenia. Żydzi na tułaczce to krzyk ostrzegawczy przeciw asymilacji Żydów wschodnich w drodze na Zachód, czyli zagrożonych utratą własnej tożsamości i przejmowaniem wszelkich wad zachodniego ...
Nie wiem, czy mamy jeszcze na to czas. Być może pojednanie Europejczyków z Europą jest już niemożliwe, tak bardzo bowiem jej polityka jest uboga, a instytucje przestarzałe, ale ja nie zgadzam się z tym stanem rzeczy i nie mam zamiaru opuszczać rąk. Taki właśnie jest cel tej książki. Choćby nie wiem jak bardzo żałosny był stan Unii, jestem przekonany, że jej narody miałyby wszystko do stracenia, gdyby teraz powróciły do narodowych granic i dawnej waluty. Moim najgłębszym prze...
W niewielkiej twórczości filmowej w latach dziewięćdziesiątych XX wieku na Litwie i ogromnej produkcji propagandowej w Związku Radzieckim nurt artystyczny kina litewskiego stanowi odrębną przestrzeń, dającą schronienie inwencji twórczej i autorskim pomysłom reżyserów. Nie jest to kino o wyraźnych założeniach ideologicznych i programowych, nie łączy litewskich reżyserów żaden wspólny manifest ani cel. Dopiero z dystansu można określić i wyróżnić poetyckie wypowiedzi uwarunkowa...
Książka Elżbiety Morawiec „Stary Teatr, jaki był 1945-2000” powstała, jak pisze autorka w posłowiu, ze sprzeciwu wobec degrengolady świetnego niegdyś teatru, z potrzeby przypomnienia szeroko rozumianej publiczności czasów wielkości tej narodowej sceny. Autorka z rozmysłem ogranicza swoją opowieść do roku 2000, mając świadomość, że zbyt bliska perspektywa czasowa opisywania zjawisk artystycznych nie sprzyja obiektywizmowi. Od marca 1945, kiedy to scena przy pl. Szczepańskim po...
Czy żyjemy już w epoce postchrześcijańskiej, jak zdawał się to widzieć wątpiący Samuel Beckett, jeden z największych, a zarazem najbardziej radykalnych pisarzy XX wieku, laureat literackiej Nagrody Nobla z 1969? Czy rzeczywiście Człowiek to bezdomny w kosmosie – istota porzucona, zapomniana, wyklęta, nad którą nikt nie czuwa? Czy Ziemia to raczej piekło, czy nie droga czyśćcowa prowadząca do Nieba? Czy los rodzaju ludzkiego to jedynie męczarnia, miotanie się w ciemności – krz...
Profesor Andrzej Rzepliński – żywy symbol niezależności oraz integralności sądownictwa, a także oporu w wojnie hybrydowej wytoczonej demokracji konstytucyjnej, trójpodziałowi władz oraz godności człowieka przez rząd Prawa i Sprawiedliwości. Studiował z Jarosławem Kaczyńskim na jednym roku, po latach spotkali się ponownie, stając po przeciwnych stronach barykady. Kim jest człowiek, który na ponad rok zablokował rewolucyjne plany prezesa PiS-u? W długiej i szczerej rozmowie opo...
