Jak poprosić szefa o podwyżkę? Można po prostu pójść i to zrobić. Ale będzie lepiej, jeśli przeczytasz najpierw O SZTUCE ORAZ SPOSOBACH... To pozwoli ci zrozumieć, jak karkołomne zadanie masz przed sobą. Przecież trzeba wybadać grunt. Czy szef na pewno jest w biurze? Czy ma wystarczająco dużo czasu, żeby porozmawiać? Czy w ogóle ma ochotę rozmawiać? Czy jego córki nie są przypadkiem chore na odrę i go nie zaraziły? Czy to aby nie jest piątek? Perecowi udała się trudna sztuka...

Najbardziej znany z badań nad historią „życia prywatnego” francuski historyk Georges Duby (1919–1996) z kręgu czasopisma „Annales” poszukuje w tym tomie społecznych (religijnych, obyczajowych, politycznych) uwarunkowań twórczości artystycznej. Inaczej niż przedstawiciele historyzmu nie zajmuje się historią jako wynikiem aktywnej kreacji ludzkiej, lecz raczej twórczą aktywnością ludzką jako warunkowaną przez zastane struktury społeczne. Książka jest podzielona na trzy części: ...

Teraz chodzi konkretnie o medycynę i o niezwykle ważny proces stosunków między "uzdrowicielami duszy" a leczącymi ciało. Minois zaczyna opowieść od starożytności, by pokazać, że od samego początku medycyna uchodziła za domenę boską, nie ludzką. Wyzdrowienie zależało raczej od woli bóstwa niż od umiejętności medyka. Chrześcijaństwo wsparło tę perspektywę swoim doloryzmem, tj. akceptacją choroby jako dopustu Bożego i jej afirmacją jako Bożego daru służącego zbawieniu. Dzięki fa...

Po obszernej "Historii samotności" (Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2018) niezwykle płodnego francuskiego historyka Georges’a Minois (ur. 1946) polski czytelnik otrzymuje jego monumentalną, prawie 800-stronicową Historię ateizmu. Autor zaczyna ją od starożytności, by poprzez średniowiecze i renesans dotrzeć do nowożytnej Francji, której z natury rzeczy poświęca najwięcej uwagi, i do czasów najnowszych. Zwyczajem elity nowoczesnych francuskich historyków nie tyle relacjonuje zd...

Od końca XX wieku politykę międzynarodową cechuje "powrót do religii". Zjawisko to stało się kluczową kwestią, która pomaga zrozumieć procesy zachodzące we współczesnym świecie. W książce Polityka i religia w XXI w. Georges Corm z niezwykłą erudycją i wyczuciem podejmuje rozważania na temat filozoficznych i politycznych korzeni, wywodzących się z postmodernistycznej myśli, antyrewolucyjnej wizji świata, która wyznacza kierunek działania amerykańskich neokonserwatystów. Wykorz...

Książka ukazuje arabską społeczność Bliskiego Wschodu, której zarówno podczas kolonizacji, jak i dekolonizacji, nie udało się oprzeć zewnętrznym czynnikom dominacji i manipulacji oraz wewnętrznym – rozpadu i braku solidarności. Dominację francusko-angielską z początku XX wieku zastąpiła dominacja amerykańsko-izraelska. Arabowie dzisiaj, jak zresztą i dawniej, nie są partnerami szanowanymi na scenie międzynarodowej, mimo wielu tragicznych wydarzeń. Począwszy od okresu tureckie...

Zniknięcia (La Disparition) to powieść, która zaczyna się jak u Hitchcocka, od trzęsienia ziemi, a potem napięcie już tylko rośnie! W Paryżu, w latach 60. XX w., Anton Voyl cierpi na bezsenność, próbuje czytać książkę, lecz nic z niej nie rozumie, ma halucynacje, w których utożsamia się z postaciami literackimi, w końcu ginie w tajemniczy sposób. Przedtem zdążył jeszcze wysłać do paru przyjaciół intrygujący liścik, że musi zniknąć na jakiś czas, z zagadkowym postscriptum. Prz...

W 1926 roku George S. Clason opublikował pierwszą z serii broszur poświęconych oszczędzaniu, które najpewniejszą drogą prowadzą do sukcesu finansowego. Aby dowieść swych racji, autor posłużył się przypowieściami osadzonymi w realiach starożytnego Babilonu. Owe broszury zyskały nieprawdopodobne powodzenie i były masowo kolportowane przez banki i firmy ubezpieczeniowe. Nic więc dziwnego, że w krótkim czasie ukazały się w formie książki opatrzonej tytułem „Najbogatszy człowiek ...

Człowiek, który śpi jest powieścią jednowątkową. Perec, „nawiązując do pewnego szczególnego okresu w życiu”, opowiada historię – swoją własną historię – człowieka, który przerywa studia, wycofuje się z życia, wybija na margines, dobrowolnie zajmuje pozycję outsidera. Zrywa istniejące więzi, unieważnia dotychczasowe parametry czasu i przestrzeni, własną egzystencję sprowadza do niezbędnego minimum, do kilku powtarzalnych gestów zapewniających przetrwanie. Popada w coraz większ...

W Złudzeniu postępu autor, mając w pamięci marksowską ideę determinizmu historycznego, w zasadzie w znacznej mierze się od niej odcina i twierdzi, że nie ma żadnej konieczności dziejowej, która miałaby zagwarantować historyczne zwycięstwo socjalizmu. Dodatkowo Sorel nie ma również złudzeń co do rewolucyjnego ducha klasy robotniczej, twierdzi wręcz, że dokonywana przez te klasę rewolucja prowadzić będzie zmiany organizacji produkcji. Sorel - zgodnie z tytułem - jest całkowicie...

Temat Republiki Górskiej praktycznie nie jest podejmowany w pracach polskich naukowców czy dziennikarzy. Jeżeli już pojawia się jakaś informacja na jej temat, to zazwyczaj na marginesie prezentowania innych zagadnień i w kilkuzdaniowej, bardzo ogólnikowej formie. Na tle nielicznych tekstów napisanych przez Polaków o sytuacji na Kaukazie Północnym po upadku caratu w Rosji szczególnie wyróżniają się wspomnienia Izamel-beka (Józefa) Pietrucina-Pietruszewskiego. Prawdopodobnie by...

Jedno z najważniejszych dzieł przybliżających mitologię skandynawską. "Bogów jest wielu, ale na czele różnych panteonów stoi z reguły trójka najważniejszych [...] numer 1 przedstawia się jako zwierzchnik pozostałych boskich postaci, wielki dowódca wojskowy i opiekun ładu społecznego. Numer 2 to zawsze heros-wojownik, pan krzepki, choć czasami intelektualnie ograniczony. Numer 3 [...] patronuje urodzajowi – wszelkiej pomyślności w sensie alimentacyjno-gospodarczym”. Odyn, Th...

Porzucony dzikim psom na pożarcie, wychowany z lufą rewolweru w ustach zamiast smoczka i otoczony opieką karła transwestyty, Juan Solo zdecydowanie nie miał łatwego dzieciństwa. Rodzinne Huatulco przyjmuje jednak Juana z otwartymi ramionami i choć nie rozpieszcza go, uczy go przeżycia. Od wczesnych lat, Juan rozwija talent do bezmyślnej zbrodni, która w jego mniemaniu jest szczeblem na drabinie uznania i pozycji społecznej wśród przeżartego korupcją społeczeństwa. „Scream” p...

Podwyżkę można odczytywać jako partyturę ludzkich zachowań, rodzących się w zderzeniu z pozornie prostą egzystencjalną decyzją: pójściem do kierownika, aby za wszelką cenę otrzymać przysługującą po latach pracy podwyżkę. W sztuce nie ma jednak ani pracownika, ani jego szefa, a jedynie sześć funkcji logicznych rozchwianej psychiki urzędnika, który stara się w labiryntach korytarzy swojej firmy scalić rozproszone myśli. Schowek Parmentier przypomina poniekąd szalony projekt sł...

Georges Vigarello (ur. 1941) kontynuuje dziś zainicjowane przez wcześniejszych francuskich historyków badania nad życiem codziennym w dziejach. Vigarella można by nazwać historykiem ciała - pięknego i upiększanego, zdrowego i chorego, czystego i brudnego. I właśnie ciałem zbrukanym zajmuje się on w tym studium o gwałcie i stosunku prawa do niego w epoce nowożytnej i współczesnej. Stosunek ten okazuje się wyrazem szerszych kwestii moralno-obyczajowych determinujących dawne spo...

Autor, przyjaciel Sołżenicyna, podjął trud ukazania wielowymiarowego, trudnego do uchwycenia tytułowego fenomenu autora "Archipelagu GUŁag". Człowieka, który nieustannie prowokował, stawiał przed innym, a przede wszystkim przed sobą nowe wyzwania. To on obudził Francję z miłej komunistycznej drzemki, czy zarzucił Stanom Zjednoczonym, które go przyjęły, moralny relatywizm i rozpasaną konsumpcję. To o nim Anna Achmatowa mówiła, iż „jest jak latarnia, ze świeżością w duszy, pełe...

Bataille’owskie rozróżnienie trzech postaci erotyzmu: erotyzmu ciała, erotyzmu serc i erotyzmu sacrum – jest jednym z podstawowych pojęć współczesnej antropologii. W pierwszym przypadku człowiek odnajduje swój pierwotny związek z przyrodą przede wszystkim za sprawą erotycznego upojenia, które jest chwilowym unicestwieniem granic własnego ja i utożsamieniem z pierwotnym bytem natury. Erotyzm, choć w pewnym sensie nieodłączny od doświadczenia prokreacji, jest samoistnym „eksper...

Nieprzejednany i zjadliwy krytyk establishmentu i wszelkich hierarchii, najważniejszy teoretyk anarchosyndykalizmu, swoje Rozważania o przemocy mógłby równie dobrze pisać w dzisiejsze Polsce. Choć minęło blisko sto lat, trapią nas te same problemy. Demokracja jest demokracją tylko z nazwy. Elity, których główną zasługą jest to, że w przeszłości opowiedziały się po słusznej stronie, żywią lęk przed wyobrażonym ciemnym ludem. Nie widzą alternatywy dla obecnego politycznego porz...

Gabinet kolekcjonera, ostatni fabularny utwór prozą ukończony i wydany przez Pereca przed śmiercią, jest zatem swego rodzaju dopełnieniem Życia instrukcji obsługi - w pewien przewrotny sposób jakby setnym, brakującym rozdziałem powieści.
Wawrzyniec Brzozowski

Męskość jest naznaczona tradycją sięgającą niepamiętnych czasów – to nie tylko płeć męska, lecz sama jej natura oraz jej część „najszlachetniejsza”, by nie rzec: najdoskonalsza. Przez wieki uchodziła za cnotę i stanowiła jeden z fundamentów społeczeństw Zachodu. Od starożytności do oświecenia oznaczała pewną koncepcję mocy, która obejmowała zarówno siłę fizyczną, jak i męstwo psychiczne. Jej kody, rytuały i fantazmaty kulturowe utrwalały patriarchalny obraz świata, choć męski...

Pisarstwo Georgesa Pereca zasilają dwa potężne impulsy. Z jednej strony zdziwienie, tradycyjnie identyfikowane jako źródło filozoficznego namysłu, ale dla autora Przestrzeni stanowiące naturalną postawę wobec świata, a mówiąc precyzyjnie – wobec każdej drobiny istnienia, która jest tylko o tyle, o ile wydobywa ją z nicości dociekliwe pytanie. Z drugiej zaś strony pragnienie, na dodatek potrójne: trwałości, obecności i pełni. Jeśli żadne z miejsc nie jest nam dane na zawsze, j...

Żyć w uwielbieniu znaczy uświadamiać sobie, do czego zostaliśmy stworzeni. Książka prawdziwie pomaga trwać w obecności Boga, pozwala nam wejść w uwielbienie; kiedy kieruje nim Duch Święty, staje się ono prawdziwą drogą wzrastania i pogłębienia. Dla autora uwielbienie jest czymś znacznie więcej niż zwykłą modlitwą, jest sztuką życia.

Znana już czytelnikom z powieści Pani komisarz nie znosi poezji Viviane Lancier z paryskiej policji dostaje nowe zadanie. W wakacyjnym Rajskim Klubie na Rodos w sposób tyleż przebiegły, co spektakularny zostaje zamordowany szef wioski, znany jako King. Ponieważ prezes klubu należy we Francji do osób wysoko postawionych, a zatem unikających skandalu, śledztwo ma być prowadzone w najściślejszej tajemnicy. Viviane musi udać się na grecką wyspę nie jako policjantka, lecz jako sce...

Perec – przez całe życie próbując odpowiedzieć sobie na pytanie: dlaczego piszę? – robił to, nie tylko tworząc fikcję powieściową, ale również poruszając najróżniejsze, wydawałoby się błahe tematy: wagarów, psychoanalizy, spacerów, okularów, sztuki porządkowania książek i swojego biurka, przepisów kulinarnych, skoków ze spadochronem, biurokracji, pozdrowień z wakacji, snów, free jazzu, historii lipogramu czy biograficznych mistyfikacji. Te wszystkie rozważania spaja ze sobą ...