Prof. dr hab. Jerzy Dygdała jest pracownikiem Instytutu Historii im. T. Manteuffla PAN, autorem i wydawcą przeszło 500 publikacji naukowych dotyczących dziejów nowożytnych Prus Królewskich i Torunia oraz historii politycznej i społecznej-Rzeczypospolitej doby saskiej i początków panowania Stanisława Augusta. Jest wydawcą m.in. wielotomowej serii ,,Lustracja województw Prus Królewskich 1765" i listów sekretarzy króla Stanisława Leszczyńskiego z lat 1706-1709 (2 tomy), a także ...
„Dozorca otworzył drzwi i jak ich było kilku, weszli do wnętrza i do cna zbaraniełi. W celi na podłodze stało, leżało i siedziało kilkunastu ludzi różnego wieku i wyglądu, a wśród nich jak jaki naczelnik stał brodaty Filipek. [...] Cela pełna nikczemnych charakterów, ulegających każdej sile, zarechotała gromadnie [...]. Speszeni przybysze przez chwilę doprawdy nie wiedzieli, co zrobić ze sobą. Wiara bawiła się ich zakłopotaniem”. Tak w wydanej w 1937 r. powieści pt. Cynk Mari...
Migracje to zjawisko nieodłącznie związane z dziejami ludzkości. Na ich intesyfikacje wpływ mają działania wojenne, konflikty społeczne i wyznaniowe, a także czynniki demograficzne i zmiany klimatyczne. Ich konsekwencje w sferze politycznej i społeczno-gospodarczej rozpatrywać można zarówno z punktu widzenia państwa emigracyjnego, jak i państwa imigracyjnego. Nie można zapomnieć, że migracje dają okazję do bezpośredniego kontaktu osób wywodzących się z różnych kręgów kulturow...
W późnym średniowieczu każdego roku do Stolicy Apostolskiej trafiały dziesiątki suplik z monarchii jagiellońskiej. W większości były to prywatne prośby dotyczące dewocji i karier duchownych. Ogromna część zachowała się w Archiwum Watykańskim do dziś. Niniejsza książka opisuje, na podstawie źródeł proweniencji papieskiej, kim byli Polacy i Litwini aktywni przy Stolicy Apostolskiej, o co prosili papieża oraz jaki wpływ na ich życiorysy miały pozyskane łaski.
Artykuły zamieszczone w książce są wyborem referatów wygłoszonych podczas konferencji „Zapożyczenie, cytat, reinterpretacja”, która odbyła się 7–8 grudnia 2018 r. w IH PAN. Pomimo dokonanej selekcji zachowano główną myśl konferencji, którą była refleksja nad tytułowymi pojęciami w literaturze średniowiecznej i nowożytnej (XI–XIX w.). Autorzy artykułów wierzą, że bardzo potrzebna jest pogłębiona refleksja nad problematyką cytatu i zapożyczenia. Dopiero dzięki niej będzie możn...
Publikacja jest próbą usystematyzowania i sklasyfikowania grupy średniowiecznych rękojeści antropomorficznych pozyskiwanych głównie w trakcie prac wykopaliskowych prowadzonych w Europie Zachodniej i Środkowej wraz z północnymi Włochami, Wyspami Brytyjskimi, Skandynawią i południowo-wschodnią strefą nadbałtycką. Autorka zebrała ponad 160 egzemplarzy takich rękojeści noży (w tym 12 z Polski), szpil używanych do układania włosów oraz łyżeczek do czyszczenia uszu. Są to pojedyncz...
Kolejny tom serii Atlas Historyczny Polski. Mapy szczegółowe XVI wieku dotyczy tym razem Kujaw i ziemi dobrzyńskiej w drugiej połowie XVI wieku. W tomie scharakteryzowano najważniejsze źródła pisane i kartograficzne, stanowiące podstawę opracowania. Ponadto, zawarto w nim informacje o sieci osadniczej analizowanego regionu, podziałach administracyjnych i kościelnych, stosunkach własnościowych, warunkach środowiskowych, nazewnictwie oraz sieci komunikacyjnej regionu będącego p...
Książka przedstawia zagadnienie recepcji włoskiej kultury intelektualnej, ze szczególnym uwzględnieniem nowej humanistycznej retoryki, w szeroko pojętym krakowskim środowisku uniwersyteckim w drugiej połowie XIV i pierwszej połowie XV w. Omówione zostały wybrane kwestie związane z procesem recepcji kultury – grupa Polaków studiujących we Włoszech jako pośredników tegoż zjawiska, manuskrypty wywodzące się od hipotetycznego rękopisu Jana z Ludziska zawierającego włoską kolekcję...
Problematyka mieszkaniowa w każdym okresie funkcjonowania Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej była swoistym barometrem gospodarczo-społecznej kondycji kraju. Poczynając od wielkiej odbudowy, poprzez eksperymenty małej stabilizacji, po etap betonowej prosperity, w zagadnieniach mieszkalnictwa skupiał się, jak w soczewce, obraz codziennych zmagań Polaków z urzędniczą machiną i jej nieoficjalnym zapleczem. Ponieważ drogi wyznaczane przez centralne organy prowadziły zwykle donikąd,...
Autor prezentuje syntetyczne i problemowe podsumowanie swoich badań nad bardzo rozległą problematyką dziejów codzienności w królestwie Prus na przestrzeni ponad dwustu lat. Obraz Prus w Polsce miał dotąd w znacznym stopniu charakter obronny i był skutkiem agresji na Rzeczpospolitą w okresie rozbiorów i wojen, a także był reakcją na niechętną Polsce propagandę naszych sąsiadów. Dużo wiemy więc o elektorach, królach i wojnach, o pruskim drylu i militaryzmie, o sytuacji Polaków ...
Zaczęło się od rekonstrukcji śladów krwi w Pałacu Staszica. Krok po kroku powstawał portret wojennego pokolenia, marzącego o katolickiej Wielkiej Polsce, lecz ostatecznie broniącego heroicznie ruin Warszawy, wyniszczanego przez reżim komunistyczny, próbującego ułożyć sobie jakoś życie w PRL. O pokoleniu tym przebywający na emigracji Wojciech Wasiutyński napisał w 1982 r.: "Urodzone w niepodległej Polsce, dziecinnymi oczami widziało klęskę, w wieku, gdzie w innych krajach gra ...
SPIS TREŚCI WSTĘP / 7 I. Ziemia mścisławska do 1566 roku / 7 II. Województwo mścisławskie w latach 1566–1764 / 14 III. Województwo mścisławskie w dobie stanisławowskiej 1764–1793 / 25 IV. Baza źródłowa / 29 V. Zasady wydania / 30 WYKAZ SKRÓTÓW / 33 WOJEWÓDZTWO MŚCISŁAWSKIE (XVI–XVIII wiek) / 49 BUDOWNICZY mścisławski / 49 CHORĄŻY mścisławski (chorągiew żółta, w czerwonym polu herb) / 51 CZEŚNIK mścisławski / 54 HORODNICZY mścisławski / 66 KASZTELAN mścisła...
Biografistyka zajmuje w badaniach historycznych miejsce odrębne. A przecież, jak słusznie stwierdził prof. Józef Chałasiński, „historię tworzą ludzie”, a więc przyjrzenie się ich ludzkim losom oraz losom stworzonych przez nich dzieł poszerza niezmiernie naszą świadomość historyczną. Wprawdzie bohater pracy - Marian Szyjkowski - nie stał się twórcą historii sensu stricto, ani nie wpłynął na przebieg dziejów politycznych czy gospodarczych, ale już kulturalnych - jak najbardziej...
Spis treści Wstęp (August Grabski) / 7 CZĘŚĆ I Pogromy okresu Zagłady Krzysztof Buchowski, Pogrom w Wilnie 31 października 1939 r. / 25 Katarzyna Person, Pogrom wielkanocny w Warszawie w 1940 r. w perspektywie żydowskich świadków / 45 Jeffrey Kopstein, Pogrom w Szczuczynie 27 czerwca 1941 r. / 59 Sara Bender, Pogrom w Grajewie latem 1941 r. / 73 Krzysztof Persak, Jedwabne i Radziłów - pogromy bliźniacze? / 87 Grzegorz Berendt, Żydzi i ich sąsiedzi na Polesiu w leci...
Spis treści Wprowadzenie / 7 Daniel Grinberg (Białystok), Wokół idei pogromów. Definicje, główne szkoły interpretacji, źródła nieporozumień / 15 Mikołaj Winiewski (Warszawa), Model przemocy pogromowej. Analizy przemocy kolektywnej na ziemiach polskich w latach 1805-1946 / 25 François Guesnet (Londyn), Historiografia przemocy antyżydowskiej w dziewiętnastowiecznej Europie Wschodniej / 45 Marcos Silber (Hajfa), Przemoc antyżydowska w okresie 1 wojny światowej i rewolucji (1...
Spis treści Wprowadzenie (Kamil Kijek, Artur Markowski, Konrad Zieliński) / 7 Małgorzata Karpińska, Zapomniany pogrom. Warszawa, 16 czerwca 1805 r. / 17 Michael ?. Schulz, Rozruchy antyżydowskie w Gdańsku w latach 1819 i 1821: sprawcy oraz podżegacze / 33 Aleksandra Oniszczuk, Narracje o pogromie w Kaliszu (1878) / 49 Artur Markowski, Pogrom warszawski 1881 r. / 67 Darius Staliunas, Pogromy w Prenach i Balwierzyszkach (1881-1882) / 87 Marcin Soboń, Frysztak jako...
Akta sejmikowe są istotnym elementem w prowadzaniu badań historycznych. Chociaż wydawanie ich było postulowane już w XIX wieku, dotychczas opublikowano jedynie część akt koronnych, a w przypadku Wielkiego Księstwa Litewskiego pojawiły się dopiero pierwsze tego rodzaju edycje. Tym większe znaczenie ma niniejsza edycja akt sejmiku kowieńskiego. Zebrano i opublikowano w niej ponad dwieście dokumentów wydanych przez sejmik kowieński lub kierowanych do niego za panowania dwóch ost...
Prezentację występujących w polskiej myśli historycznej koncepcji narodzin naszego państwa w wyniku jednego lub wielu podbojów o charakterze zewnątrz- lub wewnątrzetnicznym rozpocząłem od czasów narodzin tzw. historiografii krytycznej, której początki przypadły w Rzeczypospolitej na drugą połowę XVIII w., a skończyłem na „oficjalnej" historiografii PRL. To bowiem, co stało się później, nie nosi jeszcze cech okresu„zamkniętego", pozwalającego, najogólniej mówiąc, na w miarę od...
Książka przedstawia obecność i rolę armii rosyjskiej w Królestwie Polskim w latach 1815-1856. Na podstawie szerokiej kwerendy źródłowej scharakteryzowano jej strukturę, liczebność, skład osobowy, politykę kadrową, wyszkolenie, dyslokację, zaopatrzenie itp. Ukazano proces stopniowego włączania Królestwa Polskiego w struktury administracyjne i wojskowe Cesarstwa Rosyjskiego, rozpoczęty przed wybuchem powstania listopadowego i kontynuowany w późniejszym okresie. Oprócz zagadn...
Przestrzeń publiczna jest fizycznym, namacalnym obszarem, który z reguły można dość precyzyjnie określić. Jednocześnie stanowi także konstrukt myślowy wyposażony w liczne atrybuty konotujące idee m.in. z dziedziny prawa, polityki bądź estetyki. Naukowe rozpoznanie miejskiej przestrzeni publicznej to jeden z kluczy do zrozumienia tego nieskończenie skomplikowanego układu fizyczno-społeczno-mentalnego, jakim jest miasto. W niniejszym tomie, drugim w serii „Architektura w mieśc...
"Już z racji geograficznego zasięgu władzy Berlina nad ziemiami dawnej Rzeczypospolitej w okresie Wielkiej Wojny, która sięgała od Poznania po Wilno, poznanie sposobu funkcjonowania niemieckiego aparatu okupacyjnego jest niezwykle ważne dla pogłębienia badań nad zagadnieniem, które można nazwać "sprawa polska w czasie Wielkiej Wojny."[...] Niniejsze opracowanie jest zbiorem studiów, którego celem jest nowe spojrzenie na tę problematykę, wykorzystując w tym celu szeroką bazę ź...
