„Nie chciałam zgubić ani ludzi, ani rzeczy, ani poczucia czasu. Po prostu tak się stało. Matkę straciłam, a długo nawet o tym nie wiedziałam. Kiedy mi powiedzieli, miałam niepełne pięć lat. Myśleli, że to jest właściwy czas. Dla mnie było to całkiem OK. Wtedy kraj, w którym żyję, stracił pokój. Pewnie i moja rodzina straciła wtedy pokój. Kiedy pokój wrócił do kraju, dla mojej rodziny było za późno. Oni umarli. Z nimi moja matka umarła po raz drugi. To także było OK. Jej nie z...
Agon historii i wieczności uwolniony przez klęskę, która od czasów średniowiecza do dziś chce być zwycięska, staje się przedmiotem przenikliwej eksploracji Ivana Čolovicia. Książka wieńcząca jego wieloletnie zmagania z kosowskim fantomem otrzymała wielce znamienny tytuł Śmierć na Kosowym Polu. Historia mitu kosowskiego. Zaglądamy w głąb psyche ludzi, środowisk i narodów naznaczonych mitem kosowskim, niezależnie od tego, czy są jego wyznawcami, czy też adwersarzami. Samo pozna...
„Podążaj za mną” – tak Birute Jonuškaite wprowadza nas do świata Maranty. Akcja powieści toczy się w przestrzeni pamięci głównej bohaterki i narratorki, młodej kobiety, pielęgniarki i malarki, wywodzącej się, podobnie jak Autorka, znad jeziora Sejwy, z litewskiej krainy na północno-wschodnim krańcu Polski. To tam powstaje bieżnik, a właściwie: kobierzec, arras fabuły, utkany z równoległych, przenikających się czasów, z rozpisanych na biograficzne krzyżyki tradycji i oby...
Poemat jest przekładem atmosfery "Iliady", a nie zwartej w niej opowieści. (...) "Iliada" to poemat wokacyjny, a może nawet (tak jak lament) inwokacyjny. (...) Mój przekład przedstawia cały epos jako swoisty cmentarz z głosów - stanowi próbę zachowania po wojnie trojańskiej imion i żywotów bez użycia pisma. - od Autora
Niezwykle pasjonująca saga rodzinna Catalina Doriana Florescu z Banatu, znanego już polskiemu czytelnikowi z obsypanej nagrodami powieści Jakub postanawia kochać. Główny bohater Ray opowiada dzieje swojego dziadka w Nowym Jorku na przełomie wieków XIX i XX, gdzie sam znacznie później spotka główną bohaterkę, Elenę, opowiadającą z kolei o życiu swojej rodziny w delcie Dunaju. Dziadek, dziecko niczyje o wielu imionach, od dzieciństwa przebywa w ubogich dzielnicach dolnego Manha...
Grigorij Kanowicz to ostatni już pisarz, który z własnej pamięci opisuje świat żydowskich miasteczek we wschodniej Europie. Czyni to z niebywałą zmysłową plastycznością, nadając temu światu wiarygodność. To pozwala mu rzeźbić ludzkie losy w materiach przyrody i społecznych stosunków. Dzięki temu żydowski świat duchowy może być wskrzeszany w całym swoim bogactwie i niepowtarzalności. Polski czytelnik mógł poznać jego najważniejsze książki: Koziołek za dwa grosze, Łzy i modlitw...
Niepamięć nie narzuca się nikomu, lubi przycupnąć pod kurzem, zaniemówić w szeptach głosów niepojętych albo płynąć w czółnach krwi starszej od naszych narodzin. Wystarczy jednak zahaczyć o nią, choćby drasnąć jej materię, snu nie prześnić, a coś się w niej odemknie, niby szpara z powiewem tęsknoty, coś jak wyjęte ze skrzynki na listy zaproszenie do podróży dalekiej. Rzadko kto bywa przygotowany do tej podróży tak jak Jerzy Ficowski, wtajemniczony w pierwieści, bywalec Zaocza,...
Tę książkę, pomyślaną jako wywiad-rzeka, powinien znać każdy, kto interesuje się historią Litwy ostatnich kilkudziesięciu lat. Irena Veisaite jest jednym z najświatlejszych ludzi w naszym kraju, jest uosobieniem tolerancji i zdrowego rozsądku. Najwięcej uwagi poświęca kulturze, zwłaszcza teatrowi, i opozycji kulturalnej w okresie sowieckim. Czyni to z wyjątkową roztropnością, unikając skrajności i pustosłowia, a przy tym wnikliwie rozpatruje także złożone kwestie filozoficzne...
W świat prozy Filipa Davida czytelnik wchodzi jak w przestrzeń fantastyczną, a jednak rzeczywistą, w której krążą postacie zarówno żywych, jak umarłych. Dom pamięci i zapomnienia kontynuuje literacką tradycję spod znaku Szymona Anskiego i Izraela Joszuy Singera, w oryginalny sposób łącząc europejski romantyzm z mistyką żydowską.
Gdy zaczynałam pracę nad książką, chciałam przede wszystkim wypełnić liczne białe plamy pozostałe w wiedzy o polskich wątkach życia Józefa Rotblata, będącego wówczas w kra ju urodzenia postacią nie tyle zapomnianą, co raczej nie znaną. Wiele obrazów nie miało ostrości, poszlaki powoli zamieniły się w szlaki, pozwalały zbudować pełniejszy portret. W owej archeologii dzień po dniu ukazywał się żydowski los. Planowałam pisać historię Rotblata, zaczęłam opowiadać dzieje jego rodz...
Księgi przeciwko śmierci Elias Canetti nigdy nie napisał. Pod datą 15 lutego 1942 roku zanotował: „Postanowiłem dziś, że będę spisywał swoje myśli przeciwko śmierci”. Stał się człowiekiem głęboko religijnym, w sensie, jaki sam nadawał temu słowu: poczucia związku ze zmarłymi. Wierzył, że w pozostających przy życiu są dusze zmarłych, potrzebujące pokarmu. Upatrując największe zagrożenie w przyczajaniu się do śmierci, całe dorosłe życie przygotowywał się do napisania "Księgi" w...
W książce Kol isze – głos kobiet w poezji jidysz (od XVI w. do 1939 r.) autorka opisuje zjawisko wyodrębniania się w poezji jidysz kobiecej podmiotowości i wypracowywania różnych strategii jej ekspresji. Odwołuje się do tekstów najwcześniejszych (z XVI w.), kiedy poetki występowały w roli kaznodziejek, autorek modlitw i pieśni religijnych czy zecerek utrwalających na marginesie składanych przez siebie ksiąg swoje utwory. Sięga również do twórczości ludowej, będącej często wyr...
Kiedy w 1972 roku powieść Josefa Škvoreckiego „Cud” ukazała się w założonej przez autora i jego żonę oficynie emigracyjnej Sixty-Eight Publishers, wywołała skandal. Minęły zaledwie trzy lata od najazdu wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację, a tymczasem autor ośmielił się pisać o tym okresie z przymrużeniem oka, a nawet pokpiwać sobie z przywódców Praskiej Wiosny! Jest w tej książce tragizm i heroizm, ale Škvorecký nie byłby sobą, gdyby nie towarzyszyły im humor i iron...
Pierwsza część książki Ivana Čolovicia Etno. Opowieści o muzyce świata w Internecie to dziennik podróży po wirtualnym obszarze w poszukiwaniu tego, co piszą o muzyce świata jej wykonawcy i producenci. Autor zatacza szeroki krąg od Bałkanów, przez Azję, kraje skandynawskie i celtyckie, przez Afrykę z powrotem na Bałkany. Druga część zawiera wnioski z tej podróży. Dotyczą one nie tylko tego, jak powstaje dźwięk etno, czym jest ludowy melos, jak muzyka ta staje się żywą tradycją...
„Żegaryszki” to, rozpisana na cztery pory roku konstelacja 78 epifanii poetyckich dialogujących z fotograficznym obrazem. Jej topografia obejmuje łąki, uroczyska, ustronia zwierząt i ostoje ludzi, ścieżki i jeziora pomiędzy wioskami Żegary, Kranogruda i Dusznica na polsko-litewskim pograniczu. Książka nawiązuje do starojapońskiej tradycji haiga, zestrajającej haiku, czyli możliwie najkrótszy wiersz, z obrazem. Łączy szarosiwiel całości z amarantową wyklejką. Papier Munken Pri...
Josef Škvorecký to pisarz znakomity i o tym na szczęście wie coraz więcej polskich czytelników. Ale był także wybitnym znawcą jazzu i kina, o czym wiedzą może tylko nieliczni. Jazz występuje w wielu jego utworach, nie tylko jako barwne „tło”, ale też jako symbol wolności w zniewolonym świecie nazizmu i komunizmu. Podobną rolę w życiu samego autora odegrał film. Ojciec Škvoreckiego był właścicielem kina w jego rodzinnym Nachodzie, ale syn miał także darmowy wstęp do drugiego,...
Życie w cztery tygodnie, trzecia wydana w Polsce książka Lajosa Grendela, przenosi czytelnika na południe Słowacji, czyli na prowincję, której autor nie kojarzy jednak z geografią, a ze stanem ducha, charakterystycznym dla każdego, kto jest w drodze – nawet jeśli nie rusza się z miejsca. Główny bohater powieści, Sanyi Varga, spędza cztery tygodnie w domu zmarłej ciotki, próbując sporządzić bilans życia. Przez pryzmat jego historii Grendel pokazuje dwudziestowieczne losy węgie...
Miastem Dragana Velikicia jest Pula. Dzięki niemu znalazła się na literackiej mapie naszych języków, a potem też na książkowej mapie Europy. Joyce zbudował Dublin, by potem, jak Odyseusz, wędrować po południowej Europie na próżno szukając ratunku. Andrić zbudował Trawnik, Wyszechrad i Sarajewo, w końcu zbudował też Belgrad, bo brakowało mu własnego miasta. Velikić już od trzydziestu lat, od książki do książki, wznosi dla siebie Pulę, miasto, które w rzeczywistości, z przyczyn...
Czy możliwe jest napisanie powieści, która trzymałaby się, jak marzył Flaubert, „sama z siebie, dzięki wewnętrznej sile stylu, tak, jak Ziemia trzyma się w powietrzu bez żadnej podpory”? Czy byłaby to powieść naturalna czyli taka, która nazywa to, co widzialne, samą oczywistość rzeczy? Młody pisarz, który zmaga się z rozpadem swojego małżeństwa próbuje desperackiej strategii emocjonalnego przetrwania – daje głos sytuacjom, wspomnieniom i ideom. Wszystkie one uparcie krążą wo...
Co dla Krzysztofa Czyżewskiego oznacza „praktykowanie idei”? Jeśli ideą jest współistnienie, a praktyką – komunikacja, to współtworzone przez niego sejneńskie „Pogranicze” jest warsztatem porozumienia – gdzie szuka się środków wyrazu, dociera do głębokich pokładów pamięci, odkrywa archiwa, komunikuje się z Innym. W tym sensie Małe centrum świata jest przewodnikiem po praktykach pogranicznego współistnienia. Pisanie o dialogu kultur w czasach Brexitu jest obarczone zwiększony...
