Oddajemy w Państwa ręce publikację, która - jak wierzymy - pomoże Państwu pogłębić wiedzę o historii Żydów polskich w czasie II wojny światowej. W książce tej zawarliśmy kluczowe informacje dotyczące getta warszawskiego i działającej w nim grupy Oneg Szabat, której założycielem był historyk dr Emanuel Ringelblum. Jego zespół pracował w konspiracji, gromadząc wszechstronną dokumentację życia i śmierci społeczności żydowskiej pod okupacją niemiecką. Przedstawiając w syntetyczny...
Głównym elementem publikacji jest opracowanie przygotowane najprawdopodobniej w kwietniu 1941 roku przez nieznanego z nazwiska pracownika żydowskiej administracji żydowskiej getta łódzkiego. Zostało ono spisane na trzydziestu jeden stronach maszynopisu i zawiera opis najważniejszych momentów z pierwszego roku istnienia getta, oparty na obwieszczeniach wydawanych przez Przełożonego Starszeństwa Żydów (PSŻ; szefa Rady Starszych), Chaima Mordechaja Rumkowskiego. Oryginalny tekst...
"Moja Matka – Anna Kamieńska – była pewna, że rozumieć Biblię i tym samym nakazy Boga można najpełniej, znając język hebrajski. Uczyła się go pod koniec życia przez kilka lat od dobrego nauczyciela i opanowała na tyle, że przekładała nie tylko fragmenty Talmudu, lecz także liczne psalmy oraz Księgę Koheleta. Tłumaczenie tego biblijnego poematu ukazuje się niemal trzydzieści lat po jej śmierci. Kohelet, zdaniem Kamieńskiej, był prorokiem zwątpienia w sens życia i sens ładu. P...
Zagłada Z˙ydo´w z˙o´łkiewskich Gerszona Taffeta została pomyślana jako swojego rodzaju pomnik gminy z˙ydowskiej w Z˙o´łkwi pod Lwowem. Książka do dziś stanowi „cenny przyczynek do dziejów martyrologii żydowskiej”. Taffet skrupulatnie zbiera fakty, ewidencjonuje nazwiska oso´b zaangażowanych w przedstawiane przez siebie wypadki, zdaje relacje? z emocji towarzyszących różnym ich uczestnikom. Odwołując się do wiedzy nabytej już po wojnie, odszyfrowuje sensy wydarzeń niekiedy w p...
Przez pryzmat archiwaliów, materiałów prasowych oraz wspomnień autorka pokazuje, jak kształtowały się losy wyniszczonej i zdziesiątkowanej przez wojnę żydowskiej inteligencji twórczej skupionej przy Centralnym Komitecie Żydów w Polsce w latach 1944–1950. Decydujący wpływ na wybory i postawy tych ludzi miały trzy różne doświadczenia: Zagłada, antysemityzm i komunizm. Mimo ogromnych przeszkód udało się im reaktywować swoje najważniejsze organizacje: Związek Literatów i Dziennik...
W książce Bracia, obcy czy współobywatele Jan Doktór w sposób syntetyczny i wnikliwy zarazem, na podstawie analizy rozmaitych źródeł, przedstawia debaty prowadzone w różnych częściach Europy przez chrześcijan na temat judaizmu i jego wyznawców. Wywód rozpoczyna od zaprezentowania argumentacji św. Augustyna, kończy zaś na opisaniu projektów równouprawnienia żydów z przełomu XVIII i XIX wieku, siłą rzeczy wybierając z tego bogatego materiału przypadki kluczowe. Szczególną warto...
Monografia działalności Wydziału Produktywizacji CKŻP ukazuje aktywność zarówno żydowskich działaczy politycznych, jak i zwykłych ludzi w dziele uporania się z tragiczną sytuacją, w jakiej znajdowała się społeczność ocalałych po Zagładzie. Niezależnie od podziałów politycznych żydowskich przywódców i intelektualistów łączyło przekonanie, że podjęcie pracy jest kluczowym elementem w procesie przezwyciężenia przez ocalałych stanu rozpaczy i apatii, odzyskania przez nich poczuci...
Kiedy Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego ukazał się po raz pierwszy, nikt nie mógł się spodziewać, że w przyszłości będzie to jedno z najważniejszych czasopism naukowych poświęconych historii polskich i wschodnioeuropejskich Żydów, a zwłaszcza Zagłady. Utworzone w 1950 r. w Warszawie pismo według pierwotnego zamysłu miało być zwykłym biuletynem informacyjnym Żydowskiego Instytutu Historycznego, ale już w 1951 r. zostało przekształcone w naukowy półrocznik. Dopiero p...
Książka, którą Państwo otrzymują, poprzez wybrane i chronologicznie zestawione dokumenty z historii CŻKH i ŻIH ma raczej nieprostą historię tej instytucji przedstawić możliwie rzeczowo. Ważne są w niej dokumenty oficjalne dotyczące jej działalności i fragmenty wspomnień i relacji jej pracowników. Jest tu korespondencja dotycząca wydobycia Archiwum Ringelbluma, całkiem sporo zdarzeń z okresu stalinowskiego, ale też wstrząsające słowa oślepłego, chorego prof. Bernarda Marka, wi...
Ringelblum dowiódł, że walczyć można nie tylko bronią, lecz także papierem i piórem. Stworzone przez niego archiwum było jednym z najbardziej skutecznych aktów kulturowego oporu w okupowanej przez nazistów Europie. Trzecia Rzesza dążyła nie tylko do wymordowania Żydów, ale również do tego, by pamięć o nich zaginęła – z wyjątkiem nazistowskiej wersji ich historii. Ringelblum zrobił, co mógł, żeby – nawet jeśli sami Żydzi nie przetrwają – zachowała się dokumentacja ich losu. Be...
Żyłem w ciekawych czasach, przed czym przestrzegał Lejzorek Rojtszwaniec. O najgorszych latach, o latach wojny i okupacji przez blisko pół wieku starałem się zapomnieć. Studiowałem, zostałem chemikiem i w chemii udało mi się zbadać i wyjaśnić kilka zagadek, co przyniosło mi dużą satysfakcję z własnej pracy. Poznałem wielu wybitnych ludzi nauki. Miałem grono serdecznych przyjaciół. Osiągnąłem wszystko, czego człowiek nauki może sobie w Polsce wymarzyć — tytuły, nagrody, medal...
W eseju pisanym pod koniec 1943 r. Emanuel Ringelblum wspominał: „Od razu w pierwszych miesiącach po podjęciu przeze mnie pracy w »Oneg Szabat« przyciągnąłem kilku ludzi do współpracy, ale nie było z tego wielkiego pożytku. Dopiero w osobie młodego historyka, rabina Szymona Huberbanda, »Oneg Szabat« pozyskał jednego ze swych najlepszych współpracowników?. Huberband stracił swoją najbliższą rodzinę już w czwartym dniu wojny. Potem dokumentował wszelkie tragedie, wszelkie rodza...
Trzydziesty pierwszy tom pełnej edycji Archiwum Ringelbluma zawiera dokumenty osobiste, korespondencję oraz rękopisy i utwory drukowane dziennikarza, prozaika i poety Pereca Opoczyńskiego (1892–1943). Zgromadzono w nim legitymacje wydawane Opoczyńskiemu przez redakcje gazet, w których pracował, jego bilety wizytowe, a także pojawiające się w żydowskiej prasie powinszowania z okazji narodzin jego dzieci oraz kondolencje, kiedy jego potomstwo, cierpiąc na nieuleczalne wówczas c...
Zawarte w niniejszym zbiorze teksty rabina Kalonimusa Kalmana Szapiry, cadyka z Piaseczna, pod wieloma względami odbiegają od tego, co znalazło się w innych tomach Archiwum Ringelbluma. Spisane hebrajszczyzną rabiniczną dzieła charyzmatycznego chasydzkiego cadyka powstały w znakomitej większości w okresie przedwojennym. Autor, który przed wybuchem II wojny światowej był poważanym pedagogiem, a także prowadził jedną z największych jesziw w Warszawie, przygotowywał je do publik...
Wiele napisano wspomnień obozowych, lecz wspomnienia Josepha Bainvolla różnią się od innych szczególną formą: w zmieniających się obrazach i krótkich scenkach Autor ukazuje swoje dzieciństwo, pierwsze miłości i obozowy koszmar. To raczej przejmująco autentyczny scenariusz filmowy niż powieść dokumentalna. I to scenariusz z zimbardowskim przesłaniem, że nie ludzi należy oskarżać, lecz systemy, które sprzyjają rodzeniu się zbrodniczych zachowań. Joseph Bainvoll urodził się w 19...
"Pierwszy nakaz każdego Żyda zawiera się w biblijnym „pamiętaj”, zachor. Powtarzany jest w codziennych modlitwach oraz w czasie święta Pesach. Judaizm, jak pokazuje Yosef Hayim Yerushalmi (1932–2009), nowojorski historyk sefardyjskich Żydów, przez wieki był i jest zaabsorbowany rozważaniami nad znaczeniem wydarzeń sprzed tysiącleci. Jednocześnie, co brzmi jak paradoks, przez stulecia pośród Żydów historiografia odgrywała minimalną rolę. Strażnikami pamięci nie byli historycy....
Pierwsza w Polsce trójjęzyczna antologia poetycka w całości poświęcona tematowi Holokaustu. Prezentuje wiersze w ogromnej większości wcześniej niepublikowane po polsku, które powstały w gettach, obozach lub po aryjskiej stronie. Ich oryginały, kopie i odpisy są archiwizowane w Żydowskim Instytucie Historycznym im. Emanuela Ringelbluma. Tylko pojedyncze utwory pochodzą z innych zbiorów lub publikacji.
Warszawska Praga zawsze pociągała miłośników stolicy odmiennością swego oblicza. Miało ono także pewien rys tajemniczości, jako że do dnia dzisiejszego nie doczekało się portretu mogącego satysfakcjonować wszystkich Czytelników interesujących się dziejami Warszawy. W książce tej znajdziecie Państwo nie tylko ważne i interesujące teksty o historii i życiu Żydów od początków ich obecności na prawym brzegu Wisły, aż do wybuchu II wojny światowej w 1939 roku, ale też poświęcony i...
Autor przedstawia bolesny i złożony problem rozliczeń za lata okupacyjne podejmowanych w obrębie społeczności żydowskiej. Tuż po wojnie nie sprzyjały im zarówno konflikty rozgrywające się w Polsce w różnych sferach życia społecznego, jak i duża mobilność Żydów. 8 X 1946 r. CKŻP zdecydował się jednak powołać Centralny Sąd Społeczny, argumentując: „musimy mieć odwagę się przyznać, że nasz naród nie składa się wyłącznie z niewinnych ofiar”. Rozpatrywane sprawy dotyczyły tych osó...
Otrzymaliśmy pierwszą pracę, w której dokonano na tak szeroką skalę analizy fascynującego socjologicznie zjawiska, jakim był żydowski ruch młodzieżowy w PRL, i to w oparciu o inne źródła niż tylko przefiltrowane przez upływ czasu wspomnienia emigrantów marcowych. Na podkreślenie zasługuje także wyważone podejście Autora, który nie uległ fascynacji ani >>mroczną stroną ludzkości...
Książka jest pionierską w historiografii polskiej próbą przedstawienia relacji żydowsko-muzułmańsko-chrześcijańskich w kontekście prowadzonych misji i ich konsekwencji, jakimi były przypadki konwersji. Przynosi nowe spojrzenie i stawia nowe problemy, które we współczesnych badaniach powinny być rozwijane. Książka jest jedną z najbardziej oryginalnych prac poświęconych relacjom międzyreligijnym, szczególnie żydowsko-chrześcijańskim, jakie kiedykolwiek w Polsce powstały. Pokazu...
Obok relacji z III konferencji "Żydzi w walce", w drugim tomie zamieściliśmy kolejne wspomnienia uczestników walki zbrojnej i członków ruchu oporu, a także kontynuujemy, zapoczątkowaną w tomie pierwszym, publikację świadectw spisywanych niedługo po zakończeniu wojny przez protokolantów Żydowskiej Komisji Historycznej podczas rozmów z ocalonymi.
Wznawiany po latach w nowym opracowaniu tekst Natana Eliasza Szternfinkla pozwala współczesnemu czytelnikowi poznać pierwszą i zarazem – wbrew zapowiedziom samego autora – jedyną pozycję książkową wydaną przez katowicki oddział Żydowskiej Komisji Historycznej. Dokumentuje ona specyfikę położenia żydowskich mieszkańców utworzonego przez Niemców tzw. Ostoberschlesien, do której to jednostki administracyjnej został włączony Sosnowiec. „Treść książki to opis tragicznego losu Żydó...
Alice Coleman Schelling opowiada o pierwszych trzynastu latach swojego życia - od wczesnego dzieciństwa w Łodzi lat trzydziestych po koniec drugiej wojny światowej. Bezpieczne życie małej dziewczynki zamienia się w splot ucieczek, tułaczki, ukrywania się i lęku, a potem przymusową pracę w niemieckiej fabryce. Autorka pokazuje, jak kształtuje się świadomość dziecka, które zmuszone jest udawać kogoś, kim nie jest, ukrywać swoją żydowską tożsamość, nazwisko, zmienić religię. Ali...
