Autor przedstawia bolesny i złożony problem rozliczeń za lata okupacyjne podejmowanych w obrębie społeczności żydowskiej. Tuż po wojnie nie sprzyjały im zarówno konflikty rozgrywające się w Polsce w różnych sferach życia społecznego, jak i duża mobilność Żydów. 8 X 1946 r. CKŻP zdecydował się jednak powołać Centralny Sąd Społeczny, argumentując: „musimy mieć odwagę się przyznać, że nasz naród nie składa się wyłącznie z niewinnych ofiar”. Rozpatrywane sprawy dotyczyły tych osó...
Otrzymaliśmy pierwszą pracę, w której dokonano na tak szeroką skalę analizy fascynującego socjologicznie zjawiska, jakim był żydowski ruch młodzieżowy w PRL, i to w oparciu o inne źródła niż tylko przefiltrowane przez upływ czasu wspomnienia emigrantów marcowych. Na podkreślenie zasługuje także wyważone podejście Autora, który nie uległ fascynacji ani >>mroczną stroną ludzkości...
Książka jest pionierską w historiografii polskiej próbą przedstawienia relacji żydowsko-muzułmańsko-chrześcijańskich w kontekście prowadzonych misji i ich konsekwencji, jakimi były przypadki konwersji. Przynosi nowe spojrzenie i stawia nowe problemy, które we współczesnych badaniach powinny być rozwijane. Książka jest jedną z najbardziej oryginalnych prac poświęconych relacjom międzyreligijnym, szczególnie żydowsko-chrześcijańskim, jakie kiedykolwiek w Polsce powstały. Pokazu...
Obok relacji z III konferencji "Żydzi w walce", w drugim tomie zamieściliśmy kolejne wspomnienia uczestników walki zbrojnej i członków ruchu oporu, a także kontynuujemy, zapoczątkowaną w tomie pierwszym, publikację świadectw spisywanych niedługo po zakończeniu wojny przez protokolantów Żydowskiej Komisji Historycznej podczas rozmów z ocalonymi.
Wznawiany po latach w nowym opracowaniu tekst Natana Eliasza Szternfinkla pozwala współczesnemu czytelnikowi poznać pierwszą i zarazem – wbrew zapowiedziom samego autora – jedyną pozycję książkową wydaną przez katowicki oddział Żydowskiej Komisji Historycznej. Dokumentuje ona specyfikę położenia żydowskich mieszkańców utworzonego przez Niemców tzw. Ostoberschlesien, do której to jednostki administracyjnej został włączony Sosnowiec. „Treść książki to opis tragicznego losu Żydó...
Alice Coleman Schelling opowiada o pierwszych trzynastu latach swojego życia - od wczesnego dzieciństwa w Łodzi lat trzydziestych po koniec drugiej wojny światowej. Bezpieczne życie małej dziewczynki zamienia się w splot ucieczek, tułaczki, ukrywania się i lęku, a potem przymusową pracę w niemieckiej fabryce. Autorka pokazuje, jak kształtuje się świadomość dziecka, które zmuszone jest udawać kogoś, kim nie jest, ukrywać swoją żydowską tożsamość, nazwisko, zmienić religię. Ali...
Nigdy dotąd nie zdarzyło się, aby rabin chwycił za pióro i zwrócił się bezpośrednio do Jezusa, tak jak człowiek do innego człowieka, Żyd do innego Żyda, jak rabin do innego rabiego. Jacquot Grunewald, który - czerpiąc ze swej rozległej wiedzy talmudycznej - postanowił szczegółowo rozpatrzyć krytyczno-historyczne opinie o Ewangeliach, wyrażane przez samych chrześcijan, ośmiela się przemawiać do Jezusa w tonie braterskim. Pozwala sobie nawet strofować go, bez cienia pobłażliwoś...
Dzieci z˙ydowskie po wojnie wymagały rehabilitacji fizycznej i psychologicznej – młodszym wojna zabrała elementarne poczucie bezpieczen´stwa i ludzka? godnos´c´, starszym – poczucie sensu z˙ycia. Domy dziecka Centralnego Komitetu Z˙ydów w Polsce starały sie? przywrócic´ bezpieczen´stwo, godnos´c´ i sens przez odwołanie do lewicowych wartos´ci i sprawdzonych wzorów wychowawczych, w tym korczakowskich. Dzieje szkół CKZ˙P sa? odbiciem sytuacji społecznos´ci z˙ydowskiej – powstaw...
Ta książka zwraca się wprost do ludzkiej duszy. Przedstawia inną, wyższą, niewidzialną dla nas rzeczywistość, którą kabaliści opisywali przez wieki. Ukazuje miejsce człowieka w wiecznym, ustanowionym przez Boga porządku. Adin Steinsaltz, urodzony w 1937 roku w Jerozolimie, uchodzi za najwybitniejszego współczesnego znawcę Talmudu oraz żydowskiej mistyki. Od lat dumnie nosi historyczny tytuł duchowego rabina Rosji, mentora rosyjskich Żydów. "Róża o trzynastu płatkach" pisana...
Niniejszy tom dokumentów zawiera tytuły prasowe wydawane przez Bund i jego młodzieżową organizację Cukunft w getcie warszawskim w latach 1940–1942. Zaprezentowano tu tytuły i numery pism zachowanych w Archiwum Ringelbluma, uzupełnione o numery i tytuły znajdujące się w innych kolekcjach archiwalnych. Dzięki temu czytelnik otrzymuje zebraną w jednym tomie całą dostępną prasę Bundu wydawaną w języku żydowskim (jidysz) i polskim. Artykuły zawierają informacje dotyczące gettowej ...
Od drugiej połowy 1941 aż do 16 lipca 1942 roku aktywiści Ha-Szomer ha-Cair – Szmuel Bresław, Mordechaj Anielewicz, Mira Fuchrer i ich współpracownicy – prowadzili w getcie warszawskim stację nasłuchów radiowych. Przez większość tego czasu mieściła się ona w zakonspirowanym mieszkaniu przy ul. Pawiej 11 m. 20. Notatki z wiadomości radiowych nadawanych przede wszystkim z Londynu i Moskwy nasłuchujący wydawali w formie powielanych biuletynów. Za ich popularnością stał przede ws...
Prezentowany tom obejmuje konspiracyjne pisma wydawane przez trzy grupy ideowo-polityczne: trockistów, Polskich Socjalistów i komunistów oraz przez Blok Antyfaszystowski, będący pierwszą próbą porozumienia środowisk lewicy w getcie warszawskim. Podtytuł tomu: radykalna lewica niesyjonistyczna jest próbą ujęcia tego, co zarazem łączy wszystkie trzy – pozostające w ideowych sporach – grupy i odróżnia je od, z jednej strony, Bundu, z drugiej zaś – syjonistycznej lewicy (Poalej S...
"Pamięć Zagłady jest udziałem człowieka, którego duchowe oczy zawsze pozostają otwarte, bo przeżył cierpienia, o których nie da się zapomnieć. Rzadko bywa, by wpisywały się one w rodzaj pamięci heroicznej – w relacjach wojennych trudno odnaleźć ślady duchowego oporu. Najczęściej jest to pamięć upokorzona i udręczona. Owe pamięci ukazują człowieka rozbitego, niezdolnego do opowiedzenia całej swojej historii; człowieka, który na różne sposoby broni się przed własnymi wspomnieni...
Książka poświęcona jest działalności politycznej Centralnego Komitetu Żydów w Polsce (CKŻP). Niewielka społeczność żydowska mieszkająca w Polsce w pierwszych latach po zakończeniu II wojny światowej była bardzo upolityczniona. W 1947 r. do jedenastu partii politycznych należało od 20 do 22 tys. osób; najwięcej do syjonistycznego „Ichudu” (8 tys.) i Frakcji PPR (7 tys.). Znaczyłoby to, że co piąty Żyd mieszkający w Polsce, wliczając kobiety i dzieci, należał do jakiejś partii....
Książka jest opowieścią o najdawniejszych dziejach Żydów w Warszawie, przedstawionych na szerszym tle historii wyznawców judaizmu na Mazowszu. Autor postawił sobie za cel ukazanie ważnych problemów z dziejów warszawskiej społeczności żydowskiej w czasach króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. W związku z tym szczególnie wiele uwagi poświęcił napływowi wyznawców judaizmu do Warszawy oraz otaczających ją przedmieść, rozwojowi liczebnemu tworzonej przez nich społeczności, jej ...
Jej domostwem były dwa języki. Broniła jidysz stanowiącego dla niej esencję żydowskiej kultury. Pisała też w języku polskim i tłumaczyła na polski żydowskich autorów. Była autorką poruszającą się w transkulturowym obszarze pogranicza. Pisma Racheli Auerbach z okresu jej pobytu w getcie warszawskim ocalały w Podziemnym Archiwum Getta Emanuela Ringelbluma. Stanowią świadectwo wyjątkowe, bo obejmujące różne punkty widzenia: pisarki całym sercem oddanej kulturze żydowskiej i obse...
Prezentowana praca poświęcona jest trwaniu oraz ewolucji stereotypów antyżydowskich pod koniec XIX wieku i w latach międzywojennych na tle historycznym, ich utrwaleniu względnie przemianom podczas lat okupacji oraz Zagłady, a wreszcie powrotowi tych stereotypów w nowych warunkach historycznych i ich przeobrażeniom po wojnie. Autorka proponuje zwartą, logicznie uzasadnioną interpretację polskiego antysemityzmu, jako zjawiska kulturowego w najszerszym znaczeniu tego terminu....
Kiedy w czerwcu 1941 r. rozpoczęła się inwazja Niemiec na Związek Radziecki i naziści zajęli Lwów, ukraińscy mieszkańcy miasta wydawali Niemcom rzekomo współpracujących z NKWD Polaków i Ukraińców. Ucierpieli nade wszystko Żydzi - zapędzeni do getta, obozów pracy, wreszcie do ośrodków zagłady. W czasie trwającego cztery tygodnie pogromu ok. 4 tysiące żydowskich obywateli Lwowa zostało zamordowanych na miejscu. W momencie wyparcia Niemców z miasta przy życiu pozostało 200-300 Ż...
"Niepozorny szkolny zeszyt w linię, na okładce którego dziecięcą ręką napisano: „Pamiętnik – Renia Knollówna” został znaleziony w marcu 1943 roku w stosie makulatury przez pracownika papierni w Jeziornie pod Warszawą. W 1958 roku znalazca przekazał go Żydowskiemu Instytutowi Historycznemu w Warszawie. Renia Knoll urodziła się w Krakowie 12 lutego 1927 roku. Jej zapiski obejmują okres od 16 maja 1940 do 1 września 1941 roku, dotyczą więc zarówno okresu przed powstaniem krakows...
Szturm w nieśmiertelność - to relacja z niemieckiego obozu śmierci w Sobiborze. Dokument, dzięki któremu świat dowiedział się o popełnianych tam na Żydach zbrodniach, a winni tych morderstw mogli być osądzeni. To przypomnienie i ostrzeżenie, ale przede wszystkim świadectwo bohaterstwa skazanych na śmierć, ich ucieczki z obozu oraz triumfu godności. Aleksander Aronowicz Peczerski urodził się w Krzemieńczuku na Ukrainie 22 lutego 1909 r. Pochodził z żydowskiej rodziny. W paździ...
Wspomnienia Zili Rennert to barwny opis przeżyć młodej Żydówki pochodzącej z Wilna. Urodzona tamże, mieszkała także w Petersburgu, Wiedniu, Lwowie, Warszawie i w Paryżu. Pierwszym wagonem bydlęcym wydostała się z porewolucyjnego Petersburga, z drugiego, który wyruszał na Syberię, uciekła na dworcu we Lwowie, trzeci zaś wywiózł ją z Pruszkowa na dworzec o nazwie Auschwitz, skąd, na szczęście, odjechał w stronę Krakowa. Po wojnie Rennert zamieszkała w Paryżu, gdzie skończyła s...
Przemyśleć Zagładę Yehudy Bauera to fascynująca próba spojrzenia na nowo na kategorie i perspektywy, których używa się w opisywaniu i mówieniu o zagładzie Żydów. W swoich błyskotliwych esejach Bauer proponuje powrót do fundamentalnych pytań – zaczynając od kwestii, czym była Zagłada i czy da się ją w ogóle wyjaśnić. Szukając odpowiedzi, analizuje różne przypadki oraz sposoby ich opisu, ale próbuje również spojrzeć na Zagładę Żydów nie tylko z punktu widzenia historyka, wykorz...
Irena Sendlerowa to niezwykła postać w historii niesienia pomocy Żydom w latach okupacji hitlerowskiej. Poza wielkim sercem i odwagą wyróżniała się także ogromnym talentem organizacyjnym. Dzięki temu, że miała wielu przyjaciół w Wydziale Opieki Społecznej, utworzyła grupę opiekunów społecznych, z którymi ściśle współpracowała, ratując dzieci żydowskie. Była to działalność na granicy życia i śmierci. Bohaterskie czyny i niecodzienna odwaga Ireny Sendlerowej są mało znane, a be...
Książka Szymona Datnera Walka i zagłada białostockiego ghetta została ogłoszona drukiem w 1946 r. nakładem Wojewódzkiej Żydowskiej Komisji Historycznej w Białymstoku. Była to pierwsza publikacja tego oddziału Komisji, przez wiele lat zresztą jedna z nielicznych książek – nie tylko w Polsce – o getcie białostockim. Spisana przez Datnera relacja łączy w sobie cechy świadectwa i próbę historycznej rekonstrukcji faktów (problem ten dokładnie analizuje Katrin Stoll w zamieszczonym...
