Fenomen popularności Wielkanocy Otwinowskiego pośród dużej części ocalałych w tużpowojennej Polsce jest faktem społecznym. Rachela Auerbach, pisarka i pracowniczka CŻKH, komentując inscenizację sztuki, podkreślała: „dopuszczenie do głosu autora o tak szlachetnych intencjach, poruszenie na deskach scenicznych sprawy zagłady i walki Żydów polskich oraz sprawy stosunków polsko-żydowskich – uznać należy za wydarzenie bardzo pozytywne. Mimo szczerej naszej krytyki w stosunku do Wi...
Monografia działalności Wydziału Produktywizacji CKŻP ukazuje aktywność zarówno żydowskich działaczy politycznych, jak i zwykłych ludzi w dziele uporania się z tragiczną sytuacją, w jakiej znajdowała się społeczność ocalałych po Zagładzie. Niezależnie od podziałów politycznych żydowskich przywódców i intelektualistów łączyło przekonanie, że podjęcie pracy jest kluczowym elementem w procesie przezwyciężenia przez ocalałych stanu rozpaczy i apatii, odzyskania przez nich poczuci...
Kiedy Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego ukazał się po raz pierwszy, nikt nie mógł się spodziewać, że w przyszłości będzie to jedno z najważniejszych czasopism naukowych poświęconych historii polskich i wschodnioeuropejskich Żydów, a zwłaszcza Zagłady. Utworzone w 1950 r. w Warszawie pismo według pierwotnego zamysłu miało być zwykłym biuletynem informacyjnym Żydowskiego Instytutu Historycznego, ale już w 1951 r. zostało przekształcone w naukowy półrocznik. Dopiero p...
Książka, którą Państwo otrzymują, poprzez wybrane i chronologicznie zestawione dokumenty z historii CŻKH i ŻIH ma raczej nieprostą historię tej instytucji przedstawić możliwie rzeczowo. Ważne są w niej dokumenty oficjalne dotyczące jej działalności i fragmenty wspomnień i relacji jej pracowników. Jest tu korespondencja dotycząca wydobycia Archiwum Ringelbluma, całkiem sporo zdarzeń z okresu stalinowskiego, ale też wstrząsające słowa oślepłego, chorego prof. Bernarda Marka, wi...
Ringelblum dowiódł, że walczyć można nie tylko bronią, lecz także papierem i piórem. Stworzone przez niego archiwum było jednym z najbardziej skutecznych aktów kulturowego oporu w okupowanej przez nazistów Europie. Trzecia Rzesza dążyła nie tylko do wymordowania Żydów, ale również do tego, by pamięć o nich zaginęła – z wyjątkiem nazistowskiej wersji ich historii. Ringelblum zrobił, co mógł, żeby – nawet jeśli sami Żydzi nie przetrwają – zachowała się dokumentacja ich losu. Be...
Żyłem w ciekawych czasach, przed czym przestrzegał Lejzorek Rojtszwaniec. O najgorszych latach, o latach wojny i okupacji przez blisko pół wieku starałem się zapomnieć. Studiowałem, zostałem chemikiem i w chemii udało mi się zbadać i wyjaśnić kilka zagadek, co przyniosło mi dużą satysfakcję z własnej pracy. Poznałem wielu wybitnych ludzi nauki. Miałem grono serdecznych przyjaciół. Osiągnąłem wszystko, czego człowiek nauki może sobie w Polsce wymarzyć — tytuły, nagrody, medal...
W eseju pisanym pod koniec 1943 r. Emanuel Ringelblum wspominał: „Od razu w pierwszych miesiącach po podjęciu przeze mnie pracy w »Oneg Szabat« przyciągnąłem kilku ludzi do współpracy, ale nie było z tego wielkiego pożytku. Dopiero w osobie młodego historyka, rabina Szymona Huberbanda, »Oneg Szabat« pozyskał jednego ze swych najlepszych współpracowników?. Huberband stracił swoją najbliższą rodzinę już w czwartym dniu wojny. Potem dokumentował wszelkie tragedie, wszelkie rodza...
Trzydziesty pierwszy tom pełnej edycji Archiwum Ringelbluma zawiera dokumenty osobiste, korespondencję oraz rękopisy i utwory drukowane dziennikarza, prozaika i poety Pereca Opoczyńskiego (1892–1943). Zgromadzono w nim legitymacje wydawane Opoczyńskiemu przez redakcje gazet, w których pracował, jego bilety wizytowe, a także pojawiające się w żydowskiej prasie powinszowania z okazji narodzin jego dzieci oraz kondolencje, kiedy jego potomstwo, cierpiąc na nieuleczalne wówczas c...
Zawarte w niniejszym zbiorze teksty rabina Kalonimusa Kalmana Szapiry, cadyka z Piaseczna, pod wieloma względami odbiegają od tego, co znalazło się w innych tomach Archiwum Ringelbluma. Spisane hebrajszczyzną rabiniczną dzieła charyzmatycznego chasydzkiego cadyka powstały w znakomitej większości w okresie przedwojennym. Autor, który przed wybuchem II wojny światowej był poważanym pedagogiem, a także prowadził jedną z największych jesziw w Warszawie, przygotowywał je do publik...
Wiele napisano wspomnień obozowych, lecz wspomnienia Josepha Bainvolla różnią się od innych szczególną formą: w zmieniających się obrazach i krótkich scenkach Autor ukazuje swoje dzieciństwo, pierwsze miłości i obozowy koszmar. To raczej przejmująco autentyczny scenariusz filmowy niż powieść dokumentalna. I to scenariusz z zimbardowskim przesłaniem, że nie ludzi należy oskarżać, lecz systemy, które sprzyjają rodzeniu się zbrodniczych zachowań. Joseph Bainvoll urodził się w 19...
"Pierwszy nakaz każdego Żyda zawiera się w biblijnym „pamiętaj”, zachor. Powtarzany jest w codziennych modlitwach oraz w czasie święta Pesach. Judaizm, jak pokazuje Yosef Hayim Yerushalmi (1932–2009), nowojorski historyk sefardyjskich Żydów, przez wieki był i jest zaabsorbowany rozważaniami nad znaczeniem wydarzeń sprzed tysiącleci. Jednocześnie, co brzmi jak paradoks, przez stulecia pośród Żydów historiografia odgrywała minimalną rolę. Strażnikami pamięci nie byli historycy....
Pierwsza w Polsce trójjęzyczna antologia poetycka w całości poświęcona tematowi Holokaustu. Prezentuje wiersze w ogromnej większości wcześniej niepublikowane po polsku, które powstały w gettach, obozach lub po aryjskiej stronie. Ich oryginały, kopie i odpisy są archiwizowane w Żydowskim Instytucie Historycznym im. Emanuela Ringelbluma. Tylko pojedyncze utwory pochodzą z innych zbiorów lub publikacji.
Warszawska Praga zawsze pociągała miłośników stolicy odmiennością swego oblicza. Miało ono także pewien rys tajemniczości, jako że do dnia dzisiejszego nie doczekało się portretu mogącego satysfakcjonować wszystkich Czytelników interesujących się dziejami Warszawy. W książce tej znajdziecie Państwo nie tylko ważne i interesujące teksty o historii i życiu Żydów od początków ich obecności na prawym brzegu Wisły, aż do wybuchu II wojny światowej w 1939 roku, ale też poświęcony i...
Autor przedstawia bolesny i złożony problem rozliczeń za lata okupacyjne podejmowanych w obrębie społeczności żydowskiej. Tuż po wojnie nie sprzyjały im zarówno konflikty rozgrywające się w Polsce w różnych sferach życia społecznego, jak i duża mobilność Żydów. 8 X 1946 r. CKŻP zdecydował się jednak powołać Centralny Sąd Społeczny, argumentując: „musimy mieć odwagę się przyznać, że nasz naród nie składa się wyłącznie z niewinnych ofiar”. Rozpatrywane sprawy dotyczyły tych osó...
Otrzymaliśmy pierwszą pracę, w której dokonano na tak szeroką skalę analizy fascynującego socjologicznie zjawiska, jakim był żydowski ruch młodzieżowy w PRL, i to w oparciu o inne źródła niż tylko przefiltrowane przez upływ czasu wspomnienia emigrantów marcowych. Na podkreślenie zasługuje także wyważone podejście Autora, który nie uległ fascynacji ani >>mroczną stroną ludzkości...
Książka jest pionierską w historiografii polskiej próbą przedstawienia relacji żydowsko-muzułmańsko-chrześcijańskich w kontekście prowadzonych misji i ich konsekwencji, jakimi były przypadki konwersji. Przynosi nowe spojrzenie i stawia nowe problemy, które we współczesnych badaniach powinny być rozwijane. Książka jest jedną z najbardziej oryginalnych prac poświęconych relacjom międzyreligijnym, szczególnie żydowsko-chrześcijańskim, jakie kiedykolwiek w Polsce powstały. Pokazu...
Obok relacji z III konferencji "Żydzi w walce", w drugim tomie zamieściliśmy kolejne wspomnienia uczestników walki zbrojnej i członków ruchu oporu, a także kontynuujemy, zapoczątkowaną w tomie pierwszym, publikację świadectw spisywanych niedługo po zakończeniu wojny przez protokolantów Żydowskiej Komisji Historycznej podczas rozmów z ocalonymi.
Wznawiany po latach w nowym opracowaniu tekst Natana Eliasza Szternfinkla pozwala współczesnemu czytelnikowi poznać pierwszą i zarazem – wbrew zapowiedziom samego autora – jedyną pozycję książkową wydaną przez katowicki oddział Żydowskiej Komisji Historycznej. Dokumentuje ona specyfikę położenia żydowskich mieszkańców utworzonego przez Niemców tzw. Ostoberschlesien, do której to jednostki administracyjnej został włączony Sosnowiec. „Treść książki to opis tragicznego losu Żydó...
Alice Coleman Schelling opowiada o pierwszych trzynastu latach swojego życia - od wczesnego dzieciństwa w Łodzi lat trzydziestych po koniec drugiej wojny światowej. Bezpieczne życie małej dziewczynki zamienia się w splot ucieczek, tułaczki, ukrywania się i lęku, a potem przymusową pracę w niemieckiej fabryce. Autorka pokazuje, jak kształtuje się świadomość dziecka, które zmuszone jest udawać kogoś, kim nie jest, ukrywać swoją żydowską tożsamość, nazwisko, zmienić religię. Ali...
Nigdy dotąd nie zdarzyło się, aby rabin chwycił za pióro i zwrócił się bezpośrednio do Jezusa, tak jak człowiek do innego człowieka, Żyd do innego Żyda, jak rabin do innego rabiego. Jacquot Grunewald, który - czerpiąc ze swej rozległej wiedzy talmudycznej - postanowił szczegółowo rozpatrzyć krytyczno-historyczne opinie o Ewangeliach, wyrażane przez samych chrześcijan, ośmiela się przemawiać do Jezusa w tonie braterskim. Pozwala sobie nawet strofować go, bez cienia pobłażliwoś...
Dzieci z˙ydowskie po wojnie wymagały rehabilitacji fizycznej i psychologicznej – młodszym wojna zabrała elementarne poczucie bezpieczen´stwa i ludzka? godnos´c´, starszym – poczucie sensu z˙ycia. Domy dziecka Centralnego Komitetu Z˙ydów w Polsce starały sie? przywrócic´ bezpieczen´stwo, godnos´c´ i sens przez odwołanie do lewicowych wartos´ci i sprawdzonych wzorów wychowawczych, w tym korczakowskich. Dzieje szkół CKZ˙P sa? odbiciem sytuacji społecznos´ci z˙ydowskiej – powstaw...
Ta książka zwraca się wprost do ludzkiej duszy. Przedstawia inną, wyższą, niewidzialną dla nas rzeczywistość, którą kabaliści opisywali przez wieki. Ukazuje miejsce człowieka w wiecznym, ustanowionym przez Boga porządku. Adin Steinsaltz, urodzony w 1937 roku w Jerozolimie, uchodzi za najwybitniejszego współczesnego znawcę Talmudu oraz żydowskiej mistyki. Od lat dumnie nosi historyczny tytuł duchowego rabina Rosji, mentora rosyjskich Żydów. "Róża o trzynastu płatkach" pisana...
Niniejszy tom dokumentów zawiera tytuły prasowe wydawane przez Bund i jego młodzieżową organizację Cukunft w getcie warszawskim w latach 1940–1942. Zaprezentowano tu tytuły i numery pism zachowanych w Archiwum Ringelbluma, uzupełnione o numery i tytuły znajdujące się w innych kolekcjach archiwalnych. Dzięki temu czytelnik otrzymuje zebraną w jednym tomie całą dostępną prasę Bundu wydawaną w języku żydowskim (jidysz) i polskim. Artykuły zawierają informacje dotyczące gettowej ...
Prezentowany tom obejmuje konspiracyjne pisma wydawane przez trzy grupy ideowo-polityczne: trockistów, Polskich Socjalistów i komunistów oraz przez Blok Antyfaszystowski, będący pierwszą próbą porozumienia środowisk lewicy w getcie warszawskim. Podtytuł tomu: radykalna lewica niesyjonistyczna jest próbą ujęcia tego, co zarazem łączy wszystkie trzy – pozostające w ideowych sporach – grupy i odróżnia je od, z jednej strony, Bundu, z drugiej zaś – syjonistycznej lewicy (Poalej S...
