„Obrona Sokratesa” to dzieło Platona, greckiego filozofa, twórcy systemu filozoficznego zwanego obecnie idealizmem platońskim, który był uczniem Sokratesa. Platon przedstawia w nim treść trzech mów, jakie Sokrates wygłosił na procesie w 399 r. p.n.e., na którym został skazany na karę śmierci. „Obrona Sokratesa” jest źródłem historycznym, dziełem literackim, lecz nade wszystko dziełem filozoficznym w najgłębszym sensie tego słowa.
Czym jest zagadkowe „Jedno”, nad którym zastanawiają się rozmówcy w drugiej części dialogu? Czy jest czysto językowym dlugi_cytatem, który błędnie traktują jak realnie istniejący byt? Dlaczego autor nie zajmuje stanowiska wobec licznych paradoksów, jakie wysnuwają z założeń na temat owego Jedna?Według niektórych Parmenides, napisany w późnym okresie twórczości Platona, stanowi rodzaj zgryźliwego żartu, splątanej łamigłówki dla czytelników, której rozwiązania sam autor nie zna...
Najobszerniejsze, poza Prawami, i najbogatsze treściowo dzieło Platona, będące kamieniem węgielnym europejskiej filozofii, odegrało także wielką rolę w rozwoju myśli politycznej i teologii chrześcijańskiej. W formie dialogu Sokratesa z kilkoma osobami autor przedstawia syntezę swoich poglądów na temat etyki, teorii bytu, teorii poznania i filozofii politycznej. Wychodząc od analizy tego, czym jest sprawiedliwość, czy warto być sprawiedliwym, jaki jest związek między sprawiedl...
„Uczta” Platona jest jednym z najważniejszych tekstów filozofii starożytnej. Platon wkłada w usta uczestników uczty elementy nauki o możliwościach poznania i prawdziwym bycie. Z rekonstrukcji owych okruchów rodzi się wykład o pojęciu idei. „Uczta” stanowi także źródło informacji biograficznych, wiedzy o kulturze i obyczajach starożytnej Grecji, zachwyca pięknem języka i formy literackiej. Większość postaci występujących w „Uczcie” jest autentyczna. Należą do...
Zastanawiasz się czasem, jak mogłoby wyglądać państwo idealne? Poznaj jedno z najwybitniejszych dzieł greckiego filozofa Platona i dowiedz się, jak próbował odpowiedzieć na to pytanie. "Państwo" to nie tylko klasyczny traktat filozoficzny. To zapis rozważań ucznia Sokratesa na temat demokracji i polityki. Autor próbuje zaprojektować świat, w którym królują: sprawiedliwość, dobro, piękno i prawda. Czy ustrój demokratyczny jest w stanie spełnić te wymagania? Platon wskazuje na...
Platoński dialog „Kriton” przedstawia rozmowę pomiędzy Sokratesem a jego przyjacielem Kritonem. Filozof oczekuje w więzieniu na wykonanie wyroku kary śmierci, a odwiedzający go przyjaciel namawia go na ucieczkę. Rozmowa taka prawdopodobnie nigdy nie miała miejsca, jednak posłużyła Platonowi do przedstawienia argumentów Sokratesa przeciwko ucieczce i za poddaniem się wyrokowi. Sokrates powołuje się tutaj na swoistą umowę społeczną: mimo że nie zgadza się on z wydanym na niego ...
„Menon” to jeden z „Dialogów” Platońskich. Przedmiotem dyskusji jest próba zdefiniowania cnoty. Utwór zawiera też wiele pojęć i argumentów, które w istotny sposób wpłynęły na rozwój zachodniej filozofii, głównie z zakresu teorii poznania oraz idealizmu. Z tego utworu pochodzi słynny paradoks Menona dotyczący poszukiwania wiedzy. „Dialogi” należą do wczesnej twórczości Platona, powstałej pod silnym wpływem myśli Sokratesa. To właśnie on jest główną postacią, a prowadzone przez...
„Fedon” należy do „Dialogów” Platońskich – utworów stanowiących próbę zdefiniowania kluczowych pojęć filozoficznych. W „Fedonie” przebywającego w więzieniu Sokratesa odwiedzają przyjaciele i uczniowie, z którymi filozof dyskutuje o sprawach śmierci. W swoistej mowie pożegnalnej do uczniów filozof wyraża pogląd, jakoby śmierć stanowiła rozdzielenie duszy i ciała, i podkreśla, że to sprawami duszy powinien zajmować się filozof. Ustami Sokratesa wyraża też Platon przekonanie o n...
„Fileb” zaliczany jest do późnych dialogów Platońskich. Tak jak w pozostałych główną postacią jest Sokrates, który tutaj dyskutuje z Filebem o tym, czy najwyższe dobro polega na przyjemności, czy na mądrości. Z dialogu wynika, że ani przyjemność, ani wiedza same w sobie nie mogą być dobre, a dobro stanowi połączenie obu. Rozmówcy spierają się o to, która składowa powinna dominować w tym połączeniu i je określać. Sokrates wyraża pogląd – zbieżny z przekonaniem samego Platona –...
Ion – dialog Platona zaliczany do dialogów wczesnych. Stronami dialogu są Sokrates oraz Ion, pochodzący z Efezu wędrowny rapsod. Dialog traktuje o relacjach pomiędzy poezją oraz wiedzą i jej przedmiotami. Ustami Sokratesa Platon wypowiada tezę, iż zarówno recytatorzy, jak i twórcy poezji działają pod wpływem boskiego natchnienia, nie zaś wiedzy, jak próbował dowodzić Ion. (Za Wikipedią).
Książka w dwóch wersjach językowych: polskiej i greckiej: Platon / Πλάτων, Eutyfron. Tłumaczył Stanisław Siedlecki Εὐθύφρων to dialog greckiego filozofa Platona, zaliczany do wczesnego okresu jego twórczości. Treścią utworu jest fikcyjna rozmowa nauczyciela Platona, Sokratesa, z głęboko religijnym współobywatelem Eutyfronem, od którego nazwano dialog. Tematem jest pojęcie pobożności i jej związek z etyką. (za Wikipedią).
Opowieść o Erze jest legendą, którą Platon umieścił w „Rzeczpospolitej”. Historia zawiera opis kosmosu i zaświatów, które przez wiele stuleci miały ogromny wpływ na myśl religijną, filozoficzną i naukową. Historia zaczyna się od niejakiego Era syna Armeniosa z Pamfilii poległego w walce. Kiedy ciała tych, którzy zginęli w bitwie, są zbierane, dziesięć dni po śmierci, Er pozostaje wciąż nierozłożony. Dwa dni później zaś ożywa na stosie pogrzebowym i opowiada innym o swojej pod...
Dialog Platona. Mówcami są Sokrates i Menexen. Dialog składa się głównie z długich pogrzebowej oracji, związanych z Peryklesem i wojną peloponeską. Sokrates przedstawia tutaj Menexenowi przemówienie, którego, jak twierdzi, nauczył się od Aspazji, małżonki Peryklesa i wybitnej intelektualistki z Aten. Menexen jest wyjątkowy wśród platońskich dialogów, ponieważ faktyczny „dialog” służy przede wszystkim jako wykład dla oracji. Duże zainteresowanie Menexenem wynika z faktu, że je...
Protagoras (Πρωταγόρας) – dzieło filozoficzne Platona, należące do tak zwanych dialogów wczesnych. Zasadniczą problematyką dzieła jest cnota i kwestia jej ewentualnej nauki. W dialogu biorą udział Sokrates oraz sofista Protagoras, urodzony około 486 roku p.n.e. Protagoras przebywał w Atenach dwukrotnie, to jest około 444 roku p.n.e. i około 432 roku p.n.e. Historycy wskazują drugą z powyższych dat jako datę rozmowy, która opisana została w dialogu (jeśli rzeczywiście miała on...
Ten dialog Platona ma za temat odczyt popisowy Hippiasza, który stanowiła pochwała bohaterów homeryckich; temat przystępny dla publiczności, bo na Iliadzie i Odysei uczył się ówczesny Grek w szkole czytać i oceniać ludzi i stosunki. Temat modny i narodowy. Każdego z trzech wybitnych bohaterów epopei ojczystych pochwalił prelegent innym przydomkiem a przeciwstawił prostoduszny i szczery typ Achillesa fałszywemu i chytremu typowi Odyseusza. Pierwszeństwo przyznał Achillesowi. D...
Dialog Platona, napisany około roku 350 przed Chrystusem. Zaliczany do dialogów późnych. Rozmówcy spierają się o to, czy najwyższe Dobro polega na przyjemności, czy na mądrości. Zamiarem Platona było wykazać, że zarówno przyjemność sama w sobie, jak i wiedza sama w sobie nie może być dobra, a zatem dobre życie musi być mieszaniną przyjemności i wiedzy (poznania). A więc pojawiają się pytania, który element ma dominować, i który ma stanowić ograniczenie dla drugiego. Sokrates ...
Tłumacz o „Uczcie” Platona: Jesteśmy w innym świecie; dwadzieścia trzy wieki wstecz, a jednak dziwnie to wszystko nowoczesne i żywe wstaje spod pióra Platona. Towarzystwo inteligencji ateńskiej zeszło się wieczorem w roku 416 przed Chr. i rozmawia po kolacji o rzeczach mądrych. Bawią się. Chwilami puste, dziecinne prawie żarty, chwilami bajka i mit, to znowu rozkoszna gra słów wieloznacznych i gra na trudnym instrumencie dobrej mowy, chwilami zachwyty myślowe i słowa oderwany...
Dialog Platoński, obok „Państwa” uważany za jedno ze szczytowych osiągnięć literackich Platona. Głównym tematem dialogu jest miłość (eros). Dialog ma skomplikowaną konstrukcję ramową o kilku poziomach narracji – wydarzenia z uczty u Agatona referuje Apollodor na podstawie wieści zasłyszanych od innej osoby. Sedno stanowią przytoczone mowy uczestników uczty – każda z nich opowiada o Erosie z innej perspektywy, zależnie od zajęcia lub charakteru opowiadającego.
Dzieło filozoficzno-polityczne w formie dialogu. Zawiera syntezę Platońskich poglądów na temat funkcjonowania społeczeństwa. Porusza zagadnienia z zakresu etyki, filozofii politycznej, epistemologii, ontologii i etyki medycyny. Poprzez poszukiwanie odpowiedzi na pytanie, czym jest sprawiedliwość, Platon budował idealny wzorzec państwa. Z dzieła tego pochodzi też słynna metafora jaskini – mit symbolizujący całokształt Platońskiego poglądu na rzeczywistość.
„Czy bogowie lubią to, co zbożne, dlatego że ono jest zbożne, czy też ono jest dlatego zbożne, że je bogowie lubią? ” – to jeden z najważniejszych, a zarazem najbardziej nowatorski dylemat, jaki Platon zamieścił w swojej rozprawie pt. „Eutyfron”. Tytułowy bohater postanawia oskarżyć swojego ojca o zabicie niewolnika. W drodze do urzędu spotyka Sokratesa, który został oskarżony o bezbożność i psucie młodzieży. Nawiązuje się między nimi rozmowa, w której Eutyfron próbuje zdef...
„Fajdros” to kolejna, zaraz po „Uczcie”, wybitna rozprawa filozoficzna Platona. Za murami miasta, nad rzeką Illisos odbywa się rozmowa Sokratesa z Fajdrosem na temat mowy wygłoszonej wcześniej przez retoryka Lizjasza. Poruszają oni różne kwestie dotyczące nieśmiertelności duszy, jej wędrówki przez kolejne wcielenia. Pojawia się tu jedna z najsłynniejszych alegorii Platona dotycząca duszy jako wozu zaprzęgniętego w dwa konie – rozsądek oraz pożądanie. Platon ustami Sokratesa...
Dla Platona jedną z najistotniejszych idei była idea państwa doskonałego, rządzonego przez mędrców-filozofów, realizującego takie wartości jak: Sprawiedliwość, Prawda, Dobro i Piękno. Państwo stanowi gwarancję organizacji życia oraz stabilnej wspólnoty ludzi. Przypomina organizm o wyspecjalizowanych częściach. Każdy człowiek jest niezbywalnym elementem tego konstruktu i pracuje dla jego dobra.Jedno z najbardziej znanych dzieł Platona w cenionym przekładzie Władysława Witwicki...
Dzieło nie jest traktatem filozoficznym w zwykłym rozumieniu tego słowa, czy nawet w tym znaczeniu, w jakim traktatami filozoficznymi są inne dialogi Platona (np. Uczta). Ani sam Sokrates, ani Platon ustami Sokratesa nie roztrząsają tu żadnych szczegółowych kwestii ontologicznych lub kosmologicznych, które zaprzątały wtedy uwagę greckich filozofów. W argumentacji Sokratesa (zwłaszcza w jego rozmowie z Meletosem) można nawet dopatrzyć się błędów logicznych. Sokra...
