Książki o historii najnowszej

Zamieszczone w niniejszej książce prace przedstawiają losy historycznych księgozbiorów prywatnych pochodzących z obszarów Rzeczypospolitej Obojga Narodów, Śląska i Pomorza, a przechowywanych obecnie w Polsce, a także za granicą. Autorki i autorzy artykułów odtwarzają dzieje konkretnych tomów oraz wpływ całych bibliotek na rzeczywistość społeczno-kulturową dawnych czasów. Referaty prezentowane były podczas II Międzynarodowej Konferencji Proweniencyjnej Kolekcje prywatne w zbio...

Dwusetlecie istnienia Zakładu Narodowego im. Ossolińskich stało się dobrym pretekstem, aby uważnie przyjrzeć się znaczeniu i złożonej historii tego zasłużonego ośrodka kulturalno-naukowego. Teksty zamieszczone w niniejszej książce omawiają działalność Ossolineum i prezentują zgromadzone w nim zbiory biblioteczne oraz muzealne. Przybliżono tu również losy wybitnych przedstawicieli świata nauki, mecenasów, kolekcjonerów, a także dzieje instytucji powołanych w celu zachowania dz...

Południowy Zachód Ameryki Północnej to kraina szczególna i wyjątkowa pod względem geograficznym, archeologicznym, kulturowym i krajobrazowym. Jest to obszar, gdzie pomimo wyjątkowej surowości klimatu i środowiska naturalnego na północ od rzeki Rio Grande rozwinęły się jedne z najbardziej złożonych społeczności indiańskich w całej Ameryce Północnej. Wymownym świadectwem rozwoju tych kultur i ludów są do dzisiaj pozostałości wielkich osad i protomiast kultur Pueblo, Mogollon/Mi...

Książka ukazuje miejsce Mikołaja Kopernika w kulturze pamięci najpierw społeczności lokalnych Torunia i Fromborka, następnie środowiska erudytów Rzeczypospolitej, a wreszcie kręgu europejskich encyklopedystów. Autorzy stawiają ważne pytania: kim był Kopernik dla ludzi XVIII stulecia?, co decydowało o pamięci i zapomnieniu? Najprościej można by odpowiedzieć, że wybitny astronom był taki, jakim chcieli go widzieć i jakiego potrzebowali twórcy jego biogramów, fundatorzy tablic p...

Dziś wiemy już, że w historii ludzkości epidemie odpowiadają za więcej zgonów niż wojny – ale wiemy też, że obecnie znacznie więcej osób umiera ze starości niż na wszystkie choroby zakaźne. Wiemy też, że niektóre z najgroźniejszych chorób zostały całkowicie wyeliminowane – czarna ospa, która jeszcze w XX wieku zabiła ponad 300 milionów ludzi, przestała istnieć. Wirus Sars Cov 2 jest jak dotąd odpowiedzialny za śmierć siedmiu milionów ludzi na całym świecie - i jest to liczba ...

W tomiku przedstawiono historię powstania, opis konstrukcji, uzbrojenie, przeprowadzone modernizacje i losy sowieckich/rosyjskich atomowych krążownikow podwodnych proj. 941.  (krypt. Akyła; w kodzie NATO - Typhoon). Była ty największe na świecie dotąd zbudowane okręty podwodne. Ich napęd stanowiły siłownie jądrowe. Okrętów tego typu zbudowano w Związku Radzieckim sześć, a do 2023 r. w służbie pozostawał jeden jako okręt doświadczalny Dmitrij Donskoj. Długotrwały okres budowy ...

Stoczona w Wielki Piątek 23 kwietnia 1014 roku bitwa pod Clontarf była najważniejszą batalią wczesnego średniowiecza w Irlandii. Zapisała się trwale w pamięci Irlandczyków, osiągając status narodowego zwycięstwa. Arcykról Irlandii Brian Boru, któremu w 1011 roku udało się uzyskać zwierzchność nad królestwami Zielonej Wyspy, wiosną 1014 roky wyruszył pod Dublin, aby poskromić tamtejszego skandynawskiego władcę Sigtrygga Jedwabnobrodego i jego wuja Máela Mórdę, króla Leinster, ...

Wydawało się, że po wyborach parlamentarnych w czerwcu 1989 r., w których „Solidarność”  uzyskała przygniatającą przewagę, przedstawiciele rządowej koalicji PZPR–ZSL-SD zostali in gremio wycięci, a proces przemian w ruchu ludowym zakończył się Kongresem Zjednoczeniowym Ruchu Ludowego i reaktywowaniem Polskiego Stronnictwa Ludowego, którego prezesem został znany działacz opozycyjny wywodzący się z „Solidarności Wiejskiej” Roman Bartoszcze, „Wieści” powinny mieć zapewnione waru...

Jaką koncepcję człowieka wytworzyli francuscy rewolucjoniści? O dziwo, mało kto stawia takie pytanie, a przecież powinna być to kwestia pierwszorzędnej wagi dla każdego, kto dostrzega sens w zastanawianiu się nad „prawami człowieka”, których ustanowienie przypisywane jest Rewolucji. Takie właśnie pytanie sobie zadałem w związku z wykonywanym przeze mnie zawodem historyka prawa, jednocześnie przeczuwając już na samym początku, iż rzeczywistość, która roztacza się przed czyteln...

Część „Rymkiewiczowskiej tetralogii”, błyskotliwy i intelektualnie prowokujący esej o niezwykłej postaci i niezwykłym momencie dziejowym w historii Polski. Autor analizuje historyczny moment, który zaważył na dziejach Polski i Europy. Kto był za, kto przeciw, kto był rozsądny, a kto szalony i co należało uczynić w konfrontacji z trzema sąsiadującymi państwami, które postanowiły podzielić Polskę między sobą. Fragmenty… Są takie rzeczy, które można pojąć tylko tutaj, u nas – n...

Chiny dokonały w ostatnich 40 latach niemożliwego. Startując pod koniec lat 70. XX wieku z pozycji najludniejszego, zapóźnionego i jednego z najbiedniejszych państw świata, Chiny wchodzą w trzecią dekadę XXI wieku jako niekwestionowana druga gospodarka w skali globu. Skutecznie zwyciężają z powszechnym niegdyś ubóstwem, ale co jeszcze bardziej fascynujące, technologicznie zaczęły konkurować ze światowymi liderami. Prace chińskich naukowców zaczynają dominować w periodykach n...

Huta Pieniacka przed masakrą liczyła 172 gospodarstwa i około 1000 mieszkańców, we wsi znajdowała się również spora liczba uciekinierów z innych miejscowości. We wczesnych godzinach porannych 28 lutego 1944 roku miejscowość została otoczona przez 500-600 żołnierzy ukraińskich formacji policyjnych SS. Wojsko wspierali członkowie UPA oraz ukraińscy mieszkańcy okolicznych wsi. Napastnicy zaczęli przeszukiwać zabudowania, a mieszkańców zgromadzili w kościele i szkole znajdujących...

„Historyk mentalności” i „antropolog historyczny” – tak Jacques Le Goff (1924–2014), najsłynniejszy bodaj w XX i XXI wieku francuski mediewista, chciał definiować siebie jako historyka. Jego praca zawodowa skupiała się wokół średniowiecza, w nim bowiem upatrywał najwyraźniejszy przejaw „długiego trwania”. Jego „inne” średniowiecze trwało rzeczywiście długo, bo od schyłku zachodniego cesarstwa rzymskiego do początków epoki industrialnej w XIX wieku. Cały ten okres, w którym „n...

„To średniowiecze!” – wykrzykują wciąż lewicowi politycy i publicyści – „Nie ma powrotu do czasów, kiedy uczono, że Ziemia jest płaska!”. Widmo średniowiecza wciąż krąży po Europie jako ulubiony „chłopiec do bicia” katolickiej konserwy. A my nie chcemy wcale bronić średniowiecza. Ono broni się samo, jak róża w zimowym ogrodzie. Ma swoje kolce, ale ma też swoje piękno. Wszystkie „oświecone” mity o średniowieczu więcej mówią o naszej współczesności, niż o nim samym. I jak wszys...

„Solidarny Szczecin” to książka inna od wcześniejszych publikacji Artura Kubaja. Inna nie oznacza „gorsza” czy „lepsza”. Nie w tym rzecz. Jej konwencja, a za tym i narracja przypomina eseistyczną, literacko-naukową opowieść, momentami gawędę o „czasach i ludziach”, bez nadmiernego obciążenia aparatem naukowym. Jest napisana językiem przystępnym, z polotem, a jednocześnie bez politycznych czy też ideologicznych podszeptów. Zazwyczaj Czytelnik otrzymując „produkt finalny”, odda...

Kwestia kozacka od XVI wieku była jednym z nabrzmiewających problemów w państwie Jagiellonów, a potem w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Kozacy zaporoscy - kresowa ludność przeważnie ruskiego pochodzenia, wyznająca prawosławie - zamieszkiwali pograniczne stepy nad Dnieprem, tzw. Dzikie Pola. Trudnili się wojaczką i łupiestwem, dokonując wypraw na wybrzeża Morza Czarnego należące do imperium osmańskiego, co powodowało konflikty między oboma państwami. Władze Rzeczypospolitej p...

Wśród najlepszych władców w historii Polski, jednym tchem wymieniani są z reguły Kazimierz Wielki, Kazimierz Jagiellończyk oraz Stefan Batory. Jednak nie wszyscy polscy władcy mają dobrą prasę – część z nich jest oceniana wyjątkowo negatywnie, jako panujący, którzy w ten czy inny sposób działali na szkodę państwa, osłabiając jego znaczenie, wpędzając je w niepotrzebne wojny, czy, jak to miało miejsce za panowania Stanisława Augusta, w otchłań historycznego niebytu. Tak jakby ...

Monografia Zbrodnie w imię wolności. Zamachy anarchistyczne w świetle prawa austriackiego drugiej połowy XIX wieku. Wybrane zagadnienia to omówienie rodzajów i charakteru przestępstw anarchistycznych, do których popełnienia dochodziło lub mogło dojść podczas działalności anarchistów w Cesarstwie Austro-Węgierskim w XIX wieku oraz związanych z nimi zagadnień prawnych. Rodzaje przestępstw anarchistycznych zostały omówione przez pryzmat przepisów prawa karnego Cesarstwa Austro-W...

Miłość w cieniu wojny. Wzruszające historie o prawdziwym uczuciu w najcięższych czasach. Agnieszka Cubała znów porusza serca. Bohaterowie jej najnowszej książki doświadczyli miłości tam, gdzie nikt nie odważyłby się jej szukać – za drutami obozów i łagrów, za murami gett, kratami więzień niemieckich, radzieckich i ubeckich, podczas rzezi wołyńskiej albo niewolniczej pracy na robotach w III Rzeszy. Cubała maluje obraz silnych uczuć, które rodziły się i trwały mimo okrucieństw...

Zajęcie Moskwy przez wojska polsko-litewskie w październiku 1612 r. było wynikiem układu hetmana koronnego Stanisława Żółkiewskiego z bojarami moskiewskimi, w myśl którego wszystkie stany Państwa Moskiewskiego obrały carem królewicza Władysława. Najważniejszym gwarantem wypełnienia postanowień umowy miały być oddziały Rzeczpospolitej stanowiące garnizon moskiewski. Jego sprawne funkcjonowanie uzależnione było od dostaw posiłków z zewnątrz. Na przełomie sierpnia i września 161...

Przebieg i znaczenie bitwy o Kraków, jaka rozegrała się na przedpolach miasta w listopadzie i grudniu 1914 roku, jest znane niewielu Polakom. To tu, na przedpolach Krakowa, wojska austro-węgierskie powstrzymały główny impet jesiennej rosyjskiej ofensywy. Taktyczny sukces nie ograniczył się tylko do uratowania miasta przed wojskami rosyjskimi. Bitwa krakowska stworzyła grunt do strategicznych zwycięstw w bitwach pod Limanową (2-12 grudnia 1914) i pod Gorlicami (2-12 maja 191...

Wojna z Turcją z lat 16721676 przyniosła Rzeczypospolitej nie tylko porażające klęski militarne i polityczne, takie jak upadek Kamieńca Podolskiego i traktat w Buczaczu (1672), ale także spektakularne sukcesy wojenne, by wspomnieć wiktorię chocimską z 1673 roku. Wśród epizodów, które przyniosły chwałę armii Rzeczypospolitej i hetmanowi, a potem królowi Janowi III Sobieskiemu, była bohaterska obrona Trembowli w 1675 roku. Kilkutysięczny korpus turecki Ibrahima paszy wspierany ...

W V wieku p.n.e. Rzym po podporządkowaniu plemion latyńskich próbował zająć ziemie sąsiednich Etrusków. Jednym z ważnych etruskich państw-miast były Weje, położone ok. na północny wschód 20 kilometrów od Rzymu. Na przełomie V i IV wieku p.n.e. wybuchł kolejny konflikt pomiędzy Rzymianami a Etruskami. Rozstrzygnął go wybitny dowódca rzymski, mianowany dyktatorem Marek Furiusz Kamillus, który w 396 roku p.n.e. zdobył Weje. Umożliwiło to dalszą ekspansję republiki rzymskiej na o...

W tomiku przedstawiono historię powstania, opis konstrukcji, uzbrojenie, przeprowadzone modernizacje i losy amerykańskich lotniskowców USS Lexington i USS Saratoga z okresu II wojny światowej. Bardzo zagmatwane i interesujące są początkowe lata ich istnienia. Zostały one zamówiony dla US Navy jako krążowniki ciężkie podczas I wojny światowej, na mocy postanowień konferencji w Waszyngtonie w 1922 r. w sprawie ograniczenia zbrojeń morskich wstrzymano ich budowę. Później kontynu...