Attyla – zwany Biczem Bożym na grzesznych chrześcijan – jest symbolem brutalnej destrukcji, uosobieniem dzikości i okrucieństwa. Czy barbarzyńca, który przyczynił się do upadku cesarstwa zachodniorzymskiego, swą wielkość i potęgę zawdzięczał tylko okrucieństwu? Attyla – wódz koczowniczych Hunów – zjednoczył barbarzyńskie plemiona w groźną armię i od roku 433 do 453 decydował o losach całej Europy. Stworzył imperium sięgające od Renu po Morze Czarne, od Bałtyku po Bałkany. Ni...
* Awanturnictwo szlachty i magnatów * Polski udział w krucjatach * Tumulty szlacheckie * "Polska Chrystusem narodów" - dzieje mitu * Abdykacje królewskie * Zmowy sąsiadów Polski * Wzorce narodowe, mity kulturowe i zadawnione urazy Z tych i innych tematów książki Jerzego Besali wyłania się barwny obraz Rzeczypospolitej szlacheckiej, z którą autor, znany popularyzator wiedzy historycznej, jest - jak sam pisze - szczególnie zaprzyjaźniony. To świat zróżnicowany, pełen zawadiacki...
Ludwik XIV miał swoistą obsesję na punkcie etykiety. Nierespektowanie lub niewłaściwe przestrzeganie jej zasad groziło utratą dotychczasowej pozycji i przywilejów. Wersalska etykieta była rodzajem gry. Określała stosunki i hierarchiczną zależność między poszczególnymi członkami dworu króla Francji. Była ważnym elementem wersalskiego widowiska. Wystudiowane ruchy, teatralne gesty i powtarzalność codziennych ceremoniałów wprowadzały ład i porządek, a każdy znał przynależne mu m...
Omówione w opracowaniu wieloletnie relacje Omanu z Wielką Brytanią oferują nam jeden z najbardziej pouczających przykładów nieoczywistej penetracji i przebudowy tradycyjnego stanu kontroli kolonialnej w archaicznym państwie poprzez dostarczenie mu tożsamości – nie tylko geograficznej, ale i instytucji administracyjnych i zdolności wojskowych. Oczywiście z punktu widzenia Wielkiej Brytanii działo się to nie po to, by unowocześnić zapóźnione pod względem rozwoju społecznego i p...
Ponad pół wieku upłynęło od czasu, gdy James Rosenau pisał, że „jeszcze nie tak dawno zewnętrzne zachowanie narodów było uważane wyłącznie za reakcję na bodźce zewnętrzne. Od drugiej wojny światowej badacze polityki zagranicznej podkreślali jednak, że źródła aktywności międzynarodowej są również zasilane zdarzeniami i tendencjami wewnątrz społeczeństw". Należy jednak pamięta, że dla państw nie będących mocarstwami - a do takich zalicza się Polska - to właśnie czynniki zewnętr...
Zamieszczone w niniejszej książce prace przedstawiają losy historycznych księgozbiorów prywatnych pochodzących z obszarów Rzeczypospolitej Obojga Narodów, Śląska i Pomorza, a przechowywanych obecnie w Polsce, a także za granicą. Autorki i autorzy artykułów odtwarzają dzieje konkretnych tomów oraz wpływ całych bibliotek na rzeczywistość społeczno-kulturową dawnych czasów. Referaty prezentowane były podczas II Międzynarodowej Konferencji Proweniencyjnej Kolekcje prywatne w zbio...
Dwusetlecie istnienia Zakładu Narodowego im. Ossolińskich stało się dobrym pretekstem, aby uważnie przyjrzeć się znaczeniu i złożonej historii tego zasłużonego ośrodka kulturalno-naukowego. Teksty zamieszczone w niniejszej książce omawiają działalność Ossolineum i prezentują zgromadzone w nim zbiory biblioteczne oraz muzealne. Przybliżono tu również losy wybitnych przedstawicieli świata nauki, mecenasów, kolekcjonerów, a także dzieje instytucji powołanych w celu zachowania dz...
Południowy Zachód Ameryki Północnej to kraina szczególna i wyjątkowa pod względem geograficznym, archeologicznym, kulturowym i krajobrazowym. Jest to obszar, gdzie pomimo wyjątkowej surowości klimatu i środowiska naturalnego na północ od rzeki Rio Grande rozwinęły się jedne z najbardziej złożonych społeczności indiańskich w całej Ameryce Północnej. Wymownym świadectwem rozwoju tych kultur i ludów są do dzisiaj pozostałości wielkich osad i protomiast kultur Pueblo, Mogollon/Mi...
Książka ukazuje miejsce Mikołaja Kopernika w kulturze pamięci najpierw społeczności lokalnych Torunia i Fromborka, następnie środowiska erudytów Rzeczypospolitej, a wreszcie kręgu europejskich encyklopedystów. Autorzy stawiają ważne pytania: kim był Kopernik dla ludzi XVIII stulecia?, co decydowało o pamięci i zapomnieniu? Najprościej można by odpowiedzieć, że wybitny astronom był taki, jakim chcieli go widzieć i jakiego potrzebowali twórcy jego biogramów, fundatorzy tablic p...
Dziś wiemy już, że w historii ludzkości epidemie odpowiadają za więcej zgonów niż wojny – ale wiemy też, że obecnie znacznie więcej osób umiera ze starości niż na wszystkie choroby zakaźne. Wiemy też, że niektóre z najgroźniejszych chorób zostały całkowicie wyeliminowane – czarna ospa, która jeszcze w XX wieku zabiła ponad 300 milionów ludzi, przestała istnieć. Wirus Sars Cov 2 jest jak dotąd odpowiedzialny za śmierć siedmiu milionów ludzi na całym świecie - i jest to liczba ...
W tomiku przedstawiono historię powstania, opis konstrukcji, uzbrojenie, przeprowadzone modernizacje i losy sowieckich/rosyjskich atomowych krążownikow podwodnych proj. 941. (krypt. Akyła; w kodzie NATO - Typhoon). Była ty największe na świecie dotąd zbudowane okręty podwodne. Ich napęd stanowiły siłownie jądrowe. Okrętów tego typu zbudowano w Związku Radzieckim sześć, a do 2023 r. w służbie pozostawał jeden jako okręt doświadczalny Dmitrij Donskoj. Długotrwały okres budowy ...
Stoczona w Wielki Piątek 23 kwietnia 1014 roku bitwa pod Clontarf była najważniejszą batalią wczesnego średniowiecza w Irlandii. Zapisała się trwale w pamięci Irlandczyków, osiągając status narodowego zwycięstwa. Arcykról Irlandii Brian Boru, któremu w 1011 roku udało się uzyskać zwierzchność nad królestwami Zielonej Wyspy, wiosną 1014 roky wyruszył pod Dublin, aby poskromić tamtejszego skandynawskiego władcę Sigtrygga Jedwabnobrodego i jego wuja Máela Mórdę, króla Leinster, ...
Wydawało się, że po wyborach parlamentarnych w czerwcu 1989 r., w których „Solidarność” uzyskała przygniatającą przewagę, przedstawiciele rządowej koalicji PZPR–ZSL-SD zostali in gremio wycięci, a proces przemian w ruchu ludowym zakończył się Kongresem Zjednoczeniowym Ruchu Ludowego i reaktywowaniem Polskiego Stronnictwa Ludowego, którego prezesem został znany działacz opozycyjny wywodzący się z „Solidarności Wiejskiej” Roman Bartoszcze, „Wieści” powinny mieć zapewnione waru...
Jaką koncepcję człowieka wytworzyli francuscy rewolucjoniści? O dziwo, mało kto stawia takie pytanie, a przecież powinna być to kwestia pierwszorzędnej wagi dla każdego, kto dostrzega sens w zastanawianiu się nad „prawami człowieka”, których ustanowienie przypisywane jest Rewolucji. Takie właśnie pytanie sobie zadałem w związku z wykonywanym przeze mnie zawodem historyka prawa, jednocześnie przeczuwając już na samym początku, iż rzeczywistość, która roztacza się przed czyteln...
Chiny dokonały w ostatnich 40 latach niemożliwego. Startując pod koniec lat 70. XX wieku z pozycji najludniejszego, zapóźnionego i jednego z najbiedniejszych państw świata, Chiny wchodzą w trzecią dekadę XXI wieku jako niekwestionowana druga gospodarka w skali globu. Skutecznie zwyciężają z powszechnym niegdyś ubóstwem, ale co jeszcze bardziej fascynujące, technologicznie zaczęły konkurować ze światowymi liderami. Prace chińskich naukowców zaczynają dominować w periodykach n...
Huta Pieniacka przed masakrą liczyła 172 gospodarstwa i około 1000 mieszkańców, we wsi znajdowała się również spora liczba uciekinierów z innych miejscowości. We wczesnych godzinach porannych 28 lutego 1944 roku miejscowość została otoczona przez 500-600 żołnierzy ukraińskich formacji policyjnych SS. Wojsko wspierali członkowie UPA oraz ukraińscy mieszkańcy okolicznych wsi. Napastnicy zaczęli przeszukiwać zabudowania, a mieszkańców zgromadzili w kościele i szkole znajdujących...
„Historyk mentalności” i „antropolog historyczny” – tak Jacques Le Goff (1924–2014), najsłynniejszy bodaj w XX i XXI wieku francuski mediewista, chciał definiować siebie jako historyka. Jego praca zawodowa skupiała się wokół średniowiecza, w nim bowiem upatrywał najwyraźniejszy przejaw „długiego trwania”. Jego „inne” średniowiecze trwało rzeczywiście długo, bo od schyłku zachodniego cesarstwa rzymskiego do początków epoki industrialnej w XIX wieku. Cały ten okres, w którym „n...
„To średniowiecze!” – wykrzykują wciąż lewicowi politycy i publicyści – „Nie ma powrotu do czasów, kiedy uczono, że Ziemia jest płaska!”. Widmo średniowiecza wciąż krąży po Europie jako ulubiony „chłopiec do bicia” katolickiej konserwy. A my nie chcemy wcale bronić średniowiecza. Ono broni się samo, jak róża w zimowym ogrodzie. Ma swoje kolce, ale ma też swoje piękno. Wszystkie „oświecone” mity o średniowieczu więcej mówią o naszej współczesności, niż o nim samym. I jak wszys...
„Solidarny Szczecin” to książka inna od wcześniejszych publikacji Artura Kubaja. Inna nie oznacza „gorsza” czy „lepsza”. Nie w tym rzecz. Jej konwencja, a za tym i narracja przypomina eseistyczną, literacko-naukową opowieść, momentami gawędę o „czasach i ludziach”, bez nadmiernego obciążenia aparatem naukowym. Jest napisana językiem przystępnym, z polotem, a jednocześnie bez politycznych czy też ideologicznych podszeptów. Zazwyczaj Czytelnik otrzymując „produkt finalny”, odda...
Kwestia kozacka od XVI wieku była jednym z nabrzmiewających problemów w państwie Jagiellonów, a potem w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Kozacy zaporoscy - kresowa ludność przeważnie ruskiego pochodzenia, wyznająca prawosławie - zamieszkiwali pograniczne stepy nad Dnieprem, tzw. Dzikie Pola. Trudnili się wojaczką i łupiestwem, dokonując wypraw na wybrzeża Morza Czarnego należące do imperium osmańskiego, co powodowało konflikty między oboma państwami. Władze Rzeczypospolitej p...
Wśród najlepszych władców w historii Polski, jednym tchem wymieniani są z reguły Kazimierz Wielki, Kazimierz Jagiellończyk oraz Stefan Batory. Jednak nie wszyscy polscy władcy mają dobrą prasę – część z nich jest oceniana wyjątkowo negatywnie, jako panujący, którzy w ten czy inny sposób działali na szkodę państwa, osłabiając jego znaczenie, wpędzając je w niepotrzebne wojny, czy, jak to miało miejsce za panowania Stanisława Augusta, w otchłań historycznego niebytu. Tak jakby ...
Historia najnowsza obejmuje okres od zakończenia nowożytności, czyli przełom XVIII i XIX wieku, aż do czasów współczesnych. Dlatego wiele książek z kategorii „Historia najnowsza” poświęconych jest wojnom światowym, powstaniu warszawskiemu czy okresowi PRL-u. Pozycje przedstawiające czasy II wojny światowej stanowią tak dużą część książek, że zostały umieszczone w odrębnej podkategorii „II wojna światowa”. Główny trzon kategorii „Historia najnowsza” stanowią książki oscylujące wokół tematyki wojen światowych („Legiony – droga do legendy” Marka A. Koprowskiego, „Niewygodny Polak” Macieja Bernatta-Reszczyńskiego), powstania warszawskiego („Duch ’44. Siła ponad słabością” Stanisława Zasady), PRL-u („»Ciekawe« życie w PRL-u. I co dalej?” Bogusława Homickiego) oraz Solidarności („Tu radio Solidarność” Pawła Pietkuna). Jednak znaleźć tu można także takie publikacje jak „Kobiety wywiadu” Przemysława Słowińskiego, który przedstawia biografie najsłynniejszych agentek i szpiegów, m.in. Mathilde Carré, Coco Chanel czy Krystyny Skarbek. W tej kategorii znajduje się też „Epilog do »Kamieni na szaniec«” profesora Grzegorza Nowika, ukazujący szerzej tło wydarzeń przedstawionych przez Aleksandra Kamińskiego w jego słynnej książce. Najnowszej historii poświęcona została chociażby „Polska 1945–2015. Historia polityczna” Andrzeja Piaseckiego i Ryszarda Michalaka – jedna z niewielu monografii przedstawiających w takiej formie losy współczesnej Polski. Nie może zabraknąć także opisów brawurowych ucieczek, m.in. z obozów śmierci – Auschwitz, Sobiboru, sowieckich łagrów czy pilnie strzeżonych twierdz, które w „Słynnych ucieczkach Polaków” opisał Andrzej Fedorowicz.
