BIBLIOGRAFIA POLSKA Karola i Stanisława Estreicherów rozpoczęła wychodzić w r. 1870 jako wydawnictwo Akademii Umiejętności w Krakowie. Bibliografia polska składa się z trzech części (serii): Część I. Bibliografia polska XIX stulecia,w układzie alfabetycznym wedle autorów i haseł; Część II. Bibliografia polska XV-XIX stulecia, w układzie chronologicznym druków; Część III. Bibliografia polska XV-XVIII stulecia, w układzie alfabetycznym wedle autorów i haseł...
„Rewolucja Stalina” to skomplikowany proces głębokich zmian we wszystkich sferach funkcjonowania państwa i społeczeństwa radzieckiego. Jego skala charakter uzasadniają zastosowanie wobec niego pojęcia rewolucji. Rozległość, wewnętrzna złożoność i nierównomierność przemian w poszczególnych sferach życia społecznego uniemożliwiają ustalenie ścisłych granic chronologicznych „rewolucji Stalina”. Za jej początek można uznać zjawiska z końca lat dwudziestych XX w.: zainicjowanie i...
Pojęcie kultury protoneolitycznej obejmuje społeczności łowiecko -zbierackie drugiej połowy okresu atlantyckiego, tj. około 5-3 tys. lat p.n.e., które kultywując tradycje ludów epipaleolitycznych i mezolitycznych strefy śródziemnomorskiej w zakresie podstaw gospodarczych, sposobów bytowania i charakteru kultury duchowej posiadły niektóre zdobycze cywilizacyjne neolitycznych ludów rolniczych przybyłych na teren Europy z Bliskiego Wschodu i północnej Afryki, adaptując je w spos...
"Obecność zabawy w świecie zwierząt każe nam myśleć o niej, jak o czymś naturalnym. Nie ulega jednak wątpliwości, że jest ona również jednym z ważniejszych elementów kultury. Źródła potrzeby bawienia się poszukiwane są w związku z tym zarówno w naturze, jak i w kulturze. Zabawa integruje ludzi, ustala krąg uczestników i utrwala więzi oraz hierarchie wewnątrzgrupowe. Może stać się narzędziem kontroli społecznej nad jednostką, a nawet manipulacji. Jest również nośnikiem element...
Jest to kolejna publikacja z serii „Prace Instytutu Bibliograficznego”, zawierająca materiały z Sesji Jubileuszowej w 100. rocznicę śmierci Karola Estreichera - wybitnego bibliografa, wieloletniego dyrektora Biblioteki Jagiellońskiej, historyka literatury i teatru, także prawnika i publicysty. Referaty na Sesji wygłosili pracownicy z Uniwersytetu Jagiellońskiego, Biblioteki Jagiellońskiej, Biblioteki Śląskiej i Centrum Badawczego Bibliografii Polskiej Estreicherów. Wspomnieni...
„Książka Pana Dra Bartosza Kaczorowskiego ma pod wieloma względami wyjątkowy charakter. Autor podjął się zbadania problemu niemal całkowicie dotąd pomijanego w polskiej historiografii, a i w historiografii światowej nie często poruszanego i niezbyt dobrze rozpoznanego. Wykonał przy tym obszerną kwerendę w archiwach brytyjskich i hiszpańskich. Walory pracy podnosi bardzo interesująco prowadzona przez Autora narracja, która nie tylko obfituje w ciekawe informacje fakto...
Redakcja Arki, określając linie ideowo-polityczną czasopisma, jednoznacznie identyfikowała ją jako antykomunistyczną. Najważniejszym przejawem antykomunizmu była wieloaspektowa i wielopłaszczyznowa krytyczna refleksja na temat Związku Sowieckiego jako źródła komunizmu. Celem badawczym prezentowanej pracy jest jakościowa analiza treści artykułów dotyczących Związku Radzieckiego. Celem poznawczym studium jest określenie głównych elementów - koncepcji, teorii, modeli, paradygmat...
Wystawa „Żyd, Polak, legionista 1914–1920” zorganizowana z okazji setnej rocznicy wybuchu I wojny światowej miała przypominać o jednym z zapomnianych aspektów ówczesnej historii. Wybuch wojny przyniósł Polakom nadzieję na odzyskanie niepodległości. Do stworzonych w 1914 roku Legionów Polskich wstąpiło wielu Żydów oraz Polaków wyznania mojżeszowego, dając tym dowód solidaryzmu i prawdziwego patriotyzmu. Do formacji wstępowali ludzie rozmaitych profesji – prawnicy, lekarze, a...
Celem książki jest ukazanie sytuacji żydów na chrześcijańskim i muzułmańskim Bliskim Wschodzie takiej, jaką w drugiej połowie XII wieku oglądał Beniamin z Tudeli podczas swej wędrówki, na tle jurydycznego uregulowania statusu ludności żydowskiej w prawodawstwie poszczególnych krajów. Rozprawa nie ma jednak charakteru czysto komparatystycznego; nie pretenduje do udzielenia odpowiedzi na pytanie, pod czyim panowaniem – chrześcijańskim czy muzułmańskim – żydom żyło się lepiej. Z...
Wielka Wojna, jak powszechnie określa się wydarzenia z lat 1914-1918, stanowiła odzwierciedlenie dążeń ekspansjonistycznych ówczesnych mocarstw. Państwa te, przekonane o swojej misji dziejowej, której immanentnym elementem miał być czynnik cywilizacyjno-twórczy, w przededniu I wojny światowej, jako konsekwencja różnych zapatrywań oraz celów politycznych, skupiły się w dwóch blokach polityczno-wojskowych: trójprzymierzu oraz trójporozumieniu. Machina wojenna, napędzana z mozoł...
Publikacja stanowi pierwsze dla Łodzi i regionu całościowe opracowanie o charakterze pitawalu dokumentacyjnego. Główny nurt rozważań podejmowanych w książce koncentruje się na obszernym opisie trzynastu wybranych procesów karnych z pierwszej połowy XX wieku - od zabójstwa fabrykanta Juliusza Kunitzera (1905 r.) do sprawy Marii Zajdlowej (1938 r.). Z dużą starannością zebrano materiały rozproszone w archiwalnych aktach sądowych, starych gazetach codziennych i czasopismach oraz...
Młodzież w PRL-u różne miała oblicza. Najpierw ta powojenna, niedożywiona, wychudzona, jak we frazie wciąż popularnej ballady: „My ze spalonych wsi, my z głodujących miast”. Następnie upojona polityczną „odwilżą”, słuchająca jazzu, ubierająca się według własnych gustów oraz możliwości, oczarowana kinem francuskim i włoskim neorealizmem. Jeszcze inna była młodzież dekady Edwarda Gierka, marząca o własnym M-ileś w wielkopłytowym blokowisku, o czterech kółkach i wakacyjnych wyja...
Słowianie połabscy zeszli z kart dziejów po tragicznej historii wypełnionej nieustannymi wojnami z silniejszym wrogiem. Żaden z ich władców nie okazał się mężem stanu na miarę naszego Mieszka I, Włodzimierza Wielkiego na Rusi czy świętego Stefana na Węgrzech. Uparcie trzymając się pogańskich kultów, nie przeprowadzili skutecznej chrystianizacji, a ta była warunkiem przetrwania. Dlatego Słowianie połabscy zginęli. Pozostały relacje w źródłach pisanych, nieme świadectwa materia...
Na przełomie września i października 1632 r. wojska moskiewskie przekroczyły granicę Rzeczypospolitej z zamiarem zajęcia miast i zamków utraconych na mocy rozejmu dywilińskiego. Głównym celem wojny miało być zdobycie Smoleńska, największej twierdzy pogranicza, o kluczowy znaczeniu strategicznym zarówno dla bezpieczeństwa Wilna, jak i Moskwy. Piętnastomiesięczne boje toczone pod murami i w okolicach Smoleńska do lutego 1634 r. okazały się decydujące dla przebiegu całej kampani...
Przed wybuchem pierwszej wojny światowej pojawił się w niemieckiej marynarce wojennej nowy rodzaj broni - okręty podwodne. Sukcesy osiągnięte przez U-Booty. Na północnym Atlantyku w pierwszych latach wojny wynikały z zatapiania nieuzbrojonych statków, w tym ,,Lusitanii'', braku skutecznych środków zwalczania U-Bootów oraz bierności admirałów brytyjskiej Admiralicji. Sytuacja zmieniła się w 1917 r. po wprowadzeniu przez Anglię i jej sojuszników systemu konwojów oraz skuteczn...
Pochodzenie Słowian, w tym Polaków, budzi gorące spory. Historycy uniwersyteccy przyjmują, że ludy słowiańskie pojawiły się w Europie Środkowej dopiero w VI wieku po Chrystusie w wyniku migracji z azjatyckich stepów. Tomasz Kosiński, autor książki „Rodowód Słowian”, uważa, że stało się to kilka tysiącleci wcześniej, wraz z pierwszą falą osadnictwa indoeuropejskiego. Na powierdzenie przytacza wyniki najnowszych badań DNA, które podważają przekłamaną z powodów politycznych wied...
Autor przedstawia bolesny i złożony problem rozliczeń za lata okupacyjne podejmowanych w obrębie społeczności żydowskiej. Tuż po wojnie nie sprzyjały im zarówno konflikty rozgrywające się w Polsce w różnych sferach życia społecznego, jak i duża mobilność Żydów. 8 X 1946 r. CKŻP zdecydował się jednak powołać Centralny Sąd Społeczny, argumentując: „musimy mieć odwagę się przyznać, że nasz naród nie składa się wyłącznie z niewinnych ofiar”. Rozpatrywane sprawy dotyczyły tych osó...
Pod redakcją prof. Lecha Mażewskiego ukazała się kolejna publikacja poświęcona dziejom politycznym Królestwa Polskiego. Tym razem praca zbiorowa poświęcona jest krótkiemu, ale niezwykle ważnemu okresowi 1861-1862, a dokładnie podjętej wówczas przez Aleksandra Wielopolskiego próbie rekonstrukcji ustrojowej Królestwa Polskiego, które, jak wiemy, utraciło swą podmiotowość polityczną w wyniku powstania listopadowego, a następnie przegranej z Rosją wojny 1830-1831. Aleksander Wiel...
Synod w Nablusie jest jednym z ciekawszych wydarzeń w historii wypraw krzyżowych. Epizod z 16 stycznia 1120 r. w zasadzie nie zostało poddane szczegółowej analizie, niemniej pojawia się na marginesie innych badań. W swej pracy przyjrzałem się zatem synodowi w nieco innej perspektywie, a to przez pryzmat lokalnej regulacji średniowiecznego prawa kanonicznego, w tym poprzez ukazanie przemian niektórych koncepcji teologicznych, które były owocem szeroko rozumianej reformy grego...
„Radwan”, „Korab”, „Nina” . I jeszcze „Wir”, „Grom”, „Szyszka”, „Magik”, „Murzyn”, „Sarna”, „Orsza”, „Norbert” i inni – co dziś mówią te partyzanckie pseudonimy? Szpital leśny AK „665” to nie jest zwykła książka o partyzantach Armii Krajowej. To wnikliwa próba dotarcia i odtworzenia losów tych z nich, którzy w maju 1944 roku na Zamojszczyźnie, w Puszczy Solskiej, doprowadzili do niespotykanego fenomenu w okupowanej Polsce. Założyli szpital leśny o kryptonimie „665”, a miesi...
Jan Chryzostom Pasek (ok. 1636 – 1701), polski szlachcic, rozsławiony dzięki pozostawionym po sobie pamiętnikom. Pamiętniki te, odkryte dopiero w XIX w., wywarły znaczny wpływ na autorów powieści historycznych, zwłaszcza Henryka Sienkiewicza, gdzie wyraźnie pobrzmiewają w jego Trylogii. Niestety, pisane w języku staropolskim z bogatą domieszką języka łacińskiego, dla współczesnego czytelnika stały się po prostu nieczytelne. „A szkoda – pisze Zenon Gołaszewski we Wstępie – gd...
Historia najnowsza obejmuje okres od zakończenia nowożytności, czyli przełom XVIII i XIX wieku, aż do czasów współczesnych. Dlatego wiele książek z kategorii „Historia najnowsza” poświęconych jest wojnom światowym, powstaniu warszawskiemu czy okresowi PRL-u. Pozycje przedstawiające czasy II wojny światowej stanowią tak dużą część książek, że zostały umieszczone w odrębnej podkategorii „II wojna światowa”. Główny trzon kategorii „Historia najnowsza” stanowią książki oscylujące wokół tematyki wojen światowych („Legiony – droga do legendy” Marka A. Koprowskiego, „Niewygodny Polak” Macieja Bernatta-Reszczyńskiego), powstania warszawskiego („Duch ’44. Siła ponad słabością” Stanisława Zasady), PRL-u („»Ciekawe« życie w PRL-u. I co dalej?” Bogusława Homickiego) oraz Solidarności („Tu radio Solidarność” Pawła Pietkuna). Jednak znaleźć tu można także takie publikacje jak „Kobiety wywiadu” Przemysława Słowińskiego, który przedstawia biografie najsłynniejszych agentek i szpiegów, m.in. Mathilde Carré, Coco Chanel czy Krystyny Skarbek. W tej kategorii znajduje się też „Epilog do »Kamieni na szaniec«” profesora Grzegorza Nowika, ukazujący szerzej tło wydarzeń przedstawionych przez Aleksandra Kamińskiego w jego słynnej książce. Najnowszej historii poświęcona została chociażby „Polska 1945–2015. Historia polityczna” Andrzeja Piaseckiego i Ryszarda Michalaka – jedna z niewielu monografii przedstawiających w takiej formie losy współczesnej Polski. Nie może zabraknąć także opisów brawurowych ucieczek, m.in. z obozów śmierci – Auschwitz, Sobiboru, sowieckich łagrów czy pilnie strzeżonych twierdz, które w „Słynnych ucieczkach Polaków” opisał Andrzej Fedorowicz.
