Czym jest filozofia ekonomii? Dlaczego ekonomiści interesują się filozofią? Jaka jest natura modeli ekonomicznych? Czy teorie ekonomiczne są wolne od sądów wartościujących? To jedne z ważniejszych pytań poruszanych w książce, która jest zbiorem tekstów poświęconych filozoficznej refleksji nad ekonomią jako nauką, w szczególności historii związków filozofii i ekonomii, metodologii ekonomii oraz relacji zachodzących między ekonomią a etyką. Jest rzeczą naturalną, że nowe ge...
Czy człowiek jest w stanie odkryć zamysły Boga w stworzonym świecie? Tytułowe dwie księgi to Biblia i „księga przyrody”, obie ofiarowane człowiekowi przez Boga. Podwójne źródło poznania – objawienie i krytyczny rozum nie może być sprzeczne. Obie ścieżki są niezależne, lecz także kompatybilne. Książka Olafa Pedersena podejmuje jeden z najstarszych i najważniejszych problemów nauki: kwestie wzajemnych relacji między naukami przyrodniczymi a teologią. Wszechświat jako zegar, ...
Geologiczne katastrofy dokonują się w huku i fajerwerkach. Pozostają po nich ruiny i zgliszcza. Gdy trzęsą się podstawy nauki, rodzi się nowe i nierzadko przemienia postać świata. Bernhard Riemann wygłosił swój wykład habilitacyjny do kilkunastu członków Rady Wydziału. Wysłuchali, zatwierdzili i rozeszli się do swoich obowiązków. A jednak dzięki temu wydarzeniu dziś żyjemy w innym świecie…
Ostra i przejmująca historia samotnych kobiet w świecie wielbiącym mężczyzn. Gwałtowny, brutalny, ostry, ale i głęboko poruszający monolog pięćdziesięciokilkuletniej Anki, którą pewnego dnia opuszcza młodsza o ponad dwadzieścia lat Magda - najbliższa przyjaciółka, powierniczka, naśladowczyni, wróg, a w końcu też kochanka - jej wszystko. Poprzez potok wspomnień i wzajemnych oskarżeń przebija ogromna tęsknota i miłość do niegdyś pięcioletniej Magdy, która przyprowadzona prze...
Czym jest świadomość? Jak wyewoluowała? Czym jest doświadczenie zmysłowe? Wielu współczesnych myślicieli powiela błędne przekonania naszych przodków sądząc, że odpowiedzi na te pytania są tajemnicą, której odkrycie nie jest ludziom pisane. Jednak dzięki przenikliwości talentowi Daniela C. Dennetta możemy się przekonać, że nawet najgłębsze zakątki naszego umysłu nie muszą pozostawać zagadką. Autor wykorzystuje swoją zdumiewającą wiedzę z zakresu filozofii, psychologii, neu...
Czym jest myślenie? Czy można osiągnąć myśl czystą? Czy myślenie jest rzeczą wyłącznie ludzką? Jaką rolę w myśleniu odgrywa wyobraźnia? Na czym polega teoretyzowanie? Czy istnieje „oko umysłu“? Na pytanie, czym jest myślenie, chciałoby się odpowiedzieć tak, jak św. Augustyn odpowiedział na pytanie, czym jest czas: gdy nikt mnie nie pyta, to wiem; gdy ktoś mnie zapyta - nie wiem. Myślenie nieustannie wymyka się prostym i jednoznacznym definicjom, pozostając jedną z największ...
We współczesnej psychologii akademickiej rzadko znajdujemy pojęcia z rodowodem filozoficznym lub teologicznym, takie jak dusza, wola czy sumienie. Z drugiej strony psychologowie coraz śmielej badają zagadnienia z tymi pojęciami związane, w tym zwłaszcza nasze sądy i zachowania moralne. Od kilkunastu lat psychologia moralności przeżywa renesans, ale jednocześnie odchodzi od swoich klasycznych koncepcji. W ślad za nowymi danymi i teoriami pojawiają się wątpliwości natury poję...
Skąd bierze się przekonanie o nieuniknionym konflikcie pomiędzy nauką i wiarą? Czy ateizm jest logiczną konsekwencją teorii ewolucji? Co to znaczy, że nauki przyrodnicze rzucają nowe światło na teologiczną prawdę o stworzeniu i działaniu Boga w stworzonym świecie? Poszukując odpowiedzi na te pytania Autor omawia szereg powiązanych ze sobą zagadnień z pogranicza teologii i nauk empirycznych, które dają wiarygodny obraz tego, jak układają się obecnie relacje pomiędzy tymi dz...
Michał Heller, światowej sławy filozof, kosmolog i teolog omawia nie tylko standardowe ujęcia filozofii nauki, wypracowane przez filozofów nauki w toku historii jej rozwoju, lecz przede wszystkim odwołuje się do tego, co rzeczywiście dzieje się we współczesnej nauce. Nauka. Jedni ją gloryfikują, inni zaś woleliby widzieć ją spowitą kirem i odstawioną na boczny tor. Są też tacy, którzy na wzmiankę o niej machną ręką i znużonym głosem oznajmią, że nie mają na jej temat nic do...
Najważniejszym z pytań, jakie zadaje sobie człowiek odkąd tylko zyskał świadomość i będzie sobie zadawał po kres dziejów jest pytanie o sens. Skąd przyszliśmy i dokąd zmierzamy? Jaki jest cel i sens naszego istnienia? Wskazanie na humanistyczne dziedzictwo ludzkości, które pomnażamy i którego strzec będą nasi następcy nie jest w odpowiedzią w pełni „świecką”, bo też wymaga niedającej się udowodnić wiary w postęp i kumulację wartości. Tak więc nasze pytanie sprowadza się do ...
Czy w naukowym obrazie człowieka jest jeszcze miejsce na wolną wolę? Czy jest ona tym samym co samokontrola, którą badają psychologowie? Co współczesna nauka mówi o pochodzeniu cnoty i moralności? Filozofowie od dawna dostrzegają związki moralności i wolnej woli, argumentując że ta ostatnia jest warunkiem koniecznym przypisania komuś odpowiedzialności za czyn. Z drugiej strony, niektórzy badacze ludzkiego umysłu coraz częściej i śmielej twierdzą, że pojęcie wolnej woli podz...
Jakie zmiany w filozoficznym obrazie świata przyniosła ogólna teoria względności? Czy potrafimy zrozumieć filozoficzne implikacje tej teorii? W 2015 roku minęła setna rocznica sformułowania ogólnej teorii względności (OTW) przez Alberta Einsteina. Stała się ona jednym z fundamentów współczesnej fizyki, a powstała na jej bazie kosmologia relatywistyczna zrewolucjonizowała nasze wyobrażenia odnośnie Wszechświata. W przeciwieństwie do szczególnej teorii względności, OTW nie ...
Kosmologia jest dziś czymś więcej niż po prostu nauką badającą wielkoskalową ewolucję Kosmosu. Bywa ona dziś przedstawiana jako nad-nauka, zdolna do udzielenia odpowiedzi na najbardziej ogólne pytania filozoficzne: Jak powstał świat? Dlaczego jest coś raczej niż nic? Niektórzy kosmolodzy (choćby Stephen Hawking) publicznie twierdzą, że nauka zastąpiła dziś nie tylko filozofię, ale i religię, odpowiadając racjonalnie na pytanie o powstanie świata. Książka poświęcona jest pr...
Jak mówić o Bogu? Czy da się skonstruować język, który pozwoli precyzyjnie wyrazić wszystkie prawdy wiary? Dlaczego naszemu poznaniu tak trudno sięgnąć Transcendencji? Leibniz przez całe życie powracał do pewnego pomysłu - chciał stworzyć język, w którym bez trudu można by formułować prawdziwe sądy o Bogu. Miał on być wzorowany na matematyce - jedynym języku, w którym prawd dowodzić można z absolutną pewnością. To marzenie Leibniza okazało się jednak mrzonką, a jego wysiłki...
Słownik pojęć Whiteheada to pierwsze na świecie tak przystępnie napisane wprowadzenie do filozofii procesu - wielkiego projektu intelektualnego Alfreda Northa Whiteheada, wybitnego XX-wiecznego matematyka i myśliciela. Od czasu opublikowania jego najważniejszego dzieła, Proces i rzeczywistość (1929), filozofia Whiteheada jest powszechnie uważana za jeden z bardziej fascynujących, ale jednocześnie trudnych do intuicyjnego uchwycenia, systemów filozoficznych XX wieku. John C...
Jakie jest miejsce człowieka we Wszechświecie? Czy jesteśmy "kwiatem Stworzenia", jedną z najwspanialszych istot w Kosmosie, zajmującym centralne miejsce w strukturze świata? A może człowiek to tylko nieznaczący pyłek w potężnym Wszechświecie, obojętnym na nas i na nasz los? W swoim nowym światowym bestsellerze Prof. Brian Cox i Andrew Cohen proponują zupełnie nową odpowiedź na to pytanie, opartą nie tylko na dogłębnej wiedzy naukowej, ale również na wielkiej fantazji i ene...
Key points addresses philosophical and scientific issues connected with the origins of morality, rationality, justice and other normative orders brings together contributions by philosophers and psychologists Description A collection of essays assessing the origins of various rule-based systems including, but not limited to, morality, rationality and justice from the perspectives of both philosophy and psychology. The Reader will learn about diverse cognitive and neuro...
Key points addresses philosophical and scientific issues connected with rule-following and decision-making brings together contributions by philosophers, psychologists and neuroscientists Description A collection of essays dealing with issues connected with rule-following and decision-making from the perspectives of philosophy and various sciences. The Reader will learn about the diverse relations to rule-following behaviour of such phenomena as cognitive control, emot...
A collection of essays devoted to the problem of explanation in various disciplines of science and humanities namely mathematics, physics, chemistry, biology, neuroscience, economics as well as theology. The issues covered include such topics as the interplay between explanation and understanding, the problem of a priori explanation, the limits of causal explanations in physics, the application of mathematics in biology, the relationship between proof and explanation in mat...
Starożytni Grecy postawili pierwszy odważny krok na drodze powstania nauki. Wymagało to radykalnego zerwania z potocznymi wyobrażeniami. Stwierdzenie, że u podstaw rzeczywistości leżą niezmienne prawa, musiało być niezwykle trudne dla kogoś, kto przyzwyczaił się do wyjaśniania zjawisk ingerencjami bogów. Wprawdzie to nie Grecy jako pierwsi zaczęli myśleć abstrakcyjnie, bo jak przekonują kognitywiścimechanizmy abstrakcji towarzyszą nam niemal od powstania języka, ale to oni w...
Czy fenomen życia da się zredukować do praw fizyki? Jak to było „naprawdę”? Czy życie powstało spontanicznie z materii martwej na mocy działania praw fizyki, czy też w momencie zaistnienia życia miała miejsce jakaś „nieciągłość” w funkcjonowaniu praw fizyki? Czy przez tę nieciągłość wdarł się do praw fizyki jakiś niezwykły, zupełnie nieprawdopodobny przypadek? Czy też była to ingerencja Stwórcy w prawa stworzonego świata? Czy może jeszcze coś zupełnie innego, czego dzia...
Jaka jest natura podejmowania decyzji indywidualnych i zbiorowych? Czy decyzje podejmujemy w sposób wolny? Jakie są kryteria racjonalności podejmowania decyzji? Czy komputery potrafią za nas planować, wybierać, przewidywać i decydować? Książka jest zbiorem artykułów, w których analizowany jest proces podejmowania decyzji w różnych kontekstach: logicznym, psychologicznym, (neuro-)kognitywistycznym, filozoficznym, społeczno- kulturowym i ekonomicznym. W ramach badań log...
Filozofia matematyki rozwijana jest intensywnie zarówno w Polsce, jak i na świecie. Zajmują się nią uczeni reprezentujący różne dyscypliny. Choć bezpośrednio niepotrzebna właściwie dla uprawiania i rozwijania samej matematyki, jest przecież niezbędna dla lepszego zrozumienia tej dziedziny i jej miejsca pośród innych nauk. Ostatnio zauważyć się daje także rozwój refleksji filozoficznej nad młodą dyscypliną, jaką jest informatyka. Zebrane w tym tomie prace obrazują prowadzon...
Jak to się stało, że jedna z małp przeszła tak niezwykłą drogę od lasów tropikalnych Afryki po współczesne globalne społeczeństwo informacyjne? Książka Robina Dunbara doskonale łączy ze sobą naukową precyzję i wielki talent narratorski autora, dzięki czemu przedstawiona w niej opowieść jest nie tylko wiarygodna, ale przede wszystkim fascynująca i pobudzająca do myślenia. Człowiek. Biografia przedstawia epokę „przed historią” – najbardziej tajemniczy, ale przy tym kluczowy f...
