Prezentowana monografia przedstawia efekty prac badawczych dr Karoliny Studnickiej–Mariańczyk — adiunkta w Instytucie Historii Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Autorka, wykorzystując obszerny materiał źródłowy, ukazała proces formowania domeny należącej do Korabitów Ostrowskich, skupionej wokół maluszyńskiego klucza, omówiła sposób prowadzenia zarządu oraz scharakteryzowała rozwój gospodarstwa rolnego, hodowli zwierzęcej i zakładów przetwórczo–przemysłowych. Najwięk...
Książka to wynik 3–letnich badań terenowych prowadzonych przez pracowników naukowych i studentów w zachodniej Macedonii — kraju zamieszkałym przez egzystujące obok siebie różnorodne społeczności etniczne o odmiennych zwyczajach, językach, wyznające zarówno prawosławie, jak i islam, naznaczonym napięciem politycznym między Macedończykami i Albańczykami. Obserwacje poczynione z perspektywy wspólnoty lokalnej i głównie w kontekście różnych aspektów życia codziennego ukazują, j...
„Herbarz szlachty żmudzkiej” to program badawczy nad dzieja-mi szlachty żmudzkiej, pomyślany jako dzieje poszczególnych osób, rodzin, a wyjątkowo i rodów w określonym czasie. Okres ten zaczyna się w końcu XIV w., kiedy można wyodrębnić zbiorowość bojarów (szlachty żmudzkiej) i trwa aż do końca XIX i początku XX w., kiedy ostatecznie znika szlachta jako grupa społeczna. Ze względu na tak obszerne ramy cały pro-gram został podzielony na dwa etapy: serię pierwszą i drugą. Z seri...
Pokolenie jako kategoria pojęciowa w praktyce interpretacyjnej historyków może prowadzić do uproszczeń, a nawet do nadużyć, gdy oceny postaw oraz działań indywidualnych podmiotów nie dokonuje się z uwzględnieniem ich intencji, kontekstu sytuacyjnego oraz nie poszukuje się subiektywnej racjonalności i nie analizuje motywów działań podejmowanych przez owe podmioty, ale usiłuje się je wtłoczyć w z góry ustanowiony schemat, w którym operuje się kategorią zbiorowej świadomości pok...
Kolejny tom tzw. zielonej serii „Polskie ruchy społeczno–polityczne i życie literackie 1832–1855. Studia i materiały”. Zawarte w nim dokumenty pochodzą głównie z akt wileńskich komisji śledczych, przechowywanych w Litewskim Państwowym Archiwum Historycznym w Wilnie. Znajdziemy tu zeznania członków Stowarzyszenia Ludu Polskiego, Towarzystwa Demokratycznego Franciszka Sawicza, Komitetu Litewskiego oraz tajnego kółka Karola Hildebrandta w Dorpacie, a także akta procesu oficerów ...
„Herbarz szlachty żmudzkiej” to program badawczy nad dziejami szlachty żmudzkiej, pomyślany jako dzieje poszczególnych osób, rodzin, a wyjątkowo i rodów w określonym czasie. Okres ten zaczyna się w końcu XIV w., kiedy można wyodrębnić zbiorowość bojarów (szlachty) żmudzkiej i trwa aż do końca XIX i początku XX w., kiedy ostatecznie znika szlachta jako grupa społeczna. Ze względu na tak obszerne ramy cały program został podzielony na dwa etapy: serię pierwszą i drugą. Z serii ...
Tom składa się z siedmiu artykułów napisanych przez grono specjalistów z Polski, Litwy i Białorusi — historyków, znawców literatury i myśli społeczno–politycznej. Podjęty temat badawczy jest wynikiem interdyscyplinarnej współpracy międzynarodowej w dziedzinie nauk humanistycznych. Dotyczy związków dworu i wsi na Litwie i Białorusi w XIX i na początku XX wieku, kiedy stosunki społeczne ulegały przeobrażeniom, a zachodzące procesy prowadziły do modernizacji społeczeństwa....
Książka jest edycją popisów szlachty czterech jednostek administracyjnych (Księstwa Żmudzkiego oraz powiatów brasławskiego, trockiego i wołkowyskiego) Wielkiego Księstwa, zebranej na pospolite ruszenie w 1621 r. Jest to unikatowe na skalę Litwy źródło, jedyne zachowane z tego czasu, stanowi więc istotną informację o samej instytucji pospolitego ruszenia (obrony ziemskiej), ale przede wszystkim o społeczeństwie tych terytoriów, jego zamożności, mobilności, imiennictwie, uzbroj...
„Herbarz szlachty żmudzkiej” to program badawczy nad dziejami szlachty żmudzkiej, pomyślany jako dzieje poszczególnych osób, rodzin, a wyjątkowo i rodów w określonym czasie. Okres ten zaczyna się w końcu XIV w., kiedy można wyodrębnić zbiorowość bojarów (szlachty) żmudzkiej i trwa aż do końca XIX i początku XX w., kiedy ostatecznie znika szlachta jako grupa społeczna. Ze względu na tak obszerne ramy cały program został podzielony na dwa etapy: serię I i II. Seria I obejmuje c...
Książka jest próbą pierwszej kompletnej monografii Władysława Hasiora, jednego z najwybitniejszych artystów polskich drugiej połowy dwudziestego wieku. Poza faktami biograficznymi zawiera analizę dzieł i próby ich interpretacji. To magiczna podróż do świata mitów, archetypów, legend i wątków kultury narodowej, zaklętych we współczesnym tworzywie. Książka ukazuje jak za pomocą starych przedmiotów, poszarpanych struktur i odpadków cywilizacyjnych artysta przedstawiał wzniosłe i...
Autorka prezentuje w książce krzyż przedołtarzowy z Kacchi. Ten wspaniały zabytek gruzińskiej sztuki średniowiecznej, dekorowany z przodu srebrnymi, pozłacanymi reliefami, zawiera cykl dwunastu głównych wydarzeń ewangelicznych, tzw. Wielkich Świąt, oraz temat starotestamentowy Trójcy Świętej (Gościnność Abrahama). Szczegółowa analiza tych przedstawień pozwala na zmianę datacji krzyża z Kacchi i innych związanych z nim stylistycznie dzieł na okres rządów królowej Tamary (1184-...
Na przestrzeni wieków przyczyny lęków bywały różne, inaczej też je przeżywano i różne były ich skutki. Prezentowana książka pokazuje lęki towarzyszące człowiekowi w wiekach XVI i XVII, a mianowicie: lęk wywołany klęskami elementarnymi, chorobami, strachem przed karą Bożą, przesądami, wiarą w czynienie zła przez czarownice, diabły i inne istoty.
Książka stanowi zbiór dwudziestu sześciu artykułów autorstwa historyków z państw Europy Środkowej i Wschodniej (polskich, czeskich, słowackich, ukraińskich i rosyjskich), poświęconych funkcjonowaniu znaków i symboli w przestrzeni publicznej. W swojej istocie tworzą one ważną komponentę ikonosfery, będącej jednym z filarów kultury europejskiej. Geneza wielu z nich sięga okresu średniowiecza (m.in. herb, znak notarialny) lub czasów jeszcze odleglejszych (m.in. pieczęć), stąd wy...
Upamiętnienie I wojny światowej trudno sobie wyobrazić bez przypomnienia postaci Józefa Piłsudskiego. Od 1901 do 1918 r. jego działalność polityczna i wojskowa związana była w dużym stopniu z Galicją, wchodzącą w skład monarchii habsburskiej. Piłsudski był pragmatykiem. Odnosił się wrogo do państw zaborczych, co nie wykluczało czasowej współpracy z państwami centralnymi. Nawet liberalną Austrię potraktował jako narzędzie do realizacji najwyższego celu — niepodległej Polski. W...
Czwarty tom nie domyka „Historii Polski w wieku XIX”. On ma otwierać nowe dyskusje nad tymi historiami, nad ich znaczeniem w wielu istotnych, rzadko dotąd wydobywanych kontekstach. Najlepsi w skali światowej specjaliści zapraszają tutaj do refleksji nad miejscem i rolą dziejów Polski XIX stulecia w historii Żydów (Theodore Weeks), w rozwoju nowych „projektów narodowych” Ukrainy, Białorusi i Litwy (Rimantas Miknys), w kontekście przemian Europy Środkowej czy „habsburskiej” (Ma...
„Choć faktów sprzed 600 lat nie można porównywać z aktualnymi wydarzeniami na arenie międzynarodowej, to na pewno warto odwołać się do słów św. Jana Pawła II: «Od Unii Lubelskiej do Unii Europejskiej!» [...], przypominających, iż współpraca i połączenie dwóch państw stało się punktem zwrotnym w dziejach naszych i Europy. Także w aspekcie kultury religijnej. Była to nie tylko chrystianizacja, lecz także recepcja kultury bizantyjskiej w świecie kultury łacińskiej. W tej pokojow...
Geografia historyczna stanowi od stulecia ważną naukę pomocniczą historii, niezbędną do prowadzenia pogłębionych badań nad przeszłością. W opracowaniu prof. Jana Tyszkiewicza rozległa problematyka została przedstawiona zwięźle, nowatorsko; na przykładach. „Wprowadzenie” rozpatruje: przedmiot, definicję, tradycje uprawiania dyscypliny; podstawowe typy źródeł do badań. „Problemy i metody” omawiają stare i nowe pola studiów w zakresie geografii historycznej, także klęski element...
W przeszłości polskiej wspólnoty ważny był moment, kiedy utraciła ona swą polityczną autonomię. To właśnie „długi wiek XIX”. Polska wspólnota nie zatraciła wtedy zdolności pisania — a w związku z tym kontynuowania — swej historii. Odnawia tę zdolność do dziś, w krytycznym dialogu z innymi historiami, które współtworzyła, albo z którymi może być zestawiana. Sama składa się z mnogości różnych historii, które krzyżują się między sobą, spotykają, współbrzmią i zarazem rozchodzą, ...
„Opracowanie to adresowane jest do historyków nieosmanistów, pragnących dowiedzieć się, na jakie pytania badawcze mogą odpowiedzieć źródła osmańsko–tureckie (a na jakie nie mogą), a także turkologów, dla których - podobnie zresztą jak dla samych Turków - język osmańsko–turecki sprzed reformy alfabetu (1928) i towarzyszących jej reform językowych po-zostaje w dużym stopniu językiem obcym, wymagającym dodatkowych studiów. Po pozycję tę może też sięgnąć student I roku dowolnych ...
Autorzy i autorki niniejszego zbioru studiów postawili sobie za cel wyznaczenie nowych obszarów badań nad specyficznym materiałem źródłowym, jakim pozostaje kobieca korespondencja, i ujęcia owej kategorii w możliwie szerokim znaczeniu. Analizie poddane zostały zespoły korespondencji kobiecej, kręgi korespondencyjne tworzone przez kobiety oraz treści kobiecej korespondencji. Tym samym autorzy skoncentrowali się na strefie mentalności kobiet i ich autorskiej indywidualności ora...
Prezentowana publikacja jest kontynuacją wcześniejszych prac podejmujących problematykę dziejów maluszyńskiej „małej ojczyzny”, a więc społeczności zamieszkującej Maluszyn — małą miejscowość w powiecie radomszczańskim — oraz właścicieli domeny skupionej wokół maluszyńskiego folwarku, należącego od pokoleń do Korabitów Ostrowskich. Monografia przedstawia biografię Ludwiki Ostrowskiej, córki Aleksandra Ostrowskiego, omawia proces kształtowania jej osobowości, analizuje podejmo...
Termin Europa Środkowa zasadniczo zaczął funkcjonować w XX wieku, jednak wśród historyków, kulturoznawców i politologów wciąż toczy się dyskusja dotycząca zasięgu i samej definicji obszaru nim określanego oraz roli Polski w tym regionie. […] Prezentowany tom zawiera teksty referatów wygłoszonych podczas jednej z sesji 2 Kongresu Zagranicznych Badaczy Dziejów Polski, który odbył się w Krakowie w dniach 13–15 września 2012 r. Tematem przewodnim tego spotkania znawców historii ...
Weksylologia jest stosunkowo młodą dyscypliną naukową, uważaną powszechnie za tzw. naukę pomocniczą historii. Przedmiotem jej badań jest chorągiew, przedmiot złożony z płata materii i dodatkowych elementów umożliwiających jego użytkowanie (weksylium) — zarówno w wymiarze praktycznym, jak i symbolicznym. Z uwagi na skąpą literaturę przedmiotu i wciąż kształtujący się obszar zainteresowań weksylologii można uznać prezentowaną książkę za jedyne polskie kompendium wiedzy z tej dy...
Historia najnowsza obejmuje okres od zakończenia nowożytności, czyli przełom XVIII i XIX wieku, aż do czasów współczesnych. Dlatego wiele książek z kategorii „Historia najnowsza” poświęconych jest wojnom światowym, powstaniu warszawskiemu czy okresowi PRL-u. Pozycje przedstawiające czasy II wojny światowej stanowią tak dużą część książek, że zostały umieszczone w odrębnej podkategorii „II wojna światowa”. Główny trzon kategorii „Historia najnowsza” stanowią książki oscylujące wokół tematyki wojen światowych („Legiony – droga do legendy” Marka A. Koprowskiego, „Niewygodny Polak” Macieja Bernatta-Reszczyńskiego), powstania warszawskiego („Duch ’44. Siła ponad słabością” Stanisława Zasady), PRL-u („»Ciekawe« życie w PRL-u. I co dalej?” Bogusława Homickiego) oraz Solidarności („Tu radio Solidarność” Pawła Pietkuna). Jednak znaleźć tu można także takie publikacje jak „Kobiety wywiadu” Przemysława Słowińskiego, który przedstawia biografie najsłynniejszych agentek i szpiegów, m.in. Mathilde Carré, Coco Chanel czy Krystyny Skarbek. W tej kategorii znajduje się też „Epilog do »Kamieni na szaniec«” profesora Grzegorza Nowika, ukazujący szerzej tło wydarzeń przedstawionych przez Aleksandra Kamińskiego w jego słynnej książce. Najnowszej historii poświęcona została chociażby „Polska 1945–2015. Historia polityczna” Andrzeja Piaseckiego i Ryszarda Michalaka – jedna z niewielu monografii przedstawiających w takiej formie losy współczesnej Polski. Nie może zabraknąć także opisów brawurowych ucieczek, m.in. z obozów śmierci – Auschwitz, Sobiboru, sowieckich łagrów czy pilnie strzeżonych twierdz, które w „Słynnych ucieczkach Polaków” opisał Andrzej Fedorowicz.
