W wyniku powstania Bohdana Chmielnickiego utworzony został organizm polityczny – graniczący z Rzecząpospolitą hetmanat kozacki, który już u zarania swego istnienia musiał stawić czoła rosnącemu imperializmowi Moskwy. Część jego elity wytrwale i z oddaniem broniła jego prawa do autonomii. Książka jest studium idei państwa i narodu zawartych w spuściźnie Samijła Wełyczki, Hryhorija Hrabianki i hetmana-emigranta Filipa Orlika, refleksją nad wartościami spajającymi społeczność ko...
Publikacja stanowi zbiór artykułów dotyczących epoki stanisławowskiej. Poruszono w nich zagadnienia dotyczące polityki wewnętrznej i zagranicznej Rzeczypospolitej pod panowaniem Stanisława Augusta, historii sztuki oraz problemy z zakresu metodologii badań nad wiekiem XVIII. Artykuły stanowią wynik pracy zarówno młodych naukowców, jak i doświadczonych historyków o uznanym dorobku naukowym. Koedycja z Instytutem Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego Spis treści Przedmowa ...
Przedstawienie działalności dyplomatycznej i politycznej Edwarda Raczyńskiego nie było zadaniem łatwym. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie działał bowiem w czasach niezwykle trudnych, wręcz dramatycznych. Jego biografia obejmuje trzy odrębne epoki w najnowszych dziejach Polski. Autor musiał zmierzyć się z niezliczoną ilością dokumentów wytworzonych przez samego bohatera, jak i instytucje, z którymi Raczyński był związany. Efektem tego jest niniejsza książka, b...
Kazimierz Jagiellończyk jest jedynym polskim królem epoki późnośredniowiecznej, którego itinerarium dotąd nie opracowano. Wykaz obejmuje czas jego rządów wielkoksiążęcych na Litwie (od 1440) i w Polsce jako króla (obrany królem w 1445, koronowany w 1447). W zestawieniu znalazły się informacje, zwykle nie umieszczane w tego typu zestawieniach, m.in. o sejmach, sejmikach prowincjonalnych, zjazdach polsko-litewskich, tylko litewskich oraz stanów Prus Królewskich – w których brał...
Tom zawiera teksty z konferencji poświęconej różnym formom zachowywania i mechanizmom przekazywania tradycji-rozumianej jako przejmowane i kultywowane z pokolenia na pokolenie treści kultury: mity, obyczaje, wierzenia, sposoby myślenia i normy zachowania uznawane przez zbiorowość za doniosłe dla jej współczesności i przyszłości. Pojęcia tradycji czy dziedzictwa kulturowego są z założenia wartościujące, dotyczą tylko tych elementów czerpanych z zasobu pamięci społecznej, któr...
Książka stanowi próbę ukazania kultu świętych w tradycji prawosławnej przez pryzmat funkcjonowania w niej ikon i relikwii. Skonstruowana jest wokół kategorii cielesności i różnych sposobów jej rozumienia: ascezy świętych, odrzucenia przez nich zmysłowości i czci dla ciał zmarłych. Autorka opisuje ikonografię świętych jako rozpiętą pomiędzy wydarzeniami z ich narodzin i śmierci, a także odnoszącą się do pośmiertnych dziejów relikwii świętych, ukazując w ten sposób problemy zwi...
Książka stanowi podsumowanie wieloletnich badań autorki nad epoką sarmatyzmu, która analizuje specyfikę form rozwoju społecznego i kulturalnego, zachodzących w unikalnym tworze, jakim było w XVI-XVIII w. państwo demokracji szlacheckiej-Rzeczpospolita Obojga Narodów. Zwraca przy tym uwagę na normy zachowań funkcjonujące w tym niezwykłym państwie, wynikające bardziej z obyczaju niż z prawa.
Pisane na przełomie 1617 i 1618 r. w padewskim ośrodku uniwersyteckim listy poetyckie Hieronima Morsztyna stanowią unikatowe świadectwo bujnego życia studenckiego tamtejszej nacji polskiej. Wenecki karnawał, włoskie kurtyzany, biesiadne libacje, rozwiązłe żarty i sprowadzony do jarmarcznego widowiska publiczny pokaz sekcji zwłok składają się na barwny, a mało dziś znany obraz prawdziwych pasji polskich scholarów i podróżników w barokowej Italii.?
Książka przedstawia wspomnienia autora z pierwszych 26 lat jego życia ze streszczeniem kolejnych. Na naszkicowanym tle historycznym autor, urodzony w 1926 roku odmalowuje bardzo swoiste, przedwojenne życie rodziny ziemiańskiej na Kujawach. Dalej wspomina inwazje wojsk niemieckich, wywłaszczenie i wypędzenie z własnych majątków, wyjazd z kraju dzięki wpływowemu włoskiemu wujowi. Następują lata przeżyte we Francji, wówczas okupowanej przez Niemców oraz niebezpieczna ucieczka p...
Informacja od profesora R. ekonomisty. Przed kilkoma dniami w KC odbyła się narada gospodarcza w sprawie planu pięcioletniego. Mówiono między innymi o planowanej produkcji alkoholu. Obecnie daje to państwu około stu miliardów złotych dochodu. W ciągu następnych pięciu lat dochód ten ma wzrosnąć do dwustu miliardów. W toku dyskusji profesor R. ośmielił się zauważyć, że nie wie, czy mamy się cieszyć z tego rodzaju wzrostu dochodu narodowego. W tym czasie na salę obrad wniesiono...
January Grzędziński był jednych z pierwszych polskich inżynierów lotnictwa, żołnierzem w Legionach Polskich w czasie I wojny światowej, adiutantem marszałka Józefa Piłsudskiego w Belwederze, współtwórcą masowej organizacji społecznej - Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, czynnym uczestnikiem zamachu majowego, dowódcą pułku piechoty, współorganizatorem warszawskiego Kluby Demokratycznego i Stronnictwa Demokratycznego, czołowym publicystą i zarazem wydawcą opozycyjnego ty...
W polskiej historiografii i poczesne miejsce zajmuje literatura wspomnieniowa. Publikacja Z dziejów Polski i Skarżyska--Kamiennej autorstwa znakomitego geofizyka, pracownika naukowego Instytutu Geofizyki Polskiej Akademii Nauk, Stanisława Michnowskiego jest tego najlepszym przykładem. Autor nadał swym wspomnieniom zwartą, logiczną strukturę i chronologiczne ujęcie. Za punkt wyjściowy przyjął ukazanie losów rodziny Michnowskich, dziejów Skarżyska-Kamiennej oraz Młodzaw, a takż...
Oficjalnie paragraf 175 niemieckiego kodeksu karnego penalizował wyłącznie relacje seksualne między mężczyznami. Prześladowanie lesbijek, osób transpłciowych, interpłciowych i biseksualnych odbywało się na podstawie innych przepisów, wymierzonych w osoby uznawane przez reżim za „aspołeczne”czy „kryminalistów”. Pamięć o prześladowaniu mniejszości seksualnych w czasie drugiej wojny światowej jest dziś w Polsce bardzo potrzebna. Brak edukacji historycznej dotyczącej tej grupy of...
To drugi tom źródeł do dziejów długiego sporu ikonoklastycznego w cesarstwie wschodniorzymskim (726-843). Zawiera - po raz pierwszy w polskim przekładzie – źródła greckie i łacińskie dotyczące najwcześniejszego okresu bizantyńskiej kontrowersji, od jej wybuchu (726) do synodu w Hierei (754). Wraz z trzema /Mowami/ Jana z Damaszku w obronie obrazów (tom I /Biblioteki Bizantyńskiej/) przybliżają one główne wydarzenia początkowej fazy ikonoklazmu, ukazują jego podłoże i pierwotn...
Tom 10 serii "Humanizm w języku polskim". Główne problemy poruszane w tomie to teorie i koncepcje języka inspirowane humanizmem oraz historycznojęzykowe badania semantyczne. W pierwszym przypadku przebadano wypowiedzi sformułowane na gruncie filozofii, teologii i retoryki, dotyczące języka jako właściwości „istotowej” człowieka (homo loquens), instrumentu poznania natury i sfery transcendentnej, elementu kultury, depozytu dziedzictwa narodowego, tworzywa twórczości, gwaranta ...
Przygotowana do druku księga ziemska jest jedną z najstarszych ksiąg sądowych w Polsce. Na połączonych składkach mieści niemal 6 tys. lakonicznych, sporządzonych niestarannym, trudnym do odczytania pismem zapisek, zawierających unikalny materiał źródłowy, w zasadzie niepotwierdzony w innych źródłach i słabo wykorzystany w literaturze ze względu na ograniczoną dostępność rękopisu, trudności paleograficzne. Wydawcy zidentyfikowali osoby i miejscowości pojawiające się w tekstach...
Związek Ziem Północno-Wschodnich RP był powstałą w 1942 r. społeczno-polityczną organizacją, skupiającą przebywających na uchodźstwie byłych mieszkańców Kresów Północno-Wschodnich. Autor charakteryzuje środowisko osób tworzących Związek oraz wskazuje pola działalności tej organizacji. Jednocześnie stara się dać odpowiedź na pytanie, jakie miejsce zajmował Związek w strukturach polskiej emigracji politycznej na Zachodzie.
To pierwsza publikacja o charakterze naukowym omawiająca wieloaspektową twórczość kobiet-artystek w okresie odwilży oraz ich miejsce i znaczenie w dyskursie nowoczesności. Jest ona także próbą zrewidowania obowiązującego kanonu sztuki nowoczesnej i przywrócenia twórczej obecności kobiet w głównych nurtach sztuki lat 60. W tym okresie szczególna rola przypada debiutującym w drugiej połowie lat 50. kobietom-rzeźbiarkom, jak Alina Szapocznikow, Barbara Zbrożyna czy Magdalena Wię...
W relacjach Marcina Kromera oraz Marcina i Joachima Bielskich widać, jak rozumiano i postrzegano problem integracji państwa polskiego na przestrzeni X–XIV w. Jaki był stosunek XVI-wiecznych kronikarzy do często bardzo trudnych w dziejach Polski piastowskiej procesów dezintegrujących młode państwo? Analiza komparatystyczna obu dzieł wskazuje na wiele różnic w ujęciu dziejów Polski w epoce Piastów między relacjami Kromera oraz Bielskich, ale przede wszystkim ukazuje, jak mimo t...
Praca poświęcona jest żydowskiemu środowisku artystycznemu w międzywojennym Krakowie. Autorka opisuje proces kształtowania się środowiska, omawia szczegółowo działalność najważniejszej organizacji w mieście skupiającej twórców żydowskich: Zrzeszenia Żydowskich Artystów Malarzy i Rzeźbiarzy, analizuje powody wytworzenia się w Krakowie odrębnego żydowskiego środowiska artystycznego. Ważną część książki stanowi omówienie działalności członków organizacji oraz innych związanych z...
Abstrakcja geometryczna na ogół jest kojarzona z cechami właściwymi dla myśli modernistycznej. Czy jednak rzeczywiście w szeroko rozumianej twórczości ponowoczesnej nie ma miejsca dla geometrii? Autorka zwraca uwagę na występowanie form Euklidesowych zarówno w dziełach plastycznych uważanych za przejściowe między modernizmem a postmodernizmem oraz w realizacjach typowo postmodernistycznych. Zadaje też pytanie o ich związek z zagadnieniami oryginalności, indywidualizmu, formy ...
Wokół polsko-francuskich relacji artystycznych narosło w ciągu lat wiele mitów. W zbiorze skoncentrowano się na takich problemach, jak wzajemne relacje sztuk plastycznych (zwłaszcza malarstwa), kolekcjonerstwo, stroje, szkolnictwo artystyczne oraz związki na płaszczyźnie intelektualnej. Pomieszczono także studia omawiające postacie całkowicie zapomnianych i dotąd niemal w ogóle nieuwzględnianych w rozważaniach na temat związków polsko-francuskich.
Maria Jadwiga Strumff w pamiętniku pokazuje się jako bezkompromisowa deskryptorka życia dziewiętnastowiecznej Warszawy jak i niezwykła obserwatorka relacji międzyludzkich i złożoności reguł codziennej komunikacji. Jej zapiski stanowią cenny wgląd w stosunki społeczne, tym cenniejszy, że jest to relacja kobiety o niepewnym statusie i kwestionowanej reputacji, dobrze urodzonej, ale decydującej się na samodzielną pracę zarobkową. Los kobiety pracującej to jeden z najważniejszych...
