Astrid Lindgren Książki

Typ publikacji

Cena

Format

Wydawcy

Sortuj według:
Trafność wyszukiwania
    Promocja
    okładka Twoje listy chowam pod materacem. Korespondencja 1971–2002, Książka | Astrid Lindgren, Sara Schwardt

    Najdroższa Astrid, (…) przyrzekłyśmy sobie nawzajem nie pokazywać tych listów nikomu! A teraz zostaną wydane w książce. (…) Każdy będzie mógł przeczytać wszystko, co było tylko między nami. Byłoby interesujące wiedzieć, co ty o tym sądzisz. Nie masz przecież żadnej szansy ich ocenzurować ani zredagować. Teraz stanie się tak, jak mówiliśmy w szkole biblijnej w Orsa: Wszystko na światło dzienne! Na początku lat 70. XX wieku trwała intensywna wymiana listów między Astrid a Sarą....

    Promocja
    okładka Pippi się wprowadza i inne komiksy, Książka | Astrid Lindgren

    PIPPI w wydaniu komiksowym! Oto Pippi Pończoszanka, najsilniejsza dziewczynka świata, która właśnie wprowadziła się do Willi Śmiesznotki i zapoznała z Tommym i Anniką – dziećmi z sąsiedztwa. Wspólnie przeżyją mnóstwo przygód, bo z Pippi nie można się nudzić! Pierwszy z trzech tomów komiksów o Pippi. W latach 1957-59 Astrid Lindgren wraz z ilustratorką Ingrid Vang Nyman stworzyły historyjki komiksowe, które ukazywały się w kolejnych numerach miesięcznika dla dzieci, a w lata...

    Promocja
    okładka Dzieci z ulicy Awanturników, Książka | Astrid Lindgren

    Kapryśna, uparta i pełna fantazji Lotta przeżywa wiele smutków i radości związanych z Niśkiem – ukochaną pluszową świnką. Próbuje być samodzielna i wymóc na otoczeniu spełnienie swoich życzeń. Tę bystrą dziewczynkę i jej rodzeństwo pokocha czytelnik w każdym wieku.

    Promocja
    okładka Emil i ciasto na kluski, Książka | Astrid Lindgren, Bjorn Berg

    Biedny Emil! Że też zawsze, kiedy chce zrobić dobry uczynek, wychodzi mu z tego psota! Bo cóż jest winien temu, że tatuś wdepnął w zastawioną przez niego pułapkę na myszy? Albo że ciasto na kluski zaczyna fruwać, gdy tylko w pobliżu znajdzie się tatuś? Jest sobotni wieczór - Emil siedzi w stolarni i struga setnego drewnianego ludzika. Nie tak wyobrażał sobie ten jubileusz! Na domiar złego Alfred, zamiast świętować z Emilem, czuli się z Liną. Emil ma już tego dość. Już on poka...

    Promocja
    okładka Przygody detektywa Blomkvista, Książka | Astrid Lindgren

    Zbiorowe wydanie trzech książek: - „Detektyw Blomkvist”, - „Detektyw Blomkvist żyje niebezpiecznie”, - „Detektyw Blomkvist i Rasmus, rycerz Białej Róży”. Największym problemem Kallego Blomkvista jest to, że mieszkańcy Lillköping są wyjątkowo uczciwymi ludźmi. Trzynastolatek marzy, by zostać znakomitym detektywem. Trudno jednak tego dokonać, gdy mimo najszczerszych chęci nie można wpaść na trop żadnej zbrodni. Szczęście jednak uśmiechnie się do Kallego – zupełnie niespodziewan...

    Promocja
    okładka Południowa Łąka. Audiobook, Książka | Astrid Lindgren

    Promocja
    okładka Pippi wchodzi na pokład, Książka | Astrid Lindgren

    Druga książeczka o przygodach Pippi!
    Kto jest najsilniejszą, najbogatszą i najbardziej samodzielną dziewczynką na świecie? Oczywiście Pippi Pończoszanka z Willi Śmiesznotki! Zna dużo ciekawszych zajęć niż chodzenie do szkoły, jest niezwykle odważna i żaden łobuz jej niestraszny. W towarzystwie Pippi nie grozi ci nuda!
    Książka dla dzieci powyżej 6 lat.

    Promocja
    okładka Dzieci z Bullerbyn wydanie kolekcjonerskie, Książka | Astrid Lindgren

    Wydanie bibliofilskie najbardziej znanej powieści szwedzkiej pisarki, na której wychowało się kilka pokoleń Polaków. Tym razem powracamy do opracowania graficznego i ilustracji Hanny Czajkowskiej z pierwszego wydania z 1957 roku - z myślą o tych, dla których opowieści o dzieciach z Bullerbyn były najwspanialszą lekturą dzieciństwa. Edycja prezentowa.

    Promocja
    okładka Mio, mój Mio, Książka | Astrid Lindgren

    Pewnego dnia w Sztokholmie zaginął chłopiec. Po prostu znikł i nikt nie wiedział, co się z nim stało. Nazywał się Bo Wilhelm Olsson tak zaczyna się przepiękna baśń o nieszczęśliwym chłopcu, który odnalazł się na Wyspie Zielonych Łąk jako książę Mio. Tam według przepowiedni będzie walczył z okrutnym rycerzem Kato.

    Promocja
    okładka Ronja córka zbójnika, Książka | Astrid Lindgren

    Piękna i wzruszająca opowieść o dzieciach dwóch zwalczających się hersztów zbójników, Ronji i Birku. Mieszkają oni w starym zamku, a dni spędzają w wielkim lesie, w którym żyją dzikie konie, a także okrutne Wietrzydła, Szaruchy i Mgłowce zagrażające ich życiu. Początkowa wrogość Ronji i Birka przemienia się w przyjaźń, a potem w miłość. Dzięki sile tego uczucia udaje im się doprowadzić do pojednania zatwardziałych zbójników. Ulubiona lektura dzieci w każdym wieku i dorosłych!...

    Promocja
    okładka Pippi wchodzi na pokład, Książka | Astrid Lindgren

    Kto jest najsilniejszą, najbogatszą i najbardziej samodzielną dziewczynką na świecie? Oczywiście Pippi Pończoszanka z Willi Śmiesznotki! Zna dużo ciekawszych zajęć niż chodzenie do szkoły, jest niezwykle odważna i żaden łobuz jej niestraszny. W towarzystwie Pippi nie grozi ci nuda!

    Promocja
    okładka Pippi na Południowym Pacyfiku, Książka | Astrid Lindgren

    Wesoła Pippi Pończoszanka nigdy, przenigdy nie zamierza dorosnąć i zawsze bez wahania wyrusza na spotkanie nowej przygody! Niestraszne jej sztormy ani rekiny, kiedy w grę wchodzi dobra zabawa. To wyjątkowa dziewczynka, która w jednej chwili podejmuje decyzję o podróży na tropikalną wyspę i nie daje żadnych szans strasznym bandytom!

    Promocja
    okładka Lis i skrzat, Książka | Astrid Lindgren

    "Nocą do kurnika zakrada się głodny lis. Zauważa go skrzat strzegący zagrody. Co wymyśli skrzat, by lis się najadł, ale nie ucierpiała żadna kura? Pięknie ilustrowana zimowa historia z bożonarodzeniowym akcentem. Tekst Astrid Lindgren jest parafrazą popularnego niegdyś w Szwecji wiersza Karla-Erika Forsslunda z 1900 roku, który doczekał się wielu wydań w zbiorach i antologiach, a także jako książka obrazkowa z ilustracjami Haralda Wiberga. Niemiecki wydawca zamówił u Lindgr...

    Promocja
    okładka Bracia Lwie Serce, Książka | Astrid Lindgren

    Niesamowite przygody Karola i Jonatana rozgrywają się w scenerii fantastycznej krainy Nangijali. Ale "Bracia Lwie Serce" to nie tylko opowieść o niezwykłych losowych wypadkach, to także wzruszająca książka o męstwie, umiłowaniu wolności, poświęceniu, pokonywaniu własnych słabości i o wielkiej miłości braterskiej, zdolnej zwyciężyć nawet śmierć.

    Promocja
    okładka Dzieci z Bullerbyn, Książka | Astrid Lindgren

    Wydanie bibliofilskie najbardziej znanej powieści szwedzkiej pisarki, na której wychowało się kilka pokoleń Polaków. Tym razem powracamy do opracowania graficznego i ilustracji Hanny Czajkowskiej z pierwszego wydania z 1957 roku – z myślą o tych, dla których opowieści o dzieciach z Bullerbyn były najwspanialszą lekturą dzieciństwa. Edycja prezentowa.

    Promocja
    okładka Lotta z ulicy Awanturników, Książka | Astrid Lindgren

    Jak trudno jest przyznać się do zniszczenia nielubianego sweterka i powiedzieć „przepraszam”! Gdy ma się pięć lat, jedynym rozwiązaniem wydaje się ucieczka z domu. I tylko miłość i zrozumienie dorosłych może sprawić, że tak zaczęty dzień nie stanie się katastrofą, ale ważnym doświadczeniem.

    Promocja
    okładka Ronja córka zbójnika, Książka | Astrid Lindgren

    Piękna i wzruszająca opowieść o dzieciach dwóch zwalczających się hersztów zbójników, Ronji i Birku. Mieszkają oni w starym zamku, a dni spędzają w wielkim lesie, w którym żyją dzikie konie, a także okrutne Wietrzydła, Szaruchy i Mgłowce zagrażające ich życiu. Początkowa wrogość Ronji i Birka przemienia się w przyjaźń, a potem w miłość. Dzięki sile tego uczucia udaje im się doprowadzić do pojednania zatwardziałych zbójników. Ekranizacji tej ulubionej lektury dzieci i dorosłyc...

    Promocja
    okładka Przygody Madiki z Czerwcowego Wzgórza, Książka | Astrid Lindgren

    Zbiorowe wydanie dwóch książek Astrid Lindgren: „Madika z Czerwcowego Wzgórza” oraz „Madika i berbeć z Czerwcowego Wzgórza”. Madika i Lisabeth – dwie pełne wdzięku i fantazji dziewczynki – żyją w domu na Czerwcowym Wzgórzu. Madika chce być miła i grzeczna, niestety rzadko jej się to udaje. Ale to chyba nie jej wina, że bez przerwy wpada na takie wspaniałe pomysły? Czasem nawet duże dziewczynki muszą sprawdzić, jak się lata z parasolem z dachu drewutni i czy w pralni sąsiadów ...

    Promocja
    okładka Bracia Lwie Serce, Książka | Astrid Lindgren

    Niesamowite przygody Karola i Jonatana rozgrywają się w scenerii fantastycznej krainy Nangijali. Ale „Bracia Lwie Serce” to nie tylko opowieść o niezwykłych losowych wypadkach, to także wzruszająca książka o męstwie, umiłowaniu wolności, poświęceniu, pokonywaniu własnych słabości i o wielkiej miłości braterskiej, zdolnej zwyciężyć nawet śmierć.

    Promocja
    okładka Pippi wchodzi na pokład, Książka | Astrid Lindgren

    Kto jest najsilniejszą, najbogatszą i najbardziej samodzielną dziewczynką na świecie? Oczywiście Pippi Pończoszanka z Willi Śmiesznotki! Zna dużo ciekawszych zajęć niż chodzenie do szkoły, jest niezwykle odważna i żaden łobuz jej niestraszny. W towarzystwie Pippi nie grozi ci nuda!

    Promocja
    okładka Pippi Pończoszanka, Książka | Astrid Lindgren

    Pippi Pończoszanka to najweselsza i najdziwniejsza dziewczynka na świecie! Od kiedy jej ojciec został królem Południowego Pacyfiku, mieszka w Willi Śmiesznotce w towarzystwie konia oraz małpki i robi tylko to, co chce. Nie chodzi do szkoły, jest wielką kłamczuchą i stanowczo lepiej sobie radzi ze złodziejami niż na proszonym podwieczorku – ale za to ma bardzo dobre serce!

    Promocja
    okładka Przygody detektywa Blomkvista, Książka | Astrid Lindgren

    Zbiorowe wydanie trzech książek: – „Detektyw Blomkvist”, – „Detektyw Blomkvist żyje niebezpiecznie”, – „Detektyw Blomkvist i Rasmus, rycerz Białej Róży”. Największym problemem Kallego Blomkvista jest to, że mieszkańcy Lillköping są wyjątkowo uczciwymi ludźmi. Trzynastolatek marzy, by zostać znakomitym detektywem. Trudno jednak tego dokonać, gdy mimo najszczerszych chęci nie można wpaść na trop żadnej zbrodni. Szczęście jednak uśmiechnie się do Kallego – zupełnie niespodzi...

    Promocja
    okładka Karlsson z Dachu, Książka | Astrid Lindgren

    Zbiorowe wydanie trzech książek z nowymi ilustracjami: Braciszek i Karlsson z Dachu Karlsson z Dachu lata znów Latający szpieg czy Karlsson z Dachu Karlsson z Dachu jest najlepszym specjalistą od wszystkiego. Wyposażony w charakterystyczne śmigło, lata po Sztokholmie i… płata figle. Pewnego dnia odwiedza Braciszka, który czuje się akurat wyjątkowo samotny, i zostaje jego najukochańszym przyjacielem. Ma rewelacyjne pomysły na najprzeróżniejsze psikusy, uwielbia przeprowadzać e...

    Promocja
    okładka Detektyw Blomkvist i Rasmus rycerz Białej Róży, Książka | Astrid Lindgren

    Druga część przygód detektywa Blomkvista. Dzięki zmysłowi obserwacji i pomocy kolegów temu bystremu trzynastolatkowi udaje się pokrzyżować plany przestępcom.

    Dla dzieci powyżej lat 10.

Astrid Lindgren Książki

Astrid Lindgren urodziła się w 1907 roku. To szwedzka pisarka, autorka wielu książek dla dzieci, które zyskały popularność na całym świecie. Astrid Lindgren jest jedną z najważniejszych pisarek XX wieku, na której książkach wychowało się kilka pokoleń czytelników. Jest autorką takich powieści jak „Dzieci z Bullerbyn” czy „Pippi Pończoszanka”. Lindgren jest dziś symbolem Szwecji. Cytaty, podobizny, pomniki pisarki można znaleźć w wielu miejscach zarówno w kraju, jak i za granicą. Portret Lindgren widnieje nawet banknocie 20 koron szwedzkich.

Lindgren bardzo wcześnie wykazywała zainteresowanie pisaniem. W wieku 16 lat ukończyła gimnazjum z celującą oceną z języka szwedzkiego. Rok później otrzymała propozycję pracy w „Gazecie Vimmerby”. W wieku 18 lat Astrid zaszła w ciążę. W niewielkiej miejscowości, w której mieszkała, był to niewiarygodny skandal, dlatego Astrid postanowiła przenieść się do Sztokholmu. W stolicy kraju zaczęła naukę na kursie stenografii i maszynopisania, którą ukończyła w 1927 roku. Dzięki pomocy koleżanki Evy Andén Astrid Lindgren urodziła syna w Kopenhadze w placówce, w której można urodzić dziecko bez informowania o tym władz państwowych. Eva pomogła również znaleźć rodzinę zastępczą dla syna Lindgren. Po ukończeniu szkoleń z zakresu maszynopisania Astrid zatrudniła się na stanowisku sekretarki w Szwedzkiej Centrali Księgarskiej. Jej przełożonym był Torsten Lindfors. Następnie zatrudniła się w Królewskim Klubie Automobilowym, gdzie spotkała swojego przyszłego męża Sture Lindgrena.

Debiut literacki Lindgren

Astrid Lindgren debiutowała bardzo późno, dopiero w wieku 37 lat. W 1944 roku ukazała się jej pierwsza książka pt. „Zwierzenia Britt-Marii”. Rok później swoją premierę miała jedna z najważniejszych książek w jej dorobku, czyli „Pippi Pończoszanka” – pierwszy tom przygód zakręconej dziewczynki z charakterystycznymi piegami i marchewkowo-rudymi włosami splecionymi w dwa odstające warkoczyki. Na co dzień Pippi nosi krótką, połataną spódniczkę, pończochy i za duże czarne buty. Ważną informacją jest to, że mieszka w Willi Śmiesznotce jedynie z małą małpką – Panem Nilssonem i koniem. Pippi została niemal całkiem sama po tym, jak zmarła jej mama, a tata, kapitan Pończocha, wypłynął w morze.

Pippi Pończoszanka to symbol samodzielności – dziewczyna odrzuca jakiekolwiek próby pomocy i ingerowania w jej życie. Często swoimi wypowiedziami obnaża hipokryzję dorosłych, którzy wcale nie próbują troszczyć się o wyższe wartości, tylko dbają o swój obraz na zewnątrz. Mimo że dziewczynce zdarza się opowiadać niestworzone historie i popełniać gafy, to zawsze kieruje się dobrem i chęcią pomocy innym. Astrid Lindgren kontynuowała opowieści o Pippi w kolejnych tomach serii. Ostatecznie ukazało się dziewięć części cyklu: „Pippi Pończoszanka”, „Pippi wchodzi na pokład”, „Czy znasz Pippi Pończoszankę?”, „Pippi na Południowym Pacyfiku”, „Fizia Pończoszanka i zabawa choinkowa”, „Pippi jest najsilniejsza w świecie”, „Pippi na wyspie Kurrekurredutt”, „Pippi schodzi na ląd”, „Pippi urządza przyjęcie”.

Na podstawie książek o Pippi powstało wiele dzieł – gier komputerowych, animacji, filmów, sztuk teatralnych i komiksów. Postać Pippi Pończoszanki znajduje się, obok portretu Astrid Lindgren, na banknocie 20 koron szwedzkich. Po premierze drugiego tomu przygód Pippi rozgorzała dyskusja o tym, czy główna bohaterka powieści Lindgren jest dobrym przykładem dla dzieci, a czy autorka powinna dalej zajmować się pisaniem powieści dla najmłodszych. Krytycy najwidoczniej nie mieli racji, bowiem w tym samym roku Lindgren podjęła się pracy na stanowisku redaktorki książek dla dzieci – ostatecznie na tym stanowisku spędziła 25 lat. Do dziś książki Lindgren przetłumaczono na większość języków świata, a jej powieści sprzedały się w nakładzie kilkuset milionów egzemplarzy.

W 1946 roku swoją premierę miała kolejna książka Lindgren, która przyniosła jej popularność, czyli „Detektyw Blomkvist” – opowieść o nastolatku, który za wszelką cenę chce zostać śledczym. Problem tkwi jednak w tym, że w okolicy mieszkają sami przyzwoici ludzie, stroniący od przestępstw i złych uczynków. Ostatecznie o przygodach Blomkvista powstały trzy tomy – „Detektyw Blomkvist”, „Detektyw Blomkvist żyje niebezpiecznie” i „Rasmus, rycerz Białej Róży”.

Dzieci z Bullerbyn - najważniejsza książka Astrid Lindgren

Niewątpliwie najważniejszą książką w dorobku Astrid Lindgren jest powieść „Dzieci z Bullerbyn”, jedna z najpopularniejszych książek dla dzieci na świecie. Powieść ukazała się w 1947 roku. Bohaterką książki jest Lisa, która opowiada o przygodach swoich i innych dzieci zamieszkujących Bullerbyn, niewielką osadą, w skład której wchodzą jedynie trzy zagrody. Pomysł na napisanie książki Lindgren zaczerpnęła ze swoich własnych doświadczeń – pierwowzorem Bullerbyn była osada Sevedstorp, w której Astrid spędziła dzieciństwo. To nie koniec nawiązań do wspomnień autorki. Główna bohaterka nosi nazwisko Erikson, więc można jedynie domyślać się, że to nawiązanie do panieńskiego nazwiska pisarki – Ericsson.

Książka doczekała się swoich kontynuacji. W 1949 roku swoją premierę miał drugi tom cyklu – „Więcej o dzieciach z Bullerbyn”, a w 1952 roku ukazała się trzecia część pt. „Wesoło jest w Bullerbyn”. Ponadto fabułę uzupełniają trzy ilustrowane książki – „Boże Narodzenie w Bullerbyn”, „Wiosna w Bullerbyn”, „Dzień Dziecka w Bullerbyn”. „Dzieci z Bullerbyn” to lektura obowiązkowa w podstawówkach w wielu krajach świata, w tym w Polsce. Na podstawie powieści powstało wiele ekranizacji i adaptacji teatralnych.

Cykl o Emilu ze Smalandii

Najdłuższym cyklem w dorobku Lindgren jest seria książek poświęconych Emilowi ze Smalandii. Między 1963 a 1997 rokiem ukazało się dwanaście tomów cyklu, którego głównym bohaterem jest Emil Svensson, chłopiec zamieszkujący farmę Katthult we wsi Lönneberga. Pisząc powieści o Emilu, Astrid lindgren ponownie inspirowała się wspomnieniami z dzieciństwa i opowieściami jej ojca Samuela Augusta Ericssona, który opowiadał swojej córce o latach dzieciństwa na szwedzkiej prowincji.

Astrid Lindgren napisała blisko pięćdziesiąt książek. W dorobku pisarki warto wyróżnić jeszcze takie książki jak „Madika z Czerwcowego Wzgórza” (1960), „Bracia Lwie Serce” (1973) i „Ronja, córka zbójnika” (1981).

Astrid Lindgren nie tylko pisała i redagowała książki, ale była również aktywistką społeczną. Gdy uświadomiła sobie, że płaci więcej podatków niż zarabia, ustąpiła z partii socjaldemokratycznej i napisała bajkę, w której wprost skrytykowała politykę podatkową rządu. Lindgren była jedną z inicjatorek publicznej debaty na temat traktowania zwierząt w klatkach. Dzięki jej inicjatywie powstało tzw. Lex Lindgren – czyli zakaz trzymania kurczaków w klatkach. Ponadto dzięki jej wsparciu ustanowiono prawa dla krów i świń.

Pisarka zmarła w 2002 roku.

Biografia Astrid Lindgren

Jeżeli jesteście zainteresowaniami bliższym poznaniem losów szwedzkiej pisarki, to polecamy biografię Astrid Lindgren autorstwa Margarety Strömstedt, która po raz pierwszy ukazała się w Polsce w 2000 roku. W 2015 roku swoją premierę miało wznowienie książki, które ukazało się w odświeżonej i pięknie oprawionej wersji nakładem wydawnictwa Marginesy.

Książki Astrid Lindgren na Woblinku

W księgarni internetowej Woblink znajdziecie książki Astrid Lindgren we wszystkich formatach (ebook, audiobook, papierowa).

Co to jest książka?

Książka jest dokumentem piśmienniczym, obszernym zazwyczaj zapisem wszelkiej ludzkiej myśli. Występuje w postaci wielostronicowej publikacji o określonej liczbie stron i trwałym charakterze.

Postać dzisiejszej książki drukowanej ma formę kodeksu będącego zbiorem kartek połączonych grzbietem. Taki sposób utrwalania zapisu w momencie upowszechnienia pergaminu zastąpił wcześniejszą formę dokumentu piśmienniczego, jakim był zwój.

Według definicji Słownika języka polskiego PWN książka jest złożonym oraz oprawionym arkuszem papieru zadrukowanym tekstem o charakterze literackim, użytkowym bądź naukowym. Jednak współcześnie definicja ta powinna zostać poszerzona o książki elektroniczne będące cyfrowym odpowiednikiem tych drukowanych. Do książek elektronicznych zaliczane są zarówno ebooki, jak i audiobooki. Treść utrwaloną w formie elektronicznej można odczytać za pomocą odpowiedniego oprogramowania na laptopach, tabletach, smartfonach, a przede wszystkim na przeznaczonych do tego celu czytnikach.

E-książki odgrywają bardzo dużą rolę. Podjęty jakiś czas temu proces digitalizacji książek umożliwia dostęp do światowych zasobów wiedzy znacznie większej liczbie osób. Zbiory ksiąg to niepodważalne światowe dziedzictwo kultury, jednak ze względu na ograniczoną możliwość szybkiego dostępu do przechowywanych w księgozbiorach publikacji, a także brak możliwości jakiegokolwiek dostępu do dzieł o znacznej wartości historycznej proces digitalizacji daje szansę na udostępnianie światowych dzieł szerokiej masie odbiorców.

Czym wyróżnia się dana okładka (oprawa)?

Okładka to wszystko, co zostało od zewnątrz trwale złączone ze znajdującym się w środku wkładem. Składa się z przedniej i tylnej okładziny (potocznie zwanej okładką), a także z grzbietu okładki. To właśnie okładka definiuje i określa ostateczny wygląd książki, gdyż determinuje między innymi sposób, w jaki łączą się ze sobą wszystkie kartki i jaka jest wewnętrzna budowa książki. Oprawy mogą być miękkie, twarde czy też zintegrowane – różnią się przede wszystkim wielkością, wagą, wytrzymałością oraz ceną. Przykładowo książki w twardej oprawie są większe, cięższe, bardziej wytrzymałe i droższe od tych w miękkiej.