W książce zostały zebrane teksty Adama Michnika publikowane na przestrzeni ponad 40 lat na łamach m. in. „Gazety Wyborczej”, „Zeszytów Literackich”, „Przeglądu Filozoficzno-Literackiego” lub jako wstępy i posłowia do książek innych autorów, bądź też powstałe na potrzeby okazjonalnych przemówień. Michnik odwołuje się do dorobku wybitnych intelektualistów i ludzi pióra: od św. Tomasza z Akwinu, przez Ionesco, Ciorana, Havla, po Słonimskiego, Czapskiego, czy Geremka, raz polemiz...
Wizjoner, redaktor, bojownik o kulturę. Maciej Parowski był w Polsce jednym z pierwszych znawców kultury popularnej, który już pół wieku temu bronił fantastycznej literatury, komiksu i kina. To on był akuszerem cyklu o wiedźminie Geralcie Andrzeja Sapkowskiego. To on skontaktował ze sobą Jacka Dukaja i Tomka Bagińskiego, wskutek czego powstała nominowana do Oscara animowana Katedra. To on, jako redaktor kultowej „Fantastyki” i „Nowej Fantastyki”, wychowywał całe pokolenia kol...
Narrator Dinera przysiadł na zabytkowych schodach w Odessie i z tej perspektywy spogląda na Europę XX wieku. Obserwuje przede wszystkim jej wschodnie i południowe rubieże – Rosję, Konstantynopol, Polskę i Niemcy, a także Bałkany i Grecję. Jego uwagę przyciąga wybijanie się na niepodległość narodów Europy Środkowo-Wschodniej, wojny na Bałkanach, rewolucja w Rosji, wojny domowe w Hiszpanii i Grecji, wojna polsko-bolszewicka. Widzi, jak wydarzenia na peryferiach Europy odbijają ...
Dwie legendarne postaci XX wieku i ich nigdy dotąd niepublikowane listy. Niezwykła, obejmująca ponad 50 lat, korespondencja Gustawa Herlinga-Grudzińskiego i Jerzego Giedroycia wreszcie w postaci książkowej. Pasjonująca opowieść o polskiej kulturze i współczesnej historii z dwiema wielkimi osobowościami na pierwszym planie i plejadą barwnych postaci drugoplanowych. Gustaw Herling-Grudziński i Jerzy Giedroyć, wybitny pisarz i znakomity wydawca. Wielkie osobowości, wpływowi inte...
Druga część słynnego Dziennika pisanego nocą – tym razem w wydaniu krytycznym w ramach Dzieł zebranych Gustawa Herlinga-Grudzińskiego Dziennik pisany nocą bez żadnej przesady i bez większego ryzyka może zostać nazwany dziełem życia Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. To niezwykłe przedsięwzięcie literackie, artystyczne i edytorskie. Drugi tom Dziennika… jest szczególny, a to dlatego, że zamieszczone w nim zapiski powstawały w okresie, kiedy w Polsce dokonywały się przewrót i tran...
Konflikty między państwami kończą układy i traktaty; wiadomo, jak są nietrwałe. Konflikty między narodami tlą się przez wieki, trwają siłą bezwładu nawet wtedy, gdy ustaną bezpośrednie przyczyny wrogości. Polityków i demagogów szczujących jednych ludzi przeciwko drugim nigdy nie zabraknie. Wmawianie ludom, że nieposiadanie wrogów jest oznaką słabości, opłaca się. Ludźmi otumanionymi łatwiej manipulować, bo łakną przywództwa. Ludzi otumanionych łatwiej nakarmić, żywią się ziar...
W pierwszej wojnie światowej imię boskie i św. symbole chrześcijaństwa osiągnęły niebywałe dotychczas rozpowszechnienie ilościowe. W odróżnieniu od drugiej wojny, wszystkie narody powoływały się jeszcze na imię Boga, Jego wolę i pomoc. Sztandary wojsk rosyjskich głosiły: „S Bogom, za Caria i otieczestwo” (Z Bogiem, za cesarza i ojczyznę). Nie tylko sztandary, ale na klamrze każdego żołnierza nieprzyjacielskiego widniało: „Gott mit uns – Bóg z nami”. (Tylko te klamry utrzyma...
Daleko byśmy odbiegli od tematu niniejszej książki, gdybyśmy chcieli rozważać objawione Prawdy Boże i wchodzić w ocenę komentarzy ludzkich. Łatwo przedstawić sobie można uśmiech lekceważącego pobłażania na ustach uczonych w Piśmie ojców Kościoła, z jakim traktują dyskusję teologiczną dyletanta, który podejmuje się przyznawać jednym rację, wytykać błędy innym w sprawach stanowiących temat dla laika niedostępny, przez rzeczoznawców, w łasce i niełasce Ducha św., debatowanej od ...
Aleksander Ford na świat przychodzi jako Mosze Lifszyc. Mosze ucieka przed nędzą pracy w fabryce, Aleksandra napędza ambicja i wiara w siebie. Pierwszy nigdy nie zrobił matury, drugi zmyśla studia na wydziale historii sztuki. Obaj kochają kino, które wciąż jeszcze jest nieme. Aleksander Ford debiutuje w wieku 21 lat, trzy lata później odbiera nagrodę za najlepszy film roku. Ma talent, ale zamiast prostej ścieżki kariery wybiera niełatwą drogę twórcy zaangażowanego. Lawiruje p...
Zbiór esejów Aleksandry Domańskiej – pisarki i reżyserki – ukazuje korzenie naszej tożsamości kulturowej i narodowej. Autorka podejmując na nowo lekturę dzieł Kitowicza, Wybickiego, Rzewuskiego, Mickiewicza, Słowackiego i Orzeszkowej, pokazuje głęboką perspektywę historyczną naszych dzisiejszych sporów o polskość, o sens dziejów, o relacje z Europą Zachodnią. Lektura tej książki zmusza czytelnika do refleksji nad dziedziczoną przez nas tradycją patriotyczną XVIII-XIX wieku i ...
Lata PRL-u nie były łaskawe dla twórców filmowych. Reżyserzy, niczym członkowie sekcji gimnastycznej, musieli nauczyć się wielu akrobatycznych figur, by uniknąć starcia z władzą. Jednocześnie to właśnie w tych trudnych czasach powstały największe polskie dzieła fabularne i dokumentalne, rodzime filmy były popularne za granicą, a gwiazdy kina Polski Ludowej do dziś świecą najjaśniejszym blaskiem. Krytyk filmowy i dziennikarz Piotr Czerkawski rozmawia z reżyserami, którzy na s...
Tomasz Burek (1938-2017) – krytyk literacki, eseista i historyk literatury. Od 1976 roku uczestnik opozycji demokratycznej, wykładowca na tzw. Uniwersytecie Latającym i redaktor podziemnego kwartalnika „Zapis”. Drukował także w „Kulturze Niezależnej” i „Pulsie”. Od 1991 r. współpracował z Programen II Polskiego Radia. Pracował w Instytucie Badań Literackich PAN. Opublikował m.in. zbiory szkiców: Zamiast powieści (1971), Dalej aktualne! (1973), Żadnych marzeń (1987), Dziennik ...
Głęboko poruszająca biograficzna opowieść o roku, który zmienił nie tylko rodzinę Bidenów, ale i Stany Zjednoczone. Joe Biden przez 36 lat reprezentował w senacie stan Delaware, a w latach 2009-2017 był wiceprezydentem przy Baracku Obamie. Prawdopodobnie wystartuje w najbliższych wyborach na urząd prezydenta Stanów Zjednoczonych. Święto Dziękczynienia w 2014 roku było dla rodziny Bidenów wyjątkowe. Kilkanaście miesięcy wcześniej zdiagnozowano u Beau, starszego syna Joego, gle...
W pewnym momencie doszedłem do wniosku, że nie chcę, żeby pamiętano mnie tylko z tego badania. W dodatku ze swoją czarną kozią bródką wyglądam jak diabeł. Oto facet, który stworzył zło. Umiałem wyjaśnić swoje podejście - naprawdę tworzyłem zło, bo badałem zło, wydobywając je na powierzchnię. (…) Wtedy przyszło mi do głowy, że to z tego zostanę zapamiętany. Możliwe, że ktoś nawet zapytał: czy na twoim nagrobku wyryją napis „Był dyrektorem Więzienia Stanfordzkiego”? Wychował s...
Wywiad-rzeka o „kosmosie Żuławskiego” – rozmowa o uniwersum sztuki utkanym z setek przeczytanych książek, obejrzanych filmów i wysłuchanych oper, a takż˙e o traumatycznych doświadczeniach życiowych, które ukształtowały filmowy i pisarski warsztat artysty. Sam Peckinpah obok Fiodora Dostojewskiego, Sergiej Eisenstein obok Kena Russella, XIX-wieczna proza obok sztuki komiksu – to wszystko staje się inspiracją do stworzenia dzieła poruszającego najbardziej dotkliwe problemy – w ...
Mówimy: „Jak z Barei” i „Bareja wiecznie żywy”, dialogi z Misia czy Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz weszły do potocznego języka, a kadry z tych filmów pojawiają się w internetowych memach komentujących działania polityków. W 2019 roku, na dziewięćdziesiąte urodziny Stanisława Barei, Rafał Dajbor przypomina króla polskiej komedii poprzez jego aktorów i najsłynniejsze kwestie. Wszyscy znamy nieśmiertelne: „Jest zima, to musi być zimno” albo „Golę się, jem śniadanie, idę spać”,...
Zamordowanie Pawła Adamowicza wstrząsnęło Polską. Dlaczego doszło do takiej tragedii, kim naprawdę był zamordowany prezydent, czy z tego dramatu wyniknie coś pozytywnego. Postanowiłem poszukać odpowiedzi na te pytania, ale rozmowy z 12 osobami, które znały Pawła Adamowicza, pozwoliły mi zobaczyć szerszą historię. Gdańska - niezwykłego miasta, z jego barwną, a często dramatyczną historią, metafizyką i magiczną siłą, tyle razy promieniującą na cały kraj. Ale też gdańskiej opozy...
„Kiedy w 1980 roku ukazał się Mickiewicz hermetyczny, uznano to za wielkie wydarzenie. Książka była zaskoczeniem dla środowiska literaturoznawców, a szczególnie badaczy polskiego romantyzmu. […] Pierwsze wrażenie było takie: wilk pojawił się w owczarni! Albo lis w kurniku! Bo wcześniej nikt tak o Mickiewiczu nie pisał. Wiele uwagi poświęcono czystości filomackich ideałów, nieszczęśliwej miłości, patriotyzmowi Wieszcza. Ale hermetyzm? Masoneria? Wiedza tajemna? Alchemia? Te zj...
Kino końca wieku to czwarty tom wielotomowej Historii kina, przygotowanej i zredagowanej dla wydawnictwa Universitas przez zespół badaczy z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Po Kinie niemym (2009), Kinie klasycznym (2011) i Kinie epoki nowofalowej (2015) przedmiotem omówienia stał się okres dwu dekad, zamykający dwudzieste stulecie. Epoka ta nie ma wprawdzie odrębnego, wyrazistego charakteru, który pozwoliłby ją określić jednym celnym terminem, stanowi jednak intrygujący tygiel p...
Orientalia to nie tylko egzotyczne notatki z podróży, w których autor wręcza nam kolejne fotografie fascynujących miejsc. W tych tekstach słychać bicie serca, polskiego serca: ks. Henryk jest tutaj indyjski, nepalski czy birmański, ale nade wszystko wielkanocny, wigilijny, polski, co nie jest takie oczywiste w świecie, który łatwo ulega zgubnej fascynacji innością nieznanych kultur. Można tak zachłysnąć się nowością innych, że zatracimy swoją tożsamość. Że zapomnimy, kim jest...
Tadeusz Dołęga-Mostowicz (1898–1939) – najpoczytniejszy polski autor w dwudziestoleciu międzywojennym. Twórca takich nieprzemijających przebojów czytelniczych, jak Kariera Nikodema Dyzmy czy Znachor, żeby wspomnieć tylko te najbardziej znane. Wbrew powszechnemu mniemaniu powieść Kariera Nikodema Dyzmy, wydana w 1932 roku, nie była jego debiutem jako człowieka pióra. Na przełomie lat 1924/1925 T. Dołęga-Mostowicz został felietonistą dziennika „Rzeczpospolita”. We wrześniu 192...
Bohumil Hrabal to pisarz legenda, niedościgniony gawędziarz, mistyk codzienności i – o czym mało kto wie – mistrz kamuflażu. W swoim pisarstwie stworzył galerię niezwykłych postaci, w których on sam wydaje się odbijać niczym w zwierciadle. Czyż bowiem spod rozgadania stryjka Pepiego, szaleństwa czułego barbarzyńcy Boudnika lub niedojrzałości kelnera Jana Dziecięcia nie wyziera twarz samego Hrabala? W „Pięknej rupieciarni” pisarz wreszcie opowiada o sobie bezpośrednio. W zebr...
„Album Albrechta” to silva rerum. Chór tekstów tu pomieszczonych głosi pochwałę aktywności, pracowitości, intelektualnej przenikliwości, literackiego smaku i przymiotów charakteru Albrechta Lemppa (1953-1912), człowieka-orkiestry: menadżera kultury, aktywnego uczestnika dialogu polsko-niemieckiego, tłumacza i propagatora literatury polskiej. Książka zawiera przede wszystkim jego teksty przetłumaczone na polski, świetnie napisane i dziś ciągle dla nas ciekawe; artykuły, wywia...
