W trzecim tomie serii „Symposia Archivistica” opublikowano materiały sympozjum naukowego „Standaryzacja archiwalnego opisu informacyjnego”, zorganizowanego 22–23 października 2015 r. w Olsztynie przez Instytut Pamięci Narodowej, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu i Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie. Autorzy artykułów zamieszczonych w pracy podjęli kwestię standaryzacji opisu archiwalnego, korzystając przede wszystkim z doświadczeń metodycznych. Z jednej strony ...
Wybór pism czołowego konserwatywnego polityka i ekonomisty doby zaborów, wykładowcy Uniwersytetu Lwowskiego, prezydenta Austriackich Kolei Państwowych, ministra skarbu Austrii i II RP. W tomie zostały zawarte jego krytyczne analizy polityki krakowskich Stańczyków i ideologii socjalistycznej, a także teksty o pracy kobiet i ekonomii społecznej. Wybór, wstęp i opracowanie: dr Dariusz Grzybek Współwydawca: Wydział Studiów Międzynarodowych i Politycznych UJ 224 strony, twarda ...
Początki niniejszej pracy sięgają roku 1963, kiedy to jako Pomorzanin z urodzenia rozglądałem się za materiałami, mogącymi posłużyć do zwięzłego przedstawienia walk na Pomorzu, toczonych w początkach 1945 r. Początkowo moim zamiarem było napisanie na ten temat artykułu, który docelowo zamierzałem zamieścić w periodyku „Baltische Studien” (rocznik wydawany przez Towarzystwo Badań nad Historią, Starożytnością i Sztuką Pomorza [niem. Gesellschaft für Pommersche Geschichte, Alter...
W ostatnich dwóch dekadach istnienia żelaznej kurtyny tysiące osób udowadniały codziennie, że intensywne kontakty między Wschodem i Zachodem są możliwe. Coraz więcej osób podróżowało między PRL i RFN, nawiązując osobiste znajomości. Kontakty te nabrały z czasem dynamiki, której władze komunistyczne nie mogły kontrolować. Dynamiki tej, widocznej zwłaszcza w okresie istnienia „Solidarności”, nie wyhamowało nawet wprowadzenie stanu wojennego. Znajomości zapoczątkowane w tym okre...
Ruch „Wolność i Pokój” był niewątpliwie jedną z najprężniejszych inicjatyw opozycyjnych końca lat osiemdziesiątych. Wniósł on nową jakość do niezależnej działalności. Jako jeden z pierwszyych zdecydował się na jawne akcje, świadomie rezygnując z konspiracyjnych reguł rządzących podziemiem solidarnościowym. Jego twórcy trafnie odczytywali aktualne tendencje i dostrzegali, że system jest coraz mniej represyjny; powstające w nim szczeliny starali się maksymalnie poszerzać. Stali...
Śmierć Jana Rodowicza, uczestnika Powstania Warszawskiego, jednego z bohaterów Kamieni na szaniec, wciąż wzbudza kontrowersje. Według oficjalnej wersji wydarzeń, „Anoda”, po aresztowaniu w związku z podejrzeniami o nielegalne przechowywanie broni z okresu Powstania, 7 stycznia 1949 r. wyskoczył z okna czwartego piętra budynku Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego i poniósł śmierć na miejscu. Istnieją jednak poszlaki sugerujące, że był torturowany podczas przesłuchań i zosta...
Jeśli istnienie i przetrwanie Węgier można uważać za cud, to Węgrzy przez wieki byli zwycięzcami w porażkach; cytując słowa Tibora Déryego, wypowiedziane po zdławionej rewolucji z 1956 roku: „Czym jest węgierskość? Żartem tańca nad katastrofami”. W fascynującym kolażu historycznego eseju, biograficznych szkiców o bohaterach i ofiarach, geniuszach i hochsztaplerach, triumfatorach i zdrajcach oraz licznych dykteryjek i anegdot Paul Lendvai przybliża zmienne losy Węgrów w kraju...
Książka Budapeszt 1900 Johna Lukasca jest sagą o mieście i epoce, która bezpowrotnie minęła, lustrem, w którym odbija się ważny rozdział historii Węgier, wzruszającą przypowieścią o naszym wspólnym losie w Europie Środkowej, dziś znowu aktualną, choć autor portretował rodzinne miasto w latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku. Stolica Węgier to dziś jedno z najwspanialszych miast Europy Środka. Paradoks jego kariery polega na tym, że jeszcze sto pięćdziesiąt lat temu położone ...
Ostatnimi laty, w kręgu zainteresowania historyków na nowo zagościła memuarystyka. Ten rodzaj źródła historycznego zaczyna zyskiwać jako istotny element warsztatu badawczego, a nie tylko jego uzupełnienie. Tyczy się to się nie tylko badań nad procesami i zjawiskami społecznymi, ale również w zakresie polityki, a nawet gospodarki. Pozwalają one, mimo całej swojej subiektywności, na wskazanie motywacji, a nawet niekiedy i mechanizmów działania, bowiem odkrywają często kulisy wi...
Historia i pamięć zbiorowa wpływają na naród, jego kulturę i instytucje, a także politykę. Dotyczy to również „Międzymorza” - krajów położonych pomiędzy Morzem Czarnym a Bałtykiem w Europie Wschodniej. Brawurowa analiza tego regionu na 600 stronach w wykonaniu prof. Marka Jana Chodakiewicza.
Potęga i szaleństwo. Portret imperium rosyjskiego i sowieckiego W XIX i XX wieku Rosja, silniejsza niż kiedykolwiek, przeżyła największe ze swoich dziejowych burz. Wstrząsające nią rewolucje, zamachy oraz wojny odmieniły historię ludzkości. W ponad dwudziestu barwnych odsłonach – ilustrujących przełomowe, niejasne i ciekawe epizody oraz szczególnie ważne i fascynujące postaci – historię tę opowiada profesor Andrzej Andrusiewicz, niezrównany popularyzator i wybitny znawca prze...
„Nauka robienia piwa przez Alex. Hrabiego Chodkiewicza, Królewskiego Warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk Królewskiego Gospodarczo-Rolniczego i Galwanicznego Towarzystwa członka” jest praktycznym staropolskim poradnikiem jak stworzyć i prowadzić browar. Reprint wydania z 1811 roku w drukarni XX Piiarów w Warszawie. Jest to opisana skrupulatnie i wyczerpująco historia powstawania piwa jako napoju. Podzielona została na dwie części. W pierwszej z nich hrabia Chodkiewicz ...
Czy krzyżowców można porównać do terrorystów z Państwa Islamskiego? Czy wielki mistyk Mistrz Eckhart odradzał chodzenie do kościoła? Dlaczego król Francji postanowił zniszczyć zakon templariuszy? Czym była „przeklęta trójca” i jak Kościół sobie z nią poradził? Dlaczego heretykowi lepiej było wpaść w ręce inkwizycji niż świeckiego wymiaru sprawiedliwości? Który papież śmiertelnie bał się czarów i co z tego wynikło? Czy Savonarola mógłby zostać patronem Roku Miłosierdzia? Histo...
Wspomnienia wybitnego uczonego, Dmitrija Lichaczowa (1906-1999), humanisty, historyka kultury dawnej Rusi i literaturoznawcy, więźnia obozu sołowieckiego, członka Akademii Nauk ZSRR (od 1970). W książce znajduje się ponad 130 ilustracji, w tym unikalne zdjęcia z obozu sołowieckiego i z życia mieszkańców Leningradu z czasów blokady podczas II wojny światowej. Wspomnienia zaczynają się od szkicu historii rodziny, sięgając do przełomu XVIII i XIX wieku. Autor wspomina szczęśliw...
Przeciw demokracji. Idee polityczne XX wieku w Europie to jedna z najważniejszych książek kreślących polityczny pejzaż minionego wieku. Opisując intelektualne, polityczne i kulturowe ruchy od początku wieku, przez wojny światowe po rewolucje lat 60. Jan-Wener Müller wskazuje na problemy, z którymi mierzyć musi się demokracja. Bohaterami książki czyni nie tylko najsłynniejszych przywódców, lecz także niesłusznie zapomnianych politycznych myślicieli, ruchy społeczne, instytucje...
Relacje między Polakami i Ukraińcami nigdy nie osiągnęły choćby stanu poprawności i zawsze obciążone były – jak to się zwykło eufemistycznie mawiać – trudną historią. Tak jak przez ostatnie przynajmniej sto lat, również obecnie robi się niewiele, żeby doprowadzić do uczciwego rozliczenia z przeszłością. Działania, idące w tym kierunku, polegają głównie na przerzucaniu się oskarżeniami i próbach wyliczenia, która ze stron zabiła więcej i która rozpoczęła nakręcanie spirali nie...
Jest rok 1812. W przededniu wyprawy na Moskwę, Napoleon przysyła do Warszawy ambasadora, który ma za zadanie podsycić nastroje w Księstwie Warszawskim i pozyskać polskiego rekruta do walki z Rosją. Tym ambasadorem jest arcybiskup Dominique Pradt, wielki jałmużnik na cesarskim dworze, zaufany współpracownik francuskiego cesarza. Po klęsce kampanii rosyjskiej Pradt zostaje przez Napoleona oskarżony o nieudolne działania, przegranie sprawy polskiej i w rezultacie klęskę całego p...
Although it seemed that after the victory over the Pompeian legates in 49 BC Julius Caesar was able to permanently control the Iberian Peninsula, since 47 BC the resistance against new governor of Further Spain has arisen. The revolt of the legions stationed in the province turned into a regular war. The new formal commander Pompey the Younger was supported by the former Caesar’s deputy from the period of conquest of Gaul – Titus Labienus, mainly contributed to the initial su...
Roczniki czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego to jedno z najważniejszych źródeł do historii Polski średniowiecznej i jedno z najwybitniejszych dzieł średniowiecznej historiografii europejskiej. Ich autor, Jan Długosz, w 12 księgach opisał dzieje Polski począwszy od legendarnych początków naszego kraju, na 1480 roku skończywszy. W swej pracy czerpał z wielu niedostępnych dziś źródeł historycznych. Korzystał też z ustnych relacji osób uczestniczących w najważniejszych wyd...
Roczniki czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego to jedno z najważniejszych źródeł do historii Polski średniowiecznej i jedno z najwybitniejszych dzieł średniowiecznej historiografii europejskiej. Ich autor, Jan Długosz, w 12 księgach opisał dzieje Polski począwszy od legendarnych początków naszego kraju, na 1480 roku skończywszy. W swej pracy czerpał z wielu niedostępnych dziś źródeł historycznych. Korzystał też z ustnych relacji osób uczestniczących w najważniejszych wyd...
Dzieje najsłynniejszego pilota I wojny światowej Manfred von Richthofen ? „Czerwony Baron” ? znany jest nie tylko miłośnikom historii i pasjonatom I wojny światowej czy lotnictwa. Najlepszy pilot myśliwski Wielkiej Wojny stał się ikoną powszechnie rozpoznawalną i wielokrotnie przypominaną w książkach, filmach oraz grach. Historia von Richthofena, pomimo jego niemieckich korzeni, zawiera w sobie także „ślad polski”, gdyż związana jest ze Świdnicą (niem. Schweidnitz). Aż do tej...
Poszukiwania początków polskiej państwowości i korzeni zaszczepionej na jej gruncie w drugiej połowie X stulecia religii chrześcijańskiej postępują od momentu ukształtowania się w XIX wieku nowoczesnej historiografii. Stawiane były przez ostatnie dwa stulecia rozmaite pytania o rolę i miejsce chrześcijaństwa w obrządku łacińskim w dziejach państwa piastowskiego i wyrastającej zeń monarchii jagiellońskiej i odrodzonej Rzeczypospolitej. 1050. rocznica aktu chrztu Mieszka I szcz...
Poczet rektorów Almae Matris Posnaniensis to dzieje uczelni odmierzane kadencjami rektorskimi kolejnych primi inter pares. Księga upamiętniająca Jubileusz 85-lecia Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Prezentuje sylwetki 30 rektorów Uczelni, poczynając od pierwszego rektora tzw. Wszechnicy Piastowskiej - Heliodora Święcickiego (1919-1924). Poczet zamyka kadencja Bronisława Marciniaka (1 IX 2008 – 31 VIII 2016). Ciekawe to i pouczające spojrzenie. W jakiejś mierze ujawnia ono s...
Prawdziwe kalendarium wiedzy o Pradze, napisane lekkim i reporterskim językiem. Książka jest odpowiedzią na panująca od kilku lat „modę na Pragę“, stara się odpowiedzieć na pytania: Jaka ta Praga jest? Ta tajemnicza dzielnicą nosząca w sobie wciąż blizny po wojnie, kusząca licznymi opowieściami. Autorka precyzyjnie prześledziła historię dzielnicy, począwszy od przepraw wiślanych, kolei Petersburskiej i Terespolskiej, praskiej mozaiki kulturowej, autonomicznej architekturze. S...
Historia najnowsza obejmuje okres od zakończenia nowożytności, czyli przełom XVIII i XIX wieku, aż do czasów współczesnych. Dlatego wiele książek z kategorii „Historia najnowsza” poświęconych jest wojnom światowym, powstaniu warszawskiemu czy okresowi PRL-u. Pozycje przedstawiające czasy II wojny światowej stanowią tak dużą część książek, że zostały umieszczone w odrębnej podkategorii „II wojna światowa”. Główny trzon kategorii „Historia najnowsza” stanowią książki oscylujące wokół tematyki wojen światowych („Legiony – droga do legendy” Marka A. Koprowskiego, „Niewygodny Polak” Macieja Bernatta-Reszczyńskiego), powstania warszawskiego („Duch ’44. Siła ponad słabością” Stanisława Zasady), PRL-u („»Ciekawe« życie w PRL-u. I co dalej?” Bogusława Homickiego) oraz Solidarności („Tu radio Solidarność” Pawła Pietkuna). Jednak znaleźć tu można także takie publikacje jak „Kobiety wywiadu” Przemysława Słowińskiego, który przedstawia biografie najsłynniejszych agentek i szpiegów, m.in. Mathilde Carré, Coco Chanel czy Krystyny Skarbek. W tej kategorii znajduje się też „Epilog do »Kamieni na szaniec«” profesora Grzegorza Nowika, ukazujący szerzej tło wydarzeń przedstawionych przez Aleksandra Kamińskiego w jego słynnej książce. Najnowszej historii poświęcona została chociażby „Polska 1945–2015. Historia polityczna” Andrzeja Piaseckiego i Ryszarda Michalaka – jedna z niewielu monografii przedstawiających w takiej formie losy współczesnej Polski. Nie może zabraknąć także opisów brawurowych ucieczek, m.in. z obozów śmierci – Auschwitz, Sobiboru, sowieckich łagrów czy pilnie strzeżonych twierdz, które w „Słynnych ucieczkach Polaków” opisał Andrzej Fedorowicz.