Młot na poetów to próba pisania na nowo historii, ukazania jej roli jako dostarczycielki fabuł. Zamiast skoncentrować się na jednej fabule, autor podsuwa czytelnikowi ich wielość, obnażając jednocześnie rozmaite techniki spinania „faktów” w ciągi historyczne. Jedna z fabuł jest bardziej od innych rozwinięta, ale też nie stanowi zamkniętej całości i zaprasza czytelnika do dalszych poszukiwań źródłowych, bądź uruchomienia wyobraźni. Ta wyróżniona fabuła dotyczy sensacyjnej wpro...

Sam plan badawczy (dotyczy on antropologii literackiej i wpisanego w nią światopoglądu) został w pracy Kalandyka zrealizowany niezwykle wnikliwie. Autor przedstawia zarówno stronę estetyczną, jak i teoretyczno- oraz historycznoliteracką zagadnienia. Na jej podstawie zapisuje składniki światopoglądu literackiego, wpisanego w strukturę tej poezji. Wyłania się tu skomplikowany i wielowymiarowy obraz tej twórczości. Fundamentalnym punktem odniesienia, można powiedzieć – obsesją, ...

Pierwsza wersja tej książki ukazała się w 1992 roku i nadal pozostaje jedyną publikacją o polskiej poezji socrealistycznej. Autorka zanalizowała w niej powstałe w tym okresie, ale dzisiaj trudno dostępne wiersze, świadectwa literackie (kulturowe) tamtej epoki, biorąc pod uwagę same teksty, a nie zawiłe motywy i okoliczności ich powstania. Wiele uwagi poświęca językowi interpretowanych utworów i stosowanym w socrealizmie konwencjom stylistycznym, pokazując w sposób klarowny, j...

Rozprawa Andrzeja Niewiadomskiego dotyka niemożliwego. Heroicznie mierzy się z tym, co w dwudziestowiecznej poezji polskiej najważniejsze i najtrudniejsze zarazem. Nie ma jednej odpowiedzi na pytanie, jakimi drogami biegła refleksja metapoetycka w tzw. poezji nowoczesnej; nie ma też pewności, że różne nurty ówczesnych myśli tworzą jakąkolwiek spójną całość. Autor rozprawy ma świadomość swoistego szaleństwa literaturoznawczego, na jakie się poważył. Z wątpliwościami jawnymi i ...

Publikacja jest efektem prowadzonych przez jej autora od kilkunastu lat badań nad obecnością Biblii w literaturze polskiej. Po raz pierwszy, wykorzystując instrumentarium interdyscyplinarne, poemat Kasprowicza „Chrystus…” został gruntownie przeanalizowany pod kątem jego biblijności. Zostały tu przedstawione, przeanalizowane i zinterpretowane wszystkie wątki biblijne w przedmiotowym utworze. Niniejsze opracowanie daje szczegółową wiedzę na temat recepcji Biblii (głównie Ewange...

Niniejsza antologia powstała z mojej własnej inicjatywy. Nie była przedmiotem projektu badawczego, a ukazuje się jedynie dzięki pomocy finansowej Dyrekcji Instytutu Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Ze zrozumiałych względów ma więc ograniczone rozmiary i nie zawiera wszystkich wierszy, do których udało mi się dotrzeć. Zamieściłem w niej 67 utworów, a 16 kolejnych krótko omówiłem a aneksie na końcu pracy. Wszystkie powstały współcześnie z wydarzeniami, do których się odno...

Michalina Kmiecik wyróżniła i scharakteryzowała – trafnie – cztery aspekty funkcjonowania przestrzeni w dziele Juliana Przybosia (konkretny, abstrakcyjny, archetypiczny i dziełowo-artystyczny), a następnie zaproponowała funkcjonalną typologię uprzywilejowanych w tej twórczości przestrzeni i miejsc. Zasadnicza typologia jest dychotomiczna – wyróżnia przestrzenie topiczne (dające się oswoić, uporządkować, pojąć) i atopiczne (o niejasnej, niepokojącej charakterystyce, ukrytym po...

Poniższa książka nie jest „podręcznikiem do Pułki”, kompendium wiedzy ani czytelniczym przewodnikiem. […] Znaczną część tekstów zebranych w tomie należałoby czytać nie tyle ze znajomością twórczości autora Cennika, ile równolegle do niej: mając na podorędziu poszczególne książki, wracając nieustannie do najważniejszych wierszy, zagłębiając się razem z krytykami i badaczami w detale tego nadzwyczaj złożonego literackiego projektu. Innymi słowy: ta książka przeznaczona jest – z...

Pierwszy tom zbioru artykułów poświęconych jednemu z najwybitniejszych polskich poetów XX wieku. Czy istnieje teoria poezji Tadeusza Różewicza? Uwierzyliśmy poecie, że nie wie, czym jest i czym powinna być poezja, że jego uwagi o poezji i tworzeniu poezji są zawsze w niegotowości, formułowane przy okazji i niesystemowo. To prawda, jeden z największych poetów wieku XX nie zostawił po sobie żadnego traktatu, manifestu, definicji. Napisał: „Wszelkie «manifesty» i definicje ogra...

Marian Tatara (1931–2004) – historyk i teoretyk literatury, profesor w Instytucie Polonistyki UJ, autor cenionych interpretacji poezji romantycznej, przede wszystkim wierszy i poematów Juliusza Słowackiego oraz Cypriana Norwida. Współautor (wraz z prof. Ewą Miodońską- -Brookes i prof. Adamem Kulawikiem) dzieła Zarys poetyki i rozdziału Romantyzm w Historii literatury polskiej w zarysie (pod red. prof. Mariana Stępnia i prof. Aleksandra Wilkonia). Był autorem wielu prac litera...

Łączenie poezji Rainera Marii Rilkego z mimesis mogłoby się wydawać pomysłem albo banalnym, albo ekscentrycznym. Autor dokonuje reinterpretacji historycznie obciążonej kategorii mimesis i wykazuje, że nowoczesny afekt człowieka twórczego przeciwko mimesis nie odnosi się właściwie do „Poetyki” Arystotelesa, lecz do jej jednostronnego i zawężonego pojmowania przez wczesnorenesansowych interpretatorów, którego wpływ jest widoczny jeszcze dzisiaj. Książka rozszerza ogląd mimesis,...

Wspólną cechą Antonia Colinasa i Zbigniewa Herberta, wyróżniającą ich spośród wielu poetów współczesnych, jest nadzieja na ukrytą obecność harmonii istnienia – stale i wyraziście obecna w ich poetyckim świecie, nawet jeśli nie zawsze wprost wyartykułowana. Istotą poszukiwań obu twórców jest konfrontacja świadomości współczesnego człowieka, nękanego poczuciem braku sensu i doświadczeniem fragmentaryczności świata, z utrwaloną w tradycji wiarą w możliwość odzyskania utraconych ...

Niniejszy tom jest wyborem tekstów Wiesława Pawła Szymańskiego (1932–2017), jednego z najciekawszych historyków literatury polskiej i krytyków literackich po 1956 roku. Wybór obejmuje osiemnaście szkiców poświęconych polskiej poezji międzywojennej i powojennej. W części pierwszej tomu znajdziemy syntetyczne ujęcia poezji Tadeusza Peipera, Władysława Sebyły, Józefa Czechowicza, Tadeusza Gajcego, Tymoteusza Karpowicza, Mirona Białoszewskiego, Stanisława Grochowiaka, Jarosława M...

A może być, że jestem tylko meteorem, który na chwilę zabłyśnie, na chwilę ludzkość straszy i przeraża, a potem nagle ginie – szczęśliw byłbym, gdyby tak było. Droga meteorom wyznaczona jest miliard razy dłuższa aniżeli zwykłym gwiazdom. Te ostatnie jawią się w ściśle obliczonych czasach – nie chciałbym być gwiazdą! – być meteorem to istotna moja tęsknota: zniszczyć na swej drodze kilka światów, roztopić je w sobie, wzbogacić się nimi i po miliardach lat znowu powrócić, stokr...

"Na dzień dzisiejszy. Antologia tekstów krytycznych o poezji Jerzego Jarniewicza" to zbiór szkiców i recenzji poświęconych twórczości lirycznej Jerzego Jarniewicza – jednego z najciekawszych współczesnych poetów polskich, Nagrody Literackiej Nike. Mimo że Jarniewicz należy do grona autorów chętnie komentowanych i wielokrotnie docenianych, jak dotąd nie powstała monografia jego pisarstwa. Niniejsza książka może przejąć rolę takiej monografii: jest ona z jednej strony retrospek...

Tom stanowi wybór poświęconych Wojciechowi Wenclowi – jednemu z najkontrowersyjniejszych poetów współczesnych – tekstów krytycznoliterackich i publicystycznych. Będąc przedmiotem literaturoznawczych dyskusji, przez ponad ćwierć wieku twórczość poety poddawana była mnogości interpretacji. Celem tomu jest ukazanie, jak spolaryzowana była towarzysząca jej przez lata recepcja. Z tego powodu znalazły się w nim teksty zarówno wobec Wencla aprobatywne, jak i krytyczne; rozprawy akad...

Literacki dziennik Karola Wojtyły    Literatura, teatr – te dziedziny twórczości były bliskie Wojtyle od czasów wadowickiego gimnazjum. Zbiór ten, zawierający tak wiele bardzo osobistych tekstów, to okazja do prywatnego spotkania z wielkim polskim świętym, swego rodzaju literacki dziennik młodego Karola Wojtyły. Jego twórczość to bezcenne dziedzictwo kultury. Część tych tekstów jest nieznana czytelnikom, do tej pory niepublikowana. Tom drugi dzieł literackich Karola Wojtyły ...

Fragmenty i krajobrazy słów Zuzanny Ginczanki łączy rytm odmierzany krokami poetki, która przekracza granice, degraduje hierarchie oraz przywileje. Nie uznaje podziału na centrum i peryferia. Wypełnia przestrzeń, rozpościerając się i rozpraszając w niej we wszystkich kierunkach w dążeniu do osiągnięcia pierwotnego stanu spojoności – wzajemnego wnikania, spinania, zespalania językowych doświadczeń z praktykami przestrzennymi, kinetycznymi i somatycznymi. W geście, który pozwal...

Antologia poezji niemieckojęzycznej w wyborze, przekładach i opracowaniu Andrzeja Lama zawiera najbardziej charakterystyczne jej przejawy w twórczości osiemdziesięciu dwóch autorów począwszy od XII-wiecznego minnesangu po lata sześćdziesiąte XX wieku, w tym obszerne prezentacje poezji Anioła Ślązaka, Goethego, Hölderlina, Eichendorffa, Heinego, Mörikego, Georgego, Rilkego, Trakla, Heyma i Benna. Wydanie powiększone.

Cytrynowożółty tulipan w czystym czerwonym polu; matka, która sądziła, że będzie żyć, a nie że ocaleje; ojciec, który wierzył w opór; małpa w klatce, śniąca o innych zamknięciach; śmierć Razan al-Najjar, dwudziestojednoletniej palestyńskiej pielęgniarki; Judy, która zaczyna nową pracę; szukanie sobie miejsca, gdy nigdzie się nie przynależy; jej ciało, usta domagające się uwagi; wierna śmierć, która trzyma się blisko, smaży jajecznicę, odkłada na miejsce maszynę do pisania; de...

MonografiaDemon w Łodzi. O dalszych losach bohatera poematu Michała Lermontowa „Demon” jest poświęcona poematowi-parodii Demon, autorstwa N. Kuzmicza, który został opublikowany w 1896 roku w kilku kolejnych numerach rosyjskojęzycznej gazety łódzkiej „Łodzinskij Listok”. Prototypem literackim tego utworu był poematDemon(1839) czołowego rosyjskiego poety epoki romantyzmu – Michała Lermontowa. Książka prezentuje literacki obraz industrialnej Łodzi końca XIX wieku, będącej miejsc...

Autorka monografii rozważa problematykę egzystencjalną w poezji Julii Hartwig, której niezbywalny aspekt stanowią wychylenie w kierunku metafizyki oraz refleksja nad sztuką jako równoprawną płaszczyzną istnienia. Kluczami do interpretacji tych zagadnień są kategorie bytu, epifanii, apokatastazy, a następnie pamięci i doświadczenia. Umieszczenie dociekań w kręgu hermeneutyki Gadamera oraz filozofii podmiotu pozwoliło uwypuklić główne zręby poetyckiego światopoglądu Hartwig. Wi...

Joanna Grądziel-Wójcik podjęła się zgłębienia problematyki, która wpisuje się w aktualizowany ostatnio intensywnie, lecz często dość jednostronnie, nurt badań nad somatycznością i psychosomatycznością nowoczesnego podmiotu. […] Kluczem do pomysłowych analiz i oryginalnych interpretacji autorki okazuje się pojęcie formy – jej percepcja zarówno zmysłowa, jak i ściśle artystyczna. Grądziel-Wójcik bada i z powodzeniem wynajduje niejawne i nierzadko zaskakujące paralele między por...

Antologia prezentuje wiersze tych spośród działających na Litwie w pierwszych dekadach XIX wieku poetów, do których pasuje przymiotnik „dwujęzyczny”. Przynosi ona teksty litewskie i polskie, dotychczas w polskim dyskursie literaturoznawczym obecne jedynie w omówieniach, zaś w literaturoznawstwie litewskim funkcjonujące wprawdzie od dawna, ale – w przypadku utworów polskich – w edycjach nie dość starannych. Zebrane razem, teksty te wyraźnie pokazują, jak arbitralne i paradoksa...