W tym punkcie rozważań dochodzimy do ich najciekawszego punktu, mianowicie konfrontacji przeświadczenia o wieczności Bożego aktu zachowywania świata z dogmatem głoszącym koniec świata. Te dwie idee są ze sobą potencjalnie w konflikcie – wydaje się, że najprostszym i intuicyjnie akceptowalnym wyjaśnieniem końca świata może być ustanie zachowywania go przez Boga. Ono zostało jednak wykluczone we wcześniejszych artykułach kwestii. Zatem w pozostałej partii kwestii Tomasz tłumacz...
Przedstawiane w tym wydaniu przekłady dołączają do katalogu tłumaczeń na język polski dzieł Anzelma trzy traktaty, a mianowicie O prawdzie, O wolności woli i O upadku diabła. Ich przedmiot najlepiej rekomenduje sam autor w Przedmowie: „Pierwszy z tych trzech jest traktat O prawdzie: czym mianowicie jest prawda, w czym zwykle jest orzekana, i czym jest sprawiedliwość. Drugi natomiast jest traktat O wolności woli: czym jest i czy człowiek ją zawsze posiada, ile jest jej różnych...
Marcel Conche, emerytowany profesor Sorbony, autor licznych dzieł filozoficznych m. in. Żyć i filozofować (1992), Wyznania filozofa (2003), Jaka filozofia jutra?, jest bardzo ważnym myślicielem dwudziestego i dwudziestego pierwszego wieku. Znawca filozofii greckiej, myśli Michela de Montaigne’a, Friedricha Nietzschego, w sposób oryginalny poszukuje prawdy o świecie i człowieku. W prezentowanym dziele francuski filozof przedstawia własny światopogląd, dotyczący w szczególności...
Ze Wstępu tłumaczki: (...) Moim celem był przekład adresowany nie tylko do miłośników antyku, lecz także do czytelników zainteresowanych nauką o państwie i prawie, których chciałam przekonać, że stawiane obecnie tezy i założenia mają swoje źródło w starożytnej teorii i praktyce. Tempora mutantur... czasy się zmieniają, lecz problemy zostają. Nadal roztrząsamy zależności między jednostką i społeczeństwem, elitą i gminem et cetera. Wiele cycerońskich uwag i utyskiwań brzmi niep...
Logika nauk o kulturze Ernsta Cassirera to zbiór pięciu powiązanych wzajemnie rozpraw, który pełni w jego dorobku podobną rolę w stosunku do nauk o kulturze, co praca Substancja i funkcja w stosunku do nauk ścisłych – na podstawie badań historyczno-systematycznych rekonstruuje metodyczną bazę dla badań szczegółowych. Stanowi nie tylko znakomity zarys i podsumowanie historycznych prób teoretycznej legitymizacji refleksji humanistycznej, lecz także jeden z najważniejszych i n...
(...) swoją Rozprawę o metodzie, stanowiącą epokę w dziejach myśli ludzkiej, [Descartes] napisał, wbrew zwyczajom ówczesnego świata naukowego, w mowie ojczystej, umyślnie, jak mówi, aby się mogła znaleźć w rękach wszystkich. Znamienną dla kultury francuskiej - od Montaigne`a aż po najnowsze czasy - jest ta dążność do kruszenia barier dzielących „fachową” mądrość od świata profanów. I język, jakim ta książka przemawia, jest językiem zdolnym trafić do uszu każdego myślącego czł...
Książka Mikołaja Bierdiajewa Źródła i sens komunizmu rosyjskiego ukazuje się w języku polskim z półwiecznym opóźnieniem. Przekład francuski tej książki został bowiem opublikowany w 1937 r., a po nim pojawiły się przekłady na inne języki. Miało to miejsce w czasach, gdy komunizm cieszył się na Zachodzie dużą popularnością i nawet pisarze oraz myśliciele, jak Andre Gide, Roman Rol-land, Jean-Paul Sartre, pozostawali pod jego urokiem. Mało tego, niektórzy myśliciele aktywnie pro...
Walka z wszelkim dogmatyzmem prowadzona przez Sekstusa Empiryka, wielkiego przedstawiciela antycznego sceptycyzmu (II w. n.e. ), oprócz krytyki trzech działów filozofii zawartej w tekście Przeciw dogmatykom, obejmuje również refutację nauk stanowiących fundament późnoantycznej edukacji. W tekście pt. Przeciw matematykom (ks. I-VI) Sekstus obala główne tezy, na których ufundowana jest dogmatyczna pewność takich nauk jak gramatyka, retoryka, arytmetyka, geometria, astrologia i ...
Spekulacja i objawienie jest być może jedną z najbardziej rosyjskich książek w dorobku Szestowa. Może ona stanowić przyczynek do badań nad rosyjskimi źródłami myśli autora, które jak się wydaje, nie są wystarczająco dobrze znane, i co gorsza – nie są chyba należycie docenione. Książka „powstała” już po śmierci filozofa. Składają się na nią artykuły zebrane przez jego córki. Fundamentalnym jest artykuł o Włodzimierzu Sołowiowie, a także teksty o Buberze, Jaspersie, Husserlu, B...
Cysterski myśliciel, gdy analizuje kwestię natury duszy ludzkiej, ze zrozumieniem mówi o tych, którym trudno pojąć to ważkie zagadnienie. Niemniej, jest przekonany, że w istnienie duszy wątpić nie powinien nawet wyznawca filozofii akademickiej, ponieważ każdy człowiek posiada świadomość tego, że żyje, myśli i odbiera bodźce zewnętrzne. A właśnie ta świadomość świadczy o istnieniu w ciele ludzkim substancji duchowej. Toteż jeśli nawet człowiek nie posiada w swym umyśle obrazu ...
Moje poszukiwania filozoficzne zmierzają od wielu lat do adekwatnego opisu i interpretacji doświadczenia etycznego. Przygotowując się do urzeczywistnienia tego zamiaru, staram się przemyśleć przede wszystkim cztery stanowiska etyczne: fenomenologiczną etykę wartości, myśl etyczną Karola Wojtyly, etykę dialo-giczną oraz etykę odpowiedzialności.
Piwo, a raczej jego wytwarzanie i spożywanie ma na ziemiach polskich długą i zaszczytną tradycję. Niemiecki kronikarz Helmold w XI-wiecznej Kronice Słowian podaje: ...Wina nie mają ani go nie szukają, gdyż zapobiegliwie przyrządzone miodne napoje i piwa przewyższają wina falemieńskie. (...) Jan Długosz w Opisie Polski notuje: Z powodu mrozów północnych pozbawiona jest wina i oliwy. Zamiast wina używa się piwa, które się robi z ziaren pszenicy i jęczmienia, [za: Polska Jana Dł...
(...) w rozumieniu wielu badaczy zajmowanie się kwestiami polityki stanowi dla samej filozofii poważny problem. Filozof niejako z definicji powinien przecież mieć na uwadze znacznie poważniejsze kwestie aniżeli troskę o porządek państwa. Historia jednak z nieubłaganą konsekwencją pokazuje, że nie może on rozmyślać w politycznej próżni. Powodzenie działań politycznych oznacza wysiłek tworzenia takiego ustroju państwowego, w którym życie jednostki wiązałoby się z podporządkowan...
(...) Potędze techniki towarzyszy coraz wyraźniej ubóstwo ducha. Nowe wydarzenie na miarę nowego czasu osiowego być może nastąpi w przyszłości, takiej szansy nie możemy całkowicie przekreślić, ale sprawa pozostaje otwarta. Fałszywe byłoby jednak mniemanie, że w sytuacji zagubienia ducha jest możliwy istotny przełom. Mamy dziś poczucie planetarnej jedności, lecz dalszy kierunek jest nieznany. Elity muszą się teraz liczyć z masami, kompromisy są nieuchronne, jednak co zwycięży?...
Szczególnie ważne dla współczesnej lektury Boga wody jest to, że Griaule, by zapewnić swoim ideom szerszy odbiór, nadał książce formę literacką atrakcyjniejszą pod względem estetycznym od przeciętnej książki antropologicznej. Książka cieszyła się w chwili wydania znaczną popularnością. Naturalnie wykluczyło to cały przyjmowany zazwyczaj aparat naukowy, zamiast niego czytelnik otrzymał szereg informacji o człowieku, który był źródłem wiedzy o myśli Dogonów, o przebiegu przekaz...
Teoria cnoty Tomasza z Akwinu, najpełniej rozwinięta w jego Sumie teologicznej, ale w zarysie przedstawiona już we wcześniejszym Komentarzu do Sentencji Piotra Lombarda, a w szczegółach dopracowana w późniejszych Questiones disputatae de virtutibus, jest bez wątpienia czymś więcej niż tylko najdojrzalszą formą średniowiecznego arystotelizmu w etyce czy też teologii moralnej. Z etycznymi koncepcjami Arystotelesa spotykają się w niej i łączą - często nie bez napięć - swoiste id...
Dzieło Marsyliusza z Padwy noszące tytuł Obrońca Pokoju (Defensor pacis) należy niewątpliwie do najoryginalniejszych i najciekawszych średniowiecznych utworów poświęconych problemom państwa i polityki. Uznane zrazu za antykościelny pamflet napisany dla doraźnych politycznych celów w walce Ludwika Bawarskiego z Janem XXII, krytykowane za swe radykalne sformułowania nawet przez takich stronników cesarza, jakim był Ockham, i rychło zapomniane, doczekało się ponownego odkrycia i ...
Panoramiczny przegląd myśli filozoficznej XX wieku. Wykład jest napisany prostym i przystępnym językiem. Autorzy pominęli wkraczanie w rozmaite techniczne problemy, a tam gdzie je uwzględnili, na przykład korzystając z pewnych pojęć logicznych, uczynili to w sposób zrozumiały. Dzięki temu książka jest z pewnością dostępna także dla przeciętnego czytelnika, a nie tylko dla specjalisty.
Przed oddaniem do druku „Medytacji o pierwszej filozofii” Descartes rozsyłał kopie rękopisu, głównie za pośrednictwem o. Mersene’a, wielu osobom z prośbą o opinie. Otrzymane uwagi oraz swoje na nie repliki oddał do druku razem z tekstem właściwym i odtąd stanowią one, jako tzw. „Zarzuty i odpowiedzi”, integralną część „Medytacji”. Dyskusja nad treściami dzieła rozwijała się i w bogatej korespondencji Descartes’s znajdujemy wiele fragmentów polemicznych. Jednak niektóre listy ...
Lew Szestow, właśc. Lew Isaakowicz Szwarcman. Pochodził z zamożnej rodziny kupieckiej. W Kijowie, Moskwie i Berlinie studiował matematykę i prawo; nie odebrał akademickiego wykształcenia filozoficznego. W latach 1896–1914 podróżował po Europie, na dłużej zatrzymał się we Włoszech i Szwajcarii. Pomiędzy rokiem 1914–1920 mieszkał w kraju, rewolucję lutową przeżył w Moskwie. W tym czasie pracował m.in. jako wykładowca na uniwersytecie w Kijowie. W roku 1920 opuścił komunistycz...
Kant wprawdzie nie opublikował większego opracowania dotyczącego filozofii historii, jednak kompletny zbiór pism historycznych, które powstawały szereg lat (niniejszy tom zawiera rozprawy publikowane od 1784 niemal do końca wieku) prezentuje obraz bardzo konsekwentnej koncepcji historiozoficznej. Sceptyczne podejście Kanta do możliwości spekulatywnego ujęcia historii, jej sensu i ewentualnego rozwoju nie przesłania daleko idącego optymizmu, jeśli idzie o ostateczny cel istnie...
Moim zamysłem nie jest dokładne przyjrzenie się samej literaturze starożytnej Grecji ani potraktowanie jej jako jedynego tematu rozważań, przedstawiających każdy z poszczególnych rodzajów literackich w jego ewolucji. (...) Chciałbym napisać "historię Grecji", w której przypomniano by wszystkie najważniejsze dzieła literatury greckiej - wszystkie te, które budzą jeszcze zainteresowanie współczesnych ludzi i mają czytelników - datując je i przedstawiając w możliwie najdokładnie...
Z dwu przymiotników, które widnieją w tytule niniejszego studium, pierwszy od razu budzi skojarzenia właściwe: filozofia scholastyczna jest terminem na tyle jednoznacznym, że nietrudno odgadnąć, jakie i" gdzie umiejscowione w czasie teorie metafllozoflczne ma się na myśli, gdy się mówi o scholastycznym pojęciu filozofii. Inaczej z drugim przymiotnikiem. Połączony w jedną parę z tamtym, pozwala się wprawdzie domyślać, że chodzić może o humanizm renesansowy, ale choć rzeczywiśc...
