(...) w rozumieniu wielu badaczy zajmowanie się kwestiami polityki stanowi dla samej filozofii poważny problem. Filozof niejako z definicji powinien przecież mieć na uwadze znacznie poważniejsze kwestie aniżeli troskę o porządek państwa. Historia jednak z nieubłaganą konsekwencją pokazuje, że nie może on rozmyślać w politycznej próżni. Powodzenie działań politycznych oznacza wysiłek tworzenia takiego ustroju państwowego, w którym życie jednostki wiązałoby się z podporządkowan...
(...) Potędze techniki towarzyszy coraz wyraźniej ubóstwo ducha. Nowe wydarzenie na miarę nowego czasu osiowego być może nastąpi w przyszłości, takiej szansy nie możemy całkowicie przekreślić, ale sprawa pozostaje otwarta. Fałszywe byłoby jednak mniemanie, że w sytuacji zagubienia ducha jest możliwy istotny przełom. Mamy dziś poczucie planetarnej jedności, lecz dalszy kierunek jest nieznany. Elity muszą się teraz liczyć z masami, kompromisy są nieuchronne, jednak co zwycięży?...
Teoria cnoty Tomasza z Akwinu, najpełniej rozwinięta w jego Sumie teologicznej, ale w zarysie przedstawiona już we wcześniejszym Komentarzu do Sentencji Piotra Lombarda, a w szczegółach dopracowana w późniejszych Questiones disputatae de virtutibus, jest bez wątpienia czymś więcej niż tylko najdojrzalszą formą średniowiecznego arystotelizmu w etyce czy też teologii moralnej. Z etycznymi koncepcjami Arystotelesa spotykają się w niej i łączą - często nie bez napięć - swoiste id...
Dzieło Marsyliusza z Padwy noszące tytuł Obrońca Pokoju (Defensor pacis) należy niewątpliwie do najoryginalniejszych i najciekawszych średniowiecznych utworów poświęconych problemom państwa i polityki. Uznane zrazu za antykościelny pamflet napisany dla doraźnych politycznych celów w walce Ludwika Bawarskiego z Janem XXII, krytykowane za swe radykalne sformułowania nawet przez takich stronników cesarza, jakim był Ockham, i rychło zapomniane, doczekało się ponownego odkrycia i ...
Panoramiczny przegląd myśli filozoficznej XX wieku. Wykład jest napisany prostym i przystępnym językiem. Autorzy pominęli wkraczanie w rozmaite techniczne problemy, a tam gdzie je uwzględnili, na przykład korzystając z pewnych pojęć logicznych, uczynili to w sposób zrozumiały. Dzięki temu książka jest z pewnością dostępna także dla przeciętnego czytelnika, a nie tylko dla specjalisty.
Kant wprawdzie nie opublikował większego opracowania dotyczącego filozofii historii, jednak kompletny zbiór pism historycznych, które powstawały szereg lat (niniejszy tom zawiera rozprawy publikowane od 1784 niemal do końca wieku) prezentuje obraz bardzo konsekwentnej koncepcji historiozoficznej. Sceptyczne podejście Kanta do możliwości spekulatywnego ujęcia historii, jej sensu i ewentualnego rozwoju nie przesłania daleko idącego optymizmu, jeśli idzie o ostateczny cel istnie...
Moim zamysłem nie jest dokładne przyjrzenie się samej literaturze starożytnej Grecji ani potraktowanie jej jako jedynego tematu rozważań, przedstawiających każdy z poszczególnych rodzajów literackich w jego ewolucji. (...) Chciałbym napisać "historię Grecji", w której przypomniano by wszystkie najważniejsze dzieła literatury greckiej - wszystkie te, które budzą jeszcze zainteresowanie współczesnych ludzi i mają czytelników - datując je i przedstawiając w możliwie najdokładnie...
Z dwu przymiotników, które widnieją w tytule niniejszego studium, pierwszy od razu budzi skojarzenia właściwe: filozofia scholastyczna jest terminem na tyle jednoznacznym, że nietrudno odgadnąć, jakie i" gdzie umiejscowione w czasie teorie metafllozoflczne ma się na myśli, gdy się mówi o scholastycznym pojęciu filozofii. Inaczej z drugim przymiotnikiem. Połączony w jedną parę z tamtym, pozwala się wprawdzie domyślać, że chodzić może o humanizm renesansowy, ale choć rzeczywiśc...
(...) Bierdiajew właściwie odrzuca wszystkie formy ustrojów państwowych i organizacji społeczeństwa. Jest jednakowo bezlitosny w stosunku do komunizmu i do kapitalizmu, do monarchii i do demokracji. Królestwo cezara zawsze zniewala, natomiast Bierdiajew głosi wolność. Jego wizja jest bardzo pesymistyczna. Żaden ustrój nie jest doskonały, nie będzie też w przyszłości żadnego idealnego ustroju. Zawsze będzie wyzysk człowieka przez człowieka, niesprawiedliwość społeczna, zawsze ...
Od dawna już pragnąłem napisać książkę, która byłaby wyrazem mojej całościowej metafizyki. Używam słowa "metafizyka", ale nie należy temu nadawać tradycyjnie akademickiego znaczenia. Chodzi raczej o metafizykę w duchu Dostojewskiego, Kierkegaarda, Nietzschego, Pascala, Jakuba Boehme, Św. Augustyna i im podobnych, to znaczy, jak się teraz mawia, o metafizykę egzystencjalną. Ja jednak wolę inne wyrażenie - metafizyka eschatologiczna. Pragnę rozważać wszystkie kwestie w świetle ...
Rachunek sumienia prowadzi pisarza do duchowej odnowy. Wiele zapisków dotyczy drogi prowadzącej do wiary. Mówi zatem o poznawaniu siebie, swych ograniczeń intelektualnych i bytowych, o kształtowaniu postawy pokory, o potrzebie ogołocenia, a także o konieczności zdobycia wewnętrznej wolności od własnych wyobrażeń o sobie i od opinii, jakie inni posiadają o nim.
Filozof-egzystencjalista, który jest teistą, musi poruszyć problem relacji Boga i człowieka. Dialektyka tych relacji, rozpatrywana na płaszczyźnie egzystencjalnej, przedstawia się inaczej, niż w tradycyjnym podejściu, bazującym na filozofii greckiej, zwłaszcza na Arystotelesie. Bóg filozofów nie jest Bogiem Biblii i żywej wiary. Bóg filozofów jest Absolutem pozostającym w opozycji do świata. Z Posłowia tłumacza
Rozmowy toczą się między Arystem a Teodorem. Entretiens w atrakcyjnej literacko formie dialogu analizują szereg kluczowych dla metafizyki okazjonalistycznej zagadnień: nieskończoność, zagadnienia epistemologiczne, przyczynowość, relacje między duszą i ciałem, Boga - jego istnienie dowodzone apriorycznie, działanie na świat i opatrzność. Natomiast dodane w wydaniu drugim rozważania o śmierci przynoszą wątki etyczne i egzystencjalne, metafizyka jest w nich stosowana jako środek...
(...) Po tym dziełku, które zamyka pierwszą epokę działalności Fichtego i zarazem rozpoczyna drugą, wydał Fichte przeważnie tylko wyjaśnienia oraz przyczynki do nieistotnych zresztą reform swej filozofii - poza tym jednak w myśl swych przekonań przeszedł bardziej do czynnego życia. Najpotężniejsze też znaczenie jego pism z drugiej epoki polega nie na doskonaleniu myśli, lecz na wzywaniu do czynu, przeobrażającego świat w kierunku wielkich nakazów moralnych, podnoszonych do st...
(...) Na przełomie XIX i XX wieku wiara w historię zastąpiła w znacznej mierze religię. Od czasu, kiedy Droysen powiedział, że człowiek nie ma natury, lecz historię, próbowano odgadnąć wzniosłą tajemnicę dziejów, tak jak próbuje się odgadnąć przyszłość człowieka. Niestety, spotykały nas ciągłe rozczarowania. A może rzeczywiście nie pozostaje nic innego, jak troska o indywidualne zbawienie? Ewentualnie wiara w antyczny, cykliczny bieg rzeczy, na który nie mamy żadnego wpływu?...
(...) Rozprawiał się w nich (w Rozważaniach...) Leibniz szczegółowo z dziełem Lockea An essay concerning human understanding, rozwijając na tle krytyki tej książki swoje własne poglądy zarówno w zakresie filozofii jak i innych dziedzin nauki. W ten sposób powstało dzieło, krok w krok za książką Lockea idącej, analizy krytycznej, pozwala poznać szeroki zasięg myśli filozoficznej Leibniza, wielostronność jego zainteresowań naukowych i zadziwiający sposób inwencji i erudycji we ...
Filozofia polityczna Dantego stanowi znaczący etap w rozwoju europejskiej myśli politycznej (...) Oryginalność jego Monarchii polega na tym, że nikt przed nim nie podejmował próby teoretycznego uzasadnienia potrzeby monarchii uniwersalnej obejmującej cały rodzaj ludzki, która by pod przywództwem jednego monarchy zdolnego zapewnić pokój powszechny na ziemi, dążyła do zapewnienia wszystkim szczęśliwości doczesnej. Nikt też nie proponował dotąd takiego porządku, w którym cesarz ...
Rozprawa Dantego, jako pierwsza teoretyczna refleksja nad włoskim językiem literackim, ale także jako najważniejsze źródło wiadomości o sztuce Dantego jako autora Rymów i Boskiej Komedii, jest dokumentem o kapitalnym znaczeniu dla historyka języka i literatury włoskiej. (...) Niniejsze tłumaczenie jest więc pierwszą próbą przyswojenia polszczyźnie poetyki Dantego. Ze Wstępu tłumacza
Antologia niniejsza wpisuje się w ciąg obejmujący cały okres polskiego fraszkopisarstwa. Są to : Cztery wieki fraszki polskiej - w wyborze Juliana Tuwima. W kręgu moich zainteresowań znalazły się głównie fraszki o klasycznej formie, choć nie tylko. Nadrzędną zasadą doboru autorów były ramy czasowe - ostatnie trzydziestolecie dwudziestego wieku.
Filozofia to rozum autonomiczny, również wtedy, gdy stawia pytanie o tzw. transcendencję, ponieważ pytanie to wynika ze struktury jej własnej istoty, jest ono pytaniem zasadniczym, pytaniem o siebie samo - i to od początku. Podobnie można określić teologię, zdolną wypracować pewien rozsądny stosunek do filozofii: teologia chrześcijańska to ujęta w system refleksyjna wypowiedź o słowie Boga za pomocą ludzkich słów. Centrum tej wypowiedzi stanowi Chrystus, który stał się człowi...
Czy wiecie, co to takiego postestas clavium? Oczywiście, wiecie, ale według wszelkiego prawdopodobieństwa jedynie w przybliżeniu, kto bowiem miałby w dzisiejszych czasach ochotę zajmować się dogmatyką katolicką?! Tymczasem istnieją wszelkie podstawy do przypuszczenia, że chyba nie mamy racji, sądząc, że dogmatyka katolicka pozostaje nam tak bardzo obca. Zerwijcie zewnętrzną powłokę z dowolnego Europejczyka, choćby nawet był on pozytywistą albo materialistą, a bardzo szybko do...
