(...) Dialog Parmenides nie jest wyrazem jakiegoś bankructwa Platona. On tak wyglądać może tylko temu, kto by w Platonie widział dogmatyka, gotowego śmierć ponieść za swoje przekonania. Tymczasem on spisywał nie swoje przekonania, tylko swoje supozycje. Przecież, nawykowo już, mawiał stale : "Jak to tam jest naprawdę, to jeden tylko Pan Bóg wie, ale jak się ta rzecz przedstawia i do czego się wydaje podobna, to mogę powiedzieć, jeżeli się tylko nie pomylę (...)
Nasuwa się pytanie, ilu w literaturze polskiej od XV wieku zaistniało fraszkopisarzy. Myślę, że na to pytanie nikt z historyków literatury nie jest w stanie odpowiedzieć. Nawet Józef Bułatowicz, który od trzydziestu lat zajmuje się dziejami fraszki polskiej i jest autorem kilku antologii dawnych i współczesnych przykładów tego gatunku. Wydawać by się więc mogło, że każda nowa antologia, która wychodzi spod jego pióra, jest ostatnia. Okazuje się jednak, że Bułatowicz, sam pisz...
Orędzie chrześcijańskie dostarcza odpowiedzi na pytania ukryte w ludzkiej egzystencji. Odpowiedzi te zawierają w objawicielskich wydarzeniach, na których opiera się chrześcijaństwo, i są czerpane przez teologię systematyczną ze źródeł, poprzez medium, według normy. Ich treść nie może się wywodzić z pytań, tj. z analizy ludzkiej egzystencji. Są one "wypowiadane" do ludzkiej egzystencji spoza niej.
(...) Można nie zgadzać się z założeniami jego [Kanta] etyki, ale trudno zaprzeczyć, że postulaty i dylematy jego filozofii straciły aktualność. O zasadzie imperatywu kategorycznego i idei „państwa celów” traktuje właśnie Uzasadnienie metafizyki moralności. Książka mogąca stanowić wstęp, prolegomenę - używając języka z epoki Kanta - do studiów nad jego filozofią. Przybliża bowiem klimat, język i pojęcia dzieł filozofa, zwłaszcza z okresu krytycyzmu, ostatniego i najważniejsze...
"Teizm klasyczny" - tak dość często określa się koncepcję natury Boga zbudowaną przez Ojców Kościoła, wzbogaconą przez mistrzów średniowiecza i żywo dyskutowaną w naszych czasach. W "Teizmie klasycznym" Bóg nie stwarza świata po to, by udoskonalić siebie i osiągnąć wyższy stopień samoświadomości i wiedzy. "Teizm klasyczny" uważa także, że Bóg jest wieczny i choć sam nie podlega żadnym regułom upływu czasu, zdolny jest do sprawiania skutków w czasie. Fragment Wprowadzenia do...
Klasyczne już prace Charlesa H. Kahna poświęcone lingwistycznym podstawom greckiej koncepcji bytu, stanowią bez wątpienia świadectwo jednego z najważniejszych przedsięwzięć filologiczno-filozoficznego całego ubiegłego stulecia. Ich publikacja w latach siedemdziesiątych zainicjowała zwrot lingwistyczny w badaniach nad grecką myślą filozoficzną, skutkując przewrotem metodologicznym, który porównywać można prawdopodobnie jedynie z dokonaniami tzw. szkoły tybingeńskiej, a zwłaszc...
Książka jest przeznaczona dla trzech kategorii osób: wykładowców i studentów filozofii, teologii, psychologii, socjologii, kulturoznawstwa i pedagogiki, osób pracujących z ludźmi – nauczycieli, wychowawców i duszpasterzy, lekarzy, psychologów i psychoterapeutów, dziennikarzy i publicystów oraz tych pozostałych czytelników, którzy pragną pogłębić rozumienie tego doniosłego problemu egzystencjalnego, i tych, którzy chcą zrozumieć to, co obecnie dzieje się w kulturze Zachodu....
[…] obyśmy nigdy nie dali uwieść się jakiejś niegodnej skłonności do jakiejkolwiek gałęzi studiów tak dalece, by zapomnieć, że nasza prawdziwa wiedza, szlachetność i siła polegają na znajomości Wszechmocnego Boga. Przyroda i człowiek są przedmiotami naszych studiów, lecz Bóg jest wyższy ponad wszystko. Łatwo jest zgubić Go w Jego dziełach; łatwo przywiązać się zanadto do naszych dążeń, zastąpić nimi religię i podniecać naszą pychę. Nasze świeckie zdobycze nie zdadzą się nam n...
Autor rozważa temat „filozofii dziejów” w dwojakim ujęciu: po pierwsze, czy i jak można wkomponować filozofię dziejów w historię; i po drugie, czy filozofia dziejów ma jeszcze prawo do istnienia; kwestie te usiłuje się rozwikłać w szerokich ramach periodyzacji filozofii dziejów: od powstania historiozoficznego myślenia (Grecy i Augustyn), poprzez klasyczny nowożytny rozwój filozofii dziejów (myśliciele nowożytni, Kant, Fichte, Hegel, Marks), aż po kryzysy i przeformułowania m...
Początek dyskusji nad realną różnicą istoty i istnienia rozpoczął bakałarz Uniwersytetu Paryskiego, uczeń Tomasza z Akwinu, Idzi Rzymianin. Nie ulega wątpliwości, że Idzi doskonale zdawał sobie sprawę z fundamentalnego znaczenia złożenia istotowo-istnieniowego w bycie stworzonym. Można zaryzykować stwierdzenie, iż był pierwszym, który zauważył jej doniosłość. Nieoczekiwanie stanowisko Idziego spotkało się z ostrą reakcją jednego z nestorów Uniwersytetu Paryskiego Henryka z Ga...
Pracę nad Regułą dla pustelnicy Aelred rozpoczął ok. 1160 r. Chciał bowiem spełnić prośbę swej siostry, która od dłuższego czasu nalegała, aby napisał regułę dla pustelnic. Opracowując zasady życia zakonnego mistrz z Rievaulx kierował się zarówno własnym doświadczeniem, jak też korzystał z nauk ojców Kościoła. Nie powinien umknąć uwadze wielki wpływ, jaki na treść jego dzieła miały: Reguła św. Benedykta z Nursji, Wyznania św. Augustyna oraz traktaty św. Anzelma z Canterbury. ...
George Berkeley (1685 - 1753). Po ukończeniu studiów teologicznych w Dublinie w roku 1707 przyjął święcenia kapłańskie i został duchownym anglikańskim. W roku 1734 objął biskupstwo w Cloyne w Irlandii. Najważniejsze dzieło filozoficzne, "Traktat o zasadach poznania ludzkiego" ogłosił w roku 1710, jego wersja popularna, czyli "Trzy dialogi miedzy Hylasem a Filonousem" ukazały się trzy lata później. System Berkeleya stanowił dość niezwykłe połączenie, panującego wówczas na Wysp...
Przekazaną wersję Kantowskiej NAUKI PRAWA od samego początku odbierano jako tekst intrygująco ważny, lecz równocześnie zniechęcająco trudny. Skarżono się, że przy staranniejszej lekturze ujawnia on wiele miejsc nie tylko beznadziejnie niezrozumiałych, lecz także jawnie niespójnych. Do pewnego czasu te jego defekty składano głównie na karb nienajmłodszego już wieku autora - w roku wydania swojego dzieła Kant miał 73 lata - i związanego z tym ponoć spadku jego sił twórczych....
W drugiej połowie XIX w. kronika Marcina Polaka otrzymała edycję krytyczną w ramach serii Scriptores słynnego niemieckiego wydawnictwa źródłowego Monumenta Germaniae Historica. To skądinąd pozytywne wydarzenie stało się jednocześnie przyczyną głębokiej niełaski, w jaką kronikarz popadł wśród pozytywistycznie nastrojonych historyków. Osądzona jako nieciekawa, wtórna, bałamutna i pełna bajek i wymysłów Kronika Marcina Polaka została zepchnięta na bok i zapomniana. Jedynie w fac...
Wydanie, które obecnie ujrzy światło dzienne tym różni się od pierwszego polskiego przekładu, że na przykładzie tekstu samego M. Blocha pokazuje „otwarty” i „niezakończony” charakter dzieła historycznego. Dzięki pracy najstarszego syna M. Blocha, Etienne‘ a, możemy przynajmniej trochę prześledzić, w jaki sposób sam Bloch redagował i zmieniał swoje dzieło. Rzecz oczywista, że wartości tej książki nie wyczerpują możliwości wpisania jej jako głosu, co prawda z oddali, w ważnych ...
Studium z zakresu filozoficznej etyki, wyodrębnionym z Summy teologii św. Tomasza z Akwinu. Obejmuje on kwestie 47–56 z „drugiej części drugiej części” (Secunda Secundae) Tomaszowego dzieła, w których Akwinata przedstawia swoją koncepcję roztropności czy też praktycznej mądrości (prudentia), stanowiącą (…) swoistą kontynuację Arystotelesowskiej teorii (phronesis)
fragment Wstępu tłumacza
Amerykańska antropologia narodziła się w księgarni, w Albany, w 1844 roku. Tutaj Lewis Henry Morgan, adwokat, członek półtajnego bractwa „irokeskiego”, przypadkowo spotkał Ha-sa-no-an-da – Ely’ego Parkera, Indianina z ludu Seneka, późniejszego adiutanta gen. Ulyssesa Granta. Dzięki współpracy zafascynowanego Indianami prawnika i młodego Seneki siedem lat później powstała słynna Liga Ho-de'-no-sau-nee, czyli Irokezów, określana mianem pierwszej prawdziwej etnografii i najl...
Niniejsza książka demonstruje wszystkie walory pisarstwa Czeżowskiego. Czytelnik znajdzie w niej kolejno: zarys historii problematyki metafizycznej do początków XX wieku, zagadnienia metafizyki ogólnej oraz zagadnienia metafizyki szczegółowej, rozbite na problemy filozofii przyrody i zagadnienia historiozoficzne.
Ustanowione przez Kanta prawo moralne ugruntowane jest w istocie naszego rozumu, wypływa z naszej świadomości moralnej, a nie jest nam z zewnątrz narzucone. My sami sobie ustanawiamy – według Kanta – naczelną zasadę moralności, wyznaczającą kierunek naszej woli, sami sobie stwarzamy kategoryczny imperatyw, nakazujący bezwzględnie, a sankcji prawa moralnego nie szukamy na zewnątrz siebie, lecz w głębi naszego ducha. Źródłem, skąd płyną nakazy moralne, nie jest tu państwo, jak ...
