Bernardinum Biografie i wspomnienia - książki, ebooki i audiobooki

Typ publikacji

Cena

Format

Wydawcy

Sortuj według:
Zyskujące popularność
    Promocja
    okładka Okruchy, Książka | Grzegorz Ruksztełło

    Książka składa się z krótkich historii z życia misjonarza posługującego w dalekiej Rosji. Każdy jej rozdział można czytać osobno, a ocenę poruszanych tematów autor pozostawia czytelnikowi. Ojciec Ruksztełło pokazuje, jak wielkim strumieniem potrafi wlewać się Boża łaska wszędzie tam, gdzie panuje bieda materialna i duchowa. Historie przedstawione w książce mogą pomóc obudzić tak potrzebną dziś empatię, zwłaszcza w przypadku osób zagubionych we współczesnej cywilizacji. O.Grz...

    Promocja
    okładka Powiedz mi prawdę o sobie, Książka | Magdalena Chudzicka

    Doktor sztuki Magdalena Chudzicka – ur. 1973. Absolwentka Prywatnego Liceum Sióstr Niepokalanek w Szymanowie oraz Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Autorka „Misyjnej Książki Kucharskiej” (wyd. Apostolicum). W latach 2019-2020 sekretarz redakcji „Rycerza Niepokalanej” oraz p.o. redaktora naczelnego. Fotograf i grafik. Niniejsza książka opowiada o historii życia i tajemniczej śmierci charyzmatycznego o. Grzegorza Ciorocha OFMConv –pierwszego kustosza franciszkańskiej Kustodi...

    Promocja
    okładka Ksiądz Biskup Konstantyn Dominik Życie i pamięć o nim na Kaszubach i Pomorzu, Książka | Leszek Jażdżewski

    Bardzo dobrze się stało, że na zakończenie Roku Wiary na rynku wydawniczym ukazuje się publikacja ks. dra Leszka Jażdżewskiego – wypełniająca w pewnym sensie słowa mądrości Syracha: „Wychwalajmy mężów sławnych i ojców naszych według następstwa ich pochodzenia. Ci są mężowie pobożni, których cnoty nie zostały zapomniane, pozostały one z ich potomstwem, dobrym dziedzictwem ich następcy. Potomstwo to trzyma się Przymierza, a przez nich ich dzieci” (Syr 44,1.10-13). Czytelnik otr...

    Promocja
    okładka Ślad Opowieści gdańszczan, Książka | Korczak Katarzyna

    Książka „Ślad. Opowieści gdańszczan” podsumowuje dziesięć lat pracy autorki. Bohaterami są Polacy przybyli w latach czterdziestych do Gdańska z Litwy, Wileńszczyzny, Ukrainy, Mandżurii, Warszawy, Lubelszczyzny oraz innych regionów Polski, a także rdzenni polscy i niemieccy gdańszczanie oraz – osiadły tu w latach dziewięćdziesiątych – Niemiec urodzony w czasie wojny w Małym Kacku (Gotenhafen Klein-Katz). Wydarzenia rozgrywają się w Gdańsku, Pelplinie, Tczewie, Starogardzie Gda...

    Promocja
    okładka Rockowisko Trójmiasta lata 70, Książka | Stanisław Danielewicz, Marcin Jacobson

    Choć autorzy „Rockowiska Trójmiasta” opatrzyli książkę podtytułem „Lata 70.”, swoją opowieść rozpoczynają kilka lat wcześniej, kiedy to trójmiejskie zespoły beatowe i muzycy z Trójmiasta stanowili ogólnopolską czołówkę rodzimej estrady. Stanisław Danielewicz i Marcin Jacobson byli świadkami, a przede wszystkim uczestnikami wydarzeń, które sprawiły, że big-beat przeistoczył się w muzykę rockową. Obaj autorzy przyglądali się tej transformacji z różnych pozycji, co doprowadziło ...

    Promocja
    okładka Franciszek Walicki  we wspomnieniach Anioła Stróża, Książka | Walicki Franciszek

    Ktoś powiedział, że nie ma nic bardziej ulotnego niż moda w muzyce rozrywkowej i piosence. Moda potrafi wynieść artystę na szczyty popularności, aby nagle, pod wpływem kaprysu, wbić tego samego artystę w piach zapomnienia. Miałem ogromne szczęście, że pracowałem z artystami, którzy ulepieni byli jakby ze szczególnego gatunku gliny, która pod wpływem czasu, a niekiedy i ludzkiej zawiści nie zamieniała się w piasek, a w granit. Ale było coś twardszego i trwalszego niż granit – ...

    Promocja
    okładka 2 Pułk Szwoleżerów Rokitniańskich, Książka | Gogan Wiesław

    Niniejsza monografia jest bezcennym źródłem wiedzy o jednym z trzech szwoleżerskich pułków okresu międzywojennego, który w latach 1926 -1939 stacjonował w Starogardzie. Autor kompleksowo przedstawił rodowód pułku i jego dzieje oraz ukazał go na tle życia niewielkiego wówczas miasteczka na pograniczu z Wolnym Miastem Gdańsk. To nie zwykła opowieść o nie zwykłych ludziach, którym do dziś jesteśmy winni cześć i pamięć. Wielu z nich opuszczając we wrześniu 1939 r. Starogard nigdy...

    Promocja
    okładka Którędy do Ciebie, Olafie?, Książka | Lucyna Szomburg

    Lucyna Szomburg jest absolwentką Uniwersytetu Gdańskiego. Wydziału Ekonomiki Transportu, jest mężatką, matką trzech dorosłych synów. Jej zainteresowania to literatura, poezja, teologia i wyprawy z plecakiem. Co roku przeznacza kilka tygodni na wędrówki śladami średniowiecznych pielgrzymów. Swoją pasją dzieli się pisząc artykuły i opowiadania zamieszczane na stronach internetowych Polskiego Klubu Camino de Santiago oraz Przyjaciół Camino, organizuje spotkania, na których przyb...

    Promocja
    okładka Ksiądz infułat generał Witold Kiedrowski 1912-2012, Książka | Barbara Stettner-Stefańska

    Barbara Stettner-Stefańska – dziennikarka, współpracowniczka paryskiego tygodnika „Głos Katolicki”. Od lat działa na rzecz ratowania i promocji polskiego dziedzictwa kulturowego we Francji i współpracuje ze Stowarzyszeniem Polskich Kombatantów i Ich Rodzin we Francji. Autorka m.in. książek Paryż po polsku (trzy wydania) i Francja po polsku, współautorka Podróży po krajach Unii Europejskiej oraz Norwida bezdomnego – publikacji związanej z przeniesieniem ziemi z grobu tego poet...

    Promocja
    okładka Papież Jan Święty, Książka | Marco Roncalli

    BIOGRAFIA ŚWIĘTEGO JANA XXIII Książka „Papież Jan. Święty” Marco Roncallego wprowadza Czytelnika w rzeczywistość Kościoła smaganego wydarzeniami, które wstrząsnęły całym ówczesnym światem. To zarazem historia „dobrego papieża Jana”, którego Bóg postawił w wielu miejscach i sytuacjach, gdzie należało bronić człowieka, wiary i Kościoła. Jego wyniesienie na ołtarze jest uznaniem tej drogi do świętości, którą podjął już jako kleryk i przez całe życie pieczołowicie realizował, a ...

    Promocja
    okładka Spotkania z Prymasem Stefanem Wyszyńskim, Książka | Waldemar dk. Rozynkowski

    W 1982 roku zostały wydane po raz pierwszy Zapiski więzienne prymasa Stefana Wyszyńskiego. To wyjątkowe i bezcenne echo trzyletniego okresu jego uwięzienia. Zapraszam do spotkań z Prymasem Tysiąclecia, których punktem wyjścia będą słowa zanotowane przez niego, kiedy przebywał w celi kapucynów w Rywałdzie, czyli w pierwszym miejscu swojego uwięzienia. Przebywał tam krótko, tylko kilkanaście dni. Pamiętajmy jednak, że to właśnie w tym miejscu rozpoczynał on drogę więźnia i niem...

    Promocja
    okładka Cztery skały. Paweł VI, Jan Paweł II, Benedykt XVI i Franciszek, Książka | o. Andrzej Napiórkowski

    Lektura tej wartościowej publikacji jest ubogacająca nie tylko dlatego, że wydobywa nieznane fakty z życia eklezjalnego, lecz także uczy dostrzegania tajemnicy Kościoła jako wspólnoty bosko-ludzkiej i jej pogłębionego rozumienia. Z teologiczną rzetelnością autor odsłania tak geniusz, jak i słabości Pawła VI, Jana Pawła II, Benedykta XVI i Franciszka, a także z dużą wrażliwością uświadamia, jak bardzo jesteśmy dłużnikami tych wielkich soborowych papieży. My, chrześcijanie, wi...

    Promocja
    okładka Dobrzy księża Kapłani w naszym życiu, Książka | Zofia Reklewska-Braun, Kazimierz Braun

    Książka Dobrzy księża. Kapłani w naszym życiu przypomina sylwetki, życie, modlitwę, pracę i duszpasterską posługę dwunastu kapłanów. Są wśród nich święci ¦ o. Maksymilian Kolbe i Karol Wojtyła, Jan Paweł II; dobrzy proboszczowie ¦ Aleksander Fedorowicz, Andrzej Glibowski i Piotr Oborski; ks. Tadeusz Fedorowicz ¦ najpierw opiekun duchowy wygnańców polskich w Sowietach, a potem wszystkich, którzy garnęli się do Lasek; ks. Edmund Boniewicz ¦ apostoł Miłosierdzia Bożego; o. Inno...

    Promocja
    okładka Kim jestem? Ks. Janusz St. Pasierb o tożsamości człowieka, Książka | Łukasz Wisiecki

    Każdy człowiek świadomy swojego istnienia pyta o to, kim jest, jaki jest jego sens życia i cel. Pójście za powierzchownymi odpowiedziami to droga donikąd. Stąd musimy słuchać Mistrzów, których życie, misja, mądrość pozwalają odkrywać prawdę o człowieku i jego tożsamości. Tym Mistrzem był bez wątpienia ks. Janusz St. Pasierb – kapłan, poeta, uczony. Słuszna więc wydawała się próba „wskrzeszenia” słów niegdyś wypowiedzianych przez niego pod natchnieniem Ducha, bogatych w treść...

    Promocja
    okładka O Lwowie i lwowskim piśmiennictwie, Książka | Tadeusz Riedl

    Przeznaczenie niniejszego opracowania jest dwojakie. Pierwszy rozdział – przypomnienie dziejów Lwowa, miasta pod wieloma względami niepowtarzalnego, które do dziś zachowało swój charakter architektoniczny i fizjograficzny – może być przejrzany przez każdego czytelnika. Drugi, poświęcony lwowskiemu piśmiennictwu, powinien okazać się pomocny tym, którzy zainteresowani byliby odnalezieniem opracowań dotyczących najrozmaitszych aspektów historii Miasta, jego losów i jego mieszk...

    Promocja
    okładka Przewróciło się Pierwsza i jedyna biografia Elektrycznych Gitar, Książka | Zieliński Przemysław

    PRZEWRÓCIŁO SIĘ, CZYLI „ELEKTRYCZNE GITARY” POD LUPĄ Ponad 25 lat nieprzerwanego grania, przeszło półtora miliona sprzedanych płyt, 14 krążków w dyskografii. Piotr Łojek i Kuba Sienkiewicz wraz z pozostałymi muzykami przeszli długą drogę: od malutkiego studenckiego klubu, gdzie dla garstki znajomych zagrali pierwszy koncert, aż na scenę w Woodstock, pod którą w rytm ich przebojów bawiło się 300 tys. fanów. Jak im się to udało? Odpowiedzi na to pytanie poświęcona jest pierwsza...

    Promocja
    okładka Tajemnice kultury salonów gdańskich, Książka | Henryk Jan Lewandowski

    Gastronomia zawsze odgrywała znaczącą rolę w historii Gdańska. Choć jadłospis gdańszczanina w ciągu wieków ulegał zmianie, każdy mieszkaniec miasta, bez względu na przynależność stanową, lubił dobrze zastawiony stół. Jednocześnie to, co spożywali ludzie, było nierozerwalnie związane z ich przynależnością do warstwy społecznej. Inaczej jadali patrycjusze, inaczej pospólstwo, a najskromniej plebs. Podobnie uroczystości rodzinne różniły się stopniem przepychu, liczbą zaproszonyc...

    Promocja
    okładka Wspomnienia z beztroskich lat, Książka | Andrzej Marceli Cisek

    Książka jest opowieścią o Polsce w pierwszych latach komuny (1946–1956). Autor korzysta z zasobów nie tylko własnej pamięci, ale także gromadzonych przez siebie listów, fotografii, wycinków z gazet i książek, a przede wszystkim pisanego przez siebie dziennika, tak jakby już wtedy przygotowywał się, by utrwalić obraz tamtych czasów. Stara się być obiektywny i nie oszczędza nawet samego siebie. W niektórych ocenach wydarzeń i ludzi może się myli, a nawet jest niesprawiedliwy, a...

    Promocja
    okładka Xymena, Książka | Xymena Zaniewska

    Był już najwyższy czas, aby Xymena Zaniewska – twórczyni polskiej scenografii telewizyjnej, architekt i projektantka mody – to i owo powspominała. Tylko najbliżsi wiedzieli, że pisanie książki „Xymena” zaczęła w 1994 roku. Arcyciekawe, choć nieco rozproszone notatki udało się zebrać w opowieść o pracy i życiu oraz uzupełnić bogatym i niebanalnym materiałem ikonograficznym. Wiele spośród zamieszczonych w tej książce projektów, zdjęć i rysunków publikowanych jest po raz pierwsz...

    Promocja
    okładka Krążownik spod Somosierry, Książka | Karol Olgierd Borchardt

    „Krążownik spod Somosierry” powstał jako drugi tytuł w twórczości Karola Olgierda Borchardta, po wielkim debiucie literackim, jakim był „Znaczy Kapitan”. Książka jest zbiorem opowiadań, które dzieli dystans czasowy i przestrzeń geograficzna, niekiedy różni tło historyczne, scala natomiast osoba narratora i miejsce akcji , a jest nim statek i morze. Ta książka, bardziej niż inne w twórczości Borchardta, zasługuje na miano wojennej, drugą jej część zdominowały bowiem wspomnien...

    Promocja
    okładka Pod czerwoną różą, Książka | Karol Olgierd Borchardt

    Zbiór opowiadań „Pod czerwoną różą i opowiadania różne” jest dopełnieniem kompletu twórczości Karola Olgierda Borchardta. W tym tomie zamieszczono wszystko to, co nie ukazało się we wcześniejszych książkach pisarza. W pierwszej części, „Pod czerwoną różą”, autor wraca do wspomnień z lat dzieciństwa i wczesnej młodości. Te opowiadania, odtwarzające atmosferę miejsc najbliższych sercu pisarza i przywołujące najważniejsze dla niego osoby, pozwalają bliżej poznać fascynującą osob...

    Promocja
    okładka Święci Jan Paweł II i Jan XXIII, Książka | Patrycja Michońska-Dynek, Sławomir Dynek

    Książka bogato ilustrowana zdjęciami z kanonizacji Jana Pawła II i Jana XXIII. Zawiera teksty homilii wygłoszonej przez Ojca Świętego Franciszka oraz kard. Angelo Comastriego

    Promocja
    okładka Kapitan opuszcza swój statek, Książka | Ćwikliński Jan

    Jan Ćwikliński (1901-1976) był pierwszym powojennym kapitanem m.s. ,,Batory”. W mrocznych czasach stalinizmu, w obawie przed fałszywymi oskarżeniami i aresztowaniem, w 1953 roku, w Anglii, zszedł z pokładu swojego statku. Zamieszkał w USA, gdzie próbował wrócić do pracy na morzu, wprowadzając na żeglugowe szlaki statek ,,Wolna Polska”. Przez dziesięciolecia jego nazwisko było wymazane z historii Polskiej Marynarki Handlowej. W 1955 roku w Stanach Zjednoczonych kapitan wydał...

    Promocja
    okładka Ksiądz Janusz Pasierb Szkic do portretu, Książka | Maria Wilczek

    Było w tym człowieku tyle rozmaitych cnót, talentów, zamiłowań, że tylko Boża pomysłowość mogła to wszystko logicznie i harmonijnie połączyć w jednej osobie. Ten, spędzający godziny i dni w bibliotekach szperacz, historyk sztuki sakralnej, erudyta i koneser był zarazem wspaniałym kaznodzieją i rekolekcjonistą. Ten autor wierszy drążących tajemnice śmierci i przemijania był jednocześnie pełnym humoru entuzjastą życia towarzyskiego, smakoszem, pływakiem. Był Europejczykiem znaj...

Co znajdziesz w kategorii: Biografie i wspomnienia

Co to jest książka biograficzna?

Książki biograficzne to dzieła opisujące życie, karierę, osiągnięcia jakiejś znanej postaci lub popularnej osoby, na przykład muzyka, polityka czy sportowca. Niektóre z tych tytułów są fabularyzowane, inne nie. W przeciwieństwie do autobiografii, ebooki biograficzne napisane są z perspektywy osoby trzeciej, opisującej daną postać. Z kolei autobiografie to historie tworzone przez same osoby w nich opisywane - znajdziecie w nich zatem wiele osobistych opowieści oraz pierwszoosobową formę narracji. Czasami biografie skupiają się na osobach lub wydarzeniach kontrowersyjnych - innym razem na tych najbardziej cenionych i lubianych. Sensację wywołał na przykład debiut literacki Jennette McCurdy, “Cieszę się, że moja mama umarła”. Ten pełen emocji zapis zmagań z toksyczną matką, zaburzeniami odżywiania i uzależnieniami jednej z najbardziej znanych współczesnych amerykańskich dziecięcych aktorek. Nie zawsze jednak biografie lub autobiografie opierają się na tak trudnych zwierzeniach i wspomnieniach.

Z czego składa się biografia?

Jakie elementy składają się na ciekawe biografie? Przede wszystkim wciągająca, często wielowątkowa historia odmalowująca obraz człowieka z krwi i kości - z jego radościami i smutkami, problemami i sukcesami. Często dzieła te opierają się na wspomnieniach - czy to samej opisywanej osoby, czy jej przyjaciół, znajomych, rodziny, bliskich. Dzięki temu otrzymujemy w miarę możliwości jak najbardziej pełny obraz życia, do którego poznania zostajemy zaproszeni. Nierzadko dzięki temu poznajemy inne, czasem zaskakujące oblicze danej osoby, odmienne od tego, co znamy z mediów czy opinii społecznej. Najlepsze książki biograficzne często opierają się na sytuacjach, które są czytelnikom zupełnie nieznane lub niewyobrażalne. Tak dzieje się na przykład w wypadku tytułu “ Czesałam ciepłe króliki. Rozmowa z Alicją Gawlikowską-Świerczyńską” Dariusza Zaborka. Ta lekarka i więźniarka obozu w Ravensbrück opowiada historię o niesamowitym optymizmie, który udało się jej utrzymać nawet pomimo tragicznych warunków obozu koncentracyjnego. W wieku 92 lat zdecydowała się opowiedzieć Zaborkowi o swoim życiu, dzięki czemu otrzymujemy poruszający obraz o życiu silnej, odważnej i niezależnej kobiety. Ebook z tym wywiadem znajdziecie na Woblink w formatach epub, mobi lub pdf.

Jakie są rodzaje ebooków biograficznych?

Na Woblink znajdziecie wiele różnych rodzajów biografii literackich skupiających się na osobach o różnych zawodach, pochodzeniu czy żyjących w zupełnie odmiennych od dzisiejszych warunkach. Wiele tego typu dzieł odmalowuje portrety artystów i twórców. W tej grupie znajdziecie chociażby historię życia Kory zatytułowaną “Się żyje. Kora. Biografia” napisaną przez Katarzynę Kubisiowską. Z kolei autobiograficzna “My Love Story. Autobiografia” została spisana przez samą Tinę Turner. Nie tylko ta wielka piosenkarka wzięła sprawy w swoje ręce, gdy przyszło do opowiedzenia historii swojego życia. Taką drogą poszli także Dave Grohl, muzyk, lider zespołu Foo Fighters, w swojej książce “The Storyteller. Moje historie. Opowieści o życiu i muzyce” czy Woody Allen w “A propos niczego. Autobiografia”. Specyficzny rodzaj autobiografii przedstawił w swoim dziele “Tysiąc lat radości i trosk. Wspomnienia” chiński artysta Ai Weiwei, przeplatając własne doświadczenia i wspomnienia z historią swojego ojca oraz kontekstem przemian, jakie miały miejsce w Chinach w ciągu kilku ostatnich dekad. Ciekawą perspektywę biografii artysty proponuje także Natalia Budzyńska w swoim dziele “Witkiewicz, ojciec Witkacego”. Opisuje ona bowiem życie znanego malarza, krytyka sztuki oraz pisarza, ojca Witkacego, twórcy architektonicznego stylu zakopiańskiego, o którym czasem zapomina się, mówiąc głównie o jego synu. Wśród ważnych biografii polskich artystów znajdziecie także książkę Moniki Śliwińskiej “Wyspiański. Dopóki starczy życia”. Dzięki danym zebranym w archiwach, rodzinnych dokumentach, listach i pamiętnikach Śliwińskiej udaje się zrekonstruować mało znanego, prywatnego Wyspiańskiego, który ściga się z własną śmiercią, najbardziej intymne wiersze pisze o żonie i gorączkowo szuka sposobu, by dostąpić artystycznego spełnienia i nieśmiertelności. Cennym źródłem wiedzy są także biografie świętych (hagiografie). Dotyczą one zarówno postaci historycznych (na przykład “Ignacy Loyola. Sam i na piechotę”), jak i współczesnych (jak “Siostra Faustyna. Biografia świętej”). Wiele z nich dotyczy także świętych papieży, w tym Jana Pawła II - tutaj znajdziecie chociażby “Pontyfikat na czasy zamętu. Jan Paweł II wobec wyzwań Kościoła i świata” o. Macieja Zięby lub “Niezapomniany. Jan Paweł II we wspomnieniach przyjaciół i współpracowników” Włodzimierza Rędziocha. Te i wiele innych biografii oraz autobiografii znajdziecie na Woblink jako książki papierowe, audiobooki lub ebooki (epub, mobi, pdf).

Najlepsze książki biograficzne i autobiograficzne

Wiele popularnych biografii i autobiografii opowiada historie osób rozpoznawalnych na całym świecie, odkrywając nieznane lub przemilczane wcześniej elementy ich życia. Biografie sławnych ludzi zawierają w sobie także między innymi najciekawsze biografie sportowców, polityków, pisarzy czy muzyków. Znajdziecie tu na przykład ebooka “Ten drugi”, opowieść o księciu Harrym. Wcześniej ukrywane wydarzenia i okoliczności zawiera w sobie także na przykład biografia aktora Matthew Perry'ego , znanego głównie z roli Chandlera w serialu “Przyjaciele”. Jego “ Przyjaciele, kochankowie i ta Wielka Straszna Rzecz”, choć pełne charakterystycznego dla niego humoru, opowiada o trudnej walce z chorobą i nałogami, najciemniejszych momentach życia i najważniejszych, prawdziwych przyjaciołach. Swoją autobiografię, w której wyjaśnia wiele wcześniejszych kontrowersji i ujawnia nieznane dotąd fakty, stworzyła także Pamela Anderson w “Love, Pamela. Autobiografia”. Poznać możecie także życie innych aktorów - Matthew McConaughey’a w książce “Zielone światła” czy Toma Feltona w “Po drugiej stronie różdżki”. Michał Rusinek, przez wiele lat sekretarz Wisławy Szymborskiej, opowiada o tej wybitnej poetce w swoim “Nic zwyczajnego. O Wisławie Szymborskiej”. David Gardner napisał biografię jednego z najbardziej znanych współcześnie amerykańskich aktorów zatytułowaną “ Tom Hanks. Enigma”. Nie tylko artyści są jednak podmiotami książek biograficznych. Jedna z najbardziej głośnych swego czasu pozycji dotyczy współtwórcy sukcesu firmy Apple - to “Steve Jobs” Waltera Andersona. Znaną autobiografię napisała także Michelle Obama - jej “ Becoming. Moja historia” to pełne szczerości i humoru wspomnienia byłej Pierwszej Damy Stanów Zjednoczonych. O swoich przodkach pisała z kolei znana dziennikarka Oriana Fallaci. “Kapelusz cały w czereśniach” to epicka historia jej własnych przodków, pełna miłości, zdrady, namiętności i niespokojnego ducha, artystów, chłopów, buntowników, bohaterów i tchórzy, a przy tym literacki hołd dziennikarki dla jej rodzinnych Włoch i Florencji. Te i wiele innych tytułów biograficznych odsłaniających życie znanych i mniej znanych osób z Polski i świata, czeka na Was na Woblink jako książki papierowe, audiobooki lub ebooki (epub, mobi, pdf).