W tej pierwszej, napisanej po polsku historii rewolucji seksualnej Ewa Wanat ze swadą opowiada, jak zdobycze roku 68 zmieniły zachodnie społeczeństwa, i jak fakt, że Polska leżała wtedy za żelazną kurtyną odbija się na naszym dzisiejszym obyczajowym zacofaniu – braku akceptacji dla osób LGBT+, niezrozumieniu, czym jest gender, niechęci do uznania praw reprodukcyjnych kobiet. „Pieprzyć wstyd” to książka szczególnie aktualna dziś, gdy w Polsce przybiera na sile wojna kulturowa...
„Kobietę osobną i miasto” Vivian Gornick napisała już jako osoba – według wszelkich definicji – dojrzała, bo dobiegała osiemdziesiątki. I w dużej mierze ten autobiograficzny esej właśnie dojrzałości i niedojrzałości dotyczy; obserwujemy tu bowiem życie autorki z perspektywy przełomowego dla niej momentu: kiedy kończąc sześćdziesiąt lat, po raz pierwszy poczuła, czym może być pełnia istnienia. Kanwę dla tego memuaru stanowią spacery po Nowym Jorku, rozmowy z przechodniami, dy...
W historii naszego globu odnotowujemy pięć wielkich wyginięć gatunków, które spowodowały drastyczny spadek bioróżnorodności. Teraz, na naszych oczach trwa szóste wymieranie niezliczonych form życia, zarówno na lądzie jak i w wodzie. Naukowcy biją na alarm: to największa katastrofa od czasu uderzenia w Ziemię asteroidy, co spowodowało wyginięcie dinozaurów. Tym razem jednak przyczyna jest o wiele bardziej prozaiczna, a zarazem o wiele bardziej groźna – człowiek. Jak pisze auto...
Niepokojąca historia mężczyzny uzależnionego od pornografii. Odważna i gorzka krytyka toksycznej seksualności będącej produktem patriarchatu, a zarazem próba odpowiedzi na pytania, jakie są źródła nienawiści do kobiet i skąd się dziś biorą incele. Narrator książki snuje mroczną opowieść, w której krok po kroku sprowadza nas do najniższych kręgów piekła męskich pragnień. „Robak” to również portret współczesnego Krakowa, gdzie po zmroku malownicze uliczki zamieniają się w duszn...
Nowa książka Andresa Barby, znanego z powieści "Małe rączki" i "Świetlista republika". Brawurowa quasi-biografia jednego z wielkich budowniczych Nowego Jorku, Rafaela Guastavina, i jego syna, także Rafaela Guastavina, w której wszystko jest prawdopodobne, ale nic pewne. Nazwiska, daty i wydarzenia się zgadzają. Faktycznie, Guastavino senior, hiszpański zbieg i wizjoner architektury, opatentował w Ameryce system konstrukcji znany w Europie od średniowiecza i odmienił oblicze s...
Czy naukowcy dążą do poznania świata? Z pewnością tak, ale na tej drodze czeka ich tyle przeszkód i pułapek, że cel rzadko zostaje osiągnięty. Prawda naukowa budzi ogromne emocje, i to nie zawsze zdrowe. Potrafi zapewnić prestiż, pieniądze i władzę nad umysłami. Raz ustanowiona, obrasta w katedry, etaty i publikacje, a armia ludzi, którzy związali z nią swoje życie, broni jej jak niepodległości i coraz rzadziej pyta, czy faktycznie jest prawdą. Rasowa, narodowa i płciowa wyżs...
„Pod białym niebem. Natura przyszłości” Elizabeth Kolbert, laureatki Pulitzera, specjalizującej się w problematyce zmian klimatycznych, to książka poświęcona przyszłości natury, a raczej tego, co z niej zostało po stuleciach wpajanego nam przekonania, że to człowiek jest koroną stworzenia, a dzięki rozwojowi technologii możemy opanować przyrodę i podporządkować ją naszym celom. W XXI wieku widzimy już jasno, że interwencje w ekosystemy pchają nas ku katastrofie: globalne ocie...
Bohaterka Nolan nie ma imienia. Przyjechała do Dublina na studia, porzuciła je i teraz łapie dorywcze, niskopłatne prace; w święta odwiedza rodziców w Waterford, a na co dzień spotyka się ze znajomymi, czasem z kochankami i próbuje dobrze się bawić. Jednak pod tym wszystkim kryje się drugie życie. „To spędzane w mieszkaniu, gdzie usiłowałam zmusić się do uległości i bezruchu. Nie potrafiłam być szczęśliwa w pojedynkę, a ponieważ wiedziałam, że to oznaka słabości, zmuszałam si...
„Pod białym niebem. Natura przyszłości” Elizabeth Kolbert, laureatki Pulitzera, specjalizującej się w problematyce zmian klimatycznych, to książka poświęcona przyszłości natury, a raczej tego, co z niej zostało po stuleciach wpajanego nam przekonania, że to człowiek jest koroną stworzenia, a dzięki rozwojowi technologii możemy opanować przyrodę i podporządkować ją naszym celom. W XXI wieku widzimy już jasno, że interwencje w ekosystemy pchają nas ku katastrofie: globalne ocie...
Obrazoburcza, śmiało czerpiąca z popkultury, powieść o woli życia i pragnieniu śmierci na gruzach zrujnowanego świata. Bezlitosne spojrzenie na Europę, nie tylko ubiegłego wieku. A także komentarz do dzisiejszej Polski: podzielonej, wrogiej „obcym”, rządzonej resentymentem i pozbawionej wizji przyszłości. Koniec wojny, polskie „ziemie odzyskane”. Tropiony przez nową władzę pułkownik Szest zawiera swoisty pakt z diabłem, by ocalić nadmorskie miasteczko i uwięzionych tam ludzi....
„Śmierć Viveka Ojiego” autorstwa Akwaeke Emezi, osoby piszącej pochodzącej z Nigerii, konstrukcją przywodzi na myśl „Kronikę zapowiedzianej śmierci” Gabriela Garcii Marqueza. Emezi opowiada losy nieheteronormatywnego chłopaka dorastającego w nigeryjskim miasteczku, gdzie kwestia identyfikacji płciowej jest tabuizowana. Na przeszkodzie do swobodnej ekspresji własnej tożsamości i miłosnego spełnienia stają lokalne przesądy oraz bezwzględny patriarchat. Ta misternie skonstruowan...
Leonora Carrington – najważniejsza malarka surrealistyczna, pisarka, skandalistka i feministka brytyjskiego pochodzenia. Była partnerką Maxa Ernsta i przyjaźniła się w Pablem Picassem. W Polsce znamy ją z powieści Trąbka do słuchania, bez mała kultowej. Teraz przyszedł czas na opowiadania. Zbiór "Siódmy koń. Opowiadania zebrane" zawiera teksty pisane od lat 30. do 70. XX. wieku, czyli z okresu szczytowej formy Leonory Carrington. Wszystkie te opowieści pełne są ekscentryc...
"Reportaż o najokrutniejszym gangu świata Mara Salvatrucha 13 terroryzującym Salwador. Bracia Martínezowie zastanawiają się w nim, dlaczego gangi są dla wielu Salwadorczyków sposobem na życie, co jest źródłem przemocy i wreszcie – jaką rolę w destrukcji salwadorskiego państwa odegrały Stany Zjednoczone. Juanowi José udało się przeniknąć do struktur Mara Salvatrucha 13, w efekcie czego możemy przyglądać się funkcjonowaniu gangu od środka. Krytyka zagraniczna uznała „Młodego z ...
Słynny niemiecki historyk dokonuje przenikliwej analizy ogólnoeuropejskiej wrogości wobec Żydów. Genezy nowoczesnego antysemityzmu doszukuje się w powiększającym się pod koniec XIX wieku dystansie społecznym między szybko emancypującą się mniejszością żydowską a dużo wolniej przekształcającymi się wspólnotami chrześcijańskimi. Wzrost demokracji i poszerzające się prawa wyborcze paradoksalnie sprzyjały tejże wrogości, gdyż sukcesy żydowskie uznawano za nieuprawnione, odnoszone...
Quality Time to pierwsza powieść reżysera teatralnego – Jurka Sawki, który w 1969 roku wyemigrował do Szwecji, gdzie mieszka do dziś. W tej pełnej ironii, melancholii i czarnego humoru autofikcji tragiczna historia Żydów przeplata się z komicznym przedstawieniem zmagań współczesnego mężczyzny, który próbuje bronić się przed stereotypami, a jednocześnie im ulega, chcąc sprostać rolom dobrego ojca, sprawnego kochanka i przydatnego obywatela. Quality Time to także książka o emig...
Poruszający esej o tym, jak w nowoczesnych społeczeństwach stykają się kwestie uprzedmiotowienia osób niepełnosprawnych i zwierząt. Autorka podważa przy tym definicję „pełnosprawności”, zauważa, że odnosi się ona do wzorca wysportowanego młodego białego mężczyzny i analizuje, jak społeczeństwo represjonuje tych, którzy do tego znormalizowanego modelu nie pasują. Żyjemy w kulturze, która każe myśleć o „niepełnosprawnych” jako ludziach niekompetentnych, niezrozumiałych, niewart...
"„Wypiór” to historia o parze znerwicowanych, wielkomiejskich trzydziestolatków, którym sypie się związek. Opowiedziana z humorem i epickim realizmem, jest zarazem opowieścią niesamowitą, gdyż jedną z głównych ról gra tu przeistoczony w wampira Adam Mickiewicz. Tekst jest napisany klasycznym dla literackiej polszczyzny trzynastozgłoskowcem. Uzdański potrafi sprawić, że romantyczna fraza ożywa, zaczyna się skrzyć, bawić, zachwycać. Potrafi o wiele więcej, bo „Wypiór” to nie t...
„Wydatki” to powieść o wielkiej miłości, która – trochę jak w klasycznych romansach, a trochę zupełnie inaczej – nie może się ziścić. Powieść podróżnicza o odkryciu Ameryki, że pieniądze rządzą światem. Powieść encyklopedyczna, odzwierciedlająca intelektualny horyzont właściwy dla naszej kultury. Powieść resentymentalna, pełna żalu, że nie jest komercyjną, dochodową powieścią – i powieścią w ogóle. O niekreatywnym lenistwie. O nonsensie pracy. O nieubłaganej przegranej, która...
Arcyciekawy, bogato ilustrowany portret jednego z najważniejszych architektów XX wieku, Waltera Gropiusa. Autorka, uznawana w Wielkiej Brytanii za mistrzynię biografii, śledzi nie tylko twórczość i koncepcje Gropiusa, ale też przybliża jego historię osobistą, nie mniej intrygującą od twórczości. Przy okazji otrzymujemy całą panoramę życia kulturalnego i społecznego Niemiec od końca XIX do lat sześćdziesiątych XX wieku, na tle której pojawiają się najwybitniejsze postacie sztu...
Książka, która we Francji stała się bestsellerem, wzbudziła mnóstwo emocji i dyskusji – żeby ją napisać, autorka przez dwa lata pracowała w berlińskim burdelu. W tekście, będącym mariażem powieści i reportażu, pisze z czułością o tytułowym „domu”, który w pewnym sensie zastąpił jej rodzinę, pokazuje wzajemną życzliwość i solidarność kobiet, kreśli zniuansowane portrety mężczyzn, którzy w dużej mierze korzystają z usług prostytutek w poszukiwaniu bliskości. Prostytutki opisywa...
Książka jednego z najważniejszych współczesnych pisarzy argentyńskich. Martín Kohan w swojej twórczości rozlicza się z historią Argentyny, dotyka tematu banalności zła – pyta, co sprawia, że społeczeństwo potrafi zaakceptować usankcjonowaną przez państwo przemoc, a nawet w niej uczestniczyć. W powieści „Dwa razy czerwiec” wraca do dyktatury z lat 1976–1983, przedstawiając uwikłanie jednostki w mechanizmy systemowego bestialstwa. Terror rządów junty Kohan zderza ze zbiorową go...
Bohaterką reportażu "Potosí. Góra, która zjada ludzi" jest czternastoletnia dziewczynka pracująca w tytułowej kopalni srebra. Historia małej Alicji to opowieść o wyzysku boliwijskiej ludności, najpierw przez konkwistadorów i kolonistów, później – bezwzględnych kapitalistów, a zarazem oskarżenie rzucone światu, który do dziś prowadzi łupieżczą politykę wobec Południa lub w najlepszym razie odwraca wzrok od dramatu jego rdzennych mieszkańców.
Osiemdziesięciopięcioletnia Vivian Gornick ma w Ameryce status literackiej gwiazdy. Sławę przyniosły jej właśnie Przywiązania, które wydała w 1987 roku. Można powiedzieć, że była prekursorką stylu, który wówczas określano mianem „dziennikarstwa osobistego” (personal journalism) – pisarstwa, w którym autobiografia staje się punktem wyjścia do poszukiwania uniwersalnego znaczenia zjawisk i zdarzeń, a to, co prywatne, ujmowane jest jako kulturowe i polityczne. W "Przywiązaniach"...
