Najazdy węgierskie na Europę Zachodnią są zwykle fragmentarycznie opisywane w opracowaniach naukowych i popularnonaukowych. Tymczasem z kilku powodów temat ten zasługuje na szersze zbadanie i przedstawienie, także w formie popularyzatorskiej. Najbardziej widoczną cechą tych konfliktów jest ich zasięg i czas trwania. Obejmowały one wyjątkowo rozległe tereny Europy Zachodniej przez prawie kilkadziesiąt lat. Zwykle zasięg ten tłumaczono ruchliwością armii najeźdźców. Jak będzie...
Mało kto zdaje sobie sprawę z tego, że wskutek powojennego przesunięcia granic państwowych Rzeczpospolitej, na jej obecnym terenie znalazło się około czterdziestu interesujących miejsc ściśle związanych z Suwerennym Rycerskim Zakonem Szpitalników św. Jana Jerozolimskiego zwanym Rodyjskim i Maltańskim, czyli joannitami – późniejszymi kawalerami maltańskimi. W miejscach tych istniały bowiem kiedyś jego gospodarcze ekspozytury zwane komandoriami. Niniejsza publikacja jest rodza...
Wśród głuchego milczenia w całej brygadzie słychać było szept modlitwy, wymawianej z pokorą i nabożeństwem. Tu wąsaty sierżant, zawołany hulaka, mruczał półgłosem: »Kto się w opiekę poda Panu swemu«. Tam znów Węgier wzdychał i bijąc się w piersi wołał: »Istenem, az istenem…, tj. Boże, o Boże, zmiłuj się nad duszą moją«. Ówdzie pan porucznik, przed chwilą jeszcze w całym pułku za bezbożnika znany, szeptał dzwoniąc zębami: »Vater unser…«. Dalej pan kapitan półgłosem nucił pieśń...
Przełom XIV i XV w. był w dziejach Anglii burzliwym okresem – detronizacja Ryszarda II oraz początek panowania Henryka IV, problemy finansowe oraz działania wojenne w Walii nie pozwalały na stabilizację sytuacji angielskiej korony. W tym czasie doszło też do kolejnych militarnych konfrontacji ze Szkocją, które były nieodłącznym elementem dziejów obu królestw w późnym średniowieczu. Stoczona 14 września 1402 r. bitwa pod Homildon Hill była jednym z najświetniejszych angielskic...
Powszechnie znaną prawidłowością w rozwoju sztuki wojennej jest fakt, że poznanie specyfiki przyszłych konfliktów wymaga analizy i oceny zdarzeń z przeszłości, a następnie w oparciu o uzyskane rezultaty, sformułowania wniosków na przyszłość. Szczególne znaczenie ma to w odniesieniu do zagrożeń hybrydowych i wojen nieliniowych, spośród których za najbardziej charakterystyczne uznaje się działania prowadzone przez Federację Rosyjską na wschodzie Ukrainy. Są one wymierzone zarów...
Niniejsza publikacja zawiera zbiór 52 artykułów, dotyczących wybranych problemów z dziejów artylerii polskiej w XVII w. Zostały one uporządkowane w pięciu głównych kolumnach – pierwsza obejmuje zagadnienia związane z funkcjonowaniem urzędu generała artylerii koronnej, kolejna z problematyką personelu korpusu, następna opisuje działalność kilku arsenałów koronnych, czwarta przypomina wybrany sprzęt artyleryjski, a ostatnia analizuje taktykę artylerii polskiej w drugiej połowie...
Celem niniejszej monografii jest całościowe przedstawienie organizacji floty niszczycieli Japońskiej Marynarki Wojennej (jap. Dai Nippon Teikoku Kaigun) oraz jej możliwości bojowych. W opracowaniu dane zostały ukazane w różnych przekrojach, z szerokim wykorzystaniem tabel, które jak sądzę pozwalają niejednokrotnie przystępniej zobrazować fakty, ułatwiając też ich porównywanie i przede wszystkim odnajdywanie potrzebnych danych. O ile zatem opierałem się na materiale źródłowym ...
3 listopada 1867 roku na północny-wschód od Rzymu, pod Mentaną, spotkały się ze sobą wojska wyznawców Chrystusa, dowodzone przez generała Hermanna Kanzlera, na co dzień głównodowodzącego armią papieską, i zastępy piewców „religii Świętego Karabinu”, którym przewodził generał Giuseppe Garibaldi, zaprzysięgły wróg katolicyzmu i królewskiej władzy Piusa IX nad Państwem Kościelnym. Bitwa tam stoczona stanowiła tragiczny finał gry pozorów, prowadzonej przez władcę i radę ministrów...
Młodzieniec, nierozpieszczany przez życie, pochodzący spod sanockiego Trześniowa. Kiedy dorastał, mimo bycia ambitnym, nie spodziewał się tego, iż zostanie jednym z najlepszych generałów Wojska Polskiego doby dwudziestolecia międzywojennego i czasu II wojny światowej. Bronisław Prugar, od 1918 roku – Ketling, następnie przyjmujący nazwisko Prugar-Ketling, to właśnie o nim mowa. Osoba nietuzinkowa i jednocześnie mało odkryta, która w polskiej historiografii wojskowej zasługuje...
Najbardziej chyba znaną jednostką, która walczyła u boku Francuzów o przywrócenie niepodległości dla Rzeczypospolitej były Legiony Polskie, utworzone w 1797 roku we Włoszech, na czele których stanął generał Jan Henryk Dąbrowski. To właśnie Legiony były niejako kontynuacją polskiego oręża, które przestało istnieć wraz z upadkiem państwa polskiego. Innym znanym oddziałem, złożonym z polskich żołnierzy, a walczącym u boku Cesarza, był pułk polskich szwoleżerów, wsławiony szarżą ...
Jak stwierdził w swych wspomnieniach Aleksander Fredro, Człowiek z koniem, niby centaur, jest dopiero jednostką w kawalerii. Historiografia polska podążając za tą zasadą, jak się wydaje, nie lubi zsadzać jeźdźca z konia, a jeśli już to robi, zwykle idzie tylko za tym pierwszym, interesując się nawet najmniejszym aspektem jego życia, niemal całkowicie zapominając o jego wierzchowcu. Nie ma w tym jednak nic specjalnie dziwnego. Wraz odejściem koni najpierw z pól walki i większo...
Niniejszym oddajemy do rąk Czytelników piąty tom Studiów nad wojnami w Indochinach. Składa się on z dwóch esejów, trzech artykułów oraz recenzji. Pierwszy z esejów poświęcono na omówienie przebiegu konfliktu w Indochinach w XX wieku ze szczególnym uwzględnieniem lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych. W drugim eseju ukazano współczesną wietnamską politykę historyczną dotyczącą II wojny indochińskiej na podstawie obserwacji poczynionych w trakcie wizyt w szeregu placówek muz...
Lotnik prawdziwy – to jaźń biorąca, rwąca się do bohaterstwa i lotu nad poziomy, to głowa szalona, szukająca praw nowych, to tytan burzący wszystko, co stare i zatęchłe, to Prometeusz, który za wydanie ognia mającego służyć ludzkości, gotów jest zapłacić każdą – absolutnie każdą cenę. Tymi słowy prof. Gustaw Andrzej Mokrzycki, wykładowca Politechniki Lwowskiej z okresu II Rzeczpospolitej w 1932 roku, scharakteryzował osobowość ludzi, którzy ośmielili się rzucić wyzwanie natu...
Wojna włosko-grecka toczona w latach 1940-1941 jest jednym z mało znanych w Polsce epizodów II wojny światowej. W zasadzie o działaniach lądowych z polskich autorów pisał tylko Tadeusz Rawski w książce Wojna na Bałkanach. Agresja hitlerowska na Jugosławię i Grecję wydanej w Warszawie w 1981 r. i w szeregu artykułów w „Wojskowym Przeglądzie Historycznym”. Do działań na tym terenie nawiązują także autorzy monografii lotniczych czy prac opisujących wojnę w powietrzu (np. W. Bącz...
Wśród konfliktów zbrojnych, w które tak bogata była epoka „Starego Porządku”, szczególne miejsce zajmuje wojna o sukcesję austriacką (1740-48). Spór o spadek ostatniego Habsburga nazywany jest najbardziej skomplikowanym konfliktem XVIII wieku (Anderson), a przedziwne sploty interesów zaangażowanych stron dał nawet powód do twierdzenia o jego anormalności (Lodge). Wieloaspektowy charakter tego konfliktu naprawdę sprawia, że jest on o wiele bardziej złożony niż zwykłe starcie...
Obrona przed nawałą turecką w 1672 roku Kamieńca Podolskiego – najpotężniejszej z kresowych twierdz dawnej Rzeczypospolitej, opisana przez noblistę Henryka Sienkiewicza w powieści Pan Wołodyjowski – wydaje się być szeroko znana Polakom. Tak jak i pogrom Turków rok później pod niedalekim od tej twierdzy innym zamkiem warownym – pod Chocimiem, gdzie hetman Jan Sobieski wziął krwawy odwet za śmierć swoich najlepszych żołnierzy oraz za poniżenie Polski utratą Podola z Kamieńcem i...
Już pierwsze kontakty pomiędzy przybyszami zza morza a rdzenną ludnością wysp – Maorysami, do których doszło w XVII i XVIII wieku, doprowadziły do krwawych starć. W pierwszej połowie XIX wieku doszło natomiast do szeregu następujących po sobie ataków na statki europejskich łowców fok i ataków odwetowych z ich strony na maoryskie wsie. Prawdziwe morze krwi zaczęło się lać jednak dopiero wraz z rozpowszechnieniem się na wyspach broni palnej. W tym okresie tzw. Wojny Muszkietowe...
W centrum bitwy szybko zapanował krwawy chaos. Podczas kolejnych ataków i kontrataków Fukushima Masanori i Ukita Hidei nie zamierzali ustępować z pola. Głębokie włamania piechoty Fukushimy odpierały szarże kawalerii Hidei. Jednym z przykładów gwałtownej walki w zwarciu w tej fazie bitwy był już sam początek starcia pomiędzy siłami Ukity Hideie i Fukushimy Masanori. Jeden z dowódców Fukushimy Masanoriego, imieniem Kani Saizo, walczył z wrogim oficerem Akashi Takenori. Dźgając ...
W ostatnich dekadach XIX wieku gwałtowny postęp w technologii militarnej i złowieszcze zmiany w globalnym krajobrazie politycznym zmusiły narody do ponownego przemyślenia strategii, a marynarki wojenne do zmierzenia się z problemem przygotowania swojego korpusu oficerskiego do przyszłych wojen. Procesy te bardziej niż kiedykolwiek wymagały solidnej bazy teoretycznej, ponieważ istniało niewiele współczesnych konfliktów, które mogłyby wpłynąć na rozwój doktryny taktycznej i ope...
Pierwsze bezpośrednie podejście do bastionu wykonano w nocy z 21 na 22 listopada – ciągnęło się ono od prawego skraju czwartej baterii, zbliżając się do muru na 250 metrów. Co ciekawe, w trakcie zakładania pierwszego okopu artyleria na stanowiskach baterii oblężniczych wyraźnie zmniejszyła intensywność ognia, mimo braku odpowiedzi ze strony Prusaków. Później Rosjanie posunęli się jeszcze dalej w kierunku Munde Hornwork – sytuacja obrońców twierdzy pogorszyła się szczególnie,...
Polacy dostrzegali w tym kraju i w społecznościach go zamieszkujących coś być może unikalnego. Japonia nie była dla nich egzotyczna. Opisy, które zawarli w swoich pracach, wskazują, że krajobraz Japonii nie był im obcy, miejscami wręcz przywodził na myśl albo rodzime strony, albo miejsca znane ze wcześniejszych wypraw. Z czego to mogło wynikać? Czy powodem tego mogło być to, że ziemie polskie i rejony Europy Środkowej były ich jedynymi punktami odniesienia? Dla części z nich ...
Celem niniejszej monografii jest całościowe przedstawienie organizacji floty pełnomorskich okrętów podwodnych Japońskiej Marynarki Wojennej (jap. Dai Nippon Teikoku Kaigun) oraz jej możliwości bojowych w okresie wojny na Pacyfiku. W opracowaniu dane zostały ukazane w różnych przekrojach, z szerokim wykorzystaniem tabel, które jak sądzę pozwalają niejednokrotnie przystępniej zobrazować fakty, ułatwiając też ich porównywanie i przede wszystkim odnajdywanie potrzebnych danych. O...
Wojna z lat 1430-1435 szczególnie odróżniała się od wielkiej wojny z Krzyżakami, jaka toczyła się w latach 1409-1411. Polska wystąpiła wówczas wspólnie z Litwą, Rusią, Mołdawią i czeskimi posiłkami. W wojnie z lat 1430-1435 głównym agresorem był brat Władysława, Świdrygiełło, stojący na czele wielkich sił Litwinów i Rusinów, wspieranych przez Mołdawian, hordy Tatarów, husytów i Krzyżaków, a pośrednio przez Zygmunta Luksemburskiego. Główne siły litewsko-ruskie Świdrygiełły tw...
