1 września 1939 roku 18. Pułk Ułanów Pomorskich prowadzący działania taktyczne przede wszystkim w szyku pieszym, posiadając stałe wzmocnienie w sile baterii artylerii konnej oraz przejściowo wsparty szwadronem czołgów rozpoznawczych i szwadronem kolarzy Pomorskiej Brygady Kawalerii, przez cały dzień skutecznie opóźniał działania trzech kolejno wprowadzonych do walki batalionów niemieckiej piechoty, wspieranych ogniem kilku baterii artylerii. O godzinie 16.30 pułkownik Kazimi...
Sen Cesarstwa Niemieckiego o powstaniu imperium, nad którym nigdy nie zachodzi słońce, trwał do 1914 roku, kiedy to wojska angielskie, belgijskie, francuskie, japońskie, australijskie oraz nowozelandzkie zajęły większość cesarskich Schutzgebiete. Dzieje kolonializmu to historia cierpienia i wyzysku, a jednocześnie czas barwnych opowieści, odkryć, mitów i bohaterów. To okres bolesnego dla kolonizowanych zerwania z przeszłością i wywodzącą się z kulturowo-historycznych naleciał...
W wiekach, które nastąpiły po upadku Cesarstwa Zachodniorzymskiego w 476 roku, pojęcie „Italia” pozostało pojęciem czysto historycznym i geograficznym. Pozbawiony jedności politycznej Półwysep Apeniński, wraz z przyległymi wyspami Sycylią, Sardynią i Korsyką, był skomplikowaną mozaiką małych księstw, signorii i republik. Tylko południowa część półwyspu – Mezzogiorno – została zjednoczona w politycznych granicach Królestwa Neapolu, począwszy od podboju normańskiego w XI wieku....
Pierwsza wojna rzymsko-pontyjska, zwana także I wojną mitrydatejską (ok. 89-85 p.n.e.) to jeden z ostatnich etapów podboju hellenistycznego świata przez Rzym. Zwykle jest on postrzegany jedynie jako mało istotny epizod z dziejów Republiki, jednak w rzeczywistości, stawką tego konfliktu były losy śródziemnomorskiego świata. Zwycięstwo Rzymu wcale nie było oczywiste i gdyby nie niewątpliwy geniusz militarny Sulli, losy starożytnego świata mogłyby się potoczyć zupełnie inaczej. ...
26 (16) lipca 1662 roku wojska państwa moskiewskiego odniosły największe zwycięstwo w wojnie rosyjsko-polskiej toczącej się w latach 1654–1667, zarówno pod względem liczby walczących po obu stronach, jak i strat strony, która poniosła porażkę. W bitwie pod Kaniowem przeciwnik stracił 8 tysięcy zabitych, wziętych do niewoli i tych, którzy utonęli w Dnieprze. Jako trofea zwycięzcy otrzymali 117 chorągwi, 22 działa i cały obóz pokonanych. Paradoks polega na tym, że ta bitwa jest...
Grupa mjr. Blahy rozpoczęła natarcie o godzinie 4. 17 batalion myśliwski skierował się wzdłuż toru kolejowego na dworzec Zebrzydowice; w prawo od niego nacierał III batalion 21 p. p. leg. po przez Czarny las i przez Podlesie na Małe Kończyce. Nieco później rozwinął się w lewo od batalionu myśliwskiego II batalion 8 p. p. Po stronie polskiej obsada dworca zebrzydowickiego wobec natarcia batalionu myśliwskiego stawiła zdecydowany opór; gdy jednak około godziny 9 była zaatakowan...
Wojna między Irakiem a Iranem była jednym z najdłuższych konfliktów zbrojnych, który miał miejsce po 1945 roku. Wbrew planom Bagdadu zamiast szybkiego „blitzkriegu” Irak uwikłał się w krwawy, długotrwały konflikt, w którym, jak oceniano, jego adwersarz miał znacznie większe szanse na zwycięstwo. Dla większego i ludniejszego Iranu wojna na wyczerpanie była zdecydowanie mniejszym złem, ponadto zaś zagrożenie spowodowane iracką agresją umożliwiło mułłom skonsolidowanie zdobyczy ...
Trzynastowieczny, posągowy wręcz najazd Mongołów, podlewany przez ponad 750 lat wiosennych mżawek ocen i jesiennych ulew frustracji, był jedną z największych tragedii – tak w wymiarze państwowym jak i czysto ludzkim – jakie wydarzyły się w historii ludzkości. Zielona autostrada stepów dla mongolskiej armii, letnich rejterad i zimowej stagnacji, ciągnąca się od Azji prawie po Adriatyk, tak jowialnie przedstawiana przez rodzące się super imperium, szybko zabarwiła się cze...
W chwili najgorętszego wiru bojowego z tej strony nie próżnował Tarnowski, lecz cały huf walny i część posiłkowych chorągwi do nowego wypuścił natarcia bramą wschodnią. Z nie mniejszą gwałtownością przyszło i tu do spotkania. Zawrzała zatem walka po obu stronach obozu z chwiejnym na razie szczęściem. Równocześnie Staszkowski nie tracąc czasu wysunął kilka wozów w południowym rzędzie, umieścił w otworze działa i celnymi strzałami nie przestawał razić środka wołoskich hufców. W...
Wojna iracko-irańska była jednym z najdłuższych konfliktów zbrojnych, jakie miały miejsce w XX wieku. Rozpoczęła się jesienią 1980, a zakończyła latem 1988 roku, trwała więc bez mała osiem lat. Pomimo tego jej przebieg jest w zasadzie nieznany czytelnikom w naszym kraju. Oczywiście także w Polsce ukazały się książki na jej temat, przy czym za najbardziej wartościową uznałbym publikację Jerzego Biziewskiego Irak–Iran 1980–1988, dotyczyły one jednak – wyjąwszy cytowaną wyżej pr...
Po rewolucji marcowej, w wyniku której upadł tron carów rosyjskich, wojsko carskie – najprzedniejszy symbol ustroju absolutystycznego, konało wraz z ustrojem, który je stworzył. Zdemoralizowane i zdezorganizowane wojsko masowo opuszczało fronty, a ulegając demagogicznej propagandzie bolszewików (dawna RSDRP-B, później RKP (b), wysunęło żądanie pokoju za wszelką cenę. Olbrzymie masy uzbrojonego chłopstwa wołały o podział ziemi. Rząd Tymczasowy Ks. Lwowa (Kiereński, Lebiediew, ...
Łuk to narzędzie używane przez ludzi od dziesiątków tysięcy lat aż do dnia dzisiejszego. Wynaleziony w paleolicie, stał się główną bronią myśliwych mezolitu, neolitu, epoki brązu i żelaza. Posługiwali się nim też wojownicy wszystkich kultur starożytności, choć nie wszędzie osiągnął podobne znaczenie symboliczne i znaczenie w sztuce wojennej. Na wschód od Morza Śródziemnego rozciągała się istna „kraina łuczników”, których napór na Europę został powstrzymany przez Greków w V w....
XIII wiek był okresem, wktórym Prusowie, Jaćwingowie iLitwini toczyli zażarte walki zsąsiadami imiędzy sobą. Najeżdżali Polskę, Ruś iŁotwę, często też byli werbowani przez polskich iruskich władców do bratobójczych wojen. Duża część Prusów iJaćwingów wspierała Krzyżaków przeciw swoim rodakom iLitwinom, stanowiąc często większą część wojsk zakonnych. Prusowie iJaćwingowie wyróżniali się charakterystycznymi dla siebie metodami prowadzenia walk wbitwach ioblężeniach, uzbrojenie...
Konflikt bliskowschodni, a zwłaszcza będący jego swoistą egzemplifikacją konflikt palestyński, przez kilkadziesiąt ostatnich lat jest jednym z zasadniczych czynników konstytuujących współczesne stosunki międzynarodowe. Swoistym fenomenem jest przy tym to, że ma on „ponadepokowy” niejako charakter. Rozpoczął się w końcowej fazie ery kolonialnej, dynamiki nabrał w okresie dwubiegunowego podziału świata zwanego zimną wojną, trwa nadal po upadku muru berlińskiego. Wskazuje to jed...
Praca koncentruje się na działaniach wojennych toczonych w latach 1648-1649 przede wszystkim na terenie Wielkiego Księstwa Litewskiego, ale siłą rzeczy Autor nie mógł nie wspomnieć o walkach toczonych na ziemiach Korony. Wszak na te ziemie skierowany był główny wysiłek zbrojny Bohdana Chmielnickiego. Kontekst polityczny, który nie sposób pominąć, występuje jedynie w tle. Praktycznie dysponujemy źródłami pochodzącymi tylko z jednej strony - polskimi. Nawet te powstałe poza gra...
Wojna włosko-grecka toczona w latach 1940-1941 jest jednym z mało znanych w Polsce epizodów II wojny światowej. W zasadzie o działaniach lądowych z polskich autorów pisał tylko Tadeusz Rawski w książce Wojna na Bałkanach. Agresja hitlerowska na Jugosławię i Grecję wydanej w Warszawie w 1981 r. i w szeregu artykułów w „Wojskowym Przeglądzie Historycznym”. Do działań na tym terenie nawiązują także autorzy monografii lotniczych czy prac opisujących wojnę w powietrzu (np. W. Bącz...
Polacy dostrzegali w tym kraju i w społecznościach go zamieszkujących coś być może unikalnego. Japonia nie była dla nich egzotyczna. Opisy, które zawarli w swoich pracach, wskazują, że krajobraz Japonii nie był im obcy, miejscami wręcz przywodził na myśl albo rodzime strony, albo miejsca znane ze wcześniejszych wypraw. Z czego to mogło wynikać? Czy powodem tego mogło być to, że ziemie polskie i rejony Europy Środkowej były ich jedynymi punktami odniesienia? Dla części z nich ...
Kiedy wojsko chrześcijańskie pokonane zamierzało uciekać, wielki książę litewski Aleksander-Witold zachęcał wojewodę krakowskiego Spytka, aby unikając grożącego niebezpieczeństwa ratował się ucieczką wraz z nim, twierdząc, że nie ściągnie na siebie z tego powodu żadnej hańby, ale raczej sławę, jeśli uratuje naczelnego wodza. Spytko uznawszy ucieczkę za rzecz haniebną pozostał i jak przystało rycerzowi, mężowi i chrześcijaninowi, wdzierając się nieustraszenie między wrogów i b...
Dwukrotna zwycięska obrona Wilna przez polską załogę jest dzisiaj nieznana w polskiej literaturze historycznej i kulturze popularnej. Starcia te były ledwie wzmiankowane w KrzyżakachSienkiewicza, a obecne prace naukowe i popularnonaukowe także nie zgłębiają tego tematu. Jest to dziwne z dwóch powodów. Po pierwsze, przebieg obu oblężeń, a zwłaszcza rola polskich łuczników, są dobrze opisane w źródłach. Przynajmniej dwa z nich, czyli Kronika Wiganda z Marburga i Roczniki Jana ...
Punktem zwrotnym toczących się walk był kontratak Młodej Gwardii, który rozpoczął się o godz. 18. Rosjanie Rotha i Prusacy von Ziethena przeżyli szok, gdy w chwilach najcięższych zmagań, kiedy wydawało im się, że ostatni wysiłek w końcu przełamie obronę francuską i wojska sprzymierzonych wedrą się do miasta, usłyszeli narastające odgłosy zbliżających się oddziałów napoleońskich. Od strony Pirnaische Vorstadt i sąsiednich ogrodów szybko nadciągały trzy kolumny marsz. Mortiera....
Po godzinie 13.00 gen. Mond złożył krótki meldunek dowódcy GO „Bielsko”, znajdującemu się w Kętach gen. Borucie Spiechowiczowi informując, że „(-) pozycja pszczyńska została przełamana przez masowe uderzenie czołgów”. Wiadomość ta była o tyle bolesna dla dowódcy GO, ponieważ na kilka godzin przed niemieckim atakiem był pod Ćwiklicami, wizytował dywizję, przy okazji uspokajając atmosferę podenerwowania i niewielkiej paniki, spowodowanych spodziewanym atakiem czołgów. Dostrzega...
Zainteresowanie historią postkolonialnej Afryki rozpoczęło się u mnie od przeczytania książki „Psy Wojny” Fredericka Forsytha, grubo ponad 20 lat temu. Byłbym bardzo mocno zdziwiony, gdybym wiedział wtedy, że przyjdzie mi oddać w Państwa ręce książkę, która opisywać będzie wydarzenia z udziałem samego Forsytha, w roli jednego z obrońców idei niepodległej Republiki Biafry. Czym była Biafra i co spowodowało jej secesję – a co za tym idzie nigeryjską wojnę domową – dowiedzą się ...
Wojny polsko-tatarskie, które miały miejsce po najeździe z 1241 roku, są zawsze traktowane marginalnie w polskiej literaturze historycznej. Wyjątkiem są tu tylko prace S. Krakowskiego . Tymczasem walki z najazdami Tatarów z lat 1260, 1280, 1288 i 1341 były na tyle ważnymi czynami polskiego rycerstwa, że warto je opisać w odrębnej książce. Nie jest prawdą, że napady te nie były tak istotne, jak w 1241 roku, ani to, że wówczas Tatarzy zrezygnowali z agresji na Polskę i okolicz...
Jazda polska, ciężkozbrojni kopijnicy Sampolińskiego i roty nadworne Jana Tarnowskiego, wykonała sprawnie bardzo ryzykowany manewr, wyruszając z pozycji zza wąwozu pugajłowskiego. Polacy, błyszczący chłodną stalą, pośród trzasku strzał uderzających o pancerze, w szybkim pędzie przesunęli się przed frontem wroga i złożywszy długie kopie uderzyli z boku na lekką jazdę moskiewską Bułhakowa-Golicy. Kawaleria moskiewska, nie mogąc się oprzeć polskiej długiej broni drzewcowej i cię...
